ایجاد اشتغال مولد برای بیش از 47 هزار زندانی در زندان‌های کشور

باشگاه خبرنگاران جوان - غلامعلی محمدی، رئیس سازمان زندان‌ها در خصوص طرح اشتغالزایی و افتتاح کارگاه‌های آموزشی برای زندانیان بیان کرد: در سال گذشته تعداد 16 کارگاه در 11 استان کشور از طریق سفر‌های استانی و مراسمات ویدئو کنفرانسی افتتاح شده‌اند که استان‌های مذکور عبارتند از (تهران، قم، بوشهر، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی، خوزستان، سیستان و بلوچستان، قزوین، گیلان و مرکزی).

وی افزود: اما از اواخر سال گذشته سیاست راهبردی اشتغال صنعت محور در دستور کار قرار گرفت به همین منظور 56 طرح اشتغالزایی کلید خورده و 4 طرح در بهمن ماه شامل کارگاه تولید موتور سیکلت نیرو موتور در اردوگاه قم، کارگاه دوچرخه سازی در قزلحصار، کارگاه تولید فیلتر هوای خودروی سبک در زندان برازجان، کارگاه تولید کفش چرم در زندان بوشهر افتتاح شد به همین ترتیب در طی سال جاری 42 طرح در سفر‌های استانی و یا به صورت ویدو کنفرانس افتتاح شد 10 طرح دیگر تا پایان اردیبهشت ماه قابل افتتاح خواهد بود.

محمدی درباره اینکه چه تعداد زندانی شاغل در زندان‌ها کشور هستند، گفت: ایجاد اشتغال مولد برای تعداد 47 هزار و 963 نفر از زندانیان (حدود 34 درصد از 139 هزار نفر زندانی واجد شرایط) در دی ماه سال 1403 بر اساس اطلاعات سامانه پرداخت دستمزد مجریان اشتغال به تفکیک تعداد 18 هزار و 319 نفر و به عبارتی حدود 38 درصد از زندانیان شاغل در بخش کارگاه‌های داخل زندان‌ها فعالیت دارند. تعداد 25 هزار و 313 نفر و به عبارتی حدود 53 درصد از زندانیان شاغل در بخش اعزام به کار خارج از زندان‌ها فعالیت دارند. تعداد 4 هزار و 331 نفر و به عبارتی حدود 9 درصد از زندانیان شاغل در بخش اشتغال نشسته داخل بند‌ها فعالیت دارند.

وی با اشاره به برنامه‌ریزی برای انتقال زندان‌ها بیان کرد: در سال 1403، برنامه انتقال 43 زندان در دست اقدام بود که از این تعداد 28 پروژه در حال احداث و تعداد 15 زندان در حال مطالعه و تهیه نقشه اجرایی است.

محمدی ادامه داد: در سال گذشته برای 101 هزار و 224 نفر از زندانیان با همکاری سازمان‌های مجری مهارت آموزی در کشور از جمله: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سایر مراکز آموزشی؛ دوره‌های حرفه آموزی برگزار شده است.

رئیس سازمان زندان‌ها در خصوص برنامه فرهنگی برای زندانیان گفت: در مجموع 42 عنوان برنامه فرهنگی در سال 1403 جهت زندانیان برنامه‌ریزی و اجرا شده است که مهمترین آنها عبارتند از: تدوین نقشه راه توسعه و گسترش برنامه‌های قرآنی برای کلیه مؤسسات کیفری سراسر کشور در راستای تفاهم نامه منعقده با سازمان تبلیغات کشور، اجرای اولین سوگواره عاشورایی تحت عنوان «مثل حر» در ماه محرم و صفر در مؤسسات کیفری سراسر کشور، اجرای طرح استعدادیابی زندانیان با ایجاد کانون‌های استعدادیابی در همه مؤسسات کیفری با هدف شناسایی، کشف و راستی آزمایی استعداد‌های هنری، آموزشی، فرهنگی و ورزشی زندانیان و مددجویان، برگزاری بیست و سومین دوره مسابقات قرآن کریم زندانیان، فراهم نمودن زمینه مشارکت زندانیان در سیزدهمین جشنواره کتابخوانی رضوی با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اجرای اولین جشنواره سرود، آوا‌های بومی و محلی و مذهبی مؤسسات کیفری سراسر کشور، اجرای طرح ملی زندگی با آیه‌ها با مشارکت سازمان تبلیغات اسلامی.

محمدی ادامه داد: برنامه‌های ترویج اقامه نماز از طریق تقویت شورا‌های اقامه نماز در ادارات کل و مؤسسات کیفری کشور، برگزاری کارگاه‌های معرفت افزایی نماز و مهدویت ویژه زندانیان و خانواده زندانیان، برگزاری کارگاه آموزشی نماز و احکام نماز و مهدویت.

وی افزود: استفاده از ظرفیت‌های موجود فضای مجازی جهت نشر محتوی فرهنگی با موضوع نماز و مهدویت. برنامه‌های گسترش قرآن و معارف اهل بیت (ع) از طریق توسعه دارالقرآن‌ها، برگزاری محافل انس با قرآن، برگزاری جلسات هفتگی هیأت‌های محبان اهل بیت در زندان‌های کشور دعاخوانی کمیل، ندبه، توسل و زیارت عاشورا، برگزاری ویژه برنامه‌های مناسبت‌های ملی و مذهبی.

رئیس سازمان زندان‌ها در پاسخ به این سوال که طی سال گذشته چه برنامه‌هایی برای مددجویان برگزار شد، اظهار کرد: ترویج فرهنگ ایثار و شهادت از طریق برگزاری جلسات بصیرت بخشی پیرامون جهاد تبیین، ایجاد و یا تکمیل و تجهیز جایگاه‌های ویژه تکریم و تعظیم مقام شهدای دفاع مقدس، مدافعین حرم و در ورودی اندرزگاه‌های کلیه زندان‌ها مزین به تصویر شهدا شاخص استان و یا شهر، ادوات و وسایل به جامانده از دوران دفاع مقدس، برگزاری کارگاه آموزشی سبک زندگی جهادی، اجرای برنامه یادمان و یادواره شهدا.

وی افزود: توسعه کتاب و کتابخوانی از طریق تشکیل انجمن‌های ادبی و نویسندگان از بین زندانیان، تشکیل حلقه‌های مطالعاتی و باشگاه‌های کتابخوانی و پویش کتابخوانی ویژه زندانیان نوسواد و کم سواد، برگزاری مسابقات کتابخوانی، ایجاد و تجهیز قفسه‌های کتابخانه‌ای داخل بند‌ها با هدف سهولت دسترسی زندانیان به کتاب در طول شبانه روز، ایجاد کتابخانه دیجیتال در برخی از مؤسسات کیفری.

محمدی ادامه داد: برگزاری دوره‌های آموزش‌های قرآن و مذهبی شامل دوره‌های عمومی قرآن (روخوانی و روان خوانی)، دوره‌های تخصصی قرآن کریم (تدبر در قرآن سطح 1 و 2)، دوره تجوید سطح 1 و 2 اجرای دوره تفسیر سطح 1 و 2 دوره‌های حفظ ترتیبی و حفظ موضوعی و سور منتخب، اجرای دوره آموزشی زندگی در پرتو نور احکام سطح 1 و 2 و 3 اجرای دوره آموزشی اصول اعتقادات سطح 1 و 2 و 3 اجرای دوره اخلاق فردی و اجتماعی سطح 1 و 2 اجرای دوره آموزشی تدبر در نهج‌البلاغه سطح 1 و 2 و 3 اجرای دوره آموزشی تصحیح قرائت نماز.

وی افزود: در سال 1403 تعداد یک هزار و 749 نفر زندانی فعال در حوزه قرآن از ارفاقات قانونی و تخفیفات مجازات بهره‌مند شده‌اند.

رئیس سازمان زندان‌ها درباره برگزاری برنامه‌های ورزشی در زندان بیان کرد: توسعه فعالیت‌های ورزشی زندانیان، مددجویان؛ از طریق گسترش ورزش‌های همگانی و برگزاری مسابقات ورزشی داخل زندان در رشته‌های مختلف ورزشی، تشکیل انجمن‌های ورزشی از بین زندانیان در قالب نهضت داوطلبی ورزش، ایجاد هواخوری پویا، برگزاری دوره‌های آموزشی - ورزشی با همکاری فدراسیون‌های ورزشی و هیئت‌های ورزشی مربوطه در استان، برگزاری مستمر ورزش صبحگاهی، برگزاری دوره‌های آموزشی و دانش افزایی جهت کارشناسان تربیت بدنی زندان‌ها و همکاری مستمر باز وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک در راستای توسعه هرچه بیشتر فعالیت‌های ورزشی زندانیان.

محمدی در پاسخ به این سوال که آیا بعد از آزادی زندانیان نیز نظارتی بر عملکرد و روند زندگی شأن وجود دارد؟، گفت: بر مبنای سند تحول و تعالی قضائی آموزش‌هایی شامل مهارت سازگاری با خانواده، محله و جامعه بعد از آزادی، سازگاری با مهارت‌های مقابله با تکرار جرم و مصرف مواد مخدر، تغییر نگرش نسبت به دوستان بزهکار قبلی و شبکه‌های حمایتی معارض با قانون و معرفی فعالیت مراکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج زندانیان به زندانیانی که در ماه‌های پایانی حبس قرار دارند، داده می‌شود.

وی ادامه داد: سپس زندانیان در صورت تمایل به برخورداری از خدمات مراکز مذکور با مراجعه و درخواست خدمات حمایتی تحت پوشش این مراکز قرار می‌گیرند و از خدماتی شامل مشاوره، راهنمایی، اشتغال از طریق اعطای تسهیلات بانکی، معرفی به کارآفرینان و کارفرمایان متقاضی کار و تسهیل در بازگشت به محل کار قبلی، تأمین هزینه‌های درمانی، معیشتی، آموزشی برخوردار می‌شوند.

رئیس سازمان زندان‌ها مطرح کرد: در این میان یکی از ابزار‌های تشخیص مسائل و مشکلات زندانیان آزاد شده، مصاحبه با اعضای خانواده و بازدید از محل سکونت و کار زندانیان آزاد شده است. در این ارتباط مددکاران اجتماعی مراکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج در صورت مشاهده عوامل زمینه ساز تکرار جرم، مشاوره و راهنمایی‌های لازم به زندانیان آزاد شده و اعضای خانواده را ارائه می‌دهند.

وی افزود: آمار‌های استخراج شده از افراد تحت پوشش حمایت این مراکز نیز حاکی از نرخ بسیار پایین میزان بازگشت افراد تحت پوشش این مراکز به زندان در مقایسه با سایر زندانیان آزاد شده در طول سنوات اخیر است.

محمدی ادامه داد: لیکن برای توسعه آن به تمامی زندانیان آزاد شده متقاضی دریافت خدمت لازم است سازمان طرح و برنامه و سازمان امور استخدامی همکاری لازم را نسبت به بازتعریف نمودار سازمانی این مراکز و افزایش پست‌های مورد نیاز در حوزه‌های مددکاری اجتماعی، روانشناسی، حقوق و علوم اجتماعی در تناسب با جمعیت زندانیان آزاد شده داشته باشد و ثانیاً اعتبارات مصوب و تخصیصی به این مراکز در قانون بودجه سنواتی در رفع نیازمندی‌هایی نظیر اشتغال، ودیعه مسکن، آموزش اختصاص یافته یا رشد چشمگیری یابد تا بتوان دامنه زندانیان آزاد شده برخوردار از این تجربه موفق را توسعه داد.

رئیس سازمان زندان‌ها در پایان اظهار کرد: بازگشت مجدد به زندان به دلیل ارتکاب عمل مجرمانه تابع عوامل و مؤلفه‌های مختلف و گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که به طور خاص در حوزه عملکرد سازمان زندان‌ها قرار نمی‌گیرد. به سخن دیگر هر چند اقدامات حمایتی خوبی در زندان‌ها با ارائه آموزش‌های فرهنگی و تربیتی، مددکاری اجتماعی، مشاوره و روانشناسی انجام می‌گیرد، اما با بازگشت فرد به جامعه و عدم رفع نیاز‌های زیستی فرد امکان بازگشت به جرم محتمل است، اما طی سه سال گذشته بازگشت مجدد زندانیان در شاخص کوتاه مدت به صورت چشم‌گیری کاهش یافته است.

منبع: رسانه قوه قضاییه