سقوط 13 درصدی قیمت نفت خام با سویه جدید کرونا

به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، بهای نفت در‌ماه گذشته میلادی (نوامبر) که سه شنبه به پایان رسید حدود 20‌درصد کاهش یافت که بدترین عملکرد ماهانه از مارس سال گذشته بود. نفت پنج هفته کاهشی را پشت سر گذاشته که به‌دلیل گمانه زنی ها و سپس اعلام آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی کشورهای مصرف کننده به‌همراه پیش بینی‌ها از مازاد عرضه در فصل اول 2022 تحت‌فشار بود، با این حال نفت‌خام آمریکا جمعه گذشته با انتشار خبر ظهور سویه جدید کرونا موسوم به «اومیکرون» سقوط 13‌درصدی را تجربه کرد.

نوسانات شدید بازار ادامه پیدا کرد و دوشنبه ارزیابی مجدد خطر اومیکرون باعث شد اندکی از خسارت جمعه جبران شود، اما سه شنبه مجددا نگرانی در مورد اثرگذاری واکسن ها و اخبار منفی از سیاست‌های مالی بانک مرکزی آمریکا موجب ریزش حدود 5‌درصدی نفت شد. واضح است که مهم‌ترین عامل در حال‌حاضر، شدت تاثیرگذاری این سویه بر تقاضای نفت است.

علاوه‌بر این جلسه پنج‌شنبه اوپک پلاس ممکن است به توقف افزایش ماهانه تولید این ائتلاف بینجامد. بازار چهارشنبه تا زمان تنظیم این گزارش هم به شدت به استقبال این عامل رفته و بیش از 4‌درصد افزایش یافته است. برای ماه دسامبر، سه عامل اومیکرون، حجم آزادسازی ذخایر استراتژیک و سیاست اوپک پلاس بسیار بر بازار تاثیرگذار خواهند بود. در گزارش پیش رو همچنین به پیش بینی های گاها متناقض در مورد روند قیمت نفت پرداخته می‌شود.

بهای آتی نفت در ماه نوامبر با بزرگ‌ترین ریزش از مارس‌2020 یعنی ابتدای شروع پاندمی کرونا مواجه شد، اما چگونه این اتفاق افتاد؟ نفت از 5 هفته قبل در مدار کاهشی قرار داشته است، چراکه به دنبال قیمت‌های بالای 80 دلاری و فشار به مصرف کنندگان در آمریکا که با قیمت‌های به شدت بالای بنزین در کنار افزایش تورم رو به رو بودند، این کشور اعلام کرد ممکن است برای متعادل سازی قیمت‌ها و کاهش بار تورمی انرژی به آزادکردن بخشی از ذخایر استراتژیک نفت روی آورد.

همین موضوع باعث بروز گمانه زنی های بسیاری در این مورد و تاثیرگذاری آن شد. کارشناسان عمدتا این اقدام را اشتباه با اثرگذاری کم و موقت می دانستند چراکه این ذخایر را برای استفاده در مواقع بحران عرضه مناسب می دیدند، حال آنکه در حال‌حاضر چنین بحرانی وجود ندارد و ایالات‌متحده برای ر‌هایی از انتقادات داخلی درباره بهای سوخت و تورم بالا می‌خواهد دست به این کار بزند. پس از چند هفته، خبری در خبر‌گزاری رویترز منتشر شد مبنی‌بر اینکه این کشور از برخی مصرف کنندگان عمده آسیایی مانند چین، هند، ژاپن و کره‌جنوبی درخواست کرده برای این اقدام به او بپیوندند.

چنین یارکشی اثرگذاری آزادسازی ذخایر را افزایش می‌دهد. بالاخره، چند روز بعد جو بایدن اعلام کرد 32 میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک آمریکا را آزاد خواهد کرد و 18 میلیون بشکه دیگر هم که از سال 2018 تصویب شده بود، به فروش خواهد رساند؛ در مجموع 50 میلیون بشکه. از سوی دیگر، کشورهای مذکور به علاوه بریتانیا هم با آمریکا در این اقدام همکاری خواهند کرد. بهای نفت عمدتا تحت‌تاثیر این عامل روند کاهشی خفیفی را تجربه کرد چراکه منابع اوپک پلاس گفتند به این موضوع واکنش نشان خواهند داد.

اما حالا آنها نه تنها باید در جلسه خود که پنج‌شنبه برگزار می‌شود به اقدام کشورهای مصرف کننده واکنش نشان دهند، بلکه عامل اومیکرون با قدرت چندبرابری پیش روی وزرای اوپک و متحدانش قرار گرفته است. جمعه هفته قبل بود که ظهور این سویه جدید منجر به وحشت زدگی بازار و سقوط 13‌درصدی آن شد. شرایط در روز دوشنبه اندکی امیدوارکننده شد زیرا برخی پزشکان از خفیف‌بودن اثر آن برای موارد مبتلا خبر داده بودند؛ با این حال، در آخرین روز‌ماه نوامبر یعنی سه شنبه بازار مجددا به سمت سطوح پایین‌تر رفت و نزدیک به 5‌درصد ریخت چراکه مدیرعامل شرکت داروسازی مدرنا گفته بود واکسن های موجود احتمالا تاثیری که بر سویه دلتا داشتند، بر اومیکرون نخواهند داشت.

لوئیس دیکسون، تحلیلگر ارشد بازار نفت در ریستاد‌انرژی در این مورد گفت: «تهدید تقاضای نفت واقعی است... موج جدید دیگری از قرنطینه ها می‌تواند تا 3 میلیون بشکه در روز از تقاضای نفت در سه ماهه اول 2022 بکاهد.» برخی از کشورها اقدام به بستن مرزهای خود به روی اتباع خارجی کرده اند و بسیاری هم سفر به کشورهای جنوب‌آفریقا یعنی جایی که اومیکرون اولین‌بار در آنجا پیدا شده را ممنوع کرده اند.

علاوه بر این، جروم پاول رئیس فدرال‌رزرو آمریکا گفت که بانک مرکزی این کشور احتمالا در مورد تسریع روند کاهش خرید گسترده اوراق در جلسه بعدی سیاستگذاری خود بحث خواهد کرد چراکه اقتصاد قوی است و انتظار می‌رود روند افزایشی تورم در نیمه سال میلادی بعد ادامه پیدا کند. بهای نفت‌خام برنت در پایان ماه نوامبر اندکی بالاتر از 70 دلار بر بشکه بسته شد که نشان از کاهش شدید 4/ 16‌درصدی آن داشت، اما وست‌تگزاس‌اینترمدییت حتی افت شدید تری داشت و با رسیدن به قیمت 66 دلار بر بشکه 8/ 20‌درصد در این بازه تنزل پیدا کرد.

اوپک و متحدانش که خود را برای بررسی اثرگذاری آزادسازی ذخایر استراتژیک کشورهای مصرف کننده در جلسه این هفته آماده می‌کردند، با ظهور سویه جدید کووید -19 به نوعی غافلگیر شدند و جلسات تکنیکالی که به طور معمول پیش از جلسات اوپک و اوپک پلاس برگزار می‌شود را به تعویق انداختند.

این ائتلاف که در ماه های گذشته به طور ثابت هر‌ماه 400 هزار بشکه در روز به تولید خود افزوده و میزان کاهش تولید خود را به 8/ 3میلیون بشکه در روز پایین آورده است، حالا با جلسه ای چالشی تر مواجه شده است. برخی وزرای این گروه از جمله عربستان و روسیه اما تاکنون خم به ابرو نیاورده اند. الکساندر نوواک، معاون نخست‌وزیر روسیه و نماینده این کشور در اوپک پلاس که پیش از این وزیر انرژی هم بود در این‌باره گفته نیازی به اقدام فوری نیست.

عبدالعزیز بن‌سلمان هم در مصاحبه ای گفته که این کشور نگران سویه اومیکرون نیست. با این حال، برخی منابع و کارشناسان احتمال توقف افزایش تولید اوپک پلاس را بالا می دانند. ادوارد مویا، تحلیلگر OANDA در یک یادداشت گفت: «به‌دنبال آزادسازی ذخایر استراتژیک جهانی و اعلام بسیاری از کشورها در مورد محدودیت سفر... اوپک و متحدانش به راحتی می‌توانند توقف (افزایش) تولید یا حتی اندکی کاهش آن را توجیه کنند.» یکی از منابع ناشناس اوپک به رویترز گفته به زمان بیشتری برای فهم سویه جدید و اینکه آیا نیاز به واکنش سریع هست، داریم.

تحلیلگران جی پی مورگان در یک گزارش مدعی شدند که قیمت نفت می‌تواند در سال آینده به 125 دلار بر بشکه و در سال 2023، به 150 دلار برسد زیرا اوپک ظرفیت محدودی برای بهبود تولید دارد.

این تیم به رهبری کریستین‌ملک در این‌باره نوشت: «اوپک پلاس از تاثیر کمبود سرمایه گذاری ایمن نیست... ما تخمین می زنیم ظرفیت مازاد واقعی اوپک در سال 2022، دو میلیون بشکه در روز (43 درصد) کمتر از برآوردهای 8/ 4‌میلیون بشکه ای باشد که روی آن اجماع شده.»

این گروه تحلیلگران افزودند: «در حالی که ما معتقدیم در نیمه اول سال 2022 برای ایجاد تعادل در بازار (و احتمالا کاهش تاثیرات انواع جدید کووید) به یک توقف سه‌ماهه افزایش هر‌ماه 400هزار بشکه در روز نیاز است، این گروه برای رشد ماهانه بیش از 250 هزار بشکه در روز تقلا خواهد کرد.» بر اساس گزارش سی ان ان، چنین افزایش قیمتی در طلای‌سیاه می‌تواند بهای بنزین آمریکا را به 5 دلار در هر گالن افزایش دهد.

خبر‌گزاری رویترز در نظرسنجی خود که در پایان هر‌ماه انجام می‌شود از 39 اقتصاددان و تحلیلگر در مورد بهای نفت سوال کرده که البته پیش از سقوط قیمتی جمعه به دلیل هراس از اومیکرون انجام شد. بر این اساس، این تحلیلگران معتقدند احتیاط در سیاست تولید اوپک پلاس در سال بعد باعث می‌شود قیمت‌ها بالای 70 دلار بر بشکه باقی بمانند.

آنها انتظار دارند قیمت برنت در سال 2022، به طور متوسط 33/ 75دلار بر بشکه باشد که تاکنون بالاترین پیش بینی قیمتی برای آن بوده است. در مورد وست‌تگزاس‌اینترمدییت هم اقتصاددانان و تحلیلگران برآورد کرده اند قیمت آن میانگینی برابر 31/ 73 دلار بر بشکه داشته باشد که بالاتر از پیش بینی 21/ 71دلاری ماه گذشته در نظرسنجی رویترز بوده است.

پیش از این، آژانس بین المللی انرژی و بارکلیز هم پیش بینی خود از قیمت نفت را بالا برده بودند. آژانس گفته بود بهای برنت در سال آینده به طور متوسط 4/ 79دلار بر بشکه خواهد بود. بانک بارکلیز هم برآورد خود را با 3 دلار افزایش به 80دلار برای برنت و 77‌دلار برای وست‌تگزاس اینترمدییت رسانده بود. با این حال، مورگان‌استنلی دوشنبه اعلام کرد که پیش بینی قیمتی خود از برنت در فصل اول سال 2022 را از 95‌دلار بر بشکه به 5/ 82‌دلار کاهش داده است چراکه انتظار دارد ویروس اومیکرون مانع عمده ای برای تقاضای نفت ایجاد کند.

با وجود افت شدید نفت در روزهای پایانی ماه نوامبر، طلای‌سیاه دسامبر را با قدرت آغاز کرد. ساعت 16: 15 به وقت تهران، وست‌تگزاس اینترمدییت با 93/ 2دلار افزایش معادل 43/ 4‌درصد به 11/ 69‌دلار بر بشکه رسید. شاخص جهانی برنت هم 3 دلار و 21‌سنت معادل 64/ 4‌درصد بالا رفت تا به قیمت 44/ 72دلار بر بشکه ارتقا یابد؛ هرچند این سطوح در مقایسه یا قیمت‌های یک هفته قبل تفاوت فاحشی دارند. به‌نظر می‌رسد سرمایه گذاران نفتی نسبت به نتیجه جلسه اوپک و متحدانش خوش بین هستند.