در بزرگداشت سعدی در لبنان چه گذشت؟

به گزارش ایسنا به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در لبنان، به مناسبت روز بزرگداشت سعدی و به منظور احیای مجدد فصلنامه «الدراسات الادبی» و انتشار یکصد و یکمین شماره از آن، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان نشستی در فضای باز «باغ زیتون» که همزمان از فضای مجازی پخش زنده می‌شد، برگزار کرد.

این وبینار با عنوان «در محضر شیخ اجل سعدی شیرازی» با حضور وزیر فرهنگ لبنان عباس مرتضی، محمدجلال فیروزنیا سفیر ایران در لبنان، عباس خامه‌یار، رایزن فرهنگی ایران و عده‌ای از شاعران، ادیبان و دانشگاهیان لبنانی برگزار شد.

عباس خامه‌یار، رایزن فرهنگی ایران در لبنان با خواندن بیت‌هایی از سعدی گفت: سعدی همبستگی و مهرورزی میان مردم، به عنوان ارزش والای انسانی را در یک بیت شعر ارائه کرده است و ما امروز به مصداق این بیت در زندگی سیاسی و اجتماعی و حتی زندگی خانوادگی خود نیازمندیم.

او با بیان این‌که سعدی مکتب ادبی قائم به ذات خود را در آثارش بنیان نهاده، افزود: پدر نثر فارسی توانست میان سه دهه از تجربیات خود که نتیجه سیر آفاق و انفسی بوده و سفر به سرزمین‌ها با فراز و نشیب آن‌ها و فرهنگ‌ها درآمیزد و به نماد محبت و انسانیت تبدیل شود.

خامه‌یار با اشاره به سروده‌های عربی سعدی خاطرنشان کرد: این بیت‌ها برخی از سروده‌های برخاسته از عمق جان سعدی فارسی‌زبان به زبان عربی است، موعظه، مرثیه و غزل، که می‌توان آن‌ها را قلب و وجدان عربی نامید و این سعدی فارسی‌زبان است که در پوشش عربی بر همبستگی ملت‌های اسلامی در یکی از مقاطع تاریخی تأکید کرده است. سعدی بیماری‌های دوران خود را تشخیص داد و در برابر آن‌ها موضع انسانی ناتوان و تسلیم‌شده اتخاذ نکرد، بلکه با نگاه طبیبی به آن‌ها نگریست که توانایی تشخیص و ارائه درمان را همزمان دارد.

رایزن فرهنگی ایران در لبنان در پایان به احیای مجدد انتشار فصلنامه الدراسات الادبیه اشاره کرد و ضمن گرامی‌داشت یاد و نام مرحوم ویکتور الکک به عنوان مدیرمسئول سابق این فصلنامه، گفت: ما این را فرصت مغتنم می‌شماریم تا انتشار شماره نخست از فصلنامه الدراسات الادبیه در قالب جدید و هیئت علمی و مشاوران جدیدش به مسئولیت دلال عباس و با همکاری دانشگاه لبنان را اعلام کنیم.

در ادامه محمدجلال فیروزنیا، سفیر ایران در لبنان اظهار کرد: سعدی در کنار حافظ شیرازی و دیگر شاعران ایران‌زمین، عرصه اصلی ادبیات را تشکیل می‌دهند. او شخصیت برجسته آسمان شعر و ادبیات است و کمتر ایرانی را سراغ داریم که ابیاتی از سعدی، حافظ، نظامی گنجوی، انصاری، سنایی، خیام و بسیاری دیگر از ادیبان و شاعران را از بر نداشته باشد.

غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی، سخنران بعدی مراسم بود که به صورت وبیناری در این مراسم به ایراد سخن پرداخت.

رئیس بنیاد سعدی با اشاره به سرودن شعرهای عربی از سوی شاعران به عنوان یکی از هنرهای متعارف در آن دوران گفت: آوردن شعر به زبان عربی در دیوان شاعران فارسی‌زبان یکی از هنرهای آن‌ها بوده است که با درج یک یا دو بیت، در یک غزل یا آوردن یک غزل کامل به زبان عربی، شعر خود را نمکین‌تر، و هنر خود را آشکارتر می‌کردند. درباره شعرهای عربی سعدی مقالات گوناگون نوشته‌اند، این شعرها در دهه‌های اخیر، دوبار به زبان فارسی ترجمه شده، یک‌بار 40 سال پیش با ترجمه استاد مؤید شیرازی ترجمه شده، یک‌بار هم 10 سال پیش با ترجمه موسی اسوار، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به زبان فارسی برگردانده شده است. استاد بزرگی مانند شادروان دکتر حسین علی محفوظ، استاد زبان فارسی دانشگاه بغداد، پایان‌نامه دکتری خود را درباره مقایسه شعرهای سعدی و متنبی نگاشته است، و انتخاب موضوع شعرهای عربی سعدی در لبنان که کانون فرهنگ جهان عرب بوده و هست، انتخاب مناسبی است و پیام آن این است که زبان عربی رشته پیوند همه ملت‌های مسلمان است، و ایرانیان عشق خود را به زبان عربی فراموش نکرده‌اند، و این میراث فرهنگی مانند شعرهای سعدی و دیگر آثار عربی و شعرهای عربی ایرانیان فارسی‌زبان می‌تواند حلقه مودت و رشته پیوندی باشد میان مردم ایران و ملت‌های عرب، که بدانند ما در طول تاریخ، چگونه با یکدیگر پیوند فرهنگی داشته‌ایم و امروز نیز باید این پیوند را حفظ و مستحکم‌تر کنیم.

همچنین دلال عباس، استاد ادبیات تطبیقی فارسی و عرب در دانشگاه لبنان، سخنان خود را با ارائه تاریخچه‌ای از انتشار فصلنامه «الدراسات الادبیه» آغاز کرد و گفت: این فصلنامه از سوی دپارتمان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان در سال تحصیلی 57 -1956م در چارچوب همکاری‌های علمی مشترک میان دانشگاه تهران و دانشگاه لبنان توسط دکتر محمد محمدی استاد ادبیات عرب دانشگاه تهران کار خود را آغاز کرد و هدف از انتشار آن به دو زبان عربی و فارسی تبادل اطلاعات میان کارشناسان هر دو زبان و ایجاد پل ارتباطی بین عرب‌ها و ایرانیان بود. انتشار این فصلنامه به دلیل مشکلات مالی متوقف و سپس پس از پیرزوی انقلاب اسلامی ایران با تلاش‌های دکتر سیداحمد لواسانی و دکتر ویکتور الکک انتشار آن بار دیگر آغاز شد و تا زمان درگذشت دکتر ویکتور الکک در سال 2017م ادامه داشت. ما امروز با همت و تلاش و اصرار دکتر خامه‌یار شاهد انتشار مجدد این فصلنامه به دو زبان فارسی و عربی هستیم تا به عنوان منبعی ادبی و فکری برای پژوهشگران این دو زبان قرار گیرد.

سپس طونی الحاج، استاد زبان و ادبیات فارسی و رئیس سابق دانشکده ادبیات دانشگاه لبنان، با اشاره به سفرهای سعدی به کشورهای مختلف و کسب علم و معرفت و تجربه در این مسیر، گفت: سعدی در گلستان خود داستان‌های بسیاری از شخصیت‌هایی را نقل می‌کند که با آن‌ها در سفرهای خود آشنا شده بود و تمام تلاشش این بود که این داستان‌ها را همراه با پند و ارشاد به مریدان خود ارائه دهد. سعدی اضافه بر این که پدر نثر فارسی به شمار می‌رود، ارباب حکمت و غزل‌سرایی است و شرق‌شناسان او را معلم انسانیت در سطح عرفان و حکمت توصیف کرده‌اند.

او سپس گفت: سعدی در سفرهای خود حول سه محور معرفت و علم، ماجراجویی و اکتشاف و استنباط حکمی تمرکز کرده بود و با این که سفرنامه‌ای از خود مانند ناصرخسرو و دیگر ادیبان برجای نگذاشت اما در آثاری که از خود برجای گذاشته است، از حکایات، نصایح و توصیف برخی سرزمین‌ها و اماکنی که به آن‌جا سفر کرده بود نشان می‌دهد که هدف او از این سفرها علم‌آموزی، کسب معرفت و زیارت اماکن مقدس بود. سعدی توانست مفاهیمی را برای برخی واژه‌ها خلق کند که پیش از او مورد استفاده قرار نمی‌گرفت.

در ادامه مراسم رنا جونی، استاد دانشگاه تشرین شهر لاذقیه از سوریه، در پیامی که در این نشست خوانده شد، زبان را یکی از ابزارهای مهم برقراری ارتباط با دیگر ملت‌ها دانست و آن را فراتر از محدوده مرزها و ملت ها برشمرد و گفت: از دروازه دوران کنونی به دنیای سعدی وارد می‌شویم، سعدی، این شاعر بزرگ، نمونه‌ای از یک ادیب و اندیشمند بود که از نظر ادبی و اخلاقی تأثیر بسزایی نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان بر جای گذاشت. او تصویری عملی از انسان رو به کمال ارائه داد و ما در این مقطع حساس تاریخی و در دوران جهانی شدن که استخوان‌های اسلام و مسلمانان را به بهانه تروریسم خرد کرده است، به مراجعه به اشعار او نیازمندیم.

این استاد دانشگاه شهر لاذقیه افزود: امروز باید به شعر سعدی، این شاعر بزرگ اسلامی مسلح شویم زیرا همچنان با گذشت بیش از 600 سال، سروده‌هایش تأثیرگذار بوده و بر وجدان انسان‌ها اثری عمیقی برجای می‌گذارد. سعدی شیرازی همواره در میان ما حضور دارد و در مقابله با زشتی چهره فرهنگ آمریکایی، صهیونیستی و تروریسم آن‌ها بر ضد اسلام با شعرهایش، محبت به انسان و آزادی را به ارمغان می‌آورد.

سپس مهی خیر بک، رئیس کمیته پژوهشی زبان و ادبیات عرب مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه لبنان، در سخنان خود شعر سعدی را نشانه تأثیرگذاری متقابل زبان فارسی و عربی برشمرد و گفت: عظمت انسانی که با زبان شعر سخن می‌گوید و لذت معنوی‌ای که او بهره‌ای از آن داشت، در شعرش منعکس شده است. سعدی با اشعار صوفی‌مسلکانه‌اش، آداب و اخلاق را به هم آمیخته و به نصیحت می‌پرداخت. ابداع و جمال و خلاقیت و بهره بردن از واژه‌های مختلف خواننده را به تأویل‌های مختلفی سوق می‌دهد و از سوی دیگر مفاهیم عرفانی و صوفی‌نگرش، با زبان اشاره به محبوب و معشوق واقعی اشاره می‌کند.

در ادامه علی حجازی، رئیس سابق دانشکده ادبیات و نویسنده و پژوهشگر لبنانی، اظهار کرد: صدای سخن ادب و شعر فراتر از صدای سلاح‌های جنگی است. باید گفت سعدی گل‌های گلستان ایران را به حکمت و داستان‌هایی هدفمند تبدیل کرد و شعرهایش توسط مترجمان به زبان‌های مختلف ترجمه شد. سعدی به شرق و غرب عالم سفر کرد و حکمت‌ها و داستان‌های سرزمین‌های مختلف را جمع و در دو کتاب بوستان و گلستان به نثر و شعر، تقدیم تشنگان سروده‌ها و کلامش کرد. شهرت سعدی در دوره رنسانس به اروپا رسید و بسیاری از ادیبان اروپا را تحت تأثیر خود قرار داد. شعرهای او همچنین بر ادبیات هندی و ترکی تأثیر گذاشت اما تأثیر او بر ادبیات عرب بسیار روشن‌تر از آن است که بخواهیم بیان کنیم، ادیبانی مانند محمد الفراتی، محمد هندوای، محمد خلیفه التونسی و دیگران تحت تأثیر ادبیات کلامی و شعری او قرار گرفتند. نام سعدی همچنان زنده است و مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و همواره این نام زنده خواهد ماند.

سپس حسن حیدر، مدیر دپارتمان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان با اشاره به سفر سعدی به شهر بعلبک و آمدن نام این شهر در آثار او، ابراز امیدواری کرد که مراسم بعدی در این شهر برگزار شود.

او افزود: یکی از مهم‌ترین ابعاد آثار سعدی، بعد آموزشی و علمی سروده‌ها و نوشته‌هایش است، هنگامی که از بهار و گل و طبیعت و شب و روز یاد می‌کند، هدفش تنها توصیف آن‌ها نبوده بلکه در پس آن، به توصیف چهره خالق آن‌ها می‌پردازد.

انتهای پیام