دلالان، بازار گل ایرانی را هم پرپر کردند / جهاد کشاورزی فعالان گل و گیاه را در بازاریابی و بازاررسانی حمایت کند

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خاورستان، اهمیت تولید و صادرات گل و گیاهان تزئینی آنجا نمایان می شود که بدانیم امروزه این صنعت به یکی از صنایع مطرح در دنیا از نظر ایجاد اشتغال و کسب درآمد تبدیل شده است و تولید و صادرات آن سالانه میلیاردها دلار سود نصیب کشورهای پرورش دهنده گل در جهان می کند.

در بسیاری از کشورهای اروپایی، آسیای جنوب شرقی و امریکا، اتخاذ تدابیر مناسب در چرخه تولید و صادرات گل منجر به کاهش قیمت گل و در نتیجه، افزایش سرانه مصرف آن در این کشورها و بالارفتن قدرت رقابت آنها در بازارهای صادراتی شده است.

کشور ما نیز با توجه به شرایط اقلیمی مناسب در تولید گل و گیاه، این پتانسیل را داراست که با تولید انبوه و گسترده، زمینه مناسب برای ارزآوری و ایجاد اشتغال پایدار را در این بخش فراهم کند، آن هم در شرایطی که همواره بر اهمیت افزایش صادرات غیرنفتی و قطع وابستگی از نفت تاکید شده است. این در حالی است که ما در این عرصه هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم، اما در بازارهای کشورهای خارجی از جمله ترکیه در همسایگی ایران این صنعت توجه صادرکنندگان را به خود جلب کرده است.

مجتمع گلخانه ای هزار دستان بیرجند یکی از گلخانه‌های موفق در استان خراسان جنوبی و یا حتی در سطح کشور است که توانسته در راستای اشتغالزایی بانوان گام بردارد. زمینه پرورش و مقدمات راه اندازی این گلخانه در سال 87 چیده شد و بعد از بازسازی در سال 93 تولید گل رز شاخه بریده را در مساحت یک هکتار فراهم آورد.

این گلخانه در سال اول که سال 94 بود نتیجه داد و با تولیدکنندگان استان‌های دیگر در کشور به صادرات پرداخت. در سال 97 گلخانه به عنوان تولیدکننده نمونه گل و گیاه زینتی در کشور انتخاب شد.

این گلخانه هیدروپونیک که متعلق به مجتمع کشت و صنعت هزارستان است، دو سالن 5 هزار متری زیر کشت گل رز شاخه بریده هلندی دارد و سالانه یک میلیون شاخه گل رز هلندی در 13 رقم و 10 رنگ تولید می کند. در حال حاضر 20 نفر به صورت مستقیم در این واحد گلخانه ای مشغول به کار هستند و بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته با اجرای فاز جدید این گلخانه 7 هکتار دیگر به سطح زیر کشت مجموعه اضافه می شود.

25 خرداد ماه (15 ژوئن) هر سال برابر با روز جهانی و ملی گل و گیاه است که این تاریخ از سال 84 بنا به درخواست اتحادیه گل و گیاه کشور و با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت جهاد کشاورزی و دفتر گل و گیاه، با این عنوان در تقویم رسمی کشورمان به ثبت رسیده است. در. در همین راستا با «محمدهادی موهبتی»، مدیرعامل کشت و صنعت هزار دستان بیرجند گفت‌وگویی داشتیم و موارد و مسائل مختلف در این صنعت را مورد بررسی قرار دادیم.

مشکلات تولید کنندگان گل همچنان پابرجاست 

مدیرعامل کشت و صنعت هزار دستان بیرجند در رابطه با وضعیت کنونی تولید گل رز شاخه بریده می گوید:«پتانسیل تولید سالانه این گلخانه یک میلیون شاخه گل رز در هکتار است که البته در سال های اخیر به دلیل شیوع کرونا و وضعیت اقتصادی نامناسبی که کشور دارد و محدودیت صادراتی که به وجود آمده میزان تولید را به 50 درصد ظرفیت کاهش دادیم».

او معتقد است بازار فروش و مصرف گل بسیار کوچک شده است و می افزاید: «هر چند کرونا اکنون فروکش کرده اما هنوز جامعه به شرایط قبل برگشت نکرده است و مشکلات صادرات گل همچنان پابرجاست. خراسان جنوبی علاوه بر این مشکلات، بخاطر دوری از مرکز و عدم وجود سیستم مناسب انتقال محصول به مراکز مصرف و مبادی صادراتی نیز با چالش مواجه است».

سهم ناچیز ایران از صادرات / صادرات منطبق با ظرفیت ها نیست

موهبتی ادامه می دهد: متاسفانه با وجود اینکه ایران حدود 2 درصد سطح تولید گل و گیاه جهان را در اختیار دارد و سالانه حدود سه میلیارد بوته و شاخه گل و گیاه زینتی تولید می کند اما میزان صادرات آن کمتر از 200 میلیون شاخه گل است.

او به دلایل کمی صادرات این محصولات اشاره می کند و می افزاید: «بسته بندی نامناسب، سیستم حمل و نقل نامناسب، عدم وجود تشکیلات منسجم صادراتی وعدم اطلاعات کافی از بازار داخلی و خارجی به خصوص برای محصولات فسادپذیری مانند گل، روند صادرات این محصول را کاهش داده است».

مدیر این مجتمع گلخانه‌ای با انتقاد از عدم وجود سیستم حمل و نقل مناسب برای صادرات گل و گیاه تصریح می کند: «درکشورما به دلیل نداشتن سیستم حمل و نقل مناسب و مشکلات گمرکی، رسیدن یک محموله صادراتی گل به مقصد بیشتر از زمان برنامه ریزی شده بر روی کاغذ طول می کشد و گلها کیفیت خود را از دست می‌دهند و حتی رقابت ما را با کشورهای نوظهور در عرصه گل و گیاه را سخت‌تر می کند».

این تولیدکننده گل و گیاه در ادامه ترکیه رقیب منطقه‌ای و کشورهایی چون کنیا و اکوادر را رقیب‌های جهانی ایران می داند و می گوید: «گل و گیاه این کشورها توسط شرکت های هلندی با قیمت های پایین تولید می شود و درعین حالی که تنوع مناسبی دارد با برنامه ریزی درستی به کشورهای متقاضی صادر می شود اما ایران این انسجام را ندارد و متاسفانه نتوانسته ایم در کاهش هزینه ها، خود را با توان آنها تطبیق دهیم و از این جهت عقب افتاده‌ایم».

مقاصد اصلی صادرات رسمی و غیررسمی گل و گیاه ایران کشورهای عراق، ترکمنستان، ارمنستان هستند اما او می افزاید: «پتانسیل های بهتر صادراتی در این حوزه کشورهای مانند روسیه، آلمان، ایتالیا و چین است که برای تقویت صادرات باید ضمن افزایش کیفیت، قیمت تمام شده محصول کاهش پیدا کند تا محصول قابل رقابت شود».

از ضایعات 50 درصدی تا سودی که به جیب دلالان می رود!

اما بخش عمده ماجرا به میزان بالای ضایعات (بین 30 تا 50 درصد) گل در ایران برمی گردد. موهبتی در این رابطه توضیح می دهد: «نبود خط صادراتی و بازار مناسب، عدم زیرساخت های مناسب، نبود واحدهای توزیع استاندارد با امکانات کافی و فرهنگ مصرف و بازار به شدت مناسبت‌زده ی داخلی، باعث ضایعات 50 درصدی گل در ایران شده است».

عمده مشکلات صنعت گل و گیاه ایران ساختاری است و حل و فصل آن توسط دولت‌ها و اتحادیه و تشکل ها قابل انجام است. او از تشکیل اتحادیه گلخانه داران خراسان جنوبی خبر می دهد و می افزاید:«امیدواریم با همراهی و همکاری تولیدگنندگان و دستگاه های دولتی بتوانیم بخشی از این مشکلات را رفع کنیم».

موهبتی در ادامه به هزینه های تولید گل اشاره می کند و می افزاید:«در شش ماهه دوم سال میزان تولید به دلیل شرایط آب و هوایی کمتر است و از سویی مناسبتی های مانند ماه رمضان، محرم و صفر نیز مصرف گل را به شدت کاهش می دهد که این امر ضایعات گل را افزایش می دهد و این مسئله اثر جدی بر روی افزایش هزینه تولید گل دارد. به عنوان مثال هزینه تولید یک شاخه گل رز بین 8 تا 15 هزار تومان است اما میانگین قیمت عرضه آن در سال های اخیر از 10 هزار تومان تجاوز نمی کند و همین عامل ضرر و زیان هنگفت تولیدگنندگان گل رز و شاخه بریده شده است که خیلی از آنان کارشان را تعطیل کردند. از جهتی متاسفانه واسطه های بازار دنبال سود بالاتر هستند و بیش از 80 تا 300 درصد از سود فروش گل نصیب توزیع کنندگان خُرد و عمده (دلالان) می شود که اولین نتیجه آن هم پایین آمدن مصرف گل و استفاده اقشار محدودی از جامعه از گل و گیاه زینتی می شود».

سرانه مصرف گل رو به افول

او درباره مصرف سرانه گل و گیاه در کشور در طول یک سال، بیان می کند: «فرهنگ و سرانه مصرف گل در کشور بسیار پایین و رو به اوفول است در حالی که شواهدی تاریخی از حداقل سه هزار سال پیش داریم که ایرانیان بسیار به گل و گیاه توجه داشتند. اما امروز بی اعتنایی به گل و گیاه مطلبی تلخ و شایع است و خیلی از ما با اینکه تحصیلات عالیه داریم اما حتی اسم گل و گیاهی که در خانه پرورش می دهیم را نمی دانیم!».

موهبتی ادامه می دهد:«با توجه به مشکلات اقتصادی در کشور، وضعیت آشفته بازار گل چندان هم دور از انتظار نیست و اکنون متاسفانه تأمین نیازهای اولیه زندگی مردم با خطر مواجه است، چه برسد به اینکه بخواهند به نیازهای ثانویه از جمله استفاده از گل و گیاه بیاندیشند. در مجموع مصرف پایین گل در ایران به دلیل نبودن فرهنگ استفاده از گل طبیعی و از طرفی بالابودن قیمت آن نسبت به درآمد خانوار است».

دومزیت ارزآوری و اشتغال زایی در گل و گیاه

مدیرعامل کشت و صنعت هزار دستان بیرجند در بخش دیگری از سخنانش به سرمایه گذاری در این حوزه می زند و می گوید: «ارزآوری و اشتغال‌زایی پایدار در صنعت گل و گیاه زینتی نکات اساسی است که دولت باید به آن توجه کند. سرمایه گذاری در صنعت گل و گیاه زینتی با توجه به میزان ایجاد اشتغال و مصرف بهینه تر آب نسبت به سایر محصولات گلخانه ای، بازدهی بالایی دارد. در یک هکتار گلخانه می توان بیش از یک میلیون شاخه گل رز تولید کرد که اگر به شکل مناسبی صادرات شود شاید بتوان به جای دو برابر (دومیلیون کیلو) گندم وارد کرد».

او در پایان در خصوص حمایت از واحدهای تولید گل و گیاه، توصیح می دهد: «جهاد کشاورزی هم مانند بسیاری از دستگاه های اجرایی دیگر در ایجاد واحدهای تولیدی حمایت هایی دارد که می توان از این جهت از آنان قدردانی کرد. اما در ادامه مسیر تولیدکنندگان را پس از آغاز فعالیت شان در مقابل مخاطرات واسطه ها، بازاریابی و بازاررسانی و مسائل دیگر بدون هیچگونه حمایتی رها می کند».

کلام آخر

بر اساس این گزارش، علی رغم مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا، پرورش گل و گیاه باید با توجه به ارزش اقتصادی، ارزآوری مناسب و اشتغال زایی با جهت گیری صادراتی حمایت شود و سیاست‌های موثر و هدفمندی در راستای رفع مشکلات تولید و صادرات گیاهان زینتی و به منظور افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی اتخاذ شود. فعالان این بخش نیز با روش‌های نوین، هزینه‌های تولید را کاهش و بهره وری را افزایش دهند تا بتوان گامی در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی برداشت.

انتهای پیام /