دو روی سکه بودجه 1402
بررسی جزئیات لایحه بودجه 1402 از 6 اسفند ماه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی آغاز شد و تا امروز ادامه پیدا کرد. بودجه 1402 اگرچه رشد 42 درصدی نسبت به بودجه 1401 داشت، اما این افزایش شامل تمامی بخش‌های بودجه نیست و این امر انتقاداتی را به دنبال داشت. مقایسه بودجه 1401 با بودجه 1402 نشان می‌دهد که برخی بخش‌ها از جمله حقوق و بودجه عمرانی متناسب با تورم افزایش نیافته است؛ آن‌طور که رئیس کمیسیون...
تغییرات در 1402 چه بود؟
محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به مقایسه بودجه 1402 با بودجه 1401 پرداخت و گفت: حوزه مسکن در بودجه 1402 ضعیف است و حوزه عمرانی در بودجه 1402 ظاهرا 26 درصد افزایش داشته، اما تورم بیش از این رقم است، بنابراین در حوزه عمرانی مسکن ضعیف‌تر شده است و در حوزه حمل‌ونقل هم تغییر چندانی در بودجه 1402 اتفاق نیفتاده است. بخش‌های عمرانی در بودجه 1401 نسبت به بودجه سال 1402 قوی‌تر بود. او با اشاره به تغییرات مالیاتی بودجه 1402، تصریح کرد: سرجمع مالیات افزایش پیدا کرده است. مالیات باید بیشتر از واحدهایی که در‌آمد بالایی دارند، گرفته شود. اما در حال حاضر از کارمندان و کسانی‌که سهل‌الوصول هستند دریافت می‌شود. باید مالیات را از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی که درآمدهای زیادی کسب می‌کنند و از یارانه پنهان فراوانی استفاده می‌کنند، اما مالیات کم می‌دهند دریافت کرد. دولت باید منابع مالیاتی‌اش را از این بنگاه‌ها دریافت کند نه کسبه خرد و کارمندان دولت. رئیس کمیسیون عمران مجلس ادامه داد: سه موضوع محرومیت‌زدایی، اشتغال و مسکن در بودجه مهم است که در بودجه 1402 وضعیت مسکن ضعیف‌تر شده است و وضعیت اشتغال و محرومیت‌زدایی در بودجه 1402 مانند سال جاری است. همچنین حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1402، با اشاره به شفافیت بیشتر بودجه 1402 نسبت به بودجه 1401، گفت: در شفاف‌سازی نسبت به بودجه 1401 یک قدم جلوتر رفتیم. همچنین یکسری احکامی در بودجه آورده شده که انضباط بخشی را خصوصا در شرکت‌های دولتی بیشتر می‌کند. او ادامه داد: در خصوص افزایش سقف بودجه نمایندگان احتیاط کردند که این اتفاق نیفتد چون آثار تورمی برای جامعه به همراه دارد. اما اشکال اساسی که در تصویب نهایی بودجه 1402 داریم این است که برنامه هفتم در اختیارمان نیست. بنابراین بودجه را بر اساس برنامه ششم تنظیم می‌کنیم که این موضوع با شرایط امروز کشور متفاوت است. اگر برنامه هفتم را داشتیم و در بودجه 1402 یک پنجم از برنامه هفتم را در احکام می‌آوردیم بهتر بود. این عضو هیات رئیسه مجلس، در خصوص میزان افزایش سقف بودجه، خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد افزایش سقف بودجه به 2 درصد هم نرسد.
تورم 25 کالا تک‌رقمی می‌شود؟
حاجی‌دلیگانی در خصوص 25 کالای اساسی که قرار بود به پیشنهاد رئیس مجلس تورم آن تک رقمی شود، گفت: قرار است این پیشنهاد در تبصره 19 بیاید. جلساتی در این زمینه برگزار شده است. در تبصره 14 این بحث بود که قدمی برای کمک به معیشت مردم انجام شود. شاید تعداد کالاهایی که قرار است تورم آنها تک رقمی شود از 25 کالا کمتر شود، اما اصل این موضوع مطرح است.
همچنین مصطفی‌رضا حسینی‌قطب‌آبادی، عضو کمیسیون صنایع مجلس با انتقاد از نحوه نگارش بودجه، گفت: در زمان بررسی بودجه بنا بر درخواست‌هایی که دستگاه‌ها از نمایندگان دارند و نیازهایی که نمایندگان از حوزه‌های انتخابیه و کف خیابان احساس می‌کنند، پیشنهادهایی می‌دهند و تغییراتی در بودجه اتفاق می‌افتد. اما این نکته حائز اهمیت است که یک بخشی از پیشنهادهایی که نمایندگان در مورد بودجه مطرح می‌کنند، به تقاضای وزارتخانه‌ها است. برای ما جالب است که دولت لایحه را می‌آورد، اما وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی از نمایندگان درخواست می‌کنند که تغییراتی در بودجه اتفاق بیفتد. این امر نشان می‌دهد که دولت برنامه‌ریزی در بودجه نداشته که شاهد چنین مراجعاتی از مسوولان دولتی هستیم. او ادامه داد: از سوی دیگر بودجه‌ای که دولت می‌بندد برگرفته از تفکرات کارشناسی است که در سازمان برنامه‌وبودجه شکل می‌گیرد، اما نیازهای جامعه را تشخیص نمی‌دهند. زمانی‌که در مجلس نمایندگان پیشنهادهایی را مطرح می‌کنند اگر این پیشنهاد به تصویب نرسد مشکل ما این است که مردم می‌گویند نمایندگان نخواستند درحالی‌که مجلس نهایتا 5 درصد می‌تواند در بودجه تغییر ایجاد کند.
این نماینده مجلس، به مقایسه بودجه 1401 با بودجه 1402 پرداخت و تاکید کرد: از یک منظر بودجه 1401 با بودجه 1402 تفاوتی ندارد چون دولت کار خودش را انجام می‌دهد. بنابراین بسیاری از مصوباتی که ما در بودجه 1402 داریم اجرا نمی‌شود.
حسینی گفت: بودجه 1402 باید بر اساس تغییرات ارز و تغییرات تورم دیده می‌شد اما تفاوت اساسی بودجه 1402 با بودجه سال جاری این است که در سال آینده تورم بیشتری را خواهیم داشت و این بودجه گرفتاری‌ها و مشکلات اقتصادی را بیشتر خواهد کرد. مالیات و عوارضی که بسته شده به مردم فشار می‌آورد و موجب می‌شود که ما هم تورم را داشته باشیم و هم افزایش قیمت را. او افزود: قطعا افزایش قیمت آب، برق، گاز و گازوئیل چالش‌هایی را در سال 1402 برای واحدهای صنعتی و تولیدی ایجاد می‌کند. در این شرایط هم شاید برخی از واحدهای صنعتی نتوانند دوام بیاورند. از همین‌جا می‌گوییم ما نمایندگان بی‌گناهیم و دولت برنامه ندارد.
غلامرضا نوری‌قزلجه، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز به «دنیای اقتصاد» گفت: بودجه 1402 روند بودجه 1401 را می‌رود و باعث رکود و تورم می‌شود اما یک تفاوت میان بودجه 1401 با بودجه 1402 است و آن هم اینکه نرخ ارز کالاهای اساسی در سال جاری از 4200 به بیش از 24 هزار تومان افزایش پیدا کرد و این موضوع شوکی را وارد کرد. اما در سال 1402 نرخ ارز از 24 هزار تومان به حدود 28هزار تومان خواهد رسید. او ادامه داد: با بودجه 1402 و وضعیت کنونی کشور، به نظر نمی‌رسد شاهد بهبود اقتصاد باشیم. دولت باید نظارت‌های بیشتری را در قیمت‌ها داشته باشد و دیپلماسی بین‌المللی هم برای رفع تحریم‌ها و ارتباط با همسایگان تقویت شود. از سوی دیگر دولت باید به دنبال به کارگیری نیروهای کاربلد در سطوح مختلف مدیریتی باشد.
همچنین مصطفی نخعی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1402، به «دنیای اقتصاد»، گفت: پیش‌بینی می‌شود در سال آینده تورم 40 درصدی خواهیم داشت و طبق قانون باید حقوق‌ها متناسب با تورم افزایش پیدا کند. اما دولت مدعی است که باتوجه به مشکلات و محدودیت منابع امکان افزایش 40 درصدی حقوق را ندارد. او ادامه داد: دولت پیشنهاد پلکانی شدن افزایش حقوق را مطرح کرد، اما استدلال در کمیسیون تلفیق این بود که گروه‌های شغلی که در رتبه بالاتری هستند تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند و تجربه، تخصص و سابقه در عمل در نظر گرفته نمی‌شود و این عدالت نیست. اما مالیات را به صورت پلکانی به تصویب رساندیم و کف و سقف حقوق نیز مشخص شد. این نماینده مجلس گفت: منابع تبصره 14 مشخص است اما در منابع بیش برآوردی شده و مصارف هم در بسیاری از موارد با واقعیت تناسبی ندارد. برای مثال عددی که برای یارانه نان و یارانه دارو در نظر گرفته شده بیشتر خواهد شد.
چرا ساختار بودجه تغییر نکرد؟
حسین نوش‌آبادی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه نیز اظهار کرد: طبیعی است که بودجه هرساله افزایش می‌یابد و به تناسب افزایش درآمدها افزایش هزینه‌ها هم دیده می‌شود. به لحاظ محدودیت‌هایی که داریم تا رسیدن به نقطه ایده‌آل فاصله زیادی داریم. او با انتقاد از عدم تغییر ساختار بودجه، خاطرنشان کرد: ساختار بودجه مانند قبل است در حالی‌که تغییر ساختار بودجه یک نیاز است. اما دولت می‌گوید یک سال است که بر سر کارآمده و احتمالا برنامه‌ریزی برای تغییر ساختار بودجه دارند. بودجه باید از حالت کلیشه‌ای بیرون بیاید. در حال حاضر بودجه تبصره‌های مشخص و بحث برانگیز با پیشنهادهای متعدد دارد. نوش‌آبادی ادامه داد: برای بودجه‌ای که 20 تبصره دارد، 7 هزار پیشنهاد به ثبت رسیده و این موضوع جالب است! هم دولت و هم مجلس باید اصلاحاتی را انجام دهند. دولت در اصلاح ساختار بودجه و مجلس نیز باید آیین‌نامه داخلی خود را برای بررسی بودجه اصلاح کند. او ادامه داد: در بودجه 1402 سقف معافیت مالیات از حقوق را 10میلیون تومان در نظر گرفتیم و این قدم خوبی بود. همچنین حداقل حقوق را افزایش دادیم. البته افزایش 20 درصدی حقوق کم بود اما بیش از این در توان دولت نبود.
در همین زمینه احد آزادی‌خواه، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، تاکید کرد: بودجه 1402 مشابه بودجه 1401 است و تنها تفاوت‌های حداقلی دارد. مجلس و دولت تلاش‌شان این است که بودجه را با استقراض از بانک مرکزی و برداشت بی‌منطق از صندوق توسعه ملی نبندند. در دولت‌های گذشته این اتفاق می‌افتد و دولت‌های آینده را مقروض می‌کردند، اما در بودجه 1402 این اتفاق به حداقل رسیده است.
بودجه 1402 تکرار بودجه 1401؟
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی نیز با انتقاد از بودجه 1402، گفت: بودجه 1402 با بودجه 1401 تفاوتی ندارد، چون برنامه‌های بودجه 1401 عموما اجرا نشد و تمام سر‌فصل‌هایی که در بودجه 1401 تعریف شده بود با 20 درصد تخصیص عموما انجام نشده است. اولویت‌ها بحث کیفیت‌سازی و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام است. علاوه بر این ترمیمی در حقوق بازنشستگان و کارمندان اتفاق افتاد.
او ادامه داد: پیش از این پیشنهاد کردم که نیازی نیست بودجه 1402 به مجلس بیاید و بررسی شود و می‌تواند بودجه 1401 را با اعمال تغییرات جزئی به بودجه 1402 منتقل کرد. اما متاسفانه هم وقت مجلس زیاد است و هم وقت دولت! 6 ماه وقت برای بودجه‌ای گذاشتند که تکرار بودجه سال گذشته را به تصویب برسانند. همچنین ولی اسماعیلی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس به «دنیای اقتصاد»، با اشاره به پیشنهادهای کمیسیون اجتماعی در بودجه 1402 گفت: کمیسیون اجتماعی پیشنهاد افزایش 30درصدی حقوق را داده بود، اما اجازه طرح پیدا نکردیم چون منابع نداشت اما با پیشنهاد کمیسیون برای افزایش وام ازدواج موافقت شد. پلکانی شدن مالیات نیز پیشنهاد کمیسیون اجتماعی بود که در مجلس به تصویب رسید. همچنین حسین حق‌وردی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه تاکید کرد: بودجه 1402 مانند بودجه 1401 نیست و در بحث اشتغال و بحث یارانه‌ها کاملا متفاوت است. تبصره 14 که مربوط به یارانه‌ها است تنها به یارانه دارو، نان، یارانه نقدی و انرژی اختصاص پیدا می‌کند. در حالی که در بودجه 1401 بخشی از درآمدهای این تبصره به برخی دستگاه‌ها اختصاص پیدا می‌کرد.
--> اخبار مرتبط