روایتی از محرم خونین 57 در کرمان / سرباز خمینی پسر فاطمه هستیم
براساس گزارش ساواک در تاسوعای 57، جمعیت حدود 20هزار نفری در مسجد امام خمینی کرمان جمع شدند و فریاد سر دادند: سرباز خمینی پسر فاطمه هستیم، به فرمان تو هستیم.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از راه آرمان، قیام امام حسین (ع) الهام بخش انقلاب اسلامی مردم ایران است. لذا محرم 1357 هجری شمسی نقطه عطفی در مبارزات با رژیم پهلوی بود. در کرمان نیز مردم سیاه پوش از عزای سالار شهیدان با مشت های گره کرده فریاد خود را بر سر یزید زمانه می زدند و در خیابان ها به دست لشکریان شمر صفت به خاک و خون کشیده می شدند.
درگیریهای خونین ماه محرم 57 موجب صدور پیامی از جانب امام خمینی (ره) گردید. در بخشی از پیام آمده است: «... این ملت، شیعه بزرگترین مرد تاریخ است که با تنی چند، نهضت عظیم عاشورا را برپا نمود، و سلسله اموی را برای ابد در گورستان تاریخ دفن نمود، و به خواست خدای تعالی، ملت عزیز و پیرو بحق امام علیه السلام با خون خود، سلسله ابلیسی پهلوی را در قبرستان تاریخ دفن می نماید... اکنون در این موقع حساس مسئولیت مراجع عظام و علمای اعلام بلاد دامت برکاتهم و خطبای محترم دامت افاضاتهم بسیار بزرگ است و در پیشگاه خداوند تعالی همه و همه مسئولیم...»
در همان ایام رادیو آمریکا از قول جرالدفورد رئیس جمهور سابق آمریکا، می گوید: به نفع آمریکاست که شاه در قدرت باقی بماند! شنبه 11 آذر 57 مصادف با اولین روز محرم بود. مردم در مساجد و تکایا در شهرها و روستاها تجمع می کردند. در این مجالس عزاداران با فلسفه و علت قیام امام حسین (ع) آشنا می شدند و نهضت امام خمینی (ره) برای آنها تشریح می شد.
13 آذرماه عده ای از کولی ها که پیش از این در 24مهرماه در مسجد جامع مردم را مورد ضرب و شتم قرار داده بودند و حمایت نیروهای رژیم شاه دهها نفر را به شهادت رسانده بودند وارد روستای (شهر) جوپار شدند. پس از توهین یکی از این افراد به امام خمینی (ره) شهید محمدحسن فدایی به دفاع از امام می پردازد که مهاجمان با ضربات چاقو وی را به شهادت می رسانند.
روز بعد مردم برای تشییع محمدحسن فدایی قطبی جمع می شوند و پس از سوگواری و به خاک سپاری او، شعارهایی علیه رژیم و مخالفان انقلاب سر می دهند. 15 آذر ماه عده ای از جوانان کرمانی کفن پوش به خیابان می آیند و علیه رژیم پهلوی دست به تظاهارات می زنند.
19 آذرماه مصادف با تاسوعای حسینی، هیئتهای عزادار از سراسر کرمان بهسوی مسجد امام (ملک) حرکت کردند تا از آن مکان راهپیمایی خود را آغاز کنند.
مرحوم عبدالحسین ساوه در مورد چگونگی برگزاری راهپیمایی و همچنین اقدامات مردم کرمان در روز 19 آذرماه میگوید: «طبق برنامهریزی صبح تاسوعا مردم در مسجد امامخمینی اجتماع کردند و بعد از سردادن شعارهایی که تقریبا نیمی از آنها در سوگ امامحسین (ع) و نیمی دیگر دعوت مردم به مبارزه با یزید زمان بود، راهپیمایی شروع شد.
این راهپیمایی چند نکته قابل ذکر داشت؛ از جمله مرحوم آیتالله صالحی و چند تن دیگر از علما بهدلیل کهولت و کسالت نمیتوانستند مسیر را پیاده طی کنند داخل یک اتومبیل پیکان در جلوی جمعیت، حرکت مردمی را همراهی میکردند.
جوانان انقلابی بیکار نمانده بلکه با همراه داشتن سطلهای رنگ و قلم مو و قوطیهای اسپری در حین حرکت مردم چهره خیابانها را دگرگون میکردند. یعنی هنگامی که انبوه جمعیت از یک خیابان عبور میکرد و خیابان خالی میشد، عابرین متوجه میشدند که در و دیوار و حتی آسفالت خیابان پوشیده از شعارهای ضد طاغوت شده و تابلوی نام بعضی خیابانها تعویض گردیده است.
در محوطه پرورشگاه صنعتی سابق و مقابل درب ورودی آن ساختمان مجسمه نیمتنه محمدرضا پهلوی نصب شده بود که در جریان این راهپیمایی عدهای از برادران آن مجسمه را از جای کندند و در پناه موج مردم درون صندوق عقب اتومبیل حامل مرحوم آیتالله صالحی قرار دادند.»
ساواک هم گزارش نسبتا مفصلی از تظاهرات مردم کرمان در روز 19 آذر ماه ارائه کرد. در یک گزارش آمده بود: «از ساعت 8:30 روز 19/9/1357جمعیت کثیری از طبقات مختلف مردم کرمان و کارمندان بعضی از ادارات دولتی که بالغ بر بیست هزار نفر میشدند در مسجد ملک که اخیرا بهنام [امام] خمینی نامگذاری شده شرکت کردند...»
براساس این گزارش ساواک، راهپیمایان کرمانی در ساعت 10 و 30 دقیقه جمعیت مذکور با دادن شعارهای الله الله روحالله، از خون خلق یکسر رنگین شده است کشور از جور شاه ایران، ایران شده است ویران و افراد دیگر پاسخ میدادند الله الله روحالله ملت همه به ذلت ثروت همه به غارت نه صنعت، نه زراعت نه دین، نه عدالت از جور شاه ایران و شعارهای دیگر سرباز خمینی پسر فاطمه هستیم به فرمان تو هستیم در این نهضت جاوید شویم کشته توحید برو شاه ایران کنون کاخ تو ویران بیدار شو توی ملت ایران جهالت، بزن داد عدالت در این نهضت جاوید شویم کشته توحید برو شاه ایران کنون کاخ تو ویران از مسجد خارج و در مسیر خیابانهای امام، شهید قرنی، تهران تا چهارراه سمیه و خیابان منتظری، عطار و شهید رجایی تظاهرات کردند و در چهارراه مولوی که آن ایام محل پمپ بنزین خورشید بودو اطراف آن زمین خالی بود، توقف کردند.
اما در تاسوعای حسینی در شهر راور حادثه تلخی رخ می دهد. مردم راور در مسجد جامع این شهر برای دیدن نمایشنامه حجر بن عدی تجمع کرده بودند که پس از پایان قصد خروج از مسجد را داشتند که در محاصره ماموران ژاندارمری قرار می گیرند. بر اثر این تیراندازی طلبه جوانی به نام حسن توکلی فرزند حجتالاسلام شیخ احمد توکلی مجروح شد و سپس بر اثر جراحات وارده در بیمارستان کرمان به شهادت رسید.
یکی از دوستان شهید در یادداشتی که در پرونده شهید در بنیاد شهید شهرستان کرمان موجود است، چگونگی ماجرای شب 16 آذر ماه راور را چنین بیان کرده است: بچهها نمایشنامهای با عنوان «حجربن عدی» اجرا کرده و قرار بود، خیابان و میدان اول را دور بزنند و به مسجد جامع برگردند و ولی توکلی وقتی فهمید جلوی مردم را گرفت و گفت امروز داخل مسجد باشید و راهپیمایی نکنید تا فردا با نظم بهتری راهپیمایی کنیم و راهپیمایان هم گوش کردند. همین که وارد مسجد شدیم، صدای تیر شنیده شد. صدای مردم و اللهاکبر بلند شد. توکلی که کنار من بود یک تیر خورد و با تیر دوم به زمین افتاد.
انتشار خبر شهادت این طلبه موجب تاثر مردم شد. پیکر او در روز عاشورای حسینی در کرمان تشییع شد. حدود 50هزار نفر در مراسم تشییع او شرکت کردند. محمدصادق فردوسی از فضای شهر در آن روز اینگونه یاد میکند: نخستین شهیدی که در شهر کرمان تشییع کردیم پسر آقای توکلی بود که از مسجد جامع این مراسم آغاز شد، عجیب جمعیتی بود که به طرف مسجد صاحبالزمان میرفت.
آیت الله صالحی بر جنازه این شهید نماز خواند. سپس حجت الاسلام احمد توکلی پدر شهید سخنرانی کرد. شهید توکلی در کنار قبر آیت الله کرمانی (از مبارزان زمان مشروطه) به خاک سپرده شد.
روز 22 آذر مصادف با 12 محرم ساواک و شهربانی با پرداخت پول تظاهرات نمایشی در طرفداری از شاه به راه انداختند. این افراد با قصد ایجاد رعب و وحشت با چوب و چماق به خیابان آمدند. در چهارراه کاظمی درگیری سختی بین آنها و جوانان انقلابی رخ داد که با فرار اجیرشدگان به پایان رسید.
24 آذر 57 مصادف با 14 محرم مردم در مسجد امام خمینی (ملک) به مناسبت هفتم شهید توکلی جمع شده بودند. آنها قصد داشتند به سمت مزار شهید تظاهرات کنند اما ماموران رژیم با داشتن حکم تیر به آنها حمله می کنند. در این درگیری "فرامرز دادبین"، "غلامحسین مهدوی" و سید "حسین حسینی" به شهادت رسیدند و شماری هم زخمی شدند.
منصور دادبین برادرشهید دادبین می گوید: بعدازظهر روز شنبه25 آذر 57 اجساد مطهر شهدای 24 آذر (شهیددادبین، مهدوی و حسینی) از بیمارستان تحویل گرفته شد تا برای تشییع آماده گردند، همان شب جلسه ای با حضور حجتالاسلام حجتی کرمانی و حجت الاسلام ایرانمنش و چند نفر دیگر از برادران انقلابی تشکیل شد تا برنامه تشییع جنازه فردا تنظیم شود، از تصمیمات جلسه فوق این بود که محل اختفای جنازههای شهیدان تغییر یابد، چرا که شاید ساواک بخواهد برای جلوگیری از مراسم تشییع جنازه، اجساد شهیدان را برباید.
وی ادامه می دهد: از این رو شب هنگام، پیکر شهدا را به مکانی دیگر انتقال داده شد و بعدها ثابت شد که واقعا ماموران در آن شب در پی اقدام چنین کاری (ربودن اجساد شهدا) بودند. ساواک قبل از روشن شدن هوا 4 تن از مبارزین فعال انقلاب در کرمان را دستگیر می کند و در منازل آنان بدنبال جنازههای شهدا میگشتند.
آیتالله صالحی کرمانی به مناسبت وقایع 24 آذر کرمان اعلامیهای صادر فرمود و27 آذر 1357(17 محرم 1399) به مناسبت اعلام عزای عمومی از سوی امام راحل، کشور تعطیل شد.
انتهای پیام /