دو غایب بزرگ گروه20

«مجیب مشعل» و «کیتی راجرز» در گزارش 9سپتامبر در نیویورک‌تایمز نوشتند، بایدن هنگام ورود به اجلاس سران با نارندرا مودی نخست وزیر هند دست داد و همزمان پوزخندی بزرگ بر لب داشت. این دو رهبر جمعه‌شب برای ملاقات دوجانبه که کمتر از یک ساعت به طول انجامید، در اقامتگاه مودی با یکدیگر دیدار کردند. بایدن تلاش خواهد کرد تا ایالات متحده را به‌عنوان وزنه تعادل اقتصادی و استراتژیک در برابر چین و روسیه معرفی کند. هند، یک قدرت دیپلماتیک و اقتصادی رو به رشد که درباره مناقشه اوکراین به بی‌طرفی پایبند بوده است، تلاش زیادی کرده تا بحث درباره جنگ را به مشکلات اقتصادی که با افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی در سراسر جهان ایجاد کرده است، محدود کند.

در رأس دستور کار اقتصادی گروه20 در دهلی نو، موضوع بدهی جهانی و اصلاح نهادهایی مانند بانک جهانی برای رسیدگی به چند مساله وجود دارد: فشارهای فزاینده بر کشورهای فقیرتر، فشار برای تامین مالی بیشتر به‌منظور کمک به کشورهای آسیب‌پذیر برای مقابله با هزینه‌های کاهش تهدیدات ناشی از تغییرات آب و هوایی و پتانسیل فناوری‌های دیجیتال برای افزایش مشارکت در اقتصادهای جهانی. اما جنگ اوکراین بر این اجلاس سایه افکنده است و کشورهای آمریکایی و اروپایی آن را در مذاکرات خود درباره هر موضوعی مطرح می‌کنند و مخالفت روسیه و چین اجماع را سخت‌تر می‌کند. در آستانه این اجلاس، مقامات هند ابراز اطمینان کردند که رهبران بر اختلافات خود غلبه و بیانیه مشترکی را منتشر کنند؛ چیزی که در هفته‌های اخیر مورد تردید بوده است. انتظار می‌رود مذاکرات درباره این بیانیه مشترک تا روز یکشنبه (19شهریورماه)، زمانی که نشست سران پایان می‌یابد، ادامه یابد. هیچ اجلاسی از اجلاس سران گروه20 طی 15سال گذشته بدون بیانیه مشترک به پایان نرسیده است.

اما «مشعل - راجرز» در گزارش خود به جنبه‌هایی از این اجلاس اشاره کردند:

الف) مودی سخنان افتتاحیه خود را با دعوت از اتحادیه آفریقا برای «پذیرش عضویت دائم» به پایان رساند و عملا حرکتی را اعلام کرد که به‌طور گسترده انتظارش می‌رفت. الحاق اتحادیه آفریقا در کنار اتحادیه اروپا می‌تواند به ادعای هند کمک کند که گروه20 را به‌عنوان فراگیرتر شدن جنوب جهانی هدایت کند.

ب) جان فاینر، معاون مدیر امنیت ملی بایدن به خبرنگاران گفت که در میان اعلامیه‌های روز شنبه، یادداشت تفاهمی میان ایالات متحده، هند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر کشورها برای «شناسایی یک نظم کشتیرانی و راه‌آهنی وجود دارد که جریان تجارت، انرژی و داده‌ها را از اینجا در هند به سراسر خاورمیانه و سپس به اروپا امکان‌پذیر می‌کند.» این اعلامیه در حالی است که دولت بایدن برای دستیابی به یک توافق بلندپروازانه دیپلماتیک بین سعودی‌ها در عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با اسرائیل کار می‌کند.

ج) بایدن دیروز شنبه حداقل در دو جلسه شرکت کرد و آن جلسات جنگ در اوکراین را محکوم و از دیگر کشورها خواست برای مقابله با قدرت وام‌دهی چین، خطوط اعتباری را برای کشورهای فقیرتر تقویت کنند.

د) نخست‌وزیر هند در اقدامی بحث‌برانگیز طی سخنرانی آغازینش در نشست جی20 برای نامیدن کشورش به جای «هند» از عنوان جایگزین «بهارات» استفاده کرد. مودی، دیروز شنبه، با آغاز این نشست در دهلی نو پشت میزی نشسته بود که روی پلاکارد رو به روی او نام کشورش «بهارات» نوشته شده بود.

«ویکتوریا کیم» هم در گزارش دیگری در 9سپتامبر در نیویورک‌تایمز نوشت که آخرین گردهمایی رهبران گروه20 با بیانیه‌ای با لحن ظریف به پایان رسید که حاکی از انحرافات دیپلماتیک درباره توافق بر سر جنگ روسیه و اوکراین بود. بیانیه‌ای که در ماه نوامبر در اندونزی منتشر شد، خاطرنشان کرد که در حالی که بیشتر اعضای این گروه جنگ را محکوم می‌کنند، «اما نظرات و ارزیابی های متفاوتی وجود داشت.» با این حال، از آن زمان به این‌سو اختلافات عمیق‌تر شده است.

چین روابط اقتصادی خود را با روسیه تقویت کرده و شی جین‌پینگ، رهبر چین، در ماه مارس به مسکو سفر کرد. در فوریه، نشست وزرای دارایی گروه20 با امتناع روسیه و چین از امضای بخش‌هایی از بیانیه مشترک که به جنگ اشاره می‌کرد، پایان یافت. هند، میزبان امسال، روابط خود را با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی تقویت کرده، اما تمایلی به انتقاد مستقیم از جنگ نداشته است. دهلی نو مقادیر زیادی نفت با تخفیف از روسیه خریداری می‌کند و به‌عنوان منبع تسلیحات به این کشور وابسته است. «منجری چاترجی میلر» کارشناس ارشد شورای روابط خارجی گفت: «بحران اوکراین سایه بزرگی بر گروه20 انداخته است.» سایر اقتصادهای بزرگ در گروه20 در موقعیت‌هایی قرار دارند که همچون هند موقعیتی پیچیده دارند. برزیل برای کود و سوخت به روسیه متکی است و از ارسال هرگونه تسلیحات به اوکراین سرباز زده است. آفریقای جنوبی روابط دیرینه‌ای با روسیه دارد و از سوی قانون‌گذاران آمریکایی متهم به تامین مخفیانه اسلحه و مهمات به مسکو شده است.

ترکیه به اوکراین تسلیحات فروخته اما از پیوستن به تحریم‌های غرب علیه مسکو خودداری کرده و به‌عنوان مجرای کالا به روسیه عمل کرده است. وضعیت در گروه20 در تضاد با وضعیت کشورهای کوچک‌تر و همسوتر به گروه7 است که عمدتا شامل دموکراسی های غربی ثروتمند است. (پس از ضمیمه کردن کریمه به روسیه، این کشور از عضویت در گروه8 کنار زده شد و این گروه به گروه7 موسوم شد). در اجلاس سران گروه7 در ماه مه در ژاپن، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین حضوری غافلگیرکننده داشت و روی فرش قرمز مورد استقبال قرار گرفت. این رهبران گرد هم آمدند تا درباره تامین جت‌های جنگنده اف -16 اوکراین بحث کنند و متعهد شدند که مجازات مسکو را تشدید کنند و تلاش‌ها برای خفه کردن بودجه جنگ مسکو را مضاعف کنند. هند از اوکراین که عضو گروه20 نیست، دعوت نکرده است. در گردهمایی سال گذشته، زلنسکی از طریق لینک ویدئویی خطاب به رهبران، خواستار پاسخ‌گویی درباره نقض قوانین بین‌المللی توسط روسیه شد.

«مجیب مشعل» و «هاری کومار» در گزارش دیگری در 9سپتامبر در نیویورک تایمز نوشتند در داخل یک استراحتگاه بزرگ در جنوب دهلی نو، دیپلمات‌ها مشغول آماده‌سازی نهایی برای نشست گروه20 بودند. جاده بیرون به تازگی هموار شده و پر از افسران پلیس بود. پوسترهایی که با تصویر نخست وزیر نارندرا مودی منقش شده بودند، شعاری را که او برای این مناسبت انتخاب کرده بود، نشان می‌داد: «یک زمین، یک خانواده، یک آینده.» با این حال، بقایای تفرقه تلخ دور نیست: خانواده‌های داغدار، وسایل نقلیه سوخته و آوار مغازه‌ها و خانه‌های ویران‌شده. هفته‌ها قبل، خشونت‌های مذهبی مرگبار در منطقه «نوح»، محل استراحتگاه، رخ داده بود. اینترنت قطع شد و هزاران نیرو به سرعت وارد شدند. درگیری‌ها به سرعت به دروازه‌های «گوروگرام»، یک مرکز استارت‌آپ‌های فناوری در خارج از دهلی نو که هند به‌عنوان شهر آینده یاد می‌کند، گسترش یافت. این صحنه‌ها تضادهای هند را خلاصه می‌کند؛ درحالی‌که این کشور به عنوان میزبان گروه20 سخت در تلاش بود. به نوشته مشعل - کومار، از یکسو مودی در تلاش است تا هند را به یک کشور توسعه‌یافته و فانوس روشنایی افراد بی صدا در دنیای تحت سلطه غرب تبدیل کند. این کشور که اکنون پرجمعیت‌ترین کشور جهان است، سریع‌ترین رشد اقتصادی را دارد، از نظر دیجیتالی ماهر و سرشار از کارگران جوان مشتاق است.

این کشور همچنین یک قدرت دیپلماتیک در حال رشد است که به دنبال سرمایه گذاری و بهره‌برداری از اصطکاک بین ایالات متحده و چین است. از سوی دیگر، مودی با تشدید مبارزات انتخاباتی برای تغییر شکل کشوری بسیار متنوع (که به ظرافت توسط قانون اساسی سکولار در کنار هم قرار گرفته) به یک کشور هندو، خطوط گسل را در جامعه هند عمیق‌تر می‌کند. تلاش‌های حزب او برای بالا بردن هندوها باعث شده است مسلمانان به‌عنوان شهروندان درجه دو تلقی و به حاشیه رانده شوند. «مایکل کرولی» هم در گزارش 9سپتامبر در نیویورک‌تایمز شرح مختصری از گروه20 نوشت و افزود که گروه20 متشکل از 19کشور به علاوه اتحادیه اروپاست. غیر از آمریکا اعضای دیگر عبارتند از: آرژانتین، استرالیا، برزیل، بریتانیا، کانادا، چین، اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، روسیه، عربستان، آفریقای‌جنوبی، کره‌جنوبی و ترکیه است. قرار است اتحادیه آفریقا هم پس از دعوت مودی به عضویت این گروه درآید. در مجموع، اعضای این گروه 80درصد خروجی اقتصاد دنیا را تشکیل می‌دهند. این مجموعه بلوک غیررسمی دموکراسی‌های صنعتی است. این اجلاس سالانه برگزار می‌شود و وزرای دارایی و روسای دولت‌ها را گرد هم می‌آورد.

• در آرزوی دنیای چندقطبی
• ایده‌های بریکس برای تغییر جهان
• عبرت «شی» از جنگ اوکراین
• بازی یک بام و دو هوای چین
• دنیای از هم گسیخته