رتبه نخست ایران در پرداخت یارانه انرژی در سال 2020/ عمده یارانه انرژی به ثروتمندان می‌رسد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو رضا پدیدار، امروز در بیست و هشتمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران از وضعیت پرداخت یارانه انرژی در ایران و جهان بیان کرد: در یک دسته بندی کلی، یارانه‌ها در ایران به دو دسته تقسیم می‌شود، یارانه‌های نقدی و غیر نقدی؛ یارانه‌های نقدی در ایران از سال 1389 با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها آغاز شد، اما نوع دیگری از یارانه وجود دارد که به صورت غیرنقدی به همه افراد جامعه پرداخت و از آن تحت عنوان یارانه پنهان یاد می‌شود که سابقه طولانی در اقتصاد ایران دارد. رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران، افزود: بحث امروز در رابطه با یارانه‌های پنهان یا همان یارانه‌های غیرنقدی در بخش انرژی که شامل نفت، گاز، آب و برق است، به استناد گزارش IEA ایران در پرداخت نزدیک به 30 میلیارد دلار یارانه در بخش‌های نفت، گاز، برق و زغال سنگ در سال 2020 با پرداخت 16 درصد از کل یارانه‌های پرداختی بالاتر از چین، هند، عربستان رتبه نخست پرداخت یارانه را در جهان به خود اختصاص داده است البته به صورت تجمعی در حد فاصل سال‌های 2010 تا سال 2020 رتبه هفتم در جهان را دارد همچنین براساس شاخص سرانه انرژی در رتبه پنجم پس از کویت، امارات، عربستان و لیبی قرار دارد. پدیدار گفت: از طرفی براساس گزارش سازمان برنامه و بودجه در شهریور ماه سال جاری یارانه انرژی در ایران رقمی بالغ بر 1200 میلیارد تومان را در بر می‌گیرد که البته انتقاداتی نیز به شیوه محاسبه ارقام یارانه انرژی در کشور وارد شده که درست است به عنوان مثال اینکه محاسبه یارانه انرژی به روش شکاف قیمتی حامل‌های انرژی حاصل از فروش آن‌ها در داخل و قیمت صادراتی آن در بازار‌های خارجی یا فوب خلیج فارس انجام دهیم، مبنایی نادرست است، زیرا اساس امکان صادرات همه حامل‌های انرژی وجود نداشته است و دوم اینکه قیمت تمام شده همه حامل‌های انرژی در کشور ارقامی متفاوت است، بنابراین باید ابتدا یک مبنای مستحکم، منطقی و علمی برای محاسبه یارانه‌های نقدی را مشخص کرد و در ادامه با تعیین مقادیر دقیق ضمن پذیرفتن اصل زیان‌های ناشی از یارانه‌های غیر نقدی و نقدی در کشور مسئولان و سیاستگذاران مرتبط با موضوع را آگاه‌تر کرد. وی افزود: در ایران بخش عمده‌ای از یارانه انرژی به‌صورت غیرنقدی پرداخت می‌شود که این موضوع انتقادات گسترده‌ای را از سوی کارشناسان داشته است و در واقع یارانه‌های انرژی به دست نیازمندان واقعی نمی‌رسد و ثروتمندان جامعه بیشترین بهره را از یارانه‌های انرژی دارند. براساس مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس با توجه به سهم خانواده از یارانه‌های هیدروکربنی در سال‌های 1384 تا 1395 بیش از سه چهارم یارانه ضمنی هیدروکربنی به غیر از خانوار اختصاص داشته و در واقع انرژی ارزان قیمت مهمترین روش حمایت دولت از بخش تولید در ایران است حال اینکه بخش تولید نیز در کشور با وجود این مزیت نسبی در اختیار، کماکان از قدرت رقابتی نیز برخوردار نشده است. پدیدار اظهار داشت: پرداخت یارانه غیرنقدی انرژی سبب می‌شود که قیمت گاز، برق، آب، بنزین و نظایر آن پایین‌تر از قیمت واقعی به دست مردم برسد بنابراین شاید یارانه انرژی در ابتدای امر رضایت گسترده افراد در جامعه را دارد، اما به مرور زمان چیزی جز تضعیف اقتصاد و افزایش نابرابری‌ها را در اقتصاد ندارد. رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران، اظهار داشت: پرداخت یارانه انرژی به صورت غیرهدفمند، تشدید کسری بودجه دولت، افزایش قاچاق سوخت، افزایش مصرف و در نهایت آلودگی‌های محیط زیستی را به دنبال داشته و روز به روز بر وخامت اوضاع می‌افزاید. پدیدار گفت: سه راهکار برای حل این مساله مطرح است که توزیع عادلانه حمایت‌های دولتی میان طبقات مختلف، تعادل هزینه و درآمد‌های دولت جهت مواجه با کسری بودجه از محل تولید و توزیع انرژی و ایجاد انگیزه کافی برای مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری این سه راهکار برای حل مساله یارانه‌ها است.