سایه سنگینی که فکر رفتن از سر مردم ندارد

آلودگی هوایی که همچنان ادامه دارد و قرار نیست سایه سنگین خودش را از سرمان بردارد. با گذشت زمان همچنان آلودگی هوا ادامه دارد و هنوز تمهیدات لازم اجرایی نشده است. آلودگی هوا نه تنها کم نشده بلکه هر روز شدیدتر هم شده است.

معضل جدی که در مورد عوامل بروز آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی معتقدند که توزیع بنزین بی‌کیفیت و مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها از عوامل اصلی آلودگی به شمار می‌آید؛ اما برخی دیگر این موضوع را رد می‌کنند. با این حال، آنچه اهمیت دارد، سلامت شهروندان است که ضرب‌الاجل رسیدگی به این موضوع را تعیین می‌کند. تمام مسئولین بهتر است فوری چاره ای بیندیشند زیرا با گذر زمان دیگر سلامتی جسمانی و حتی روانی نخواهیم داشت.

هنگامی که آلودگی هوا تداوم پیدا کند و شاخص آن به بالاتر از عدد 200 برسد، در این صورت وضعیت هوا در شرایط بسیار ناسالم یا همان اضطرار قرار خواهد گرفت.

در همین راستا داریوش گل علیزاده رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفت: طبق ماده 2 قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست بر حسن اجرای این قانون نظارت دارد و بازرسی کل کشور به این موضوع ورود کرده که بگوید سازمان محیط زیست به وظیفه نظارتی خود به خوبی عمل نکرده است.

اقدامات درست و به جای دستگاه های ذی ربط درباره آلودگی هوا

او بیان کرد: ابزار نظارتی سازمان محیط زیست چند مورد است که از جمله آن‌ها می‌توان به پیگیری اجرای تکالیف توسط دستگاه‌ها، دریافت گزارش، رصد و بررسی گزارش‌های ارائه شده، ارائه گزارش دوره‌ای به دولت و نهاد‌های نظارتی، آسیب شناسی گزارش‌ها و... اشاره کرد. سازمان محیط زیست تمام این موارد را انجام داده است و حتی یک سامانه نظارت بر قانون هوای پاک را طراحی کرده و گزارش‌ها را به صورت مستند از سامانه دریافت می‌کند.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط‌زیست وظایف خود را به‌خوبی انجام داده است و مبنای عملکرد نهاد‌های نظارتی، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، کمیسیون اصل 90 و دادستانی گزارش‌های اولیه‌ای است که سازمان حفاظت محیط زیست به آن‌ها داده است و اگر دستگاه و نهادی تحت عنوان ترک فعل به مراجع قضایی معرفی می‌شوند بر اساس اطلاعات و گزارش‌هایی است که سازمان محیط زیست ارائه می‌کند.

او گفت: سازمان حفاظت محیط زیست دلایل عدم تحقق وظایف را نیز در قالب گزارش‌هایی ارائه داده بنابراین کلیه اقداماتی که نیازمند نظارت بر اجرا باشد را سازمان حفاظت محیط زیست انجام داده است. بر اساس بررسی‌های متعددی که انجام دادیم حداکثر 10 درصد از تکالیف اثربخش در قانون هوای پاک اجرا شده است.

گل علیزاده بیان کرد: دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌هایی همچون آلودگی صوتی تهیه نشد و شبکه پایش امواج صدا شکل نگرفت که این‌ها مشکل ما نیست، اما در اجرای قانون هوای پاک تاثیر گذاشت. چند موضوع اساسی طی آخرین جلسه در دیوان محاسبات مطرح شد که به دنبال همه رسی نیستیم بلکه به دنبال مهم رسی هستیم. بر این اساس تکالیف اصلی با توجه به منابع کشور که امکان اجرا وجود دارد و سهل الوصول‌تر است در اولویت قرار دارد.

توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی

او ادامه داد: از جمله این تکالیف می‌توان به توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی که متولی آن سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های وزارت کشور است، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر که جزو تکالیف وزارت نیرو است، ارتقای کیفیت سوخت که وظیفه وزارت نفت است، از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده که وزارت راه و شهرسازی و ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت در این زمینه تکلیف است اشاره کرد که مسئولیت از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده از سال گذشته به وزارت صمت واگذار شده است.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم بیان کرد: این موضوعات اساسی عموماً یا اجرا نشده‌اند یا به‌قدری ضعیف به آن‌ها عمل شده است که بر کاهش آلودگی هوا تاثیرگذار نبوده‌اند. در این جهت ما گزارش‌های لازم را ارائه داده‌ایم و در مواقعی که نیاز بوده تا سازمان حفاظت محیط زیست آیین نامه‌های اجرایی را اصلاح کند، این اقدام انجام شده است بنابراین می‌توان ادعا کرد که سازمان حفاظت محیط زیست در حد توان به وظایف خود عمل کرده است و دستگاه‌های مسئول باید پاسخگوی تکالیف محقق نشده خود باشند.

او گفت: از جمله دلایل عدم تحقق این قانون می‌تواند عدم تامین اعتبارات و امکانات لازم همچنین محدودیت‌های ناشی از تحریم برای دسترسی به فناوری‌های روز به‌ویژه در حوزه فناوری‌های مرتبط با کاهش آلایندگی و ارتقای استاندارد خودرو‌ها باشد.

گل علیزاده بیان کرد: علاوه بر این تکالیف دوگانگی‌هایی نیز وجود دارد بنابراین گزارشی که سازمان بازرسی داده است را به تمام نهاد‌های وزارتی اعلام کردیم و تمام دستگاه‌های ذی‌ربط مراجعه و دلایل خود را مطرح کردند که منجر به بررسی پرونده دستگاه‌هایی در مرجع قضایی شد که ترک فعل کرده‌اند بنابراین به دلیل پیگیری‌ها و اعلام گزارش از عملکرد دستگاه‌های مسوول، سازمان حفاظت محیط زیست هیچگونه ترک فعلی در اجرای این قانون نداشته است.

کمبود بودجه، بهانه برخی دستگاه های ذی ربط

به همین منظور سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی هم درباره وضعیت آلودگی هوا این گونه بیان کرد: چرا دستگاه های متولی قانون هوای پاک که به بهانه کمبود بودجه از انجام تکالیف خود سر باز می‌زنند، تاکنون درخواست بودجه از دولت و سازمان برنامه و بودجه نکرده‌اند.

او گفت: قانون هوای پاک از جمله قوانینی است که در مجلس دهم برای مقابله با پدیده آلودگی هوا به تصویب رسید و برای اجرا ابلاغ شد. بر اساس این قانون وظایف هر دستگاه برای پیشگیری و مقابله با پدیده آلودگی هوا مشخص شده است، اما تاکنون اجرای این قانون چندین بار مورد ارزیابی قرار گرفته و آمارهای خوبی از اجرای این قانون دیده نمی‌شود.

رفیعی در ادامه بیان کرد: مجلس یازدهم نیز از بعد نظارتی به این موضوع ورود داشته و تاکنون جلسات متعددی در مجلس برای بررسی علل کوتاهی دستگاه‌ها برای اجرای این قانون تشکیل شده است. آنچه که محرز است دستگاه های متولی به بهانه‌های مختلف از اجرای این قانون سر باز زده و هر کدام تقصیر را بر گردن دیگری می اندازند.