روایتی از دستاوردهای علمی شهیدفقهی؛ دانشمندی که با خون، علم را امضا کرد
شهید سید امیرحسین فقهی، استاد برجسته مهندسی هسته‌ای و دانشمندی پیشرو در حوزه پزشکی هسته‌ای و فناوری فضایی، با دستاوردهای علمی چشمگیر خود مسیر علم را به فناوری تبدیل کرد.
سید امیرحسین فقهی در زمینه رادیوداروها فعالیت داشت و موادی را توسعه می‌داد که عمدتا برای تشخیص و درمان سرطان به کار می‌روند.
به گزارش خبرنگار مهر، سید امیرحسین فقهی در سال 1357 در شیراز متولد شد. او تحصیلات ابتدایی تا دبیرستان را در همین شهر گذراند. وی در سال 1379 مدرک کارشناسی فیزیک هسته‌ای را از دانشگاه ارومیه دریافت کرد. سپس در سال 1382 کارشناسی ارشد و در سال 1387 دکتری مهندسی هسته‌ای (گرایش انرژی) را از دانشگاه صنعتی امیرکبیر اخذ کرد. او از سال 1387 به عضویت هیئت علمی دانشکده مهندسی هسته‌ای دانشگاه شهید بهشتی درآمد. وی در سال 1395 به مرتبه استادی ارتقا یافت. فقهی به عنوان معاون سازمان انرژی اتمی ایران خدمت کرد. او ریاست پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای را بر عهده داشت و مدیریت گروه کاربرد پرتوها در دانشگاه شهید بهشتی را انجام داد.
فقهی به عنوان نماینده تام‌الاختیار دانشگاه شهید بهشتی در کمیته دائمی تشعشعات فضایی سازمان فضایی ایران فعالیت کرد. وی عضو هیئت تحریریه فصل‌نامه فناوری و انرژی هسته‌ای بود. همچنین مدیریت امور هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی را عهده‌دار بود. او به عنوان دبیر هیئت اجرایی جذب و دبیر هیئت ممیزه دانشگاه خدمت کرد. او در سال 1386 فرصت مطالعاتی در مرکز تحقیقات سرن (CERN) سوئیس را تجربه کرد. فقهی در سال‌های 1381 تا 1383 در پروژه FMP سازمان انرژی اتمی ایران همکاری کرد.
یکی از دستاوردهای علمی و تحقیقاتی فقهی، رادیوداروها و پزشکی هسته‌ای بود. او مواد رادیواکتیو برای تشخیص و درمان سرطان را توسعه داد و فیزیک هسته‌ای و هوش مصنوعی را در تولید رادیوداروها ترکیب کرد.
فناوری‌های صنعتی از دیگر دستاوردهای او بود طراحی و ساخت سنجش‌گرهای چگالی پرتویی، توسعه سیستم‌های رادیوگرافی صنعتی، طراحی دستگاه‌های تشخیص غیرمخرب برای صنایع نفت و گاز، ساخت فلومترهای دو فازی گاز - مایع، طراحی تست لوپ دو فازی، ساخت پروب ضخامت‌سنج لایه روکش، طراحی دستگاه سنجش چگالی محصولات نفتی، ساخت دستگاه عیب‌یابی برج تقطیر، اختراع پلیمرهای مقاوم در برابر شعله، توسعه فولادهای خودترمیم‌شونده برای صنایع هسته‌ای از دستاوردهای فقهی در این بخش است.
تحقیقات فضایی و الکترونیک از دیگر دستاوردهای فقهی است. بررسی اثرات پرتوهای فضایی بر قطعات الکترونیکی، طراحی سیستم‌های حفاظتی برای ماهواره‌ها، مقایسه مواد حفاظتی مانند آلومینیوم و پلی‌اتیلن، مطالعه روی اثرات پرتوهای خورشیدی بر نیمه‌هادی‌ها از دستاوردهای وی در این بخش است. از دیگر دستاوردهای فقهی شتاب‌دهنده‌ها و راکتورها است. او در طراحی آهنربای سیکلوترون IMSIC-250 مشارکت داشت و اندازه‌گیری‌های ماکروی تفنگ الکترونی را انجام داد. طراحی سیستم نوترون رادیوگرافی برای راکتور اراک و توسعه نرم‌افزار محاسبات مصرف سوخت راکتورهای قدرت از دیگر دستاوردهای وی در این بخش به شمار می‌رود.
فقهمی 158 مقاله علمی در نشریات معتبر بین‌المللی، 98 مقاله در مجلات و کنفرانس‌های ملی منتشر کرد. وی 38 مقاله در کنفرانس‌های بین‌المللی ارائه داد. همچنین 7 کتاب تألیف و ترجمه و 5 نوآوری علمی معتبر ثبت و 22 رساله دکتری را راهنمایی و 145 پایان‌نامه کارشناسی ارشد را هدایت 2 محقق پسادکتری را راهبری کرد.
وی در سال‌های 1389 و 1394 به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه شهید بهشتی انتخاب شد. در سال 1389 عنوان استاد نمونه کشوری را کسب کرد. در سال 1390 به عنوان مدرس نمونه دانشگاه شهید بهشتی شناخته شد. در سال 1388 رتبه دوم پژوهش‌های کاربردی در جشنواره خوارزمی را به دست آورد.
فقهی در بامداد 23 خرداد 1404 (13 ژوئن 2025) در جریان حمله هوایی رژیم صهیونیستی به تهران به شهادت رسید.
او دانشمندی چندبعدی با تخصص در فیزیک هسته‌ای، مهندسی الکترونیک، هوش مصنوعی و مهندسی فضایی بود. وی توانایی منحصر به فردی در تبدیل دانش بنیادی به فناوری‌های کاربردی داشت. فقهی بر بومی‌سازی فناوری‌های حساس و راهبردی تأکید می‌کرد و نقش کلیدی در ایجاد پل ارتباطی بین علم و صنعت ایفا کرد. او تعهدی عمیق به پیشرفت علمی کشور داشت.
شهادت فقهی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و جامعه علمی ایران داشت. او به عنوان نماد دانشمند متعهد و پیشگام در فناوری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز شناخته می‌شود. تحقیقات و دستاوردهای او زمینه‌ساز توسعه‌های آینده در حوزه‌های پزشکی هسته‌ای، صنعت و فناوری‌های فضایی خواهد بود.
وی با زندگی پربار علمی و ایثار نهایی خود، پیام روشنی برای نسل جوان ایران به جای گذاشت: پیشرفت علمی تنها با عزم راسخ، پشتکار بی‌وقفه و ازخودگذشتگی حاصل می‌شود. راه او نشان می‌دهد که دانشمندان ایرانی می‌توانند در پیشرفته‌ترین عرصه‌های علمی جهان بدرخشند و در عین حال، وفاداری خود را به آرمان‌های ملی و ارزش‌های انقلابی حفظ کنند. اینک بر عهده نسل جوان است که با الگوگیری از این شهید بزرگ، مسیر پیشرفت علمی کشور را با قدرت بیشتری ادامه دهند.