سیری در آشفته بازار اعتراضات در عراق
بغداد - ایرنا - در حالی که دولت و وزارت بهداشت عراق عاجزانه می کوشند ویروس کرونا را که روز به روز در حال همه گیری در این کشور است، کنترل کنند، دوره تازه اعتراضات پراکنده از شمال تا جنوب عراق را در نوردیده و در بیشتر اوقات این اعتراضات به خشونت و اغتشاش انجامیده است.
آشفته بازار اعتراضات در عراق تنها به اعتراض سیاسی - اجتماعی به وضع موجود اکتفا نکرده بلکه حتی به درگیری بین گروه های معترض، خشونت بین آنها و بعضا قتل و کشتار انجامیده و هنوز به درستی معلوم نیست چه جریان یا جریان های داخلی و خارجی پشت این دور از اعتراضات هستند و اینکه چرا در ناصریه مرکز استان ذیقار در جنوب عراق یا در نجف اشرف این اعتراضات به خشونت گراییده است.
رقابت ها بین گروه های معترض در ناصریه حسب بیانیه پلیس استان ذیقار، شب گذشته (دوشنبه) به کشته شدن دو نفر و زخمی شدن چند تن دیگر انجامیده است و در نجف اشرف همچنان گروه های معترض با شعارهای غیر منسجم و پراکنده در صدد برهم زدن نظم عمومی هستند.
این در حالی است که اعتراضات شمال عراق در سلیمانیه و برخی شهرهای اقلیم کردستان عراق با رهبری مشخصی هفته گذشته برگزار شد، اما بدون هیچ خونریزی به پایان رسید و آرامش نسبی در زمان حاضر در اقلیم کردستان عراق برقرار است.
اعتراضات هفته گذشته سلیمانیه علیه طبقه سیاسی حاکم در اقلیم کردستان عراق نیز به زد و خورد جزیی بین تظاهرکنندگان و نیروهای امنیتی انجامید اما بعد از مدتی، پایان یافت.
«شاسوار عبدالواحد» رییس جنبش سیاسی «نسل جدید» در توئیتی امروز سه شنبه گفته که دستگاه قضایی اقلیم به خواست دولت اقلیم کردستان عراق، حکم بازداشت او را به دلیل فراخوان تظاهرات صادر کرده است.
اعتراضات هفته گذشته سلیمانیه به دعوت عبدالواحد و در اعتراض به فساد اداری و مالی طبقه سیاسی حاکم برگزار شد.
در مقابل برخی شهرهای جنوب و مرکز عراق از جمله واسط، دیوانیه، ناصریه و نجف نیز شاهد اعتراضات مختلفی علیه فساد و وضع نابسامان موجود بوده که در ناصریه و نجف این اعتراضات به خشونت کشیده شد.
بر خلاف اعتراضات پنج ماهه ای که از اول اکتبر 2019 (نهم مهر 98) آغاز شد، بسیاری از حامیان اعتراضات، به این دور تازه از تجمع های اعتراضی در جنوب و مرکز عراق انتقاد کرده و آن را بی فایده خوانده اند.
پیرامون عوامل تحریک کننده این دور جدید اعتراضات نیز دیدگاه های مختلفی مطرح شده و اغلب آن را تحت تاثیر برخی جریان های سیاسی داخلی و احتمالا سفارتخانه آمریکا در بغداد می دانند.
گروه های معترض که عموما از نسل جوان هستند، در ناصریه مرکز استان ذیقار در جنوب عراق، به اجبار تعدادی از مقامات استان را مجبور به استعفا کردند.
معترضان شب گذشته (دوشنبه) حتی به مهمترین مرکز بهداشتی استان ذیقار حمله کرده و تنها دستگاه ویژه آزمایش کرونا را در این استان به آتش کشیدند امری که با اعتراض عمومی و سیاسی مواجه شده است.
در نجف، معترضان خانه استاندار نجف را به آتش کشیده و با نیروهای امنیتی درگیر شدند.
حزب الدعوه اسلامی به رهبری «نوری المالکی» نخست وزیر اسبق عراق در نخستین واکنش به این اعتراضات، خواستار مداخله دولت برای کنترل وضع موجود شد.
این حزب در بیانیه ای تاکید کرد که استان های جنوب و مرکز عراق در معرض حملات سازماندهی شده ای قرار دارند که صلح داخلی، امنیت اجتماعی، ثبات و نظام سیاسی را هدف قرار داده است.
این حزب از دولت «مصطفی الکاظمی» خواسته است که به وظایف خود برای حمایت از امنیت شهروندان و املاک عمومی اقدام کرده و جلوی تخریب هایی را که به نام اعتراضات می شود، بگیرد.
برخی شخصیت های سیاسی نیز این دور از اعتراضات را «هرج و مرج» نامیده و خواهان متوقف کردن آن شده اند.
در همین راستا، عضو برجسته فراکسیون «صادقون» (عصائب اهل الحق) در پارلمان عراق در بیانیه ای دولت «مصطفی الکاظمی» را در قبال آنچه از هرج و مرج در ناصریه اتفاق می افتد، مسوول دانسته است.
«عبدالامیر تعیبان الدبی» گفته است: از وقتی مصطفی الکاظمی سکان هدایت کشور را به دست گرفته، استان های جنوب و مرکز عراق شاهد بی نظامی و نبود قانون است.
وی از همه گروه های سیاسی که با انتخاب الکاظمی به عنوان نخست وزیر موافقت کردند، انتقاد کرده است.
اتز سوی دیگر، برخی از شخصیت ها و روزنامه نگاران عراق در قالب هشتگ هایی تحت عنوان «مصطفی الکاظمی نیروهای امنیتی را اهانت کرده است» از اینکه دولت به معترضان اجازه می دهد، به نیروهای امنیتی حمله کنند، انتقاد کرده اند.
برخی نیز اقدام های دولت را در عدم برخورد قهری با معترضان تحسین کرده و هرگونه درگیری بین معترضان و نیروهای امنیتی را به نفع دولت و وضع عمومی ندانسته اند.
این اعتقاد وجود دارد که سکوت در برابر اقدامات تخریبی گروه های معترض در استان های جنوب و مرکز عراق باعث جسارت تعدادی از معترضان در نجف به درگیر شدن با نیروهای امنیتی شده است.
تعدادی از این گروه های معترض در نجف، در ویدئوهایی که در شبکه های اجتماعی منتشر کرده اند، به تعرض هایی که به نیروهای امنیتی داشته و تجهیزات ارتباطی (بی سیم) و سلاح های آنها را مصادره کرده اند، فخر می فروشند.
عده ای از صاحب نظران به نقش سفارت آمریکا در بغداد در تحریک این اعتراضات اشاره کرده و معتقدند که اعتراضات در آستانه شروع گفت وگوهای راهبردی بین بغداد و واشنگتن با هدف دور کردن اذهان عمومی از این دور گفت وگوها آغاز شده است.
گفته می شود آمریکا برای کاستن از تاثیر و فشار افکار عمومی و سیاسی بر روند گفت وگوها، این دور از اعتراضات را در شهرهای جنوب و مرکز که خاستگاه اصلی جریان های سیاسی خواهان اخراج نیروهای آمریکایی از عراق است، سازماندهی کرده تا اذهان را از مباحث و محتوای این نشست ها دور نگه دارد و بتواند، شروط خود را بر دولت عراق تحمیل کند.
در عین حال رییس مرکز «العراق» برای پژوهش های راهبردی با این دیدگاه چندان موافق نیست و گفته است که اعتراضات بیشتر مرتبط با مسائل اجتماعی است.
«محمد صادق الهاشمی» در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، ادامه داد که اعتراضات فعلی هرچند در پاره ای موارد به خشونت کشیده شده اما در امتداد اعتراضات گذشته است.
وی افزود: بعید می دانم که این اعتراضات با دوره تازه گفت وگو های راهبردی بین بغداد و واشنگتن مرتبط باشد زیرا این اعتراضات همچنان حول مطالبات اجتماعی است.
به گفته وی، اغلب معترضان از نسل جوان هستند که تحت تاثیر شرایط موجود همچنان احساس می کنند می توانند با این گونه اقدامات اعتراضی توام با خشونت، به مطالبات مورد نظر دست پیدا کنند.
الهاشمی خاطر نشان ساخت که استان های جنوب و مرکز عراق به شدت نسبت به طبقه سیاسی خصوصا عملکرد جریان های سیاسی شیعه که خاستگاه اصلی آنها این استان ها است، اعتراض دارند.
این کارشناس عراقی ادامه داد که هر چند بخشی از این اعتراضات با خشونت در ناصریه و نجف همرا بوده اما اغلب به وضعیت معیشتی و وجود فساد و سال ها شکست طبقه سیاسی حاکم در اداره کشور اعتراض دارند.
بر خلاف دور نخست اعتراضات (اول اکتبر 2019 تا فوریه 2020) تاکنون مرجعیت عالی دینی عراق نسبت به دور جدید اعتراضات هیچ واکنشی در تایید یا رد آن نداشته و نسبت به آن موضع سکوت اختیار کرده است.
آیت الله سید علی سیستانی در آخرین بیانیه خود در واکنش به افزایش آمار مبتلایان به ویروس کرونا از شهروندان خواست که به توصیه های بهداشتی برای پیشگیری از شیوع بیماری پایبند باشند.
علاوه بر اعتراضات اجتماعی موجود، همزمان اعتراضات مختلفی از سوی اقشار مختلف مردم عراق در اعتراض به دیرکرد حقوق ها یا قطع بخشی از حقوق کارکنان یا استخدام عده ای از دانش آموختگان در ادارات دولتی نیز در برخی شهرهای عراق جریان دارد.
اغلب اعتراض های مطالباتی از حیث جمعیت معترض، بسیار محدود و مسالمت آمیز است و همانند اعتراضات اجتماعی، گسترده و متاثر از تاثیر و تاثر جریان های سیاسی داخلی و بعضا طرف های خارجی نیست.
این در حالی است که اعتراضات امروز سه شنبه خانواده های شهدا و زندانیان سیاسی در دوره رژیم بعث و قربانیان تروریسم در برخی شهرهای جنوب و مرکز در مخالفت با قطع حقوق آنها توسط دولت با جمعیت نسبتا زیادی همراه بود و بسیاری از جریان های سیاسی شیعه که پایگاه اجتماعی آنها در جنوب و مرکز عراق است و بیشترین قربانیان از سیاست های رژیم دیکتاتوری رژیم بعث را تشکیل می دهند، از این اعتراضات حمایت کردند.
*س_برچسب‌ها_س*