دلار بازار گوشت را به هم ریخت / ارزانی در راه است؟

در طول 10 ماهه سال جاری، حدود 14 میلیون تن یا به عبارت دیگر 88 درصد از نهاده‌های وارداتی مورد نیاز کشور وارد شده است. بنابراین، دولت می‌بایست در دو ماهه باقیمانده از سال جاری، دو میلیون تن یا 12 درصد از این محصول را وارد کند. این تأمین نهاده‌های وارداتی تأثیر مستقیمی بر بازار گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات داشته است و باعث افزایش نسبی ثبات در این بازارها شده است.

کشورمان درحال حاضر به دلیل خشکسالی و آب بر بودن نهاده‌های دامی فقط شش میلیون تن از این محصولات را تولید می‌کند، از طرف دیگر قیمت این محصولات در بازار جهانی پس از جنگ اوکراین و روسیه با افزایش قابل توجهی روبه رو شده و به‌دلیل ارزبری بالای واردات نهاده‌های دامی به کشورمان و سهم 50درصدی در واردات محصولات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی به دنبال خودکفایی 50 درصدی در تولید این محصولات است. کارشناسان معتقدند که با اجرای طرح الگوی کشت در کشورمان خصوصا در سطح دیم‌زارها میزان تولید جو با افزایش قابل توجهی روبه رو شود و از سوی دیگر اراضی آبی نیز صرف تولید محصولات آبی همچون ذرت و سویا شود تا از این طریق کشورمان بتواند از میزان وابستگی خود به این نهاده‌های دامی بکاهد.

واردات 6.4میلیارد دلاری نهاده دامی

براساس آمارهای گمرک در 10ماهه سال جاری 14میلیون و 37هزار تن نهاده دامی به ارزش شش میلیارد و 369 میلیون دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته 12میلیون و 91هزار تن از این کالاهای اساسی به ارزش پنج‌میلیارد و 928 میلیون دلار وارد کشور شده بود. بنابراین می‌توان گفت واردات انواع نهاده‌های دامی طی این مدت به لحاظ وزنی با رشدی 16درصدی و به لحاظ ارزشی با رشدی 7درصدی روبه‌رو بوده است. در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین نهاده‌های دامی مورد نیاز اکثر دامداران، ذرت است به همین دلیل در 10ماهه سال جاری هشت میلیون و 413هزار و 237تن و 745کیلوگرم ذرت دامی به ارزش سه میلیارد و 195میلیون و 272 هزار و 782 دلار وارد کشورمان شده است. در این بازه زمانی دو میلیون و 28 هزار و 712 تن و 590 کیلوگرم جو به ارزش 707 میلیون و 539 هزار و 991 دلار وارد کشورمان شده است. همچنین طی 10ماهه سال جاری دو میلون و 330 هزار و 344 تن و 498 کیلوگرم نهاده دامی به ارزش یک میلیارد و 667 میلیون و 950 هزار و 839 دلار وارد کشورمان شده که طی این مدت امارات، انگلستان، ترکیه، سوئیس، عمان و هلند پنج مبدأ واردات دانه سویا به کشورمان بوده‌اند. همچنین یک میلیون و 264هزار و 598 تن و 929 کیلوگرم کنجاله سویا به ارزش 798 میلیون و 491 هزار و 128 دلار وارد کشورمان شده که امارات متحده عربی، انگلستان، ترکیه، چین، سوئیس، روسیه، کانادا، هلند و هندوستان 9مبدأ واردات کنجاله سویا به ایران بوده‌اند.

نامه واردکنندگان به رئیس‌جمهور

علاوه بر نهاده‌های دامی وارد شده به کشور درحال حاضر 45فروند کشتی، حامل سه میلیون تن کالاهای اساسی در بندر امام رسوب کرده و در انتظار ارز است. به همین دلیل واردکنندگان نهاده‌های دامی در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور، از صف طولانی تامین ارز کالاهای اساسی خبر دادند. پیگیری خبرنگار ما نشان می‌دهد اقلامی که قرار است وارد کشور شود و ارز دریافت کنند ابتدا باید ثبت سفارش از طریق سازمان متولی انجام شود و پس از آن به گمرک اظهار شود. در این صورت بانک مرکزی ارز را پرداخت خواهد کرد. در واقع ابتدا باید ثبت سفارش انجام شود و پس از آن گمرک آن را تایید کند و بعد به مرحله پرداخت ارز برسد. برخی کارشناسان بر این باورند اقلامی که ارز یارانه‌ای مانند کالاهای اساسی دریافت می‌کنند ممکن است مورد سودجویی قرار بگیرد. به این صورت که بدون ثبت سفارش و همچنین اعلام به گمرک وارد کشور شود که در این صورت بانک مرکزی ارز یارانه‌ای به آنها پرداخت نمی‌کند و باعث معطلی آنها در بنادر می‌شود. البته در شرایط فعلی مشخص نیست که کشتی‌های معطل شده اقدامات قانونی و پیشینی را برای واردات انجام داده‌اند یا خیر.

در نامه فعالان اقتصادی به رییس جمهور آمده است: در حال حاضر صف تامین ارز نهاده های دامی که با اعتبار بخش خصوصی وارد و با قیمت های دستوری در کشور توزیع شده، هنوز تامین نشده است. این در حالی است که بیش از سه ماه از زمان توزیع این اقلام گذشته و این امر خسارت های جبران ناپذیری برای فعالان اقتصادی بخش خصوصی ایجاد کرده است.

این فعالان تاکید می کنند که «این مقدار تاخیر برای تامین ارزدردوره ارز ترجیحی هم کم سابقه بوده است؛ اما تاکنون بیش از 45فروند کشتی حامل کالاهای اساسی مورد نیاز با تناژ تقریبی 3 میلیون تن در بندر امام خمینی متوقف شده‌است.»

این فعالان می گویند «مهار تورم و حمایت از تولید نیازمند شناسایی و اصلاح گلوگاه های تورم زا و مخل امنیت تولید در کشور است.» آنها بر همین اساس از رییس دولت سیزدهم درخواست کردند با توجه به تسهیلات ارزی فراهم شده در دولت، نسبت به شناسایی و حذف عوامل سوءمدیریت در جریان تامین به موقع ارز نهاده های تولید اقدام کند.

خروج دام مولد

اخیرا صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز اعلام کرد درطول سال‌های 98 تا 1400 دام مولد از چرخه تولید خارج شد و همین موضوع باعث گرانی گوشت در ادوار اخیر است. در واقع در آن زمان برای پایین نگه داشتن قیمت گوشت، دام مولد راهی کشتارگاه می‌شد که اکنون کمبود آن در بازار محسوس است و دولت دست به واردات مستقیم گوشت نیز زده است.

دلایل عدم کاهش قیمت گوشت

احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت درباره کاهش نیافتن قیمت گوشت توضیح داد: متاسفانه در سال‌های گذشته و اخیر دو اقدام، تاثیر بسیار منفی در وضعیت تولید داخلی گوشت قرمز در کشور گذاشت، اول مسائل ناشی از خشکسالی‌هایی بود که وجود داشت و دوم افزایش قیمت نهاده‌هایی که صورت گرفت و تدابیری که لازم بود برای تامین مالی آنها لحاظ شود، باعث شد در سال‌های گذشته دام‌های مولد راهی کشتارگاه شوند. وی عنوان کرد: دولت در سال 1402 برای این‌که جلوی این مسیر را بگیرد دو اقدام مهم را در دستور کار قرار داد، اقدام اول تدبیری بود که وزارت جهاد در حمایت از دامداران با تامین و عرضه کافی خوراک و نهادهای دامی انجام داد و دوم تعادل بخشی به بازار را از مسیر واردات انجام داد. امیدواریم برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی هم در تامین گوشت و هم در ثبات قیمت‌ها به‌سرانجام برسد.