دومینوی مینی‌جنگ‌ها در خاورمیانه
ایران، اسرائیل را مسوول حمله هوایی روز شنبه به دمشق پایتخت سوریه دانسته که منجر به ترور مقامات ارشد نظامی ایران شد. حملاتی که آخرین مورد از یک رشته حملات اسرائیل به مقامات ایران و دو تن از مقامات حماس و حزب الله است. ایران مصمم شده که تلافی کند و این مساله نگرانی‌ها از آشفتگی عمیق تر منطقه ای ناشی از جنگ غزه را افزایش داده است. رجا عبدالرحیم، هویدا سعد و فرناز فصیحی 20 ژانویه در نیویورک‌تایمز...
تنها در یک هفته گذشته؛ فهرست حملات و اقدامات تلافی جویانه، طولانی و دلهره‌آور بوده است: ایران به سمت عراق، سوریه و پاکستان موشک شلیک کرد. پاکستان با حمله به ایران پاسخ داد. ترکیه به اهداف کردها در شمال عراق و سوریه حمله کرد. حماس به سمت اسرائیل راکت شلیک کرد. اسرائیل به حملات خود به جنوب غزه و حمله به جنوب لبنان ادامه داد، جایی که حزب الله در ماه های اخیر راکت هایی به سمت اسرائیل شلیک کرده است. حوثی‌ها در یمن کشتی های تجاری را در دریای سرخ و خلیج عدن هدف گرفتند و ایالات متحده نیز با هفت دور حمله به اهداف یمنی‌ها پاسخ متقابل داده است. برخی از این حملات هیچ ارتباط آشکاری با جنگ غزه نداشتند. اما در مجموع، آنها این خطر را برجسته کردند که یک حمله خاص مرگبار - یک حادثه یا یک تحریک عمدی - می‌تواند به تشدید غیرقابل بازگشت و درگیری گسترده‌تر منجر شود.
به گفته رسانه های خبری ایران و همچنین یک مقام نظامی اسرائیل، از جمله شهدای حملات روز شنبه دمشق، حجت الله امیدوار، رئیس اطلاعات نیروی قدس سپاه پاسداران و معاون وی هستند. ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران حملات به سوریه را محکوم کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران جنایات رژیم صهیونیستی را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت. این مقام نظامی اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، نگفت چه کسی پشت این حمله بوده است، اما نقش اسرائیل را رد نکرد. سپاه پاسداران در بیانیه ای که در فضای مجازی منتشر شد، اعلام کرد که پنج تن از اعضای سپاه که به عنوان مستشار نظامی در سوریه حضور داشتند، به همراه چند سوری شهید شدند. نیویورک‌تایمز مدعی است که سوریه متحد نزدیک ایران و مجرای ارسال تسلیحات ایران به نیروهای نیابتی آن، به‌ویژه حزب الله است.
سال‌هاست که اسرائیل خود را در یک جنگ سایه با ایران، با انجام حملات مخفیانه و کشتار هدفمند با هدف فلج کردن قابلیت های هسته ای و نظامی ایران و خطوط تدارکاتی و مواصلاتی آن به نیروهای نیابتی در سراسر منطقه، قرار داده است. نیروی قدس نقش مهمی در حمایت از این گروه‌های نیابتی از جمله در یمن و همچنین حماس در غزه و حزب الله در لبنان ایفا کرده است. به ادعای مقامات نظامی اسرائیل، سردار امیدوار سردار ارشد ایرانی که در حمله روز شنبه در دمشق ترور شد، بر تبادل و جمع‌آوری اطلاعات با شبه‌نظامیان نیابتی و توزیع هماهنگ سلاح در سراسر منطقه نظارت داشت.
پس از حملات 7 اکتبر و شروع جنگ غزه، ایران راضی بود تا از طریق نایبان خود عمل کند و گاهی اوقات هرگونه دخالت در حملات را رد کند، اما پس از یک رشته ترور مقامات امنیتی ایران و سایر متحدان آن توسط اسرائیل، تهران اخیرا مسیر خود را تغییر داد و با نیروهای خود حملاتی را آغاز کرد و علنا آنها را به عنوان اقدامات انتقام جویانه در دستور کار قرار داد. زمانی که ایران اسرائیل را به ترور سرلشکر سید رضی موسوی شخصیت بلندپایه نظامی و مشاور ارشد سپاه پاسداران متهم کرد، تنش‌ها شروع شد. اسرائیل از اظهارنظر مستقیم در مورد این اقدام خودداری کرد.
ادعا می‌شود که سردار موسوی به نظارت بر ارسال موشک و سایر تسلیحات به حزب الله کمک کرده است، حزب الله از زمان شروع جنگ در غزه حملات موشکی و توپخانه ای را علیه اسرائیل انجام داده است. در حمله اسرائیل در اوایل ماه جاری، صالح العاروری معاون رهبر سیاسی حماس در بیروت، ترور شد. به دنبال آن حمله انتحاری گروه تروریستی داعش در شهر کرمان ایران نزدیک به 100 شهید برجای گذاشت. ایالات متحده همچنین یکی از فرماندهان ارشد یک‌شبه‌نظامی وابسته به ایران در بغداد را ترور کرد.
تهران ابتدا با اعزام کماندوهای خود برای توقیف یک نفتکش در سواحل عمان پاسخ داد. ایران همچنین این هفته یک حمله موشکی به شهر اربیل در اقلیم کردستان در شمال عراق انجام داد و اعلام کرد که هدف آن یک «مرکز جاسوسی اسرائیل» بوده است. ایران اظهار کرده که حملات هفته گذشته این کشور انتقام ترور سردار موسوی بوده است. اسرائیل به این گزاره که هدف در اربیل پایگاه جاسوسی اسرائیل بوده، پاسخی نداده است. اما مقامات عراقی این اتهام را رد کردند و گفتند که فقط غیرنظامیان از جمله یک تاجر و خانواده او کشته شده‌اند. مقامات ارشد آمریکایی گفته‌اند که سازمان اطلاعات اسرائیل، عملیاتی را علیه ایران از منطقه کردستان در شمال عراق انجام داده است.
ایران همچنین هفته گذشته اهدافی را در سوریه و پاکستان با موشک مورد هدف قرار داد و به حامیان داخلی این سیگنال را داد که در مواجهه با تهدیدها پاسخ خواهد داد. حملات موشکی اخیر ایران به این دلیل قابل‌توجه بود که به نظر می‌رسد از یکی از دوربردترین و پیشرفته‌ترین موشک‌های کشور به نام خیبر شکن استفاده کرده است. تحلیلگران می‌گویند استفاده از آن موشک خاص، زمانی که موشکی کمتر پیشرفته ممکن است به همان اندازه موثر بوده باشد، نشانه‌ای از نشان دادن برد و پیچیدگی جدیدترین موشک‌های ایران و تقویت اعتبار خود به عنوان تامین‌کننده مهم تسلیحات، از جمله برای روسیه در جنگ اوکراین است.
به نظر می‌رسد ایران تاکنون از تشدید تنش بزرگی که ممکن است به درگیری منطقه‌ای با محوریت جنگ بین حماس مورد حمایت ایران و اسرائیل دشمن اصلی منطقه‌ای ایران دامن بزند، ممانعت به عمل آورده است. تحلیلگران می گویند که ایران می خواهد این حملات اندازه گیری شود، بدون اینکه وارد درگیری مستقیم با اسرائیل، ایالات متحده یا متحدان آنها شود. انصارالله در یمن در مرکز تشدید تنش‌ها در یک جبهه منطقه‌ای دیگر قرار دارد. این گروه به کشتی های اسرائیلی در دریای سرخ حمله می‌کند که اخیرا با حملات هوایی تلافی جویانه ایالات متحده و بریتانیا مواجه شده است. روز شنبه، فرماندهی مرکزی ایالات متحده گفت که نیروهای آمریکایی حملات هوایی را علیه یک موشک ضد کشتی یمنی انجام دادند که «به سمت خلیج عدن هدف گرفته شده بود و آماده پرتاب بود.» این هفتمین بار در 10 روز گذشته بود که ایالات متحده به اهدافی در یمن حمله کرد.
این حملات تاکنون نتوانسته ارتش یمن را از حمله به خطوط کشتیرانی در دریای سرخ و خلیج عدن که به کانال سوئز متصل می‌شوند، باز دارد. گروه مورد حمایت ایران می‌گوید تا زمانی که اسرائیل عملیات نظامی خود را در غزه متوقف نکند، به حملات خود ادامه خواهد داد. بایدن روز پنج‌شنبه گفت که حملات هوایی ایالات متحده علیه حوثی‌ها ادامه خواهد داشت، حتی اگر آنها حملات این گروه به کشتی‌ها در دریای سرخ را متوقف نکرده باشند. «آیا آنها حوثی‌ها را متوقف می‌کنند؟ نه، آقای بایدن گفت.» «آیا آنها ادامه خواهند داد؟ بله.»
--> اخبار مرتبط