تکرار دومینوی حضور کمرنگ زنان در لیست‌های انتخاباتی

سهم زنان در لیست‌های انتخاباتی، تکرار همان دومینوی حضور کمرنگ آنان در انتخابات ادوار گذشته مجلس شورای اسلامی است که رکوردار از آن مجلس دهم، با هفده نماینده زن است.

به گزارش «تابناک»؛ امام (ره) و مقام معظم رهبری همواره بر حضور فعال زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و مشارکت در صحنه‌های مختلف تأکید داشتند؛ همانطور که حیات سیاسی و اجتماعی هر جامعه‌ای مرهون مشارکت فعال همه اعضای آن اعم از زن و مرد و مشارکت آگاهانه و متعهدانه آنان در صحنه‌های اجتماعی است. زنان ایرانی به کرات در بزنگاه‌های مختلف عرق مذهبی و ملی خود را نشان داده‌اند و همین سابقه سبب می‌شود که از ظرفیت و توانایی‌شان برای تصمیم‌گیری‌های مهم و رشد و توسعه کشور بیشتر استفاده کرد.

با وجود اینکه یکی از عرصه‌های مهم تصمیم‌گیری، مجلس شورای اسلامی است و حضور موثر نمایندگان زن در این نهاد قانون‌گذاری تاثیر مثبتی بر کشور خواهد داشت، تعداد نمایندگان زن در ده دوره مجلس، تنها نشان از نقش کمرنگ آنان دارد؛ آن هم در شرایطی که همواره پررنگ‌ترشدن حضور زنان در مجلس، یکی از دغدغه‌های فعالان اجتماعی بوده است و در هر دوره از انتخابات مجلس، پیگیری این خواسته بیش از هر زمان دیگری به نقطه اوج خود نزدیک می‌شود.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، سهم زنان از کرسی‌های مجلس نسبت به مردان بسیار پایین مانده است. در طول برگزاری ده دوره انتخابات مجلس در جمهوری اسلامی، بیشترین سهم زنان در به دست آوردن کرسی‌های مجلس مربوط به دوره دهم است که تنها 17 نماینده زن با اختصاص دادن 5.8 درصد از ترکیب مجلس به خود در صدر قرار دارند و کمترین سهم بانوان نیز مربوط به دوره‌های اول تا سوم مجلس با 1.5 درصد ترکیب کلی نمایندگان است. به عبارت دقیق‌تر، سهم زنان از کرسی‌های مجلس در دروه اول چهار نماینده بود که این تعداد در مجالس دوم و سوم نیز تغییری نکرد. در مجلس چهارم تعداد نمایندگان زن، اما به 9 نفر رسید و در مجلس پنجم آمار 14 تن را تجربه کرد و در مجالس ششم و هفتم نیز به 13 تن رسید، اما یکباره در مجالس هشتم و نهم کاهش قابل‌توجهی یافت و به 8 و 9 نفر تقلیل پیدا کرد که در نهایت در مجلس دهم با رشد دوبرابری به هفده نماینده زن رسید.

با نگاهی به آمار‌های ارائه شده از ترکیب جنسیتی دوره‌های ده‌گانه مجلس شورای اسلامی درمی‌یابیم که تنها 95 نماینده از 2980 نماینده کل این بازه زمانی چهل ساله را زنان تشکیل می‌دهند؛ آماری بسیار ناچیز که معنایی جز نقش کمرنگ زنان در مجلس شورای اسلامی ندارد.

البته جدا از تلاش‌های صورت گرفته برای افزایش کرسی زنان در مجلس، برخی بانوان نیز در دوران نمایندگی، خواهان ریاست یا عضویت در هیات رییسه مجلس بودند که تلاش‌های صورت گرفته از سوی آنان در مجالس هشتم و دهم نمونه این مدعاست. تلاش‌هایی که حداقل در مجلس دهم نتیجه‌ای نداشت و هیچ یک از بانوان حاضر نتوانستند در چهار سال حتی عضو هیات رییسه مجلس شوند، واقعیتی که برخی نمایندگان زن علت آن را در «مردانه‌بودن» ترکیب مجلس جست‌وجو می‌کنند و می‌گویند در چنین فضایی مجال بیشتری برای فعالیت زنان نمی‌ماند.

حالا چند روزی از آغاز رسمی و قانونی تبلیغات انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی گذشته است و از میان لیست‌های گوناگون ارائه شده در تهران شاید بتوان پنج لیست را به عنوان فهرست‌های اصلی یا تاثیرگذار ارزیابی کرد که از این میان دو لیست از آن اصلاح طلبان و سه لیست هم سهم اصولگرایان است. بررسی ترکیب جنسیتی این پنج فهرست نشان می‌دهد، بر خلاف آنچه ارائه‌کنندگان این فهرست‌ها مدعی‌اش هستند، میزان حضور زنان در آن‌ها کمتر از 20 درصد است، یعنی میانگین در هر لیست بین پنج تا شش تن از داوطلبان را بانوان تشکیل می‌دهند.

در «ائتلاف برای ایران» که از به ائتلاف هشت حزب اصلاح‌طلب ارائه شده، نام پنج زن به چشم می‌خورد؛ سهیلا جلودارزاده، پروانه مافی، اعظم صمصامی، فریده اولاد قباد و زهرا ساعی. سهم زنان در لیست دیگر اصلاح‌طلبان که «کارگزاران سازندگی» از آن حمایت می‌کند، شش نفر است؛ سهیلا جلودارزاده، اعظم صمصامی، لیلا کمانی، پروانه مافی، زهرا ساعی و فریده اولادقباد.

اصولگرایان نیز از حیث تعداد زنان همین وضعیت را دارند؛ شورای «ائتلاف نیرو‌های انقلاب اسلامی» به ریاست حداد عادل شش زن را در لیست خود جای داده است؛ زهره الهیان، عاطفه خادمی، سمیه رفیعی، فاطمه رهبر، فاطمه قاسم پور، سوده نجفی. «جبهه پایداری» به ریاست آقاتهرانی هم سهم زنان را در فهرست خود پنج نفر در نظر گرفته است؛ فاطمه آلیا، زهره‌سادات لاجوردی، آسیه کلاته، بتول نامجو، زهرا ابوالحسنی.

«جبهه پیشرفت و عدالت» به ریاست شهاب‌الدین صدر دیگر لیست اصولگرایان برای تهران را منتشر کرده که باز هم سهم پنج نفری زنان در آن تکرار شده است؛ الهام امین زاده، محدثه ایجوی، فاطمه پایرون، مرضیه قائدی، فاطمه سمواتی.

با در نظر گرفتن مشترکات لیست‌ها، تعداد 22 کاندیدای زن در پنج لیست انتخاباتی شاخص، آمار بسیار ناامید کننده‌ای را پیش روی‌مان می‌گذارد. هرچند انتظار می‌رود، مردم در انتخاب‌هایشان به لزوم حضور پررنگ زنان در مجلس توجه بیشتر داشته باشند تا شاهد افزایش کرسی‌های بانوان در پارلمان باشیم.