روز هشتم جشنواره فجر چهلم در برج میلاد؛ فیلم‌ها و حاشیه‌ها (+ عکس)

عصر ایران - روز هشتم جشنواره فیلم فجر در سینما رسانه (برج میلاد) با نمایش 2 فیلم سینمایی بی رویا (آرین وزیردفتری) و بدون قرار قبلی (بهروز شعیبی) همراه بود. بعد از نمایش هر فیلم عوامل و بازیگران آن در نشست خبری به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ دادند.

بی رویا کارگردان: آرین وزیردفتری بازیگران: طناز طباطبایی، صابر ابر، شادی کرم رودی، فرانک کلانتر، مجتبی فلاحی، نهال دشتی، میلاد یزدانی، مهری آل آقا، شهریار فرد، نوا نعمتی، رضا داوود نژاد، مائده طهماسبی و تیام کرمانیان.

وزیر دفتری که در حوزه فیلم کوتاه چهره شناخته شده‌ای است و با فیلم کوتاه مثل بچه آدم در بخش سینه‌فونداسیون جشنواره فیلم کن هم حضور داشته با اولین فیلمش به جشنواره فیلم فجر آمده است.

فیلم بی‌رویا داستان مواجهه‌ی زنی به نام رویا (طناز طباطبایی) با دختری بی نام و نشان (شادی کرم رودی) است، مواجه‌ای که زندگی رویا و همسرش بابک (صابر ابر) را تغییر می‌دهد. آن‌ها پس آشنایی با دخترِ بی‌نام و نشان، اتفاقاتی عجیب را از سر می‌گذرانند.

مشکل اصلی فیلم این است که تم تغییر در فیلم وجود دارد اما پایه و اساس این تغییر مدام توسط خود فیلم نقض می‌شود. با هیچ منطقی نمی توان جابجایی درون فیلم را پذیرفت، حتی اگر با منطق بیماری شیزوفرنی هم بخواهیم به این تغییر نگاه کنیم دیگر مشکلات فیلم بسیار بیشتر از این است که مثلا در حالت جابجایی هویتی پیش بیاید.

مهمترین قضیه در چنین فیلم‌هایی منطق این جابجایی شخصیتی است که به لحاظ دراماتیک و منطق روایت درست باشد، در جهان نمونه‌های بسیار موفقی از این گونه فیلم‌ها وجود دارد مانند باشگاه مشت‌زنی دیوید فینچر. اما فیلم وزیر دفتری فقط جابجا شدن و چگونگی این تغییر را نشان می‌دهد و به منطق روایی نپرداخته است به همین دلیل مخاطب قانع نمی‌شود.

اگرچه در انتهای فیلم کپشنی در توضیح بیماران شیزوفرنی وجود دارد ولی واقعیت این است که هیچ دردی از مشکل اصلی فیلم حل نمی‌کند.

بازی بازیگران هم فراز و فرود دارد به دلیل این که موقعیت‌های موجود در فیلمنامه هم با لحاظ دراماتیک با همین فراز و فرود همراه است. در بعضی صحنه‌ها سطح دیالوگ‌ها در حد سریال‌های تلویزیونی است. نکته دیگر این است که فضاهای بسته و عموما تاریک فیلم از جایی به بعد خسته کننده شده و ارتباط تماشاچی با فیلم قطع می‌شود.

با توجه به کارنامه فیلم کوتاه‌های کارگردان و حضور بازیگران گزیده کاری چون صابر ابر و طناز طباطبایی و عوامل پشت دوربین در کل توقع‌ها از فیلم بی رویا بسیار فراتر از آنچه بود که در جشنواره دیدیم.

(امتیاز: 1.5 از 5)

بدون قرار قبلی کارگردان: بهروز شعیبی بازیگران: پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی، صابر ابر و الهام کردا

ششمین فیلم بهروز شعیبی با نام بدون قرار قبلی به جشنواره فجر رسیده است. فیلمنامه این فیلم سینمایی با نگاهی به یکی از داستان‌های مصطفی مستور، نویسنده‌ی معاصر نوشته شده است.

بهروز شعیبی از آن کارگردانانی است که در همه ژانرها فیلم ساخته است. فیلم کودکانه باغ آلوچه، درام سیاسی روز بلوا، درام تاریخی سیانور و درام اجتماعی دهلیز، شعیبی این‌بار به سراغ اقتباس رفته و یکی از داستان‌های مصطفی مستور را برای اقتباس انتخاب کرده است.

فیلم داستان دختری بنام یاسمن است که سال‌ها در خارج از کشور زندگی کرده و حالا بعد از مرگ پدرش به ایران برگشته و از میراثی که پدر برایش به یادگار گذاشته تعجب می‌کند، این میراث یک قبر است در صحن امام رضا و...

فیلمنامه را فرهاد توحیدی به همراه مهدی تراب‌بیگی نوشته است و اتفاقی که در فیلمنامه به چشم می‌آید این است که سعی شده است تا سرحد امکان بر اساس متدهای فیلم های ساختار سه‌پرده‌ای باشد که اتفاقا هست، اما مشکل آنجاست که فیلمنامه حس ندارد، اگرچه سعی شده است با لهجه مشهدی نوازندگی دوتار و... تا سرحد امکان این نقیصه جبران شود ولی هنوز اصل مشکل پابرجاست.

در فیلم تعلیق، گره گشایی و حتی غافل‌گیری وجود دارد اما انچنان ساده و قابل پیش بینی است که مخاطب را به شکلی عمیق درگیر خود نخواهد کرد، تکته اصلی این است که در سال 1400 دیگر چنین فیلمنامه‌های کهنه و تکراری است حتی اگر المان‌های جهان مدرن مانند موبایل و تبلت و... هم در آن باشد.

نکته دیگر و مشکل اصلی فیلم پایان آن است چون به شکلی گفته و نگفته می‌خواهد یک پیام را برساند در صورتی که شکل و فرم این فیلم اقتضایش این است که در پایان صریح‌تر باشد. با یک لبخند یاسمن و یا نگاه مبهوت بچه‌اش اتفاقی رخ نداده است.

بازی پگاه آهنگرانی هم با اوج و فرود همراه است، مثلا در ابتدای فیلم به دلیل اینکه یاسمن 30 سال در آلمان بوده، در حرف زدن فارسی لهجه دارد و منطقی است اما در ادامه این خصوصیت در عرض 3 روز و کمی بیشتر کاملا نادیده گرفته شده است و لهجه تهرانی به خود می‌گیرد، حتی اگر قرار بود لهجه هم پیدا کند باید لهجه مشهدی غالب می‌شد. مصطفی زمانی مانند همیشه بازی در سطح استاندارد ارائه می‌دهد.

اما بازی پسر بچه آهنگرانی که اوتیسم دارد بسیار جالب توجه است و الهام کردا در نقش دختر خاله یاسمن در مشهد بسیار شیرین و گرم از اب در آمده است و به احتمال زیاد کاندید سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن خواهد بود.

(امتیاز: 2 از 5)

حاشیه‌های روز هشتم

در نشست فیلم بی رویا که با سوالات متعددی به نوع پایان‌بندی فیلم انتقاد شده بود، طناز طباطبایی که نقش اصلی زن این فیلم را برعهده داشت، در پاسخ بیان کرد که کپشنی که در انتهای فیلم نوشته می‌شود برای اخذ مجوز فیلمنامه اضافه شده است و بین انتخاب حضور در جشنواره و اضافه کردن کپشن موضوع دوم را انتخاب شده. بنابراین خود فیلم درباره موضوع بیماری اسکیزوفرنی نیست و در ادامه هومن سیدی که خودش را به عنوان تهیه‌کننده این فیلم نمی‌داند چراکه معتقد است تنها قصد کمک داشته تا وزیردفتری فیلمش را بسازد، درباره کپشن انتهایی فیلم می‌گوید باید با وزارت ارشاد درباره این توضیح پایانی فیلم رایزنی شود تا به مخاطب احترام گذاشته شو و هر کس بتواند برداشت خود را از فیلم داشته باشد.

شعیبی که در نشست خبری با سوالات و انتقاداتی درباره سفارشی‌ساز بودن، تهیه بودجه از نهادهای دولتی، ساخت فیلم‌های ارزشی و انقلابی و شعاری سازی مواجه شد، در بخشی از صحبت‌های خود در دفاع از «بدون قرار قبلی» که فضایی همراه با حس وطن‌دوستی، بازگشت به کشور و موضوعات اعتقادی دارد، با بغضی که در صدا داشت و منجر شد نتواند جمله خود را به پایان برساند بیان کرد: این سرزمین ما است و با این موضع که اگر ناراحت هستید از ایران بروید مشکل داریم. بچه‌های ما قطعا برای برداشت چیزهایی که ما در سرزمین خودمان می‌کاریم به این کشور باز خواهند گشت!

با توجه به آنکه پگاه آهنگرانی نقش اصلی این فیلم را برعهده داشت و به گفته عوامل به دلیل یک سفر در نشست حضور نداشت، شعیبی در واکنش به سوالاتی که درباره نگاه سیاسی و اعتقادی که این هنرمند دارد و چگونگی همکاری آنها با هم بیان کرد که؛ سینما را یک رسانه و صنعت می‌داند و مواضع افراد نسبت به مسائل سیاسی موضوعی شخصی است و به آن کاری ندارد.

در بخش‌های پایانی نشست نیز یکی دیگر از عوامل فیلم با توجه به فضای فیلم که به گفته او از عشق سخن می‌گوید، به اتفاقات رخ داده در روزهای اخیر اشاره کرد و گفت کشته شدن دختر اهوازی به دست شوهرش حاصل نبود عشق در جامعه است، چیزی که در فیلم «خانه پدری» نیز به نمایش گذاشته شده است.

در این فیلم که سکانس‌هایی از آن در آلمان فیلمبرداری شده است، کودکی به عنوان فرزند پگاه آهنگرانی ایفای نقش میکند که در این اثر اوتیسم دارد. انجمن اوتیسم برای ساخت این فیلم حمایت و همراهی‌هایی داشتند.

در خانه جشنواره از نخستین روز غرفه‌ای برای این انجمن در نظر گرفته شده و این تشکل امروز با اهدای گل به مخاطبان حاضر در مرکز همایش‌های برج میلاد به آگاهی و اطلاع رسانی درباره این اختلال پرداختند.

در پایان هفتمین روز از اکران‌های مردمی جشنواره فجر، آرا مردمی همچنان مانند روزهای گذشته است و فیلم‌های «ملاقات خصوصی» با میانگی آرا 4.47، «موقعیت مهدی» با میانگین رای 4.37 و «علفزار» با میانگین آرا 4.33به ترتیب در مقام اول تا سوم جدول نتایج آرا مردمی چهلمین جشنواره فیلم فجر جای دارند.

با توجه به آنکه فیلم «ملاقات خصوصی» از اولین روز اعلام نتایج آرا مردمی همچنان در صدر جدول قرار دارد، امروز اخباری مبنی بر ساخته شدن این فیلم براساس طرح و ایده فیلمنامه دیگری در رسانه‌ها منتشر شد که یک فیلمنامه نویس ادعا کرده که ایده این فیلم بر اساس فیلمنامه ای که او چند سال پیش نوشته بوده، ساخته شده و طرح آن را متعلق به خود دانسته است.

از دیگر اخباری که امروز از خانه جشنواره منتشر شد حضور حجت‌الاسلام محسن ابراهیمی رییس امور فرهنگی قوه قضاییه در مرکز همایشهای برج میلاد بود. او به بیان نکاتی درباره جشنواره فیلم فجر و تاثیر سینما در کاهش جرم نیز پرداخت.

در خبرهای دیگری که از این دوره جشنواره امروز به گوش رسید، ادعای بهروز افخمی یکی از اعضای هیئت انتخاب این رویداد در واکنش به سطح پایین و کیفیت آثار حاضر در این دوره جشنواره بود که بیان کرد تمامی فیلم‌های حاضر در جشنواره را ندیده و رای نداده و در ادامه برای چندمین بار موضوع نداشتن پروانه نمایش یا وجود اصلاحات برخی از فیلم‌ها مطرح شد که عاملی بوده برای بیرون ماندن و کنار گذاشتن برخی آثار از حضور در چهلمین دوره برگزاری این رویداد!