سیاست همسایگی و همگرایی
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران بعدازظهر روز سه‌شنبه به وقت محلی، در دومین روز سفر خود به نیویورک، در هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی کرد. وی در بخشی از این سخنرانی گفت: «درست در زمانی که برخی قدرت‌ها، جهان را به سوی جنگ‌های بیشتر پیش می‌برند، جمهوری اسلامی ایران سیاست «همسایگی و همگرایی» را مطرح کرده است.»
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران بعدازظهر روز سه‌شنبه به وقت محلی، در دومین روز سفر خود به نیویورک، در هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی کرد. رئیسی در سخنرانی‌اش با اشاره به اینکه ما در یک دوره سرنوشت‌ساز تاریخی قرار گرفته‌ایم و جهان در حال تغییر و گذار به نظم بین‌المللی نوظهور است و این مسیر غیرقابل بازگشت است، گفت: «معادله سلطه غربی برای جهان، دیگر جواب نمی‌دهد. نظم کهنه لیبرال که در خدمت منافع سلطه‌گران و سرمایه‌داران سیری‌ناپذیر بود، کنار زده شده و در یک کلام، پروژه آمریکایی کردن جهان شکست خورده است.» رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه آنچه برای نظم بین‌المللی جدید کلیدی است کنار گذاشتن سلطه جهانی و جایگزینی آن با نظم‌ها و همکاری‌های منطقه‌ای است، افزود: «جمهوری اسلامی ایران از حداکثر همگرایی اقتصادی و سیاسی درون و میان‌منطقه‌ای حمایت می‌کند و علاقه‌مند است تا براساس عدالت، با همه جهان، تعامل داشته باشد.»
نباید شرق و غرب جدید شکل بگیرد
رئیسی با بیان این موضوع که اینک که کشورهای مستقل جهان در مسیر همکاری و همگرایی بیشتر قدم برمی‌دارند، شاهد تلاش برخی قدرت‌ها برای شعله‌ور کردن آتش درگیری در مناطق مختلف هستیم، تاکید کرد: «آنها با داشتن ذهنیت جنگ سرد، به دنبال بلوک‌بندی مجدد جهان هستند. این حرکت، ارتجاعی و به ضرر امنیت و رفاه ملت‌هاست. جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بر این باور است که نباید اجازه داد شرق و غرب جدیدی شکل بگیرد.» وی افزود: «ناامن کردن کریدورهای تجاری، تنزل درجه کشورها از متحد به وابسته، ممانعت از رشد اقتصادی کشورهای مستقل و ایجاد جنگ‌های نیابتی در آسیا و اروپا بخشی از همین زنجیره شوم است.»
فصل نوین سیاست همسایگی
رئیسی در بخش دیگری از سخنرانی‌اش گفت: «درست در زمانی که برخی قدرت‌ها، جهان را به سوی جنگ‌های بیشتر پیش می‌برند، جمهوری اسلامی ایران سیاست «همسایگی و همگرایی» را مطرح کرده است.» وی افزود: «سیاست همسایگی، سیاستی خیرخواهانه برای منطقه است و بر این اساس، همکاری‌های گسترده اقتصادی و تقویت پیوندهای زیرساختی در صدر دستور کار منطقه‌ای قرار می‌گیرد. جمهوری اسلامی هر دستی را که برای دوستی دراز شود، به گرمی می‌فشارد. همسایه مستقل و قدرتمند برای منطقه فرصت است.» رئیس‌جمهور ایران تاکید کرد: «اینک که منطقه ما از دو دهه تنش و بحران تحمیلی عبور کرده و مقاومت ملت‌های آزاده در ایران و عراق و یمن و لبنان و سوریه و فلسطین و افغانستان، به ثمر نشسته است، چشم‌انداز فراروی منطقه را صرفا می‌توان با تعمیق اعتماد سیاسی متقابل، همکاری‌های اقتصادی گسترده و امنیت درون‌زا تضمین کرد.» وی با بیان اینکه ایران، فصل نوینی از روابط سودمند با کشورهای همسایه، همسو و هم‌اندیش را رقم زده است، افزود: «با عضویت در‌سازوکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی، ظرفیت‌های خود را برای شکل‌دهی به نظمی عادلانه به اشتراک گذاشته و با اولویت دادن به تکمیل راه‌گذرهای تجاری از جمله راه‌گذر شمال - جنوب که پیونددهنده جهان شمال با جهان جنوب است، منافع پایدار اقتصادی را برای همه ملت‌های منطقه تضمین می‌کند.» ابراهیم رئیسی ادامه داد: «در سطح امنیتی، سیاست همسایگی به دنبال تضمین امنیت پایدار از طریق همکاری‌های درون منطقه‌ای و ممانعت از مداخله خارجی است. از قفقاز تا خلیج‌فارس، هرگونه حضور بیگانه، نه تنها بخشی از راه‌حل نیست، بلکه خود مشکل است. ما امنیت همسایگان را امنیت خود و هرگونه ناامنی برای آنها را ناامنی برای خود می‌دانیم.»
رئیسی تصریح کرد: «ما با جدیت و حسن نیت، ابتکاراتی را در منطقه رقم زدیم. با این حال، پیوند سیاست و امنیت، نیازمند تحکیم است و تنها زمانی پایدار می‌شود که با همکاری‌های اقتصادی معنادار ترکیب شود.» به گفته رئیس‌جمهور، منطقه غرب آسیا به‌خاطر تجربه طولانی استعمار و تجاوزات نظامی مکرر، فرصت‌های زیادی را برای توسعه و پیشرفت از دست داده است. اینک که با هدایت رهبر معظم انقلاب اسلامی امام خامنه‌ای، دکترین مقاومت، امواج اشغالگری و تروریسم را با موفقیت به عقب رانده، فرصت و عصر جدیدی برای منطقه رقم خورده است.
قدرت ایران، امنیت‌ساز است
رئیسی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه قدرت جمهوری اسلامی قدرتی امنیت‌ساز است و با حذف گزینه‌های جنگ، اشغالگری و تجزیه کشورها از روی میز قدرت‌های سلطه‌گر، افق‌های جدیدی را برای منطقه گشوده است، گفت: «جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که اولویت منطقه، وحدت اسلامی و توسعه جمعی است. بدون تردید، پایدارسازی امنیت منوط به توسعه جمعی است و این تنها راه سعادت غرب آسیا است.» وی افزود: «سرزمین ایران فرصت‌های بی‌نظیری برای سرمایه‌گذاری دارد و اولویت دادن جمهوری اسلامی به همکاری‌های اقتصادی، فرصتی برای کشورهای منطقه و جهان محسوب می‌شود.» رئیسی همچنین به مساله فلسطین اشاره کرد و گفت: «ملت‌های منطقه، ایران را شریکی مطمئن برای امنیت خود و رژیم اشغال‌گر قدس را عامل اصلی ناامنی، بی‌ثباتی و ترویج خشونت در منطقه می‌دانند. آیا وقت آن نرسیده که به 75 سال اشغال سرزمین فلسطین و ظلم به آن ملت مظلوم و کشتار زنان و کودکان پایان داده شود و حقوق ملت فلسطین به رسمیت شناخته شود؟»
حمایت از پایان جنگ اوکراین
رئیس‌جمهور ایران به جنگ اوکراین و روسیه نیز پرداخت و تصریح کرد: «در قضیه جنگ اوکراین و روسیه نیز مایلم بار دیگر بر موضع جمهوری اسلامی ایران در رد جنگ به‌عنوان راه‌حلی برای هرگونه مخاصمه تاکید کنم. ما جنگ در اروپا را به نفع هیچ طرف اروپایی نمی‌دانیم. رد کردن هر طرح آتش‌بس در جنگ اوکراین از سوی آمریکایی‌ها نشان می‌دهد که آمریکا برای تضعیف اروپا برنامه بلندمدت دارد.» وی ادامه داد: «ما از هر ابتکاری برای پایان جنگ و آغاز روند سیاسی حمایت و آمادگی خود را برای نقش‌آفرینی سازنده در این عرصه اعلام می‌کنیم.»
انتقاد از رویکرد اروپا و آمریکا درباره برجام
بخش پایانی صحبت‌های رئیس‌جمهور ایران در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل به مساله برجام اختصاص داشت. رئیسی در این رابطه گفت: «خروج آمریکا از برجام، نقض اصل مسلم وفای به عهد بود. دولت آمریکا همچنان با نقض صریح مفاد قطعنامه2231 شورای امنیت، از عمل به تعهدات خود ذیل برجام اجتناب می‌کند.» وی تاکید کرد: «با این رفتار، آمریکا در عمل و برخلاف تمام ادعاهایش، قانون‌گریزی و زورگویی را به جای همکاری تجویز کرده است. آمریکا باید با اعتمادسازی اثبات کند که دارای حسن نیت است و اراده واقعی برای عمل به تعهدات خود و نهایی کردن مسیر را دارد. اروپایی‌ها نیز که در پی سال‌ها عدم پایبندی به تعهدات خود از جمله در لغو تحریم‌ها، اکنون برجام و قطعنامه2231 شورای امنیت سازمان ملل را نقض می‌کنند، باید درک کنند که با سرعت گرفتن در مسیر پرهزینه تقابل، بازنده خواهند شد.» رئیس‌جمهور ایران بار دیگر تصریح کرد که سلاح هسته‌ای هیچ جایگاهی در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران ندارد. گزارش‌های رسمی مراجع ذی‌ربط بین‌المللی و حتی جوامع اطلاعاتی غربی نیز بارها بر صحت این ادعا تاکید کرده‌اند. وی ادامه داد: «جمهوری اسلامی ایران همانند دو دهه گذشته به هیچ عنوان از حقوق مسلم ملت خود برای بهره‌مندی صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای کوتاه نخواهد آمد. تنها مجرم اتمی جهان، نه تنها به تعهدات خود ذیل ان. پی. تی مبنی بر خلع سلاح اتمی عمل نمی‌کند، بلکه با اعمال تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی، اصول مسلم حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد را نقض و حقوق ملت‌ها را پایمال می‌کند.» رئیسی تاکید کرد: «اما این تحریم‌ها بر عزم قاطع ملت ما در مسیر پیشرفت کشور، بی‌تاثیر بوده است. وقت آن رسیده است که آمریکا به بحران تصمیم‌گیری خود پایان دهد و مسیر صحیح را انتخاب کند.»
رایزنی‌های منطقه‌ای در نیویورک
همچنین ابراهیم رئیسی، در ادامه برنامه‌های دومین روز سفر به نیویورک، در دیدار آقای «انوار الحق کاکر» نخست‌وزیر پاکستان که در هتل محل اقامت هیات جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، سطح روابط دو کشور را با توجه ظرفیت‌های موجود ناکافی دانست و بر ضرورت تلاش مسوولان ایرانی و پاکستانی برای تسریع در رفع موانع موجود در مسیر گسترش روابط دو کشور با بهره‌گیری از طرح‌ها و روش‌های مبتکرانه تاکید کرد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه تغییرات بین‌المللی هیچ تاثیری بر روابط خوب ایران و پاکستان نمی‌گذارد، از مرز مشترک میان دو کشور به‌عنوان فرصت یاد کرد و گفت: «از نگاه ایران مرز با کشور همسایه پاکستانی فرصتی برای گسترش تبادلات تجاری و توسعه مناطق مرزی است.» نخست‌وزیر پاکستان نیز در این دیدار با ابراز تاسف از حجم پایین روابط تجاری دو کشور با وجود وجود ظرفیت‌های عظیم در ایران و پاکستان، از عزم کشورش برای ارتقای سطح همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران از طریق گسترش مبادلات تجاری و ایجاد راه‌های مواصلاتی جدید خبر داد. وی با اشاره به جایگاه ویژه ایران در سیاست خارجی پاکستان، بر ضرورت حفظ امنیت مرزهای دو کشور تاکید کرد و گفت: «مردم ایران باید از همسایگی با پاکستان احساس امنیت و آسودگی داشته باشند.» دو طرف در این دیدار همچنین راه‌های افزایش همکاری درباره انتقال انرژی در منطقه را بررسی کردند. همچنین در ادامه دیدارهای حاشیه‌ای، رئیسی بعد از ظهر روز سه‌شنبه به وقت محلی با «امامعلی رحمان» رئیس‌جمهور تاجیکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار که در مقر سازمان ملل برگزار شد، روسای‌جمهور دو کشور با مرور آخرین وضعیت تفاهمات همکاری دوجانبه، بر ارتقای سطح همکاری‌های تجاری و اقتصادی و همچنین افزایش تعاملات ایران و تاجیکستان در سازمان‌های بین‌المللی تاکید کردند. رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و رئیس‌جمهور تاجیکستان با ابراز نگرانی از حضور و فعالیت تروریست‌ها در افغانستان، بر ضرورت برگزاری جلسات مشترک وزرای خارجه کشورهای همسایه برای افزایش هماهنگی در مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات در افغانستان تاکید کرد. رئیسی و امامعلی رحمان همچنین در این دیدار عدم دخالت بیگانگان در مسائل کشورهای منطقه را در ایجاد امنیت پایدار لازم و ضروری دانستند. روسای جمهور ایران و تاجیکستان بر بهره‌گیری از ظرفیت کمیسیون مشترک اقتصادی در جهت افزایش سطح تعاملات تجاری و اقتصادی و اشتراک‌گذاری ظرفیت‌ها و توانمندی‌های دو کشور نیز تاکید کردند.
اهمیت نقش ایرانیان مقیم خارج
رئیسی شامگاه سه‌شنبه به وقت محلی نیز، در دیدارهای حاشیه‌ای دومین روز سفر به نیویورک در نشست با ایرانیان مقیم آمریکا، یکی از مهم‌ترین نیازهای ایرانیان خارج از کشور را اطلاع و آگاهی یافتن آنها از پیشرفت‌های کشور دانست و با اشاره به برخی دستاوردها و اقدامات صورت‌گرفته در حوزه‌های مختلف علم و فناوری، پزشکی، صنعتی، دفاعی و امنیتی گفت: «امروز برخلاف خواست دشمن که در جنگ اراده‌ها به‌دنبال متوقف ساختن حرکت رو به رشد کشور است، اراده ما پیشرفت کشور با وجود همه فشارها و تحریم‌هاست که تا به امروز در این مسیر موفق بوده‌ایم و به لطف خدای متعال پس از این هم موفق خواهیم شد.» رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت نقش ایرانیان مقیم خارج در توسعه ایران، بر فراهم بودن زمینه برای مشارکت و سرمایه‌گذاری آنان در داخل کشور تاکید کرد و از وزارت امور خارجه خواست با همکاری دفتر نمایندگی ایران و شورای‌عالی امور ایرانیان مقیم خارج از کشور موانع سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی این قشر از ایرانیان در داخل کشور را رفع کنند. همچنین وی در نخستین برنامه از دومین روز سفر خود به نیویورک با جمعی از رهبران ادیان الهی دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس جمهور در این دیدار با تاکید بر اهمیت نقش رهبران دینی در گسترش عدالت و مقابله با ظلم و تبعیض گفت: «ما همیشه از گفت‌وگوی بین ادیان الهی استقبال کرده‌ایم و معتقدیم گفت‌وگوی ادیان در روشنگری نقاط مشترک و بهره‌گیری از آنها در جهت زندگی بهتر کمک شایانی خواهد کرد.»
--> اخبار مرتبط