تحلیل سفر هیات دیپلماتیک 10 نفره ترکیه به آمریکا

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، همچنان که پیش بینی می شد، رسانه های ترکیه، مذاکرات استانبول بین هیات های روسیه و اوکراین را به شکلی اغراق آمیز، موفق قلمداد کردند. اما شواهد نشان می دهد که نتایج نشست استانبول، دارای تاثیر حیاتی و بنیادینی نبوده است.

نکته جالب در مورد نشست استانبول اینجاست که روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه، به جای آنکه تصاویر خود اعضای هیات ها را برجسته کنند، حضور اردوغان در جمع آنان و تشویق اعضای هیات ها برای سخنان رئیس جمهور را در صفحه نخست منتشر کردند.

چنین چیزی نشان می دهد که نفس برگزاری نشست مذاکره در استانبول و برخورداری از افتخار میزبانی و میانجی گری، برای ترکیه مهمتر از نتیجه نهایی بازی است.

اما این فقط بخشی از ماجراست و ترکیه در کنار پافشاری بر ایفای نقش میانجی گری، دست به فعالیت های موازی دیگری نیز زده است.

یکی از این فعالیت ها، اعزام یک هیات 10 نفره به آمریکا بود که کلیه اعضای این هیات، مستقیماً توسط خود رجب طیب اردوغان انتخاب شده اند. آنان مامور بودند که با استفاده از فرصتی که جنگ اوکراین به وجود آورده، تلاش کنند از مقامات آمریکایی ها، امتیازاتی به نفع ترکیه بگیرند.

به عبارتی روشن، حمله روسیه به اوکراین، آورده های جدیدی برای آنکارا داشته و اردوغان می خواهد، بخشی از اختلافات با واشنگتن را با استفاده از فرصت های جدید، حل کند.

هیات 10 نفره از آمریکا چه خواست و چه گرفت؟

روزنامه صباح از مهمترین روزنامه های تحت امر حزب عدالت و توسعه، بدون انتشار عکس، اسامی و جزئیات، پرده از این موضوع برداشته که اردوغان، یک جمع 10 نفره را به واشنگتن فرستاده و از آنها خواسته تابلوی تحولات اخیر و ایجاد زمینه های جدید برای همکاری بین آمریکا و ترکیه را به درستی برای آمریکایی ها، ترسیم کنند.

صباح در این مورد نوشته است: «هیئت 10 نفره ترکیه که به آمریکا رفته بود، با دست پر به آنکارا بازگشت. آنان در دیدار با مقامات واشنگتن اعلام کرده اند که شرکت های آمریکایی فراری از روسیه می توانند در ترکیه سرمایه گذاری کنند و تاکید شد که کشورمان می تواند پایگاه تامینی و محل زنجیره تدارک باشد. این هیأت تجاری 10 نفره که توسط ریاست جمهوری تشکیل شده بود، نتایج تماس ها را در جلسه ای که در ریاست جمهوری برگزار شد، به اطلاع مسئولین عالی دولت اردوغان رساند.»

هیات مزبور که با مقامات وزارت امور خارجه و تجارت آمریکا، انجمن‌های تجاری و سازمان‌های مختلف گردهم آمده بود، در مورد ادامه بی‌وقفه مکانیسم گفتگو درباره مسائل تجاری و حل مشکلات، به نتایجی رسیده و مقرر شد هیئتی متشکل از سیاستمداران و بازرگانان آمریکا در اسرع وقت به ترکیه سفر کنند.

این خبر از این جهت اهمیت دارد که دولت جو بایدن، تاکنون روی خوشی به توسعه روابط با دولت اردوغان نشان نداده و عالی ترین مقام آمریکایی که به ترکیه سفر کرده، وندی شرمن بوده است.

4 توافق بین ترکیه و آمریکا

همزمان با مذاکرات هیات تجاری ترکیه با آمریکایی ها، تیمی زیر نظر مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه و خلوصی آکار وزیر دفاع، در مورد اس 400 و جنگنده های اف 16 با کارشناسان وزارت امور خارجه آمریکا و پنتاگون صحبت کرده اند.

آمریکا فعلاً در مورد اس 400 موضع جدیدی اتخاذ نکرده و درباره فروش اف 16 نیز حرف آخر را نزده است. اما 4 توافق دیگر به این شرح است:

1. مقامات آمریکا اعلام کرده اند: ما به گرمی از میزبانی ترکیه از سرمایه های غربی و به ویژه شرکت های آمریکایی فراری از روسیه، استقبال می کنیم. اما ترکیه نباید پایگاهی برای سرمایه روسیه شود.

2. مقرر شد برای توسعه تجارت بین دو کشور، به حوزه های سرمایه گذاری مرتبط با حوزه های جدید صنعت، تحول دیجیتال، تجارت الکترونیک و فناوری های دیجیتال اولویت داده شود.

3.تاکید شد در حالی که سرمایه گذاری کشورهای اتحادیه اروپا در ترکیه به 150 میلیارد دلار رسیده، آورده آمریکا به اقتصاد ترکیه، به رقم 14 میلیارد دلار محدود شده است و باید میزان سرمایه گذاری آمریکا در ترکیه افزایش یابد.

4. بحث در مورد زنجیره تامین جهانی از دیگر موضوعات مذاکرات بود. نحوه ایفای نقش ترکیه در زنجیره تامین جهانی مورد بحث قرار گرفت.

مرور توافق های بالا، نشان دهنده این واقعیت است که نوعی پیشرفت نسبی در توسعه روابط سیاسی و اقتصادی ترکیه و آمریکا به وجود آمده است. اما در عین حال، می توان این واقعیت را نیز به وضوح مشاهده کرد که تیم جو بایدن در مورد اردوغان ترکیه، دست به عصا و محافظه کارانه حرکت می کند و در تصمیمات و اقدامات آمریکا درباره ترکیه، نشانی از سخاوت و اعطای امتیازات کلان، دیده نمی شود. اما نوعی نرمش آشکار قابل مشاهده است که البته این نرمش، ارتباط مستقیم با تغییر ماهیت روابط واشنگتن - آنکارا ندارد و معلول و محصول شرایطی است که پس از حمله روسیه به اوکراین، شکل گرفته است.

در پایان باید گفت، دولت اردوغان به شکلی عمل گرایانه، تلاش می کند تا از آب بحران اوکراین کره بگیرد و امتیازات طلایی به دست آورد. اما واقعیت این است که در چند سال گذشته، تغییرات ماهوی مهمی در روابط ترکیه و آمریکا به وجود آمده و این دو کشور هم نسبت به یکدیگر و هم در برابر روسیه، وضعیتی دارند که قابل تغییر نیست.

به این معنی که اولاً تیم جو بایدن، نشان داده که تمایل چندانی به تغییر رویکرد خود در قبال دولت اردوغان و حزب حاکم ترکیه ندارد. (آن هم در شرایطی که کمتر از 15 ماه به زمان برگزاری انتخابات سراسری ترکیه باقی مانده است.)

دوم این که ترکیه بر اساس برنامه ریزی جدید سیاست خارجی به شکلی نمایان و معنی دار به روسیه و چین نزدیک شده و نمی تواند این وضعیت را تغییر دهد. در نتیجه تنها راه، این است که تیم اردوغان، دلخوش و قانع به امتیازات نسبی باشد و این واقعیت را بپذیرد که تیم جو بایدن، برای فرا رسیدن انتخابات سال 2023 میلادی ترکیه لحظه شماری می کند و ترجیح نخست واشنگتن، این است که قدرت به دست لائیست های کمالیست بیفتد.