جوان‌سازی جمعیت، با طرح و برنامه قابل اجرا نیست / مشوق‌های طرح جوانی جمعیت چقدر چاره‌ساز است؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از عصراترک، در دهه 60، همزمان با رشد بالای جمعیت و شرایط سخت کشور با توجه به قرار گرفتن در جنگ تحمیلی سیاست کنترل جمعیت در پیش گرفته شد و شعار " فرزند کمتر، زندگی بهتر" نگرش خانواده ها را به صورت کامل نسبت به فرزندآوری تغییر داد. براساس آمارهای اعلام شده در سال 98 رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد رسید و با ادامه چنین روندی ایران نه فقط سیمای جوان خود را از دست می‌دهد بلکه در سیاه‌چاله‌ای سقوط می‌کند که بیرون آمدن از آن به این سادگی‌ها امکانپذیر نیست، همچنین طبق آمار‌های مجامع بین‌المللی، ایران سریع‌ترین افت نرخ رشد جمعیت را دارد و طی 20 سال آینده، کشور ما پیر‌ترین کشور جهان خواهد بود.

نکته قابل توجه این است که آخرین تلاش‌ها برای حمایت قانونی از افزایش جمعیت در قالب طرح تعالی جمعیت و حمایت از خانواده از سال 92 در کمیسیون‌های مختلف مجلس دست به دست شد، اما در نهایت به سرانجام نرسید.

مجلس یازدهم، سال گذشته با اعلام وصول طرح جمعیت و تعالی خانواده کار خود را آغاز کرد و در ادامه برای حصول نتیجه با استناد به اصل 85 قانون اساسی، کمیسیون مشترکی برگرفته از کمیسیون‌های فرهنگی، بهداشت، اجتماعی، برنامه و بودجه، اقتصادی، کشاورزی، عمران و امنیت ملی و سیاست خارجی تشکیل داد تا این طرح را با عنوان جدید طرح «جوانی جمعیت و تعالی خانواده» به سرانجام برساند.

تا اینکه در آخرین روز‌های سال 99 سرانجام گره از بخت طرحی حمایتی در راستای سیاست‌های جدید جمعیتی کشور باز شد و نمایندگان مجلس طرح «جوانی جمعیت و تعالی خانواده» را که نسخه به روز شده طرح «جمعیت و تعالی خانواده» است با اکثریت آرا برای اجرای آزمایشی به مدت هفت سال تصویب کردند. حالا بناست تا امسال، سال اجرای طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده باشد.

تسهیلات مسکن برای به دنیا آمدن فرزند سوم خانواده، تسهیلات شغلی و آموزشی، معافیت و مرخصی تحصیلی، حل چالش مرخصی 9 ماهه زایمان و دورکاری چهار ماهه برای مادران بخشی از مشوق‌های طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده است تا بتواند در اجرا به نتایج مثبتی برسد.

نکته قابل توجه این است که از این جمله طرح ها بارها در دولت های مختلف به اجرا رسیده اما به دلیل اینکه برنامه ریزی دقیقی روی جوانب آن نشده، ثمره ای نداشته است، براین اساس برای افزایش روند جمعیت کشور نه تنها باید مشوق ها برای فرزند آوری مدنظر باشند، بلکه باید مشوق ها برای حمایت از خانواده ها و فرزند متولد شده در ادامه مسیر زندگی ادامه پیدا کند.

یک ماه از تصویب نهایی این طرح در شورای نگهبان می گذرد و طرح در آستانه اجرایی شدن قرار گرفته است، باید دید که آیا این مشوق های فرزند آوری، می تواند گامی موثر درجهت روند افزایش جمعیت کشور داشته باشد، یا همچون سایر طرح های کوتاه مدتی که مسکنی کوتاه مدت بودند، بعد از گذشت زمانی، بی نتیجه خواهد ماند.

جمعیت جوان هر کشور، یک ارزش اجتماعی، سیاسی و بین المللی است

حجت الاسلام مجید استادی، پژوهشگر حوزه خانواده در گفتگو با خبرنگار عصراترک به تاکیدات مقام معظم رهبری در حوزه جمعیت و فرزندآوری در دیدار با نمایندگان مجلس یازدهم اشاره کرد و گفت: ایشان یکی از مسائل مهم اجتماعی را موضوع فرزندآوری و بقای نسل عنوان کرد زیرا یکی از پرفایده ترین ثروت های هر کشور جمعیت جوان آن کشور است.

وی با اشاره به اینکه امروزه در دنیا کشورهایی که جمعیت بالایی دارند، به برکت سرمایه اجتماعی بالا به بسیاری از امکانات دست پیدا کرده اند، افزود: این افراد به عنوان یک ارزش اجتماعی، سیاسی و بین المللی برای کشورها توانسته اند موفقیت هایی را به همراه داشته باشد، لذا نسل باید افزایش پیدا کند.

این مدرس حوزه و دانشگاه یادآور شد: خانواده مهم ترین و نخستین واحد اجتماعی است که با ازدواج شکل می گیرد و با حضور فرزندان به ثمر می نشیند و قرآن این پیوند آسمانی را میثاقی می داند که در سایه این پیوند، فرد آرامش و تعادل روحی و روانی را کسب می کند و مقدمه رحمت و محبت در زندگی انسان فراهم می شود.

حجت الاسلام استادی خاطرنشان کرد: براساس پژوهش های انجام شده، افرادی که ازدواج کرده اند در مقایسه با افراد مجرد از لحاظ روحی، جسمی و فردی شرایط بهتری را دارند.

نرخ رشد جمعیت در سال گذشته به کمتر از یک درصد رسیده است

این کارشناس و پژوهشگر خانواده یکی از کارکردهای مهم ازدواج را حفظ نسل بشریت عنوان کرد و گفت: براساس آیات قرآن کریم، فرزند نعمتی برای خانواده ها است که خداوند آن را به مردم بخشیده تا فرزندان در زندگی به عنوان مددکار خانواده باشند، بنابراین در کنار مال و ثروت مادی، فرزند نیز یک نعمت الهی و ثروت محسوب می شود و باعث طراوات و شادابی در خانواده است.

حجت الاسلام استادی اظهار داشت: نکته قابل توجه در موضوع جمعیت این است که نیروی اقتصادی و انسانی دو رکن اصلی قدرت یک کشور را تشکیل می دهد و برای رسیدن به اهداف در دنیا نیاز به این دو قدرت ضروری است.

وی ادامه داد: متاسفانه علی رغم تاکیدات فراوانی که طی سال های اخیر در موضوع فرزندآوری در کشور ایران مطرح می شود، نرخ رشد جمعیت در سال گذشته به کمتر از یک درصد رسیده است و اکنون نرخ رشد جمعیت کشور 0.6 درصد است که این نرخ کاهش جمعیت در تاریخ ایران بی سابقه بوده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه کشورهای موفق دنیا در زمینه مقابله با کاهش جمعیت با ارائه مشوق های اقتصادی و فرهنگی به صورت جدی در این موضوع ورود کرده اند، گفت: در کشور ایران نیز طرح تعالی خانواده چندین سال است که در مجلس مطرح می شود، که طرح مطلوبی است.

شعار " فرزند کمتر، زندگی بهتر" اشتباه بوده است

وی بیان داشت: نکته قابل توجه این است که متاسفانه طی سالیان اخیر نگرش ها نسبت به فرزندآوری در کشور تغییر پیدا کرده، بنابراین نیاز است که تولد فرزند به عنوان یک فرصت برای خانواده تلقی شود و از دیدگاه ارزشی و معنوی به این جایگاه نگاه شود.

این پژوهشگر حوزه خانواده عوامل موثر در کاهش نرخ باروری در ایران را به مسائلی از جمله عوامل اقتصادی و فرهنگی - اجتماعی تقسیم بندی کرد و گفت: افراد به دلیل عدم اطمینان از آینده شغلی و تامین نیاز های مالی و آگاهی نداشتن روحی نسبت به فرزندآوری اکنون با چالش کاهش تولد فرزند مواجه شده اند.

وی بیان داشت: چند دهه قبل با تبلیغ شعار " فرزند کمتر، زندگی بهتر " که شعار اشتباهی بوده است، نگرش خانواده ها تغییر پیدا کرده که باید این نگرش ها به جایگاه اصلی خود بازگردد و قطعا نیازمند کار فرهنگی است تا به همان میزان که سعی شد فرزند کمتر را رواج دهند در جهت عکس این شعار حرکت کنند.

در ادامه روند طرح جوانی جمعیت، باید از فرزند متولد شده حمایت شود

علی جدی، رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: مجلس دوازدهم در راستای تاکیدات مقام معظم رهبری با هدف بهتر شدن اوضاع، پیشبرد امورات بلاتکلیف در مجلس های قبل را در دستور اجرا قرار می دهد.

وی ادامه داد: طرح جوانی جمعیت که پس از هشت سال وضعیت نامعلومی را به خود گرفته بود، در این مجلس مصوب و به تایید شورای نگهبان رسید.

جدی اضافه کرد: در طرح جوانی جمعیت، مشوق هایی برای فرزندآوری در نظر گرفته شده که این مشوق ها برای خانواده است، اما در ادامه مسیر باید برنامه مجلس به گونه ای باشد تا فرزندی که به دنیا می آید نیز در مسیر زندگی حمایت هایی داشته باشد.

نسل جدید در موضوع شغل، مسکن و ازدواج مشکلات کمتری خواهد داشت

وی خاطرنشان کرد: در مجموع افزایش جمعیت برای این دهه به نفع کشور خواهد بود، زیرا نسل جدید قطعا در موضوع شغل، ازدواج، مسکن مشکلات کمتری را خواهند داشت.

جدی با بیان اینکه موج جمعیتی را گذرانده ایم، افزود: اگر زیرساخت ها را برای جمعیت جدید فراهم کنیم، قطعا مسائل کمتری پیش رو خواهیم داشت.

رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی با اشاره به اینکه در طرح جوانی جمعیت، حمایت از فرزند متولد شده نیز، در قالب طرح مطرح شده است، گفت: اما باید این حمایت ها بیشتر و کاملتر باشد.

در طرح جوانی جمعیت، حمایت از استان ها با کاهش موالید بالا، قابل توجه است

محمد وحیدی، نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی در رابطه با طرح جوانی جمعیت در گفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: قانون رویکرد جوانی جمعیت، در واقع ضرورت اجتناب ناپذیری بوده که چندین سال از مطرح شدن آن می گذشت، که با تاکید مقام معظم رهبری توجه ویژه ای به آن شد.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون در دوره پنجره جمعیتی قرار داریم، گفت: 15 تا 20 سال دیگر جمعیت جوان به سمت جمعیت کهنسال و پیر پیش می رود و قائده هرم جمعیتی کاهش موالید را نشان می دهد.

وحیدی با اشاره به اینکه در طرح جوانی جمعیت، حمایت از استان ها متفاوت است، اضافه کرد: اقدام مثبت و قابل توجه طرح این است که در استان هایی با افت موالید بالا، حمایت های بیشتری در نظر گرفته می شود، بنابراین قانونگذار و مجموعه های تصمیم گیر در جریان باشند که این نگاه در تمام نقاط کشور به صورت یکسان نیست.

ایجاد مراکز ناباروری در استان ها، برای کمک به کاهش هزینه های درمان 

این مقام مسئول در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه اهرم های تشویقی افزایش جمعیت تا چه میزان می تواند بر اجرای این طرح تاثیرگذار باشد، توضیح داد: در قانون اساسی چندین موضوع به عنوان اصول تاثیرگذار در فرآیند رفاه اجتماعی دیده شده است که عدالت آموزشی، عدالت در میزان برخورداری از امکانات، عدالت در برخورداری از مسکن در این گروه قرار دارند.

وی خاطرنشان کرد: اگر این شاخص ها تغییر کند، خانواده های ضعیف تر باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرند، به طور مثال اگر تولید مسکن انجام می شود، اقشاری که توانایی رقابت در بازار مسکن را ندارند، باید مورد حمایت قابل توجهی قرار بگیرند و در حوزه آموزشی باید فرصت های برابر فراهم شود.

وی در رابطه با موضوع ناباروری اضافه کرد: باتوجه به اینکه درمان های ناباروری هزینه بالایی دارد و در سراسر کشور یکسان نیست، براین اساس مقرر شده که در تمامی استان ها باید مراکز ناباروری ایجاد شود و پزشکان متخصص را باید به استان های محروم اعزام کرد.

نگاه مثبت دولت به طرح جوانی جمعیت، خطری سنگین را از کشور دور می کند

وحیدی خاطرنشان کرد: طرح جوانی جمعیت به دلیل هزینه بالایی که در اجرا دارد باید به مرور انجام شود، زیرا دولت به یکباره قادر نیست هزینه های سنگین را عملیاتی کند، اما اجرای این طرح کشور را از خطر بزرگی نجات می دهد.

نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: این در حالی است که دیدگاه برخی از اقشار جامعه در موضوع فرزندآوری از گذشته های دور روال کاهش جمعیتی بوده است.

وحیدی با تاکیر بر اینکه برای تغییر یک رفتار، نیاز به تغییر نگرش ذهنی و انگیزه ها وجود دارد، افزود: اهرم های قانونی در طرح جوانی جمعیت باعث تغییر در نگرش افراد و در نهایت رفتارشان به سمت فرزند آوری خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه پیش بردن جامعه به سمت کاهش جمعیت زمان بر بود، گفت: قطعا روند افزایش جمعیتی نیز زمان بر خواهد بود و در این ایام، نوعی راحتی ناشی از کاهش جمعیت برای خانواده ها فراهم شده است.

جوان سازی جمعیت، با طرح و برنامه قابل اجرا نیست

مجید ابهری، دکترای رفتارشناسی و آسیب شناسی اجتماعی در رابطه با طرح جوانی جمعیت که در مجلس به تصویب رسیده است، درگفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: باتوجه به مشکلات اقتصادی و رفتاری، متاسفانه در دو دهه اخیر هرم سنی جامعه رو به سوی سالمندی می رود که اگر با این وضعیت این حرکت ادامه پیدا کند در 20 سال آینده مجبور خواهیم شد نیروی کار کشور را از کشورهای دیگر وارد کنیم.

وی با اشاره به اینکه سالمندی جمعیت عارضه ای غیرقابل انکار است، ادامه داد: در حال حاضر با عدم تمایل جوانان به ازدواج و گرایش خانواده ها به تک فرزندی، اکثر طرح های جوانی جمعیت به تصویب رسیده است، نتیجه مثبتی نداشته است.

این مشاوره خانواده با بیان اینکه جمعیت باتوجه به مشکلات گفته شده با طرح و برنامه جوان سازی نمی شود، افزود: تسهیلات یا نمونه های این سبکی تاثیر چندانی بر افزایش جمعیت نخواهد داشت، بلکه باید زیرساخت های افزایش جمعیت آماده شود.

وی خاطرنشان کرد: باتوجه به پایین بودن سطح اشتغال، ابتدا باید مشکل مسکن جوانان، سپس کارآفرینی و اشتغال زایی و در مرحله سوم حمایت های مادی و فرهنگی از زوجین جوان برای فرزند آوری همچون تغذیه نوزاد و مادر، اقلام بهداشتی باتوجه به پایین بودن سطح حقوق مورد توجه قرار بگیرد.

این رفتار شناس با بیان اینکه قطعا جوان سازی جمعیت با طرح و برنامه قابل اجرا نیست، افزود: بلکه باید با برنامه ریزی دقیق و خودداری از کارهای عجولانه و احساسی و هیجانی طرحی جامع را تدوین و اجرایی کرد زیرا پیش از این نیز طرح هایی همچون طرح جوانی جمعیت تصویب شده ولی متاسفانه در اجرا توفیق چندانی به دست نیامده است.

حمایت از مادران شاغل در طرح جوانی جمعیت دیده شود

ابهری ادامه داد: برای جوان سازی جمعیت باید با برنامه ریزی های آموزشی، فرهنگی و آموزش مهارت های زندگی، جوانان را یاری کرد تا با فرزند آوری و افزایش تعداد فرزندان به جوان سازی جامعه کمک کنند.

این مشاور خانواده با اشاره به اینکه در جامعه ما، قشر تحصیل کرده کمتر تمایل به فرزند آوری دارند و بیشتر تک فرزندی در میان این قشر باب شده است، یادآور شد: آموزش مسئولیت پذیری و مهارت فرزندآوری به زوجین، اصلی ترین محورهای فرزند آوری است.

کارشناس آسیب شناسی اجتماعی اشتغال مادر را یکی از دلایل اصلی در عدم تمایل به فرزند آوری و تک فرزندی خواند و گفت: دولت باید حمایت های مالی از بانوان کارمند، دورکاری مادران و ایجاد مهد کودک در محل کار یا نزدیک آن را مدنظر باشد و با بسته های حمایت های مادی و فرهنگی بانوان شاغل را در مادر شدن کمک کرد.

تهیه و تنظیم گزارش: آرزو رحمانی

انتهای پیام /