«توافق موقت»؛ اسم رمز یک عملیات روانی

به گزارش مشرق، مأموریت جدید محافل خبری غربی - صهیونیستی مبنی بر انتشار اخبار انحرافی از مذاکرات رفع تحریم‌ها در روزهای اخیر با ادعای دستیابی ایران و امریکا به یک «توافق موقت» کلید خورد. ابتدا روزنامه عبری زبان «هاآرتص» بود که با ادعای اینکه ایران و امریکا به توافق بر سر احیای برجام «بسیار نزدیک» شده‌اند، عملیات خبرسازی در زمین مذاکرات را کلید زد. این روزنامه صهیونیستی سه روز پیش در گزارشی مدعی شد که «گفت‌وگوهایی محرمانه میان تهران و واشنگتن در جریان است و احتمال حصول یک توافق محدود و اولیه میان دو کشور نیز وجود دارد که بر اساس آن، ایران سطح غنی‌سازی اورانیوم را در ازای آزاد شدن حدود 20 میلیارد دلار از پول مسدود شده خود در عراق، کره جنوبی و سهم آن از برداشت از صندوق بین‌المللی پول کاهش خواهد داد.» پس از آن رسانه «میدل ایست آی»، چاپ لندن پا را از این هم فراتر گذاشت و به نقل از منابعی مدعی شد که مذاکرات، پیشرفت چشمگیری داشته و دو طرف به یک «توافق موقت» رسیده‌اند که جزئیات آن به مقام‌های ارشد دو کشور ارائه خواهد شد.

این رسانه مدعی شده که ایران در چهارچوب این «توافق موقت» متعهد می‌شود که فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم 60 درصد و بالاتر خود را متوقف کند و به همکاری با سازمان بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت و تأیید برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد. بر اساس این گزارش ادعایی، در مقابل به تهران اجازه داده می‌شود که روزانه تا یک میلیون بشکه نفت صادر کند و به درآمد آن و نیز دیگر منابع مسدود شده‌اش در خارج از کشور دسترسی داشته باشد، مشروط بر آنکه این منابع انحصاراً برای خرید مجموعه‌ای از کالاهای اساسی شامل غذا و دارو هزینه شوند.

این ادعا اما بر اساس آنچه انتظار می‌رفت، در محافل خبری جهان بازتاب یافت که اتفاقی معمول در صحنه خبرسازی هدفمند نهادهای رسانه‌ای و اطلاعاتی به شمار می‌رفت؛ معمول از این جهت که در ادوار مذاکرات رفع تحریم‌ها، جریان‌های تخریب‌کننده به موازات وقوع تحولاتی سازنده در روند سیاست خارجی ایران و احتمال حل و فصل مذاکرات رفع تحریم‌ها که بی‌تردید با تحقق خواسته‌های بحق جمهوری اسلامی ممکن می‌شود، کوشیدند با انتشار خبرهای انحرافی موجی از بدبینی، توقعات زیاده از حد و تنش را ایجاد کنند؛ امری که پیشتر بارها از سوی این محافل تکرار و تلاش شده بود روندهای جاری در زمین مذاکرات به میل و مراد این جریان‌ها دستخوش تحریف شود.

کانال‌های متعارف دیپلماتیک

خبرگزاری رویترز هم برای اینکه از ماجرا عقب نماند ادعا کرد که تأیید دیدار «رابرت مالی»، نماینده ویژه امریکا در امور ایران و امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل را از دو مقام ایرانی گرفته و با اعلام اینکه «ایروانی» و «مالی» در هفته‌های گذشته حداقل سه بار ملاقات کرده‌اند، به نقل از یک مقام ارشد ایرانی نوشت: «پیشرفت‌هایی حاصل شده است و ما پیشنهادات و پیام‌هایی را با امریکایی‌ها رد و بدل کرده‌ایم. با این حال، جزئیات زیادی وجود دارد که باید در مورد آنها بحث کنیم.» چند روز پیش از این نیز وب‌سایت «آکسیوس» گزارش داده بود که «برت مک‌گورک، مشاور جو بایدن در امور خاورمیانه، به عمان سفر کرده تا راه حل‌های دیپلماتیک احتمالی برای محدودیت برنامه هسته‌ای ایران را به بحث بگذارد.»

رسانه‌های خبری غرب در حالی به طور هدفمند به انتشار اخبار ادعایی خود از جمله دستیابی ایران و امریکا به «توافق موقت» پرداخته اند که پیشتر کوشیده بودند مذاکرات هسته‌ای به‌ویژه در ماه‌های اخیر را به یک معمای سیاسی تبدیل کرده و مذاکرات و تبادل پیام غیرمستقیم و چراغ خاموش دیپلمات‌های ایرانی و امریکایی برای گره‌گشایی از مذاکرات رفع تحریم‌ها را یک اتفاق عجیب و غریب بنامند. حال آنکه مقام‌های سطح بالای دیپلماتیک ایران و امریکا بارها در موضع‌گیری‌های اعلامی خود، بر وجود کانال‌های دیپلماسی میان تهران و واشنگتن جهت حل‌وفصل پرونده هسته‌ای صحه گذاشته و ارسال غیرمستقیم پیام را تأیید کرده‌اند. دو هفته پیش بود که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه گفت: «ایران هفته‌هاست به‌طور غیرمستقیم به تبادل پیام با امریکا ادامه داده و پیشرفت‌های خوبی نیز حاصل شده، امیدواریم به نقطه‌ای برسیم که نتایج روشنی به‌دست بیاوریم و مردم را در جریان آن قرار دهیم.» همزمان، وقتی «متیو میلر»، سخنگوی جدید وزارت خارجه امریکا در یک نشست خبری مخاطب پرسشی قرار گرفت که می‌کوشید وزیر امور خارجه ایران را متهم به اظهارنظر نادرست درباره تبادل غیرمستقیم پیام میان ایران و امریکا در هفته‌های گذشته و پیشرفت در مذاکرات کند، تصریح کرد: «ما همیشه اعلام کرده‌ایم توانایی ارتباط با ایران و انتقال و ارسال پیام‌های خود به ایران را در هر زمانی که به نفع ایالات متحده باشد، حفظ می‌کنیم.» او این را هم افزود:«ما هرگز محتوای پیام‌ها یا وسیله ارسال آنها را تشریح نمی‌کنیم اما همچنان معتقدیم دیپلماسی بهترین راه قابل راستی‌آزمایی و پایدار برای حصول اطمینان از جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.» این دو موضع‌گیری از سوی دو مقام دیپلماتیک ایران و امریکا بر جریان داشتن چراغ خاموش مذاکرات رفع تحریم‌ها مهر تأیید می‌زد. از این‌رو دستور کار دیدار نماینده ایران در سازمان ملل با مسئول امریکا در پرونده مذاکرات نمی‌توانست فراتر از اجرای مأموریت رساندن پیام دولت‌هایشان به یکدیگر باشد.

این واقعیتی است که محافل خبرساز غربی - صهیونیستی از بیان آن طفره می‌روند که اساساً این تبادل پیام‌ها ایستگاهی از یک مسیر طولانی است که تا زمان تحقق خواسته‌های جمهوری اسلامی ادامه خواهد یافت، اما اینکه این جریان‌ها در بحبوحه چنین گفت‌وگوهای سرنوشت‌سازی، ادعای «توافق موقت» را مطرح می‌کنند، نمی‌تواند هدفی جز منحرف کردن مسیر مذاکرات وایجاد دست‌انداز در فاصله مقدماتی تا فینال گفت‌وگوها داشته باشد.

هیچ توافق موقتی در کار نیست

موضع‌گیری جدید مقام‌های ایرانی همزمان با مسئولان امریکایی و اروپایی در واکنش به خبر «توافق موقت» بر مجعول بودن آن مهر تأیید زد. یک سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید گزارش میدل‌ایست‌آی راغلط و گمراه‌کننده خواند. همزمان نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد هم اعلام کرد: «هیچ توافق موقتی به جایگزینی برجام در دستور کار نیست.» در همین حال «پیتر استانو»، سخنگوی ارشد اتحادیه اروپا هم نسبت به این خبر واکنش نشان داد و گزارش‌های ادعایی درباره توافق موقت را گمانه‌زنی خواند و افزود که تحول جدیدی در رابطه با برجام رخ نداده است.

تکرار یک ادعای نخ‌نما

فارغ از آنچه در روند تبادل پیام ایران و غرب برای حل پرونده مذاکرات رفع تحریم‌ها می‌گذرد، مقام‌های امریکایی در مواضع اعلامی، همچنان ادعاهای نخ‌نمای خود مبنی بر مقصر بودن ایران در ایجاد بن‌بست در مذاکرات را تکرار می‌کنند. «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا در جدیدترین موضع‌گیری خود در زمینه مذاکرات ادعا کرده است: «ما از روز نخست به‌دنبال مشخص شدن این بودیم که آیا بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام امکان‌پذیر است یا نه و تلاش‌های قابل توجهی هم در این راستا کردیم، همان طور که شرکای اروپایی ما و روسیه و چین نیز این کار را کردند، اما ایران یا نتوانست و یا نخواست آنچه برای بازگشت به پایبندی به برجام ضروری بود را انجام دهد. بنابراین، روی برجام متمرکز نیستیم.»

این سخن واهی «بلینکن» از تداوم اراده‌ای حکایت می‌کند که دولتمردان امریکا در واگویی «وارونه» روند گفت‌وگو با جمهوری اسلامی در پیش گرفته‌اند. خاصه آنکه ایران در هفته‌های اخیر برای گرفتن بهانه‌هایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز کشورمان مطرح می‌کند، دور جدیدی از همکاری سازنده را به جریان انداخته است. تا جایی که کشورهای غربی عضو آژانس در نشست اخیر شورای حکام آژانس نتوانستند برای تصویب قطعنامه علیه ایران که از سوی مقام‌های صهیونیستی در دستور کارشان قرار گرفته بود، دستاویزی بیابند. هرچند اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای از تداوم ابهام‌های آژانس درباره برنامه اتمی ایران و نحوه همکاری آن با بازرسان آژانس ابراز نگرانی کرد اما صدور بیانیه جای تصویب قطعنامه معنایی جز این نداشت که همکاری سازنده ایران جای هیچ «اما و اگری» برای مدیر کل آژانس باقی نگذاشته تا فرصت را برای تصویب قطعنامه در اختیار بازیگران غربی قرار دهد. این چنین بود که محسن نذیری‌اصل، نماینده ایران در واکنش به بیانیه ادعایی علیه ایران، نادیده گرفته شدن نقض تعهدات امریکا و اتحادیه اروپا ذیل برجام را مورد توجه قرار داد و یادآور شد: «به‌رغم همکاری‌های گسترده ایران و آژانس و پیشرفت‌های قابل توجه مربوطه، همچنان به تاکتیک‌های منسوخ شده متوسل می‌شوند و بازی ناپاکی را با انگیزه سیاسی جهت هدف قراردادن همکاری‌های فعلی ایران و آژانس انجام می‌دهند.»