سال 2021 و سرنوشت دکل‌های نفتی خاورمیانه
تهران - ایرنا - برنده انتخابات آمریکا در تاریخ 20 ژانویه 2021 مصادف با یکم بهمن 1399 کار خود را آغاز میکند. در این پیروزی یا "دونالد ترامپ" برای دومین دوره به عنوان رییس جمهوی آمریکا شناخته خواهد شد یا "جو بایدن" جای او را خواهد گرفت و مسیر سیاست خارجی آمریکا را تغییر خواهد داد.
اینکه انتخاب مجدد دونالد ترامپ به سود ایران است یا انتخاب جو بایدن و پیروزی هر یک از این دو در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، چه تاثیری بر آینده ایران دارد موضوعی است که این روزها بسیار به آن پرداخته می شود؛ اما آنچه مسلم است این است که هر دو کاندید در صورت پیروزی تلاش خواهند کرد تا سریعا با تهران به توافق برسند، توافقی که مسیر آن چندان هم هموار نیست. ترامپ مدعی است که چهار هفته ای این کار را خواهد کرد و بایدن هم می خواهد در 100 روز نخست ریاست جمهوری اش پیشرفت خود را در سیاست خارجی را نشان دهد. هم رئیس جمهوری فعلی و هم رقیبش می خواهند قراردادی با جمهوری اسلامی داشته باشند. بایدن علاقه مند به بازگشت به برجام به همراه مقداری تغییرات است و ترامپ هم به دنبال قراردادی جدید و سخت تر است که حول محور برنامه موشکی و نفود منطقه‌ای ایران باشد. در هر دو حالت مشوق این قراردادها برای ایران، برداشتن تحریم های آن ها در صادرات نفت است.
آماده نبودن بازار جهانی نفت برای بازگشت ایران به این بازار
در این میان حقیقتی وجود دارد که کمتر به آن پرداخته می شود و آن هم این است که حتی اگر آمریکا بخواهد به معامله اش با ایران در سال 2021 سرعت ببخشد؛ آماده نبودن بازیگران بازار جهانی نفت به خصوص تولید کنندگان عرب برای بازگشت ایران به این بازار مانع آن است.
کشورهای عربی حوزه با بحرانهای بزرگی همچون جنگ نفتی بین روسیه و صعودی ها و نیز شیوع ویروس کرونا که همچنان ادامه دارد در حال دست و پنجه نرم کردن می باشند. در بهترین حالت و با در نظر گرفتن اینکه آمریکا حداقل تولید یک واکسن کرونا ساخت ایالات متحده را تا پایان 2020 تایید کند، انتظار می‌رود هر بشکه نفت تا پایان سال 2021 با قیمت 65 دلار به فروش برسد. با این حال این قیمت هم با وجود این که این کشورها بودجه سالانه خود را کاهش داده‌اند و به سیاست‌های ریاضت اقتصادی تن داده‌اند؛ نمی تواند ضررهای اکثر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را بگیرد.
بازگشت ایران به بازار نفت حتی باعث کاهش قیمت بیشتر نفت و نارضایتی بیشتر تولیدکنندگان عرب خواهد شد که این نشانه خوبی برای معامله بین ایران و آمریکا نخواهد بود. برای عقد یک قرارداد موفق ایران مجبور است همسایه های خود مخصوصا عربستان صعودی، امارات و بحرین را پای میز مذاکره بیاورد؛ با این حال این کشورها در جایگاهی نیستند که قادر به مذاکره باشند مخصوصا حالا از منظر اقتصادی در وضعیت بدی قرار دارند.
نبرد در کنگره آمریکا بر سر روابط بین صعودی ها و آمریکایی ها
بدون در نظر گرفتن برنده انتخابات آمریکا، مشخصا در سال 2021 نبردی در کنگره آمریکا بر سر روابط بین صعودی ها و آمریکایی ها در خواهد گرفت. نبردی که در آن هر دو حزب کنگره حضور دارند و می‌خواهند فروش سلاح عربستان را ممنوع یا محدود کنند و همچنین ریاض را بابت مشکلات بین المللی اش از رفتار و تهدیدش علیه روزنامه نگاران - ماجرای خاشقچی - تا ادعای انجام عملیات اطلاعاتی در خاک آمریکا تنبیه کنند.
مشخصا بایدن و دولتش در روابط با عربستان صعودی سخت گیرتر خواهند بود. بر اساس گفته های کمپین وی، بایدن قطعا روابط دو جانبه آمریکا و صعودی را دوباره ارزیابی خواهد کرد. یکی از ایده هایی که توسط تیم سیاست خارجی بایدن بررسی شده این است که دولت بایدن پیش از ادامه روابط عادی دیپلماتیکش با عربستان در اواخر 2021، این کشور را اوایل این سال در تنگنای دیپلماتیک قرار دهد.
در چنین شرایطی تلاش برای قرارداد جدید با ایران قطعا باعث دشمنی ریاض با واشنگتن خواهد شد و مشخصا کمکی به تغییر رفتار عربستان نخواهد کرد. از طرفی احتمال تغییر قدرت از ملک سلمان به محمد بن سلمان و به حاشیه بردن او در مذاکرت کار را سخت تر میکند. با این شرایط او در داخل برخوردی سخت گیرانه‌تر خواهد داشت و به دنبال ماجراجویی در خارج از مرزهای کشور می‌رود. در بدترین حالت شاید بن سلمان مجبور شود از نیروی نظامی علیه دشمنان خارجی اش استفاده کند.
اهرم فشار ایران در سال 2021
ایران در طرف دیگر ماجرا از اهرم فشار فوق العاده ای در سال 2021 برخوردا است اگر ساکنان کاخ سفید به فکر امضای قرارداد باشند. با این حال با وجود وضعیت بد اقتصادی و تحریم های آمریکا شاید تهران راضی به بازگشت به مذاکره شود در صورتی که خارج از بازار نفت به این کشور اجازه تنفس اقتصادی - برداشتن تحریم‌های غیر نفتی - داده شود که به نظر این بهترین استراتژی برای تمام طرف هاست. تا در سال 2021 نزاغ منطقه ای کاهش یافته و اوضاع مالی بهبود پیدا کند اما ایران وارد بازار نفت نشود. آمریکا در این حالت به جای اینکه هر چه سریعتر به فکر بستن قرارداد با ایران باشد، باید ایران و همسایه عربشان را به اقدامات اعتماد ساز تشویق کند مثل کمک در ماجرای شیوع ویروس کرونا و مواردی همچون کمک های اقتصادی که در زمان برجام ایران انتظارش را می کشید. در طرف مقابل ایران هم برای نشان دادن حسن نیت خود از پشتیبانی نیروهای حوثی در یمن دست بردارد. بازگشت ماموران آژانس به تهران این فرصت را داده تا نشان دهد که ایران حاضر است در سطح بین المللی همکاری کند. این موضوع حتی می تواند باعث شود تا دور ابتدایی مذاکرات برای قطع کردن غنی سازی آغاز شود. از طرف دیگر این موقعیت به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس اجازه خواهد داد تا اقتصاد خود را ترمیم کنند و روی مواردی همچون خصوصی سازی و توریسم تمرکز کنند. این موضوع در کنار بازسازی اقتصاد جهانی سبب می شود تا سال 2022 زمان مناسبی برای امضای قرارداد جدید با ایران باشد.
*س_برچسب‌ها_س*