رمزگشایی از پیام محرمانه واشنگتن
در عراق، نشانههای تشدید تنش در همه جا نمایان است. در امتداد مرز 600 کیلومتری با سوریه، ارتش عراق و حشد الشعبی با استقرار تیپهای زرهی، دوربینهای حرارتی و برجهای مراقبت برای جلوگیری از تکرار تهاجم داعش در سال 2014، حضوری هوشیارانه دارند.
به گزارش اقتصادنیوز، وبگاه The Cradle با انتشار گزارشی مدعی شد، بعد از تغییر فعل و انفعالها و معادلات غرب آسیا به واسطه حملات اسرائیل، عراق به کانون تشدید بحران منطقهای تبدیل شده است. اما برای بسیاری از عراقیها، ابعاد این طوفان فعلا مشخص نیست.
به ادعای این وبگاه دشواری این مسیر غیرقابل انکار است، بالاخص بعد از رویدادهایی چون ترور سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزبالله تا تغییر معادلات در شام و از هم پاشیدن دولت بشار اسد.
عراق بر سر دوراهی
این وبگاه در ادامه یادداشت ادعاییاش آورد، چالشهایی که عراق امروز با آن مواجه است بسیار فراتر از مرزهای این کشور است. محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق، برای عبور از این میدان مین فعال، با احتیاط بسیار عمل می کند. دولت او تحت فشارهای داخلی، تهدیدات امنیتی و پویاییهای منطقهای قرار دارد و در عین حال میبایست با خواستههای خارجی از جمله درخواستهای ایالات متحده و متحدانش درباره یگانهای حشد الشعبی - ستون فقرات ارتش عراق در مبارزه با داعش، مقابله میکند.-
حشد الشعبی فارغ از حمایت برخی از جناحهای شیعی حامی ایران، به عنوان ستون کلیدی معماری امنیتی عراق و وزنه تعادلی در منطقه تلقی میشود. در همین راستا دکتر حسین الموسوی، یکی از مقامات ارشد رسانهای جنبش النُجَباء، به این وبگاه گفت: هم مرجعیت مذهبی شیعیان و هم مردم عراق در مورد انحلال یگانهای حشد الشعبی هیچ مصالحهای نپذیرفته و نمیپذیرد. در این میان تلاش آمریکا برای تداوم اشغال و تمدید حضور در عراق، گزارهای است که دیگر برای مردم عراق قابل اعتنا نیست.
همزمان یک منبع دولتی عراق به The Cradle گفت: عراق نگرانیهای عمیق خود را با عربستان سعودی، اردن، امارات و مصر در میان گذاشته است. پس از تحولات غزه، لبنان و سوریه، بسیاری از عراقیها نگران هستند که کشورشان در زنجیره بیثباتی منطقهای قرار گیرد.
به ادعای این منبع، واشنگتن پیامی را از طریق واسطههای سوئیسی به تهران منتقل کرده که در قاب این پیام ادعایی در باب یک تجاوز (ادعایی) - احتمالاً به تاسیسات هستهای تهران - در اوایل سال 2025 هشدار داده شده است. در همین حال، یکی از مقامات سازمان ملل مستقر در پاریس در گفت و گو با The Cradle مدعی شد که محور مقاومت مقیاس تهاجم اسرائیل علیه منطقه را دست کم گرفته و از همین رو در اتخاذ استراتژی جامع برای وحدت جبههها چندان موفق نبوده است.
به ادعای این وبگاه، حملات به غزه و لبنان که در ابتدا به عنوان یک بازی پرهزینه اسرائیل تلقی میشد، از آن زمان به عنوان بخشی از یک استراتژی گستردهتر، فرصت طلبانه و مورد حمایت غرب برای تغییر شکل موازنه قدرت در غرب آسیا نمایان شده است.
رمزگشایی از پیام محرمانه واشنگتن
این وبگاه در ادامه ادعا کرد، در عراق، نشانههای تشدید تنش در همه جا نمایان است. در امتداد مرز 600 کیلومتری با سوریه، ارتش عراق و حشد الشعبی با استقرار تیپهای زرهی، دوربینهای حرارتی و برجهای مراقبت برای جلوگیری از تکرار تهاجم داعش در سال 2014، حضوری هوشیارانه دارند.
یکی از رهبران حشد الشعبی در گفتوگو با The Cradle تأیید کرد که رهبری این کشور از همان ابتدا تصمیم گرفته که برای حمایت از نیروهای سوری از مرز عبور نکند. اول به این دلیل که خود ارتش سوریه برای نبرد آماده نبود و دوم به این دلیل که بشار اسد، رئیس جمهور وقت، در سالهای اخیر فعالیت متفقین را محدود کرده بود. این محدودیتها با تشدید جنگ غزه و زمانی که اسد سرنوشت کشورش را به منافع روسها و روابط جدید با کشورهای حاشیه خلیج فارس گره زده بود، افزایش یافت.
حضور هوشیارانه عراق در مرز سوریه با نظارت دقیق بغداد بر افزایش نیروهای ترکیه در منطقه سوروچ در نزدیکی کوبانی (عین العرب) همراه با تانکها و توپخانه سنگین همراه است. آنها همچنین نظارهگر هجوم نیروهای اسرائیلی به استان قنیطره سوریه هستند که از بلندیهای جولان برای رسیدن به حوضه یرموک در استان درعا، در امتداد طرف مقابل راشایا، حسبیه و بقاع غربی لبنان، به سمت گذرگاه مَسَنَع، پیشروی میکنند.
در حال حاضر گذرگاه مرزی بین سوریه و لبنان فعال است. علاوه بر این ادعاهایی مطرح است که نشان میدهد تعداد واقعی نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه به طور قابل توجهی بیشتر از آنچه قبلاً فاش شده است. آمریکا به واسطه هزاران نیروی مستقر در منطقه برای مقابله (ادعایی) با نفوذ ایران و ارائه حمایت لجستیکی از متحدان کرد آماده شده است. بدتر از آن، ادعاهایی تایید نشده نشان میدهد که سودانی نه تنها آماده پذیرش تمدید حضور نیروهای آمریکایی در عراق پس از مهلت خروج از 2026 است، بلکه ممکن است به آمریکاییها اجازه دهد تا ماموریتهای نظارتی مرزی عراق و سوریه را افزایش دهند.
در حالی که پنتاگون در مجموع سه هزار 400 سرباز آمریکایی در دو کشور - 900 نیرو در سوریه و دو هزار 500 سرباز در عراق - مستقر کرده، اخیرا مدعی است که 4 هزار و 500 نیروی آمریکایی در منطقه مستقر است که 2000 سرباز در سوریه به عنوان پایگاه عملیاتی برای پشتیبانی از نیروهای آمریکایی در عراق حضور دارند.
مانورهای دیپلماتیک سودانی
مانورهای دیپلماتیک اخیر سودانی بر وخامت اوضاع تاکید دارد. یک منبع آگاه عراقی در گفت و گو با The Cradle مدعی شد که به دنبال تهدید اسرائیل، سودانی رهبران چارچوب هماهنگی عراق و ائتلاف مدیریت دولتی را برای بحث در مورد پاسخهای احتمالی دعوت کرد.
همان منبع مدعی است که واسطههای آمریکایی بعداً پیام دوم اسرائیل را ارسال کردند که در آن اهدافی که در صورت عدم توقف حملات هواپیماهای بدون سرنشین از عراق ممکن بود مورد حمله قرار دهند، فهرست کردند. اگرچه نظرات در محافل سیاسی و امنیتی عراق متفاوت است، رهبری حشد الشعبی به سمت تنش زدایی متمایل شده و ثبات عراق را در اولویت قرار داده است.
با این همه و به ادعای ناظران، گروههای مقاومت عراق چندین عملیات انجام دادهاند که اغلب با حملات نیروهای مسلح انصارالله یمن همسو بود. با این حال، این حملات بغداد را از دستیابی به تعادل ظریف منصرف نکرده است. برای مثال (به ادعای این وبگاه) دولت عراق با اشاره به خطرات ناشی از بیثباتی بیشتر، در برابر درخواستهای ایران برای انتقال نیرو از طریق عراق به سوریه مقاومت کرده است.
به ادعای منابع نزدیک به حشد الشعبی، این رویکرد نشان دهنده تلاش حساب شده برای محافظت از عراق در برابر بحران مارپیچ سوریه و حفظ حاکمیت شکننده حاکم بر این کشور است.
همانطور که یکی از سیاستمداران عراقی نزدیک به جناحهای مقاومت به The Cradle توضیح میدهد: عملکرد سودانی خوب است و منافع عراق بر تصمیمگیریها سایه افکنده و ما تلاش میکنیم عراق را از عواقب آنچه در سوریه اتفاق میافتد در امان بداریم؛ چرا که ما قطعاً سرنوشت مشابهی را نمیخواهیم و عراق قدرتمند است. از همین رو ما با سودانی هم صدا هستیم زیرا دولت تحت رهبریاش به نفع عراق عمل میکند. ما تحرکات سودانی را دنبال میکنیم و میبینیم که عراق تلاش دارد تا نفوذ و قدرتش را در منطقه احیا کند.
در 11 دسامبر، سودانی برای دیدار با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، یکی از نگرانترین رهبران عرب در مورد وضعیت سوریه، در امان فرود آمد. مدت کوتاهی پس از آن، او برای دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به تفرجگاه المعله سفر کرد.
13 دسامبر، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، سفری از پیش اعلام نشده به عراق داشت و بر اولویت های ایالات متحده در کنترل مرزهای عراق با سوریه و جلوگیری از ادامه جریان حمایتی و لجستیکی ایران به لبنان تاکید کرد. این موج دیپلماسی نقش مرکزی عراق را در محاسبات امنیتی منطقهای و خارجی نشان میدهد.
نقش حشدالشعبی به عنوان "دیوار دفاعی"
گسترش فعل و انفعالهای دیپلماتیک سودانی فراتر از این دیدارهای پرمخاطب بود. به ادعای یک منبع عراقی، قبل از تشدید حمله مخالفان به سوریه، نخست وزیر عراق، فالح الفیاض، رهبر حشد الشعبی را برای میانجیگری بین دو طرف به آنکارا و دمشق اعزام کرد.
با این حال، این تلاش شکست خورد و سودانی را بدون اهرمی برای آرام کردن جناحهای مسلح یا کاهش فشار بالقوه ایران باقی گذاشت. یک منبع دولتی عراق هرگونه تضمین یا تهدید رسمی از سوی ایالات متحده در مورد سوریه را رد کرده، اما به The Cradle گفت که هشدارهایی (ادعایی) به رهبران مقاومت داده شده است. اما منابع دیگر میگویند که دولت سودانی هشدارهای آمریکا را برای نیروهای عراقی دریافت کرد تا از نبرد سوریه در حمایت از دولت سابق اسد دور بماند، موضعی که در نهایت توسط نیروهای سیاسی و جناحهای اصلی عراق، از جمله مقتدی صدر، رهبر جنبش صدر حمایت شد.
با این حال، این حمایت محدودیتها و خطوط قرمز خود را خواهد داشت. یکی از اینها حشد الشعبی است و دیگری تداوم حضور آمریکا در عراق است. موسوی عضو ارشد نُجَباء تأکید میکند که حشد الشعبی در کنار سایر نیروهای عراقی، یک سنگر اساسی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی باقی میماند و هرگونه مصالحه در مورد موجودیت این گروه رد خواهد شد؛ چرا که این گروه به سان "دیوار دفاعی" برای عراق در بحبوحه تشدید تنشهای منطقهای عمل کرده است.
موسوی همچنین بر ادامه حمایت عراق از آرمان فلسطین تاکید و آمریکا را به بهانههای مشکوک به طولانی کردن اشغال خود متهم میکند. او هشدار میدهد که عراقیها، به ویژه جناحهای مقاومت، کاملاً از این تاکتیکها آگاه هستند و در مخالفت با هرگونه حضور نظامی خارجی مصمم هستند.
در شرایط کنونی عراق در وضعیت پر تنشی قرار دارد. برای سودانی، ماموریت نه تنها محافظت از عراق در برابر هرج و مرج که همسایگانش را فرا گرفته است، بلکه همچنین ایجاد یک نیروی تثبیت کننده در منطقهای متلاطم است. دستیابی به این امر مستلزم دیپلماسی و رهبری انعطافپذیر و همچنین دفاع تسلیمناپذیر از حاکمیت عراق در برابر فشارهای بیامان ژئوپلیتیکی و جاهطلبیهای پایانناپذیر اسرائیلیهای توسعهطلب و مورد حمایت ایالات متحده است - وظیفهای که برای ارجایش هرگونه رایزنی در باب حشد الشعبی باید کنار گذاشته شود.-
بخش سایتخوان، صرفا بازتابدهنده اخبار رسانههای رسمی کشور است.