توافق تاریخی ایران با 2 قدرت اروپا؛ کلید شاهراه تجارت به دست تهران افتاد
ایران با جمعیتی بیش از 85 میلیون نفر و موقعیتی استراتژیک در قلب خاورمیانه، نیاز مبرمی به توسعه و نوسازی زیرساخت‌های حمل و نقل دارد. حمل و نقل کارآمد نه تنها جریان زندگی شهری و بین‌شهری را تسهیل می‌کند، بلکه نقش کلیدی در رشد اقتصادی، تجارت داخلی و بین‌المللی و ایجاد اشتغال دارد. پروژه‌های عمرانی در این حوزه شامل راه‌آهن، بزرگراه‌ها، فرودگاه‌ها، بنادر، سیستم‌های حمل و نقل عمومی شهری و...
- فهرست محتوا
- گیلان؛ پل ارتباطی ایران با شمال اروپا و قفقاز
- اثرات اقتصادی و اجتماعی پروژه
- مسیر طلایی که نقشه تجارت ایران را بازنویسی می‌کند
- آستارا مبدأ و مقصد کریدور شمال جنوب است
- نشست سه‌جانبه در ترمینال راه‌آهن آستارا
- توافق سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان؛ انتقال 15 میلیون تُن بار در سال
- راه‌آهن رشت - آستارا صرفاً یک پروژه عمرانی نیست
یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت سرمایه‌گذاری در حمل و نقل، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های حمل کالا و مسافر است. راه‌های ناامن یا فرسوده باعث کندی جابجایی و تحمیل هزینه‌های اضافی به بخش‌های تولید و تجارت می‌شوند.
به‌علاوه، با توسعه شبکه ریلی و بزرگراه‌ها، مسیرهای صادراتی و وارداتی کشور کوتاه‌تر و ایمن‌تر شده و رقابت‌پذیری ایران در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد. نمونه موفق این اثرگذاری را می‌توان در توسعه بندر چابهار و خطوط ریلی مرتبط با آن مشاهده کرد که موجب جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش تجارت با کشورهای همسایه شده است.
سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی حمل و نقل همچنین با ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، نقش مهمی در کاهش بیکاری و تقویت اقتصاد محلی ایفا می‌کند. ساخت و تجهیز جاده‌ها، پل‌ها، ایستگاه‌ها و فرودگاه‌ها هزاران فرصت شغلی برای مهندسان، کارگران، پیمانکاران و صنایع وابسته ایجاد می‌کند. در کنار آن، توسعه حمل و نقل عمومی شهری با سیستم‌های برقی و مترو، علاوه بر کاهش ترافیک و آلودگی هوا، رفاه اجتماعی را افزایش داده و کیفیت زندگی شهری را بهبود می‌بخشد.
از منظر استراتژیک، ایران با موقعیت جغرافیایی خاص خود می‌تواند به هاب ترانزیت منطقه‌ای تبدیل شود؛ اما بدون سرمایه‌گذاری هدفمند در زیرساخت‌های حمل و نقل، این ظرفیت بالقوه هیچ‌گاه بالفعل نخواهد شد. حمایت دولت، تشویق بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش می‌تواند ایران را به نقطه‌ای مهم در مسیر ترانزیت کالا بین آسیا، اروپا و خاورمیانه تبدیل کند و سهم کشور از تجارت جهانی را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
در نهایت، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی حمل و نقل نه تنها یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی است، بلکه عاملی حیاتی برای توسعه پایدار کشور به شمار می‌آید. با برنامه‌ریزی هوشمندانه، مدیریت مؤثر پروژه‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین، ایران می‌تواند شبکه حمل و نقل امن، سریع و پایدار داشته باشد و زمینه را برای رشد همه‌جانبه اقتصاد و رفاه مردم فراهم کند.
راه‌آهن رشت - آستارا فقط یک پروژه عمرانی نیست، بلکه رگ حیاتی تجارت ایران در مسیر شمال - جنوب است؛ طرحی که با حضور فعال روسیه و آذربایجان ایران را به مرکز ترانزیت کالا تبدیل می کند.
پروژه راه‌آهن رشت - آستارا به عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های زیرساختی کشور در حوزه حمل و نقل ریلی، جایگاهی راهبردی در تقویت ارتباطات اقتصادی و تجاری ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر، قفقاز و شمال اروپا دارد. این طرح نه تنها ظرفیت‌های حمل و نقلی شمال کشور را متحول می‌کند، بلکه زمینه ساز توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در استان گیلان خواهد بود.
گیلان؛ پل ارتباطی ایران با شمال اروپا و قفقاز
استان گیلان و منطقه آستارا به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود، به عنوان پل ارتباطی ایران با کشورهای حوزه دریای کاسپین، قفقاز و شمال اروپا شناخته می‌شوند. راه‌آهن رشت - آستارا به عنوان بخشی از کریدور بین‌المللی شمال جنوب، با ایجاد مسیری کوتاه‌تر، ایمن‌تر و اقتصادی‌تر برای عبور کالا، نقش تعیین کننده‌ای در تثبیت جایگاه ایران به عنوان هاب ترانزیتی منطقه ایفا می‌کند.
این پروژه در سطحی فراتر از توسعه داخلی تعریف شده و در سیاست‌های خارجی ایران نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. بهره برداری از این مسیر ریلی، ارتباط ایران را با کشورهای آسیای میانه، قفقاز، روسیه و حتی اروپا تسهیل کرده و امکان ورود به بازارهای جدید، جذب سرمایه گذاری خارجی و گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی را فراهم می‌سازد.
تکمیل راه‌آهن رشت - آستارا، علاوه بر پیوند دادن مرکز استان گیلان به بندر مرزی آستارا، حلقه‌ای کلیدی در مسیر کریدور بین‌المللی شمال جنوب ایجاد می‌کند؛ مسیری که از هند آغاز و پس از عبور از خلیج فارس و ایران، به روسیه و شمال اروپا منتهی می‌شود. این اتصال، زمان و هزینه انتقال کالا را به شکل قابل توجهی کاهش داده و ایران را به یکی از مسیرهای اصلی تجارت میان آسیا و اروپا تبدیل می‌کند.
این خط ریلی می‌تواند با افزایش سهم حمل‌ونقل ریلی در جابجایی کالا، ضمن کاهش فشار بر جاده‌های شمالی، جایگاه ایران در شبکه‌های جهانی ترانزیت را ارتقا دهد.
اثرات اقتصادی و اجتماعی پروژه
اجرای پروژه راه‌آهن رشت - آستارا، علاوه بر توسعه حمل و نقل ریلی، موجب رونق اقتصادی استان گیلان و مناطق مرزی شمال کشور خواهد شد. این طرح با افزایش دسترسی به بنادر، شهرک‌های صنعتی و مناطق آزاد تجاری، زمینه ساز گسترش صادرات، ایجاد اشتغال پایدار و تقویت صنایع وابسته به حمل و نقل است.
همچنین تکمیل این مسیر ریلی می‌تواند به توسعه گردشگری، تسهیل رفت و آمد مردم، افزایش کیفیت خدمات عمومی و ارتقای سطح زندگی ساکنان منطقه منجر شود.
حمل‌ونقل ریلی نسبت به جاده‌ای، از نظر مصرف انرژی و میزان آلایندگی محیط‌زیستی بسیار بهینه‌تر است. از این رو، بهره‌برداری از راه‌آهن رشت آستارا می‌تواند به کاهش ترافیک جاده‌ای، صرفه جویی در مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا کمک کند.
این موضوع به ویژه در استان گیلان که دارای اکوسیستم حساس و ارزشمند طبیعی است، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدین ترتیب، اجرای این پروژه علاوه بر مزایای اقتصادی، نقشی مؤثر در حفظ محیط زیست منطقه و توسعه پایدار شمال کشور ایفا خواهد کرد.
مسیر طلایی که نقشه تجارت ایران را بازنویسی می‌کند
«علی درمانی» فرماندار آستارا اظهار کرد: پروژه بارانداز ریلی آستارا یکی از پروژه‌های مهم و ملی است که به دلیل اهمیت راهبردی آن، رئیس جمهور شخصاً از این منطقه بازدید کرده و از روند اجرایی و جزئیات این طرح مطلع شده‌اند.
وی افزود: با پیگیری‌های مستمر استاندار گیلان و نماینده مردم شهرستان آستارا در مجلس شورای اسلامی، اقدامات مؤثری برای تکمیل این پروژه انجام شده است بر اساس قرارداد منعقدشده با کشور جمهوری آذربایجان، بخشی از این پروژه قرار است تا پایان سال جاری به بهره‌برداری کامل برسد.
فرماندار آستارا با اشاره به اهمیت این طرح در زیرساخت‌های حمل‌ونقل منطقه تصریح کرد: با اتمام پل مرزی و بخش‌های باقیمانده، شاهد پویایی گسترده در حوزه تجارت و حمل‌ونقل در شهرستان آستارا و استان گیلان خواهیم بود.
درمانی اضافه کرد: شهرستان آستارا از معدود نقاط کشور است که به‌صورت همزمان سه مرز ریلی، دریایی و زمینی را در اختیار دارد و با تکمیل اتصال راه‌آهن آستارا به رشت در چارچوب کریدور بین‌المللی شمال جنوب، تحولات چشمگیری در صادرات و واردات رقم خواهد خورد.
وی ادامه داد: با بهره‌برداری از بخش‌های باقیمانده پروژه بارانداز، به‌ویژه ساختمان مرکزی و تأسیسات پشتیبانی، مسیر صادرات به‌ویژه در حوزه محصولات کشاورزی تسهیل می‌شود و تجار و صادرکنندگان می‌توانند با آرامش خاطر بیشتری فعالیت کنند.
فرماندار آستارا تأکید کرد: تکمیل این پروژه علاوه بر تسهیل تجارت خارجی، موجب رونق اقتصادی، افزایش اشتغال و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در منطقه خواهد شد.
درمانی ابراز امیدواری کرد: با همکاری دستگاه‌های اجرایی و پشتیبانی دولت، روند اجرای پروژه با سرعت بیشتری ادامه یابد تا شهرستان آستارا به جایگاه واقعی خود در تجارت ملی و بین‌المللی دست یابد.
آستارا مبدأ و مقصد کریدور شمال جنوب است
«ولی داداشی» نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شهرستان آستارا دروازه ورودی کریدور بین‌المللی شمال جنوب محسوب می‌شود، اظهار کرد: این مسیر از نظر ترانزیتی، چه در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای و چه در حوزه راه‌آهن، برای کشور اهمیت راهبردی دارد.
وی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر تکمیل راه‌آهن شمال به جنوب افزود: با توجه به توسعه روابط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو CIS، روسیه و حوزه قفقاز، تکمیل این پروژه برای کشور ما اهمیت دوچندان یافته است.
نشست سه‌جانبه در ترمینال راه‌آهن آستارا
داداشی با اشاره به برگزاری نشست مشترک سه‌جانبه در ترمینال راه‌آهن آستارا گفت: اخیراً جلسه‌ای با حضور وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران، نخست‌وزیر روسیه و معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان در این شهرستان برگزار شد در این نشست بر تسهیل روند اجرای پروژه و افزایش ظرفیت ترانزیت به 20 میلیون تن در سال تأکید شد.
وی ادامه داد: هر سه کشور بر ضرورت تسریع در تکمیل پروژه کریدور شمال جنوب تأکید داشتند و مقرر شد هماهنگی‌های فنی و اجرایی برای تسهیل تبادلات کالا و حمل و نقل ریلی به‌سرعت انجام شود.
نماینده مردم آستارا در مجلس با اشاره به پیشرفت قابل توجه پروژه در ماه‌های اخیر اظهار کرد: تاکنون حدود 60 هکتار از اراضی مربوط به ترمینال راه‌آهن آستارا تملک شده است و جمهوری اسلامی ایران برنامه‌ریزی‌هایی را برای گسترش و توسعه این ترمینال در دست اجرا دارد.
وی گفت: هم‌اکنون مسیر راه‌آهن رشت - آستارا نیز در حال پیشرفت است و لازم است با تخصیص اعتبارات لازم، بخش باقیمانده نیز هرچه سریع‌تر در اختیار شرکت راه‌آهن و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور قرار گیرد تا روند اجرای پروژه تسریع شود.
داداشی با اشاره به اهمیت نقش دولت در تأمین منابع مالی این طرح گفت: تحقق تکمیل سریع پروژه منوط به صدور دستور ویژه از سوی رئیس جمهور و سازمان برنامه و بودجه برای پرداخت مبالغ مربوط به تملک اراضی است.
وی تأکید کرد: بنده و سایر نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی با جدیت پیگیر تخصیص اعتبارات لازم و پرداخت مبالغ تملک اراضی هستیم تا این پروژه هرچه زودتر به نتیجه برسد.
نماینده آستارا در پایان ابراز امیدواری کرد: با همکاری دولت، مجلس و کشورهای همکار، پروژه راه‌آهن رشت آستارا در کمترین زمان ممکن تکمیل شود تا ثمرات اقتصادی و تجاری آن نصیب کشور و منطقه شود.
توافق سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان؛ انتقال 15 میلیون تُن بار در سال
«هادی حق‌شناس» استاندار گیلان با اشاره به روند پیشرفت عملیات اجرایی این پروژه اظهار کرد: تملک اراضی مسیر راه‌آهن رشت - آستارا در یک سال اخیر به طور جدی دنبال می‌شود.
وی افزود: در 6 ماه گذشته حدود 60 کیلومتر از مسیر آزادسازی شده و پیش از آن نیز 20 کیلومتر دیگر آماده شده بود؛ بنابراین تاکنون نیمی از مسیر حدود 160 کیلومتری آزادسازی شده است که نصف آن تحویل شرکت روسیه داده شده است.
استاندار گیلان با بیان اینکه تاکنون 80 هکتار از اراضی مسیر تملک شده است، تصریح کرد: امیدواریم 80 کیلومتر باقیمانده نیز تا پایان سال به اتمام برسد تا کل مسیر در اختیار شرکت روسی قرار گیرد.
حق‌شناس با تأکید بر اراده جدی دولت در تکمیل این پروژه افزود: طرف روسی نیز علاقه‌مندی زیادی برای اجرای سریع‌تر طرح نشان داده و همکاری‌های فنی و اجرایی در حال انجام است.
وی ادامه داد: در حال حاضر روزانه بین 50 تا 60 واگن از مسیر جمهوری آذربایجان وارد خاک آستارا می‌شود و با تکمیل راه‌آهن رشت - آستارا، تبادل کالا از مسیر شمال جنوب تسهیل و حجم ترانزیت به شکل چشمگیری افزایش خواهد یافت.
استاندار گیلان هدف‌گذاری نهایی این کریدور را انتقال 15 میلیون تُن بار در سال عنوان کرد و گفت: بر اساس توافق سه‌جانبه ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان، این میزان بار از مسیر یادشده عبور خواهد کرد.
راه‌آهن رشت - آستارا صرفاً یک پروژه عمرانی نیست
راه‌آهن رشت - آستارا صرفاً یک پروژه عمرانی نیست، بلکه طرحی چندوجهی و راهبردی است که از منظر اقتصادی، اجتماعی، منطقه‌ای، بین‌المللی و زیست‌محیطی، جایگاهی حیاتی برای ایران دارد. این مسیر ریلی می‌تواند به عنوان موتور محرک توسعه شمال کشور و نماد ارتقای نقش ایران در معادلات ترانزیتی جهان عمل کند.
