«سامانه خرید از کتابفروشی» فرآیند رساندن کتاب به شهر‌های فاقد کتابفروشی را تسهیل می‌کند

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نشست هم‌اندیشی «سامانه خرید از کتابفروشی» با حضور علی رمضانی (مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران)، مهدی رمضانی چابک (مدیر کل دفتر هماهنگی امور استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، آزاده نظربلند (معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب و ادبیات ایران)، حسین صفری (معاون اقتصاد و فرهنگ خانه کتاب و ادبیات ایران) و مدیران و معاونان ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها دوشنبه (هفتم شهریور ماه 1401) به صورت مجازی برگزار شد.

موجودی کتابفروشی‌ها در اختیار همه مردم قرار می‌گیرد

علی رمضانی در این نشست بیان کرد: مطابق وعده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بعد از به فعالیت رساندن مجدد مجموعه نشر کشور با برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن ماه 1400و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت ماه 1401، توجه به کتابفروشی‌ها به عنوان حلقه اصلی توزیع کتاب در کشور در دستور کار قرار گرفت. با برطرف کردن اشکالات و نواقص طرح‌های فصلی فروش کتاب و نمایشگاه مجازی کتاب تهران به «سامانه خرید از کتابفروشی» رسیدیم؛ در طرح‌های فصلی فروش کتاب، بسیاری از شهر‌ها فاقد کتابفروشی بودند و باید این مشکلات به نحوی برطرف می‌شد. با راه‌اندازی این سامانه فرآیند رساندن کتاب به شهر‌های فاقد کتابفروشی تسهیل می‌شود و موجودی کتابفروشی‌ها در اختیار همه مردم در سراسر کشور قرار می‌گیرد. رمضانی ادامه داد: تنها بخشی از مردم امکان حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاه‌های کتاب استانی را داشتند و کتاب در اختیار همه مردم قرار نمی‌گرفت. در نمایشگاه مجازی کتاب تهران استان‌هایی که کمترین کتابفروشی‌ها را داشتند بیشترین خرید را انجام دادند. تشنگی و خرید کتاب در استان‌ها وجود دارد و باید آن را برطرف کنیم. تاکنون 436 کتابفروشی از سراسر کشور در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند و کتابفروشی‌های استان‌های خراسان‌رضوی، تهران، اصفهان، قم و آذربایجان‌شرقی بیشترین مشارکت را به نام خود ثبت کرده‌اند. مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با تاکید بر اینکه «سامانه خرید از کتابفروشی» با طرح‌های فصلی فروش کتاب متفاوت است، گفت: طرح‌های فصلی فروش کتاب برگزار نخواهد شد و این سامانه به صورت مستمر و دائم فعالیت می‌کند. مردم می‌توانند با مراجعه به این سامانه به جای خرید از فروشندگان غیرمجاز از کتابفروشی‌ها به عنوان مراجع رسمی و کالبد‌های فرهنگی شهر که برای ما اهمیت بالایی دارند، کتاب بخرند. برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک گام به سمت عدالت فرهنگی بود و راه‌اندازی «سامانه خرید از کتابفروشی» گام دوم حمایت دولت سیزدهم و مجموعه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از صنعت نشر است. وی ادامه داد: در نمایشگاه مجازی کتاب تهران ناشران به تدریج با فضای مجازی آشنا شدند و توانستند بازار جدیدی را بشناسند و در آن فعالیت کنند. امیدواریم با راه‌اندازی «سامانه خرید از کتابفروشی» بتوانیم خلاء‌های کتابفروشی در فضای عمومی کشور را پر کنیم. معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 10 میلیارد تومان یارانه به کتابفروشی‌های عضو این سامانه اختصاص داده است و برای توسعه ویترین کتابفروشی‌ها اقدامات دیگری نیز در دستور کار دارد. مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات ایران افزود: ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها باید در زمینه اطلاع‌رسانی و تبیین اهداف این سامانه برای کتابفروشی‌ها تلاش کنند. اداره کل پست استان‌ها نیز باید مانند نمایشگاه مجازی کتاب تهران همراه کتابفروشی‌ها باشند تا به موقع کتاب‌ها را از کتابفروشی‌ها دریافت و به دست خریداران برسانند. به نمایندگی از معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران تفاهم‌نامه‌ای امضاء کرده‌ایم که بر اساس آن نسبت به سایر تعرفه‌های پستی شرایط بهتری در اختیار ما قرار می‌گیرد. اداره کل پست استان‌ها باید از تجربه‌های خُرد و کلان نمایشگاه مجازی کتاب تهران استفاده کنند تا لذت خرید کتاب برای مردم دلنشین باشد.

«سامانه خرید از کتابفروشی» در انتهای چرخه نشر بنا شده است

رمضانی همچنین بیان کرد: کتابفروشی‌ها هنوز این سامانه را تجربه نکرده‌اند که بخواهند از آن نارضایتی داشته باشند. در این سامانه قفسه کتابفروشی‌ها و یارانه در اختیار همه مردم قرار می‌گیرد و امکان خرید حضوری نیز وجود دارد چرا که نمی‌خواستیم با مجازی کردن آن فلسفه وجودی کتابفروشی‌ها را از بین ببریم؛ لذا در این سامانه خرید حضوری از کتابفروشی‌ها امکان پذیر است و یارانه خرید به بخش حضوری نیز تعلق می‌گیرد. خریداران می‌توانند در سامانه ثبت نام کنند و در کتابفروشی خرید حضوری داشته باشند؛ در این صورت ارائه کدملی به کتابفروش کفایت می‌کند. کتابفروشی‌ها به تدریج شیرینی این سامانه را خواهند چشید چرا که می‌توانند کتاب‌های خود را در یک بازار 85 میلیون نفری ارائه کنند. مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران عنوان کرد: متاسفانه برخی تصور میکنند که اگر خدماتی به بخشی از صنعت ارائه شود به سایر بخش‌ها ضرر میرساند. سال گذشته 111هزار عنوان کتاب در کشور منتشر شده است که از این تعداد 80 هزار عنوان آن چاپ اول هستند. «سامانه خرید از کتابفروشی» در انتهای چرخه نشر بنا شده است و برای به ثمر نشستن آن باید صبر کرد. وی تصریح کرد: هدف از راه اندازی این سامانه رونق همه کتابفروشیها است و از آن‌ها حمایت می‌کنیم. حجم بالایی از رضایتمندی خریداران در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ثبت شده است. اولین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران با مشکلاتی همراه بود و در دوره دوم این مشکلات برطرف شد. میزان رضایتمندی از شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران در دوره اول برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران با دوره دوم آن متفاوت بود. باید صبور باشیم تا رضایتمندی کتابفروشان از راه اندازی این سامانه حاصل شود. یارانه هر کتابفروشی نیز بر اساس تعداد عناوین کتاب، حجم فعالیت، قرار گرفتن کتابفروشی در مرکز استان یا شهرستان، مناطق محروم یا مناطق برخوردار از کتابفروشی و... اختصاص داده می‌شود و به ازای هر چهارصد هزار تومان خرید، صد هزار تومان یارانه برای هر کد ملی در نظر گرفته شده است. رمضانی بیان کرد: در نمایشگاه مجازی کتاب تهران با همکاری نهادکتابخانه‌های عمومی کشور یک میز خدمت برای کتابخانه‌های استان‌ها در نظر گرفته شد تا برای کسانی که دسترسی به اینترنت ندارند امکان خرید کتاب فراهم باشد. این روش در صورت موافقت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای «سامانه خرید از کتابفروشی» نیز قابل اجرا خواهد بود. در خصوص قیمت کتاب و شیوه قیمت گذاری نیز چالش‌هایی وجود دارد، اما با تعامل همه اجزاء صنعت سامان پیدا خواهد کرد. در طر ح‌های فصلی فروش کتاب، شهرداری یک شهر برای مجموعه شهر خود اعتبار خرید کتاب در نظر گرفته بود؛ صنایع فعال در استان ها، خیرین و حامیان در بخش‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی نیز می‌توانند این اعتبار را برای کتابخوان‌های شهر خود در نظر بگیرند. مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران اظهار کرد: در «سامانه خرید از کتابفروشی»، همه کتابفروشی‌های کشور در اختیار شهروندان است و این مزیت سامانه است. مردم از هر نقطه‌ای از کشور می‌توانند از هر کتابفروشی کتاب بخرند. در نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیاز نبود یک فرد برای استفاده از یارانه از شهر یا استان محل سکونت خود در پایتخت حاضر شود بلکه از محل سکونت خود می‌توانست کتاب مورد نظر را خریداری کند. در «سامانه خرید از کتابفروشی» هزینه پست بر عهده کتابفروشی نیست بلکه بخش عمده این هزینه از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی هم از سوی خریداران پرداخت خواهد شد. هزینه پستی که خریدار پرداخت می‌کند کمتر از هزینه یک پیک درون شهری است. ضمن اینکه خریداران امکان دریافت حضوری کتاب‌ها را نیز دارند. وی درباره تسویه حساب به کتابفروشان توضیح داد و گفت: ما مطابق قوانین تجارت الکترونیک و تجربه‌های پیشین برگزاری طرح‌های فصلی فروش کتاب و نمایشگاه بین المللی کتاب تهران سعی کرده ایم در کوتاه‌ترین زمان ممکن مطالبه کتابفروشان و ناشران را پرداخت کنیم. در سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران مطالبات ناشران بخش مجازی بعد از رسیدن بسته‌ها و در حین برگزاری نمایشگاه پرداخت شد. علی رمضانی در پایان در خصوص امکان فروش کتاب‌های کمک درسی و درسی در «سامانه خرید از کتابفروشی» توضیح داد و گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی آموزش در کشور نیست بلکه متولی بخش عمومی فرهنگ است. با توجه به محدودیت‌های منابع امکان فروش این نوع از کتاب‌ها در این سامانه فراهم نیست.

«سامانه خرید از کتابفروشی» به تدوین و ارتقاء داده‌ها در حوزه محصولات فرهنگی کمک می‌کند

مهدی رمضانی چابک (مدیر کل دفتر هماهنگی امور استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) نیز در این هم اندیشی بیان کرد: رویکرد تحولی در حوزه کتاب و کتابخوانی و حمایت از حوزه نشر در دوره جدید به واسطه حمایت مضاعف تیم مدیریت فعلی در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب و ادبیات ایران است و آنچه طی 9 ماه گذشته حاصل شد جای تشکر و قدردانی دارد. اتفاق جدیدی که به واسطه حمایت از کتابفروشی‌ها اتفاق می‌افتد گام جدید، بزرگ و رو به جلو در جهت عدالت فرهنگی، توزیع عادلانه یارانه حوزه فرهنگ، تقویت و توسعه زیرساخت‌های فرهنگی در استان‌ها و حمایت بهینه از فعالان حوزه فرهنگ و کتابفروشی‌ها است. رمضانی چابک افزود: ممکن است در ابتدای راه این سامانه با مشکلاتی رو به رو شود، اما رویکرد نوین است و مدیران و معاونان فرهنگی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها نهایت دقت را در رصد مسائل به کار خواهند گرفت تا در کوتاه مدت نقاط ضعف، نقاط قوت، پیشنهاد‌ها و نقد‌ها شناسایی شوند و بتوانیم رویکرد متقنی در پیش بگیریم و گام‌های بعدی را با نهایت قوت برداریم. نمایشگاه مجازی کتاب تهران هم با حداقل خطا، انحراف و چالش برگزار شد و میزان رضایتمندی مردم ارتقاء پیدا کرد. این سامانه به تدوین و ارتقاء داده‌های ما در حوزه محصولات فرهنگی کمک می‌کند تا بتوانیم آمایش و برنامه ریزی خوبی داشته باشیم؛ برنامه ریزی و اقدام مبتنی بر برنامه در آینده می‌تواند رضایت حداکثری را به دنبال داشته باشد. در این سامانه یارانه به دست مصرف کننده نهایی می‌رسد و کتابفروش درک می‌کند که دولت حامی آن‌ها است. مدیران و معاونان ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها ظرف مدت کوتاهی مشکلات را مطرح کنند تا بتوانیم نقاط قوت و ضعف این سامانه را شناسایی کنیم.

«سامانه خرید از کتابفروشی» با طرح‌های فصلی فروش کتاب متفاوت است

در ادامه، آزاده نظربلند بیان کرد: «سامانه خرید از کتابفروشی» طراحی شد تا کتابفروشی‌ها به صورت حضوری و مجازی کتاب بفروشند. کتابفروشی‌ها برای حضور در این سامانه باید عضو شوند و تمایل خود را برای شرکت اعلام کنند. عضویت در سامانه پست کتاب ضروری است و کتابفروشان متقاضی باید مجموع کتاب‌های موجود در کتابفروشی خود را به صورت آنلاین یا در قالب فایل اکسل در این سامانه بارگذاری کنند. به کتابفروشی‌هایی که در بارگذاری این فایل مشکل دارند کمک خواهیم کرد تا اطلاعات کتاب‌های خود را در سامانه ثبت کنند. مرکز پشتیبان «سامانه خرید از کتابفروشی» با شماره تماس 91009898-021 آماده راهنمایی و پاسخگویی به کتابفروشان است و کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن به درخواست‌ها پاسخ خواهند داد. وی ادامه داد: «سامانه خرید از کتابفروشی» با طرح‌های فصلی فروش کتاب متفاوت است. در طرح‌های فصلی فروش کتاب، صرفا فاکتور خرید ثبت می‌شد، اما «سامانه خرید از کتابفروشی» نیازمند بارگذاری اطلاعات کتاب ها، اتصال به سامانه پست کتاب، ثبت اطلاعات فاکتور و... است و کتابفروشان برای طی کردن این مراحل می‌توانند از فایل‌های راهنما که در سامانه قرار دارد استفاده کنند. نظربلند در پایان بیان کرد: خریداران قبل از مراجعه حضوری به کتابفروشی‌ها می‌توانند عضو «سامانه خرید از کتابفروشی» شوند و اطلاعات خود را ثبت کنند. در این صورت صرفا ارائه کد ملی به کتابفروش هنگام خرید الزامی است و نیاز به ارائه سایر اطلاعات نیست. از طرف دیگر اگر خریدار به صورت مجازی از کتابفروش کتاب بخرد نیاز به ارائه اطلاعات به کتابفروش نیست بلکه صرفا باید عضو سامانه شوند و اطلاعات خواسته شده را تکمیل کند. بعضی از اطلاعات برای استعلام هویت افراد لازم است و باید کدملی و تاریخ تولد در سامانه ثبت احوال ثبت شود. کتابفروشی‌ها به تدریج با افزایش امکانات زیرساختی و افزایش مهارت‌های اطلاعاتی توانستند در طرح‌های فصلی فروش کتاب شرکت کنند. امیدواریم این سامانه بستری برای توسعه حوزه فناوری اطلاعات در فضای کتابفروشی باشد.

تقویت زیرساخت‌های اینترنتی استان‌ها برای افزایش مشارکت کتابفروشی‌ها

حجت‌الاسلام و المسلمین رضا کلاه کج (مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان) نیز در این نشست با بیان اینکه برای استان‌های مرحوم و فاقد زیرساخت‌های مناسب باید چاره‌ای بیاندیشیم تا از این سامانه در این استان‌ها به خوبی استفاده و بهره برداری شود، گفت: خوزستان جزو استان‌های بزرگ کشور است و تعداد کتابفروشی و کتابخانه‌های آن قابل توجه است. همچنین در طرح‌های فصلی فروش کتاب در دوره‌های گذشته مشارکت قابل قبولی داشت. دشواری بارگذاری روزانه اطلاعات کتاب ها، تفاوت قیمت کتاب ها، عدم حضور مردم برای خرید کتاب (در خوزستان مردم به صورت حضوری خرید می‌کنند و خرید مجازی پررنگ نیست)، منفعت این سامانه برای کتابفروشی‌های خرد و کوچک و... از جمله مباحثی بود که کتابفروشی‌های استان نسبت به این سامانه مطرح کردند.

ایجاد عدالت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با راه اندازی «سامانه خرید از کتابفروشی»

در ادامه علی صفدری (مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه) بیان کرد: از اینکه به کتابفروشی‌ها توجه می‌کنید جای تشکر دارد. راه اندازی «سامانه خرید از کتابفروشی» برای کتابفروشی‌هایی که کمتر در فضای مجازی فعالیت دارند عدالت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایجاد می‌کند و اتفاق مبارکی است. کسب و کار‌های کنونی در فضای مجازی رونق بیشتری دارند و کتابفروشی‌هایی موفق خواهند بود که علاوه بر فروش در فضای حقیقی و واقعی در فضای مجازی هم به دنبال فروش و معرفی خود باشند. این سامانه عامل تشویقی خوبی برای حضور کتابفروشی‌ها در فضای مجازی است. مخاطبان از اعلام شماره تماس، کدملی و... در طرح‌های فصلی فروش کتاب خودداری می‌کردند؛ بهتر است اطلاعات فردی برای خرید از این سامانه به حداقل برسد تا رضایت مخاطب را به دنبال داشته باشد. در برخی از شهر‌ها کتابفروشی‌ها به اینترنت دسترسی ندارند و ممکن است در یک بازه زمانی حجم اطلاعات برای ثبت در سامانه افزایش پیدا کند و کتابفروش با مشکل روبه رو شود و زمان ثبت اطلاعات طولانی شود. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه در پایان گفت: راه اندازی این سامانه اتفاق بزرگی است و باعث می‌شود نظارت، آمار و پایش قابل توجهی از فضای فرهنگی کشور و ویترین کتابفروشی‌ها در اختیار داشته باشیم. در این سامانه ابزار تشویقی برای کتابفروشان در نظر بگیریم؛ به عنوان مثال ظرفیتی برای کتابفروشانی که می‌خواهند به مناسبت‌های مختلف کتاب‌های مد نظر خود را با تخفیف بیشتری ارائه کنند فراهم شود. همچنین استفاده از ظرفیت خیرین، پویش‌های نذر کتاب و... در این سامانه ایجاد شود. مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها باید تلاش کنند کتابفروشی برای پیوستن به این سامانه از قلم نیفتد و با برگزاری جلسه و گفتگو مساله پست را با اداره کل پست استان‌ها حل کنند.

یارانه اختصاصی به افراد افزایش پیدا کند

امرالله حسنی (مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان) از دیگر حاضران در این هم اندیشی بود که بیان کرد: یارانه اختصاصی به هرکد ملی کم است و باید افزایش پیدا کند. ارائه شماره تلفن همراه به نام شخص خریدار به افراد زیر 18 سال تعلق نمی‌گیرد و پیشنهاد می‌کنم این موضوع را به نحوی حل کنید. همچنین فرآیند ثبت نام ساده‌تر شود تا کتابفروشان به سادگی در این سامانه عضو شوند و سهولت دسترسی برای همه فراهم باشد. در سامانه امکان تایید و رد سفارش از سوی فروشگاه ایجاد شود تا سیستم حسابداری فروشگاه بتواند موجودی خود را به روز کند. همچنین محمد میر دادی (معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان) در این هم اندیشی بیان کرد: در شهر بشاگرد استان هرمزگان به لحاظ زیرساخت‌های اینترنتی مشکلاتی داریم که برای حضور کتابفروشی‌ها در «سامانه خرید از کتابفروشی» باید این مشکلات را برطرف کنیم چرا که ممکن است تعدادی از کتابفروشی‌ها به دلیل مشکل اینترنت نتوانند در این سامانه حضور داشته باشند. عیسی فلاحی (معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان) نیز در این نشست هم اندیشی نکاتی را درباره طرح‌های فصلی فروش کتاب و سقف خرید کتاب در «سامانه خرید از کتابفروشی» مطرح کرد.