ایران در مسیر جذب 15 میلیون گردشگر | نقشه راه دولت رونمایی شد
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: پس از جنگ 12 روزه، روند ورود گردشگران خارجی به ایران تا منفی 75 درصد کاهش داشت. با این حال او معتقد است ایران تا پایان سال 1404 می‌تواند به حدود 10 میلیون گردشگر خارجی دست یابد، اما با وجود هشدارها و تهدیدهای برخی کشورهای اروپایی و آمریکا، رسیدن به این عدد چگونه ممکن است
سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با حضور در ایسنا، سیاست‌های این وزارتخانه برای جذب و افزایش گردشگر خارجی در دوران پیش و پس از جنگ 12 روزه را با توجه به هشدارها و ملاحظاتی که درباره سفر به ایران وجود دارد و همچنین، برنامه‌ها و سیاست‌های تشویقی دولت برای بهبود وضعیت موجود به ویژه در بخش زیرساخت را تشریح کرد.
او گفت: ما با حمایت رئیس‌جمهور یک برنامه پنج ساله منسجم نوشته‌ایم، برای اینکه بدانیم امروز در کدام نقطه ایستاده‌ایم و قرار است در پایان برنامه هفتم توسعه در کدام نقطه قرار بگیریم و برای اینکه از وضع فعلی به وضع مطلوبِ طراحی‌شده در برنامه هفتم توسعه برسیم، چه گام‌هایی را باید برداریم، چه در بودجه و چه در سرمایه‌گذاری، منابع انسانی، تقنین و ساز و کارهای دیگر.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: هدف‌گذاری ما در برنامه هفتم توسعه جذب 15 میلیون گردشگر خارجی است. در این برنامه، سهم تمام استان‌ها را مشخص کرده‌ایم و می‌دانیم هر استان تا چه اندازه باید ظرفیتِ گردشگر را افزایش دهد؛ مثلا استان فارس امروز کجاست، پنج سال آینده در کدام نقطه باید قرار گیرد و هر سال چقدر گردشگر جذب کند تا به آن نقطه مطلوب برسد. یا استان اصفهان امروز کجاست، چه زیرساخت‌هایی در گردشگری دارد و برای رسیدن به آن هدف پنج ساله باید چه میزان زیرساخت‌ها را افزایش دهد؟ همین وضعیت برای 31 استان ترسیم شده است. دو هزار صفحه برنامه کیفی و کمی، و هدف‌گذاری مشخص شده است. مسئولیت اجرای آن برنامه‌ها تعریف شده است.
صالحی امیری اظهار کرد: براساس هدف‌گذاری برنامه هفتم توسعه، ما از 6 میلیون و 200 هزار نفر گردشگر خارجی در سال 1402، به 7 میلیون و 390 هزار نفر در پایان سال 1403 رسیدیم و هدف‌گذاری بعدی، از نوروز 1404 تا نوروز 1405 حداقل 25 درصد افزایش در جذب گردشگر و رساندن تعداد گردشگران خارجی به تعدادِ حدود 9.5 تا 10 میلیون نفر است. برای این کار، برنامه سنگینی را آغاز کرده‌ایم. اولویت‌بندی کرده‌ایم که کدام کشورها هدف جذب گردشگر می‌توانند باشند. اولویت نخست کشورهای حوزه نوروز، آسیای میانه و قفقاز از جمله، ترکیه، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، گرجستان است. هدف دوم حوزه خلیج فارس، از عراق تا عربستان تعیین شده است. اولویت سوم کشورهای چین، هند و روسیه تعریف شده است و اولویت بعدی، کشورهای اسلامی بزرگ شامل مصر، اندونزی، مالزی است. جهت‌گیری را آغاز کرده‌ایم. به همراه رئیس جمهور خیزش عملی برداشته‌ایم و بعضا خودمان به صورت جداگانه به تاجیکستان، آذربایجان، ازبکستان، گرجستان، روسیه سفر داشته و با وزاری گردشگری این کشورها و همچنین، عراق و عربستان و همسایگان دیگری مثل کویت و بحرین دیدار داشته‌ایم. این مسیر را تا ترک‌ها و امارت ادامه دادیم و به ایستگاه مصر رسیده‌ایم.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به این پرسش ایسنا که آیا اروپا و دیگر کشورهای غربی در این هدف‌گذاری با توجه به شرایط موجود (هشدارها و تهدیدها) حذف شده‌اند؟ گفت: خیر. [این کشورها] اولویت‌های بعدی ما هستند. ما هیچ کشوری را در گردشگری حذف نکرده‌ایم. به جز رژیم کودک‌کش، همه کشورهای دنیا برای ما هدف هستند. اما اولویت‌بندی اهداف، که ما کجا تمرکز و انرژی‌مان را صرف کنیم به این شکل است که ابتدا حوزه نوروز، حوزه قفقاز و آسیای میانه و همسایگان، در مرحله دوم حوزه خلیج فارس را تعریف کرده‌ایم، سوم کشورهای بزرگ همچون چین، روسیه و به این ترتیب روی اهداف بعدی کشورهای بزرگ اسلامی رفتیم.
ایران چگونه به 10 میلیون گردشگر خارجی می‌تواند برسد؟
او با این تاکید که هیچ کشوری را جز رژیم کودک‌کش در برنامه جذب گردشگری حذف نکرده‌ایم، اضافه کرد: ما اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی کرده‌ایم که انرژی، منابع‌مان را در کدام نقطه متمرکز کنیم. جهت‌گیری ما جذب 15 میلیون گردشگر خارجی در پایان برنامه هفتم توسعه است که به راحتی به آن می‌رسیدیم. وقتی در سال 1404 به میانگین 9.5 تا 10 میلیون برسیم، در پایان برنامه هم می‌توانستیم 15 میلیون گردشگر داشته باشیم و حتی بیشتر، اما جنگ اخیر وقفه‌ای ایجاد کرد و وقفه‌اش هم جدی است؛ یعنی در فروردین امسال 48 درصد نسبت به فروردین سال قبل در ورود گردشگر رشد داشتیم. در اردیبهشت که زمزمه‌های جنگ مطرح شد، [ورود گردشگران خارجی] افول می‌کند و در خردادماه منفی می‌شود و در ادامه تا به منفی 75 درصد می‌رسیم و الان مجددا در حال بازسازی و بازگشت هستیم و اکنون نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل بیش از 13 درصد رشد داشته‌ایم.
صالحی امیری درباره سیاست‌های ترسیم‌شده برای خروج از وضعیت موجود و مدیریت بحران، توضیح داد: سیاستی که برای پس از جنگ اخیر تعریف کردیم، و محصول کار کارشناسی طولانی در وزارتخانه است، این است که تمرکز را مجددا روی دو اولویت، و نخست روی حوزه خلیج فارس با اولویت گردشگری زیارتی گذاشته‌ایم. [به تازگی] گفت‌وگوی تلفنی با وزیر گردشگری عراق داشتم، توافق کردیم در تهران و بغداد گفت‌وگوها را ادامه دهیم و تفاهم جدیدی را دنبال کنیم.
او اضافه کرد: با عربستان برای گفت‌وگو درحال رایزنی هستیم. تمرکز بعدی روی کشورهای حوزه قفقاز و آسیای میانه است. با ارمنستانی‌ها نیز در سفر اخیر توافق جدید انجام دادیم که پیشنهاد ما برای وضع فعلی، افزایش میزان گردشگر دو کشور است. [در سال] حدود 270 هزار ارمنی به ایران می‌آیند و 140 هزار نفر از ایران به ارمسنتان می‌روند، توافق کرده‌ایم این تعداد را با سرعت به مرز 800 هزار نفر برسانیم. تفاهم‌نامه جدیدی امضا کرده‌ایم. وزیر فرهنگ، آموزش و میراث فرهنگی ارمنستان 15 شهریورماه به ایران می‌آید، و بزرگترین ارکستر ارمنستان با 100 نوازنده در تخت جمشید اجرا خواهد داشت.
صالحی امیری گفت: مسیر تعامل با کشورهای هدف را شروع کرده‌ایم و به این ترتیب، در مسیر بازسازی و احیایِ در چارچوب برنامه را دنبال می‌کنیم. پیش‌بینی ما این است که در دورنمای 6 ماه آینده، اگر شرایط عادی و باثبات و غیرتهدید تعریف شود می‌توانیم به برنامه خودمان در قبل از جنگ برگردیم. بستگی دارد به شرایط امنیتی کشور، منطقه و تحولاتی که پیش‌بینی می‌شود.
آخرین جزییات از مصوبه‌های تشویقی
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره مصوبه‌ها و مشوق‌های دولت برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری توضیح داد: مشکل ما در کشور این بود که صنعت گردشگری مثل بقیه حوزه‌های صنایع دیده نشد. در دنیا صنعت گردشگری را دولت به شدت مورد حمایت قرار می‌دهند، چون هر میزان سرمایه در حوزه گردشگری با بازگشت سریع مواجه خواهد شد. گردشگری فقط یک شغل ایجاد نمی‌کند، گردشگری یکصد شغل را فعال می‌کند، هر گردشگری که وارد می‌شود، در مسیر حرکت خود، بازار، خرید، ترابری، رستوران و... را درگیر می‌کند.
او سپس با اشاره به ظرفیت گردشگری سلامت اظهار کرد: میانگین هزینه‌کرد هر گردشگر براساس استاندارد جهانی حدود 1019 دلار است، ولی در گردشگری سلامت این میزان دو تا سه برابر است؛ یعنی دو تا سه هزار دلار هزینه می‌کنند. سال گذشته ما 1.2 میلیون گردشگر سلامت داشتیم، عدد بزرگی است و درآمد آن هم حدود 2 میلیارد دلار بود.
صالحی امیری گفت: پنج مشوق را دولت در همین مدت یک سال اخیر برای سرمایه‌گذاران تصویب کرده است که ما معتقد بوده و هستیم می‌تواند جهش بزرگی را در صنعت گردشگری ایجاد کند، چون به شدت در زیرساخت‌ها نیازمند بازنگری و توسعه هستیم. زیرساخت‌های موجود، ظرفیت پذیرش گردشگر را ندارد و باید آن را ایجاد کنیم. نخسین مشوق، این است کسانی که در زیرساخت‌های گردشگری سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌توانند از 80 درصد معافیت عوارض در شهرها برخوردار شوند. مخصوصا اگر در تهران، اصفهان و یا تبریز زمینی داشته باشند، در گذشته باید معادل قیمت زمین عوارض شهری پرداخت می‌کردند اما اکنون این عوارض صفر شده است؛ یعنی در کل کشور 80 درصد معافیت داده شد و 20 درصد باقی مانده عوارض پس از بهره‌برداری حذف می‌شود.
او اضافه کرد: مجوز دوم مربوط به واردات 200 قلم کالای مورد نیاز هتل‌هاست که عوارض گمرکی آن صفر شد، در نتیجه می‌توانند نیازهای هتل را با ورود کالاهایی از خودرو تا چیلر با حق گمرک صفر تأمین کنند، که مشوق بزرگی است.
صالحی امیری ادامه داد: تا کنون ایجاد تأسیسات گردشگری در سواحل و رودخانه‌ها، دریا و سدها ممنوع بود. دولت این مجوز را صادر کرده است و از این پس، ایجاد تأسیاست گردشگری در سواحلِ رودخانه‌ها، سدها و منابع آبی آزاد است.
او در پاسخ به این پرسش که تا چه حریمی در این سواحل مجوز ساخت تأسیسات داده می‌شود؟ گفت: این مورد براساس قوانین مصوب دولت و آیین‌نامه‌هایی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تعریف می‌کند و با رعایت اصول زیست محیطی، که در قانون پیش‌بینی شده است، اجرا می‌شود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به دیگر مصوبه‌های تشویقی اشاره کرد و افزود: سرمایه‌گذاران برای تبدیل اراضی و تغییر کاربری به گردشگری باید 80 درصد عوارض پرداخت می‌کردند که دولت این عوارض را هم صفر کرد. آخرین مصوبه هم به آیین‌نامه و اساسنامه تشکل‌ها مربوط می‌شود که اختیارات بیشتری به تشکل‌ها و استان‌ها داده‌ایم تا سرعت عمل آنها افزایش یابد و وزارتخانه نیز در حد متولی ظاهر شود، سیاست‌گذاری، حمایت و نظارت کند، ولی کار تصدی‌گری را به استان‌ها و تشکل‌ها واگذار کرده‌ایم.
صالحی امیری گفت: به نظر می‌رسد با روندی که آغاز شده است و با این مشوق‌های دولت، آینده بسیار بهتری خواهیم داشت. امیدواریم هر چه زودتر از این فضای جنگ نه جنگ و نه صلح عبور کنیم و وارد فضای با ثبات شویم.