روایت واقعه کربلا از زاویه مشک حضرت عباس (ع)
تهران - ایرنا - نمایش «نقل سرخ» که این شب‌ها در تماشاخانه سرو به صحنه رفته با نگاه و روایتی متفاوت و از زاویه دید مشک حضرت عباس (ع) به روایت عظیم‌ترین رویداد تاریخ تشیع می‌پردازد.
نهضت حسینی، حماسه عظیم کربلا و درنهایت حادثه عاشورا، بخش مهمی از تاریخ مسلمانان جهان را شامل می‌شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و قدرت گرفتن گفتمان فرهنگی هنر انقلاب که یکی از اصلی‌ترین استوانه‌های آن مفاهیم و مضامین دینی و آیینی بود شاهد شکل‌گیری گونه‌ای از تئاتر در کشورمان با نام تئاتر دینی بوده‌ایم. تئاتری که توانسته با فراز و فرودهای مختلف میراث‌دار نگاه هنرمندان به تاریخ اسلام، حوادث و وقایعی باشد که با انگاره‌های آئینی، دینی و مذهبی گره خورده و عجین شده است.
ارادت هنرمندان در تمام شاخه‌ها از جمله عرصه هنرهای نمایشی به سالار شهیدان دشت کربلا حضرت امام حسین (ع) همچنین نهضت عظیم حسینی که ریشه در واقعه عاشورا دارد، اصلی انکارنشدنی است.
همواره یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های هنرمندان در عرصه‌های مختلف؛ از جمله هنر تئاتر در راستای تولید آثاری در رثای حضرت اباعبدالله الحسین (ع) اختصاص داشته است. نمایشنامه نقل سرخ به قلم آرش عباسی نیز یکی از این آثاری است که تلاش کرده با زاویه دیدی متفاوت و فارغ از وجهه شعاری مخاطب خود را در مواجهه با این واقعه قرار دهد.
نقل سرخ طی بیش از 10 سالی که از نگارش آن گذشته در کنار توفیقات متعدد برای نمایشنامه‌نویس آن، توسط گروه‌های مختلف تئاتری تولید و در شکل جشنواره‌ای یا اجراهای عمومی، حضوری متعدد و پرتعداد را طی یک دهه اخیر در تئاتر کشور تجربه کرده است.
سیدامیر حسینی در مقام کارگردان، هنرمندی است که این شب‌ها نمایش نقل سرخ را در تماشاخانه سرو به صحنه دارد. وی یکی از همان هنرمندانی است که ضمن عرض ارادت به سیدالشهدا، یاران باوفایش برای نخستین بار این نمایش را در اولین دوره جشنواره خمسه به صحنه برد. در ادامه در بیست‌وچهارمین دوره جشنواره تئاتر استان تهران بار دیگر این نمایش را تولید و اجرا کرد و در هر دوی این رویدادها اغلب جوایز را برای نمایشنامه‌نویس آن؛ خود به عنوان کارگردان یا عوامل اجرایی‌اش تصاحب کرده است.
ویژگی‌های نقل سرخ دلیل اشتیاقم به تولید چندباره این اثر است
حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره دلیل تولید و اجرای چندباره نمایش نقل سرخ که محرم 1399 در تماشاخانه سرو به صحنه برده، گفت: جذابیت‌های موجود در اثر آرش عباسی و همچنین شکل، نوع روایت و زاویه دید متفاوت موجود در این اثر بدان گونه است که هر بار سراغ آن می‌روم کشفی جدید و نگاهی متفاوت برای ارائه آن به مخاطب پیدا می‌کنم.
وی با اشاره به آنکه از دیگر دلایل نگاه محتوایی و فارغ از شعارزدگی این اثر است ادامه داد: درحالی‌که در حوزه آسیب‌شناسی تئاتر دینی یکی از اصلی‌ترین چشم اسفندیارهای تولیدات این عرصه شعارزدگی و آثاری با داستان‌های تکراری است، آرش عباسی در نگارش این نمایشنامه علاوه بر انتخاب زاویه دیدی متفاوت توانسته محتوایی فارغ از شعارزدگی را از حادثه عظیم دشت کربلا و واقعه عاشورا برای مخاطبان به رشته تحریر درآورد.
با دوری از این شخص جان من گرفته می‌شود
حسینی درباره خط داستان نمایش نقل سرخ گفت: داستان روایت پوستی است که بعد از ذبح قربانی در کشتارگاه تبدیل به مشک می شود و آن مشک و سرنوشت آن مشک درنهایت به دشت کربلا و دستان حضرت عباس (ع) به‌عنوان سقای کربلا می‌رسد.درحقیقت آرش عباسی روایت داستان خود را از زاویه دید مشکی به مخاطب ارائه می‌دهد که در دستان علم‌دار و سقای کربلاست و مخاطب در همراهی با این اثر سیر تکوین و تکامل این مشک را به نظاره می‌نشیند.
کارگردان نمایش نقل سرخ گفت: در این اثر نمایشی از حضرت عباس (ع) حرفی زده نمی‌شود و تنها راوی در مورد شخصی صحبت می‌کند که آن مشک را روی دوش خود گذاشته است. ما در جایی از زبان مشک این‌گونه می‌شنویم که «جای من دیگر آب نیست، با دوری از این شخص جان من گرفته می شود»؛ درحقیقت همین جمله کوتاه می‌تواند بازتاب نگاه متفاوت و جذاب این اثر چه برای مخاطب و چه برای تولیدکنندگان به شمار رود.
حسینی در پاسخ به این پرسش که آیا در متن دخل و تصرفی داشته یا به آن وفادار بوده است گفت: آرش عباسی نمایشنامه‌نویس شناخته شده‌ای است و نمایشنامه نقل سرخ نیز به قدری از انسجام و قدرت کافی در حوزه نگاه و پرداخت دراماتیک به واقعه کربلا برخوردار است که نه من و نه هیچ کارگردانی نمی‌تواند اجازه دخل و تصرف به آن را دهد. ما نیز در اجرای این اثر به متن نمایشی به شکلی کامل وفادار بوده‌ایم.
تاکید بر استفاده از ظرفیت زبان بدن بازیگران فرم
حسینی در پاسخ به این پرسش که متن آرش عباسی بر پایه مونولوگ و حضور یک بازیگر نگاشته شده درحالی‌که در بروشور شاهد حضور چهار بازیگر هستیم، آیا در شیوه اجرا نگاهی متفاوت را مدنظر داشته تصریح کرد: درست است که متن بر پایه مونولوگ و حضور یک بازیگر است اما این اثر ساختاری اپیزودیک دارد.
وی خاطرنشان کرد: تلاش کردیم در قالب تولید و اجرای عمومی این نمایش در ساحت همین نگاه اپیزودیک و روایت‌های مختلف از کشتارگاه تا بازار و سپس حضور مشک در صحرای کربلا و واقعه عاشورا، این‌بار به جای تغییر صحنه‌ها در قالب روشن و خاموش کردن چراغ با حضور سه بازیگر دیگر و با اتکا به فیزیک بازیگران و زبان بدن به تغییر صحنه‌ها و چیدمان صحنه کمک کنیم.
کارگردان نمایش نقل سرخ یادآور شد: درحقیقت در کنار بازیگر اصلی این کار سه بازیگر فرم از ابتدا تا پایان کار همراه هستند و در مواردی از آن‌ها بنا به ضرورت صحنه به عنوان نماد، نشانه و یا ابزار صحنه استفاده می‌کنیم. در حقیقت این بازیگران تلاش می‌کنند در راستای القای هرچه بیشتر مفهوم صحنه از قدرت فیزیک و بدن خود استفاده کنند. حتی در جایی برای موسیقی یکی از صحنه‌ها از بدن همین بازیگران به‌عنوان ابزاری برای تولید ریتم و موسیقی در صحنه استفاده می‌کنیم.
عیار هنرمندان در شرایط بحران نمایان می‌شود
حسینی در پاسخ به پرسشی مبنی بر سختی تولید کار در شرایط فعلی و شیوع ویروس کرونا یادآور شد: هنرمندان در مواجهه با بحران‌ها و تهدیدها تلاش می‌کنند تا همواره راهی نو و شیوه‌ای متفاوت برای برقراری ارتباط مستمر با مخاطب پیدا کنند. ما نیز تلاش کردیم در حد وسع و توان خود در ایام محرم حسینی در کنار عرض ارادت این گروه نمایشی به اباعبدالله حسین (ع) گامی برای روشن نگه‌داشتن چراغ تئاتر برداریم.
کارگردان نمایش نقل سرخ با تاکید بر آنکه فعالیت هنرمندان تئاتر در شرایط بحرانی یا اتفاقاتی مانند شیوع ویروس کرونا می تواند بر مقام و جایگاه حقوقی آن‌ها به‌عنوان هنرمند صحه بگذارد یادآور شد: در شرایط عادی، تولید و فعالیت قطعا دارای ارزش است اما زمانی می توان عیار هنرمند و تاثیرگذاری ماهیت هنر بر مردم را سنجید که شاهد فعالیت هنرمندان در شرایط بحرانی و تهدیدهایی که می‌تواند به واسطه شیوع ویروسی مانند کرونا در کشور حائل شود را شاهد باشیم.
جسارت هنرمندان نیازمند حمایت مسئولان است
شاید هنرمندان قدم اول را برای خط شکنی و عبور از دوران سکون و تعطیلی فعالیت تئاتر در این شرایط دشوار برداشته‌اند اما مسئولان فرهنگی نیز باید قدر این هنرمندان و فعالیت آن‌ها را برای تزریق روحیه نشاط و افزایش اعتماد به نفس عمومی در جامعه بدانند و از آن‌ها حمایت کنند. فعالیت در این دوران نیازمند جسارت و شجاعت متفاوتی است و به همین سبب حمایت متفاوتی را نیز می‌طلبد.
شیوه‌نامه‌های بهداشتی تمام و کمال رعایت می‌شود، خیال مخاطبان راحت!
کارگردان نمایش نقل سرخ در پایان با اشاره به آنکه مخاطبان برای حضور در سالن‌های نمایشی به‌ویژه تماشاخانه سرو و دیدن این اثر نمایشی نباید نگرانی داشته باشند گفت: سالن هر روز پیش و بعد از اجرا، با مواد ضدعفونی‌کننده کامل پاک‌سازی می‌شود. همچنین مطابق دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های بهداشتی علاوه بر استفاده از ظرفیت 50درصدی سالن، مخاطبان با ماسک در تماشاخانه حضور دارند و ما نیز نمایشی را انتخاب کرده‌ایم که با حضور یک بازیگر و با رعایت حداکثری فاصله‌گذاری اجتماعی تلاش می‌کند تمام شیوه‌نامه‌های بهداشتی در قالب تولید و اجرای یک اثر تئاتری را لحاظ کرده و با اطمینان خاطر این اثر را به مخاطبان ارائه دهیم.
*س_برچسب‌ها_س*
