تهران هنوز هم چشم نواز است

اگرچه طی سالهای اخیر بسیاری از چنارهای خیابان ولیعصر به بهانه های مختلف بی رحمانه سر بریده شدند ولی باز هم مردم به همان چنارهای کم دلبسته اند و حس نوستالژی را برایشان زنده می شود، مردمان تهران از سایه درختان چنار و صدای خوش جوی های آب زلال زیر درختان محروم شده اند و آرامش آنها در حصار ساختمان ها و ازدیاد خودروها گم شده و همیشه از آلودگی هوا شکایت دارند اما هنوز هم در این شهر زیبایی هایی وجود دارد که نمی توان از آنها چشم پوشی کرد.

ایرنا نوشت: کلانشهر تهران که از سال 1218قمری بیش از دو قرن قلب تپنده سیاست و اقتصاد، فرهنگ و هنر و مدنیت ایرانی بوده است دارای میراث گرانبها و کم نظیر در عرصه های فرهنگ و هنر، تاریخ، طبیعت و معماری و تنوع قومی و گردشگری است.

کلان‌شهر تهران بناهای تاریخی، جاهای دیدنی و مکان‌های تفریحی بسیاری دارد؛ آن‌قدر که ممکن است بعضی نقطه‌های مهم توریستی آن از چشم پنهان بماند یا در شلوغی‌های خیابان‌هایش گم شود. بیشتر مسافرهای تهران، برای انجام کارهای تجاری و اداری به این شهر سفر می‌کنند و بیشترشان نمی‌دانند، جاهای دیدنی تهران مانند گنجینه‌ای در این شهر جا گرفته‌اند گنجینه‌هایی که قطعا دیدن‌شان بعد از یک روز شلوغ کاری، حسابی آدم را سر ذوق می‌آورد.

اگر از کوچه های قدیمی با معماری منحصر به فرد که حس نوستالژی را در آدمی زنده می کنند و مهم‌ترین و بلندترین خیابان تهران یعنی خیابان ولیعصر با طول 18 کیلومتر که البته یکی از زیباترین خیابان‌های دنیا هم به شمار می‌آید و در دوره‌های مختلف تاریخ همیشه در میان لیست اولین دیدنی‌های تهران قرار می گیرد بگذریم، به پارک های محبوب این خیابان بخصوص پارک ملت می رسیم این پارک قدیمی از مهم ترین جاهای دیدنی تهران است که در تقاطع اتوبان نیایش و ولیعصر قرار دارد شگفتی های پارک از همان ابتدا پیش روی شماست درب ورودی با المان‌های شهری و مجسمه‌های مختلف تزئین شده، فضای پارک به ویژه در فصل پاییز و در اوج برگریزان بهترین لوکیشن برای عکاسی است.

با رفتن به پل طبیعت علاوه بر لذت بردن از طبیعت بکر و منحصر به فرد می توان از نمایی متفاوت به پایتخت نگریست، اگر به تاریخ و معماری علاقه دارید می توانید با رفتن به عمارت مسعودیه، کاخ نیاوران و کاخ گلستان با دیدین معماری های خاص کمی در تاریخ قاجار تا پهلوی و دوران صفوی سیر کنید. اگر هم قصد رفتن به مکانی خوش آب و هوا و ییلاق را دارید رفتن به دربند و درکه بهترین گزینه است.

تاریخچه تهران یا طهران 

طبق شواهد تاریخی قدمت تهران به هفت هزار سال قبل می‌رسد در این رابطه، کشف اسکلت زنی 30 ساله در منطقه مولوی و نیز وجود تپه‌های باستانی در تهران مانند تپه باستانی قیطریه گواه این مدعی است.

در دور صفوی تهران همچنان به‌عنوان یکی از آبادی‌های ری محسوب می‌شد تا اینکه در این دوره به دلیل ارادت ویژه شاه طهماسب به امام‌زاده حمزه (ع)، جد اعلای صفویان، مورد توجه وی قرار می‌گیرد و دستور می‌دهد در تهران که نسبت به ری خوش آب و هواتر بوده، برایش اقامتگاه و برج و بارویی درخور شاه‌نشین صفوی، گرداگرد تهران ساخته شود.

در اصل این دوره را آغاز تبدیل تهران از آبادی به شهر نامید؛ تا اینکه طبق شواهد تاریخی 230 سال قبل، آقا محمد خان قاجار، روز یکشنبه 11 جمادی‌الثانی 1164 خورشیدی، هم‌زمان با عید نوروز در کاخ گلستان تاج سلطنت ایران را بر سر گذاشت و تهران را مرکز پادشاهی خود قرار داد اگرچه آن روزها، وی حتی تصورش را هم نمی‌کرد که این تصمیم، روزی کلانشهری با این عظمت را به وجود آورد.

تا انقلاب مشروطه، طهران عمدتا با عنوان دارالخلافه شناخته می‌شده به‌ویژه اینکه در زمان سلطنت ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، مرکز پادشاهی ممالک محروسه ایران به «دارالخلافه ناصری» و «دارالخلافه مظفری» شهرت داشت.

تا اینکه در مردادماه 1285 فرمان برپایی مشروطیت به امضای مظفرالدین شاه قاجار می‌رسد و اولین جلسه مجلس شورای ملی در 14 مهر همان سال در کاخ گلستان و در حضور شاه قاجار تشکیل می‌شود به‌دنبال تشکیل نخستین دوره مجلس شورای ملی، قانون اساسی ایران نیز تصویب و طهران رسما و به‌طور قانونی به پایتختی ایران انتخاب می‌شود.

دلایل انتخاب تهران به عنوان پایتخت

تهران به دلیل اینکه مشرف به سراسر فلات ایران بود، یعنی از این نقطه کانونی می‌شد تا کرانه‌های شمالی خلیج فارس و دریای مکران را زیر نظر داشت و البته سواحل دریای خزر نیز پشت سر او بود به عنوان پایتخت انتخاب شد از سوی دیگر آقا محمدخان در عین حال برآمده از ایل قاجار بود، که در دو سوی رودخانه گرگان به سر می بردند. جایگاه ایل در پشت سر او موجب اطمینان و دلگرمی‌اش می‌شد و در روزهای دشوار می‌توانست به میان ایل خود بگریزد.

وجه تسمیه نام تهران

درباره ریشه نام تهران نظرهای متفاوتی وجود دارد به اعتقاد برخی تهران یعنی دامنه گرم در مقابل شمران که دامنه سرد است برخی نیز بر این باورند که سراسر دشت پهناوری که امروز تهران بزرگ خوانده می‌شود، در میان کوه‌های اطراف، گود به نظر می‌رسید و بدین سبب «ته ران» نامیده شد. تعدادی نیز تهران را (ته ران) می‌دانند چون در گذشته به هنگام حمله دزدان و دشمنان، مردم به انتهای خانه‌های مانند غارشان (زیرزمین‌ها) پناه می‌بردند.

مهرالزمان نوبان صاحب نظر در ریشه نام شهرها و روستاها می‌گوید: برخی گفته اند در گذشته دور تیره‌ای از خاندان طاهری خراسان در اینجا زندگی می‌کردند از این‌رو به این شهر «طاهران» گفتند، طرفداران این نظریه می‌گویند «طاهران» بعدها به «طهران» تبدیل شد.

حسین کریمان در کتاب قصران می نویسد: تهران در اصل گهران بوده به‌معنی جای گرم (گه: گرم + ران: جا) در برابر شمیران که جای سرد است. شم و سم به‌معنی سرد است و شمیران و سمیرم به‌معنی جای سرد است. تبدیل «گ» در «گهران» به «ت» در گویش مردم قصران و آبادی‌های پیرامون طبیعی است. همان گونه که «گل» را «تیل» یا «تول» تلفظ می‌کنند.

هم‌زمان با جنبش مشروطه که تغییرات بسیاری در ادبیات و نگارش زبان فارسی به وجود آمد، کم‌کم املای تهران رواج یافت و پس از تأسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در دوره پهلوی اول، طهران به تهران تغییر کرد.

14 مهر روز تهران

اعضای شورای اسلامی شهر تهران در دویست و هفتاد و سومین جلسه رسمی چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران در سال 1395 یک فوریت طرح پیشنهادی به شورای فرهنگ عمومی کشور برای تعیین روز تهران در تقویم عمومی کشور را تصویب کردند و بالاخره «تهران» هم صاحب روزی شد و به مناسبت دویست و سی و امین سالگرد اعلام تهران به‌عنوان پایتخت، از این پس هرسال 14 مهر به نام روز «تهران» سند خورد.

گفتنی است شهرداری تهران به منظور اهمیت بازشناسی هویت پایتخت ایران اسلامی، همه ساله هفته تهران را از 12 تا 18 مهرماه برگزار می کند و با ویژه برنامه هایی این روز را گرامی می دارد.

تهران در اصل گهران بوده به‌معنی جای گرم (گه: گرم + ران: جا) در برابر شمیران که جای سرد است. شم و سم به‌معنی سرد است و شمیران و سمیرم به‌معنی جای سرد است. تبدیل «گ» در «گهران» به «ت» در گویش مردم قصران و آبادی‌های پیرامون طبیعی است. همان گونه که «گل» را «تیل» یا «تول» تلفظ می‌کنند.

هم‌زمان با جنبش مشروطه که تغییرات بسیاری در ادبیات و نگارش زبان فارسی به وجود آمد، کم‌کم املای تهران رواج یافت و پس از تأسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در دوره پهلوی اول، طهران به تهران تغییر کرد.