تبعات رفتار متناقض کاخ سفید در احیای برجام
تهران - ایرنا - دولت آمریکا در حالی برای بازگشت ایران به میز مذاکرات و احیای برجام اصرار می‌ورزد که در دولت بایدن رفتار متناقضی را به نمایش گذاشته‌است. لغو برخی تحریم‌ها از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا و همزمان اعمال تحریم های دیگر، سیگنالی مبنی بر غیرقابل اعتمادبودن را به طرف ایرانی مخابره می‌کند.
باوجود پافشاری طرف غربی برای ازسرگیری مذاکراتی که از 30 خردادماه متوقف شده، آمریکا رفتارهایی را از خود نشان می دهد که باعث رنگ باختن امید به مذاکرات احیای برجام در وین می شود همانند تحریم هایی که چند روز پیش علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد. وزارت خزانه داری آمریکا روز جمعه هفتم آبان نام چهار شخص حقیقی و دو شرکت مرتبط با برنامه پهپادی و هوافضای سپاه پاسداران را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد. در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا در این ارتباط آمده است: چهار ایرانی و دو شرکت در فهرست تحریم اشخاص «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی» (اوفک) قرار گرفته‌اند.
این اقدام آمریکا آن هم در آستانه برگزاری دور هفتم مذاکرات وین، با واکنش تهران مواجه شد و «سعید خطیب زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان اعمال تحریم های جدید علیه ایران را «رفتار متناقض کاخ سفید» و «تداوم سیاست شکست خورده فشار حداکثری دولت ترامپ» توصیف کرد و گفت: دولتی که از قصد بازگشت به برجام سخن می‌گوید و همان روش ترامپ را در تداوم اعمال تحریم ادامه می‌دهد این پیام را ارسال می کند که واقعا قابل اعتماد نیست.
همین چند روز پیش بود که «علی باقری کنی» معاون سیاسی وزارت خارجه ایران که مسوولیت مذاکرات احیای برجام را بر عهده دارد، اعلام کرد که تا پایان ماه نوامبر مذاکرات از سر گرفته خواهد شد. پیشتر مقامات کاخ سفید و تروئیکای اتحادیه از اینکه ایران تاریخ دقیقی را برای ورود به مذاکرات مشخص نمی کرد، گلایه مند بودند و اینک که در چندقدمی ازسرگیری مذاکرات قرار داریم با اقدامات خود بذر بی اعتمادی می کارند.
به رغم اینکه دولت سیزدهم دلایلی همچون انتخاب تیم دیپلماتیک و فرصت برای بررسی مذاکرات گذشته را برای تعلل خود ذکر می کند اما طرف غربی در این مدت برای از آغاز مجدد مذاکرات به ابزارهای مختلف متوسل شده تا تهران را تحت فشار قرار دهد. همانند اظهارات روز پنجشنبه ششم آبان «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا که اعلام کرد بایدن با سه متحد اروپایی خود معروف به ترویکای اروپایی بر سر یک استراتژی مشترک در مذاکرات آتی احیای برجام در وین رایزنی خواهد کرد.
تکیه آمریکا بر ابزار فرسوده تحریم و فشار که اوج آن را در دولت ترامپ شاهد بودیم، نشان داد دستکم این ابزارها در مقابل جمهوری اسلامی ایران جواب نمی دهد. در همین پیوند، «واسیلی نبنزیا» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل چند روز پیش در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «فشار بر ایران برای تسریع بازگشت به مذاکرات برجام کمکی نخواهد کرد، روسیه امیدوار است که تهران اما به زودی آنها را آغاز کند.» تکیه آمریکا بر ابزار فرسوده تحریم و فشار که اوج آن را در دولت ترامپ شاهد بودیم، نشان داد این ابزارها در مقابل جمهوری اسلامی ایران جواب نمی دهد.
موضوع دیگری که به بی اعتمادی افزون تر تهران نسبت به غرب و به ویژه دولت بایدن دامن می زند، رفتار متنافض آنها است؛ رفتارهایی که برخی مواقع سیگنال مثبت به طرف ایرانی مخابره می کند و برخی مواقع امید به احیای برجام و نتیجه بخش بودن مذاکرات را از بین می برد.
به عنوان نمونه عقب نشینی غربی ها در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که هفدهم خردادماه برگزار شد، سیگنال مثبتی برای مذاکرات بود. پیش از نشست، برخی منابع دیپلماتیک غربی از صدور قطعنامه ضدایرانی از سوی اروپا به همراهی آمریکا خبر داده بودند؛ رخدادی که به وقوع نپیوست و بعد از هشدارهای جدی تهران، طرف غربی از مواضع خود عقب نشست.
سیگنال مثبت دیگر میانه مهرماه مخابره شد و در جریان آن، آمریکا تحریم‌های «گروه صنعتی ماموت» و شرکت تابع آن «ماموت‌دیزل» که به پشتیبانی از برنامه تولید موشک‌های نظامی ایران متهم شده بودند را لغو کرد.
ترامپ، در سپتامبر 2020 این دو شرکت را تحت عنوان «تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان اصلی کالاهای نظامی و دومنظوره برای برنامه‌های موشکی ایران» تحریم کرده بود. گرچه وزارت خزانه داری آمریکا اقدام خود در لغو تحریم را بی ارتباط با تلاش های صورت گرفته برای بازگرداندن ایران به مذاکرات احیای برجام عنوان کرد اما ناظران بر این باورند که این اقدام آمریکا دقیقا با هدف امیدبخشی به طرف ایرانی انجام گرفته است.
مقامات جمهوری اسلامی و کارشناسان از آنجا دولت بایدن را به تناقض گویی و اقدامات ناهمسو متهم می کنند که همزمان شاهد تحریم های جدید از سوی کاخ سفید هستیم. همانند تحریم هایی که به تازگی علیه چهار شخص حقیقی و دو شرکت مرتبط با برنامه پهپادی و هوافضای سپاه اعمال کرده است.
از دیگر اقدامات متناقض آمریکا که شهریور ماه امسال بذر بی اعتمادی بیشتر را در طرف ایرانی کاشت، پیوستن «دانیل شاپیرو» سفیر سابق آمریکا در فلسطین اشغالی به تیم «رابرت مالی» مسوول امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا بود. شاپیرو در سال‌های 2011 تا 2017 به عنوان سفیر آمریکا در اسراییل خدمت می‌کرد. ماموریت شاپیرو به عنوان عضو تیم ایران وزارت امور خارجه آمریکا این است که با هدف برقراری ارتباطی نزدیک تر، شش ماه در واشنگتن و شش ماه در اسراییل فعالیت کند.
بنابراین موارد یاد شده از تناقض گویی کاخ سفید در مقابل ایران و مذاکرات احیای برجام نشان دارد. انتظار می رود آمریکایی که به صورت یکجانبه برجام را ترک کرد و توافق را به این حال و روز انداخت، بجای رفتار متناقض و تنش زا، حسن نیت خود را به طرف مقابل نشان دهد.
*س_برچسب‌ها_س*