شاخص‌های فرهنگ و تمدن مهدوی
قم - ایرنا - یک پژوهشگر مهدویت در حوزه علمیه قم، در یک یادداشت، با اشاره به مختصات و سکانس‌های فرهنگ و تمدن مهدوی، به برخی از مختصات و شاخص‌های شکوفایی فرهنگی و اخلاقی در مقیاس جهانی که در عصر ظهور امام عصر (عج) فراگیر می‌شود، اشاره کرده است.
علی بیرانوند در یادداشتی که روز یکشنبه در اختیار ایرنا قرار داد، آورده است: قبل از هر نکته و بیانی لازم به ذکر است، فرهنگ و تمدن مهدوی در واقع نقطه اوج و شکوفایی فرهنگ و تمدن نبوی است، فرهنگی برخواسته از نیازهای فطری، واقعی و پاک انسانی، فرهنگی که پاسخگویی دغدغه‌های حیاتی و اصلی انسان در دنیای فوق مدرن است. فرهنگی که سعی دارد ارزش‌های ناب الهی و ارزش‌های به فراموشی رفته را حیات دوباره بخشد و طعم شیرین حیات طیبه و الهی را به بشر گرفتار در سونامی خواهش‌های شهوانی بچشاند.
در این یادداشت سعی داریم به برخی از مختصات و شاخص‌های فرهنگ و تمدن مهدوی اشاره کنیم.
انقلاب علمی، فکری و شکوفایی عقول انسانی
باید به این نکته توجه شود که فرهنگ و تمدن مهدوی عصر شکوفایی و بالندگی حیات انسانی در پرتوی تعالیم و تربیت الهی و قرآنی است. عصر به اوج رسیدن بصیرت اخلاقی و تربیت عقلانی و دینی، عصری که عقلانیت و خرد ورزی بشری و شکوفایی و پیشرفت علمی به درجه خاص و ایده‌آل خود خواهد رسید. در عصر حضور امام عصر (عج) علم به معنای واقعی در خدمت بشریت قرار خواهد گرفت. برخلاف پیشرفت علمی در جهان امروزی که علم ابزاری برای استثمار و به بردگی گرفتن سایر کشورهای ضعیف به شمار می‌آید، در عصر ظهور علم به معنای واقعی و حقیقی در خدمت بشریت قرار خواهد گرفت.
در منابع روایی از حضرت امام باقر (ع) درخصوص رشد و کمال عقول مردم و پیشرفت عقلی این چنین نقل شده است: «اذا قام قائمنا وضع الله یده علی رؤوس العباد فجمع بها عقولهم و کملت به أحلامهم؛[1] هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند دست محبتش را به سر بندگان می گذارد و عقول آنها را با آن به کمال می‌رساند و بلوغ فکری آنان رشد یافته و تکمیل می شود.» و همچنین در روایت دیگری از امام علی (ع) نقل شده که حضرت فرمودند: «ما من علم الاوأنا أفتحه، وما من سر الاوالقائم علیه السلام یختمه؛[2] هیچ علمی نیست، جز آن که من، آن را می‌گشایم و هیچ رازی نیست، جز این که قائم، آن را به نهایتش می رساند.» و همچنین امام صادق (ع) فرمودند: «علم، بیست و هفت حرف است و همه آنچه پیامبران آورده‌اند، دو حرف است و مردم تا کنون جز دو حرف را نشناخته‌اند. چون قائم قیام کند، بیست و پنج حرف دیگر را بیرون می‌آورد و میان مردم منتشر می‌کند و دو حرف [قبلی] را هم به آنها ضمیمه می‌کند تا همه بیست و هفت حرف را منتشر سازد»[3]
انقلاب شگرف فرهنگی و اخلاقی
باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم فرهنگ و تمدن‌های مادی و لیبرال نوعا تنها به دنبال شکوفایی و اهداف حیات مادی بوده و به نوعی مظاهر مادی و دنیوی برای آنها اهمیت داشته و دغدغه درجه یک آنها رسیدن به رفاه مادی است، این در حالی می‌باشد که در فرهنگ و تمدن مهدوی رفاه واقعی مورد توجه قرار می‌گیرد، رفاهی که به تمام ابعاد وجودی انسان پاسخ مثبت می‌دهد، رفاهی که به نوعی آرامش واقعی را برای حیات مادی و معنوی انسان به ارمغان می‌آرود.
در ادامه به برخی از مختصات و شاخص‌های شکوفایی فرهنگی و اخلاقی در مقیاس جهانی که در عصر ظهور امام عصر (عج) فراگیر خواهد شد اشاره خواهیم کرد.
فرهنگ‌سازی جامع
عصر ظهور، دوران گسترش فرهنگ سالم و انسانی در همه سطوح جامعه و زدودن خرافات، پیرایه ها و آداب و رسوم ناسالم و غیرمفید است. بیشتر اقدامات حکومت جهانی امام مهدی (ع) ماهیت فرهنگی و ارزشی دارد، به طوری که محققان و مهدوی‌پژوهان بر این باورند در این برهه از تمدن نوین اسلامی جوامع انسانی به عمق زشتی و مفاسد اخلاقی و رذایل اخلاقی پی می‌برند و همین علم و معرفت به باطن رذایل اخلاقی عامل بازدارنده از ناپاکی‌های اخلاقی در جامعه می‌شود، به طوری که فضایل اخلاقی را در سطح گسترده‌ای در جهان نهادینه می سازد.[4]
شکوفایی فطرت و سرشت انسانی
یکی از شاخص‌ها و مختصات فرهنگ و تمدن مهدوی از نگاه مهدوی پژوهان شکوفایی فطرت و سرشت انسانی است، در واقع شناخت و معرفت‌های فطری در عصر ظهور به واسطه کناره‌گیری جوامع انسانی از ناپاکی‌ها و رذایل اخلاقی به نهایت کارایی و اثربخشی خود در زندگی انسانی می‌رسد، شناخت فطری زیبایی‌های خود را به انسان نشان می‌دهد و جوامع بشری از دریچه معرفت فطری زیبایی‌های حیات مادی و معنوی را مشاهده می‌کنند، محققان چگونگی شکوفایی این قسم از علم و معارف فطری را در عصر ظهور این چنین تبیین کرده‌اند: «اگر انسان تحت پرورش درست قرار گیرد و دچار اغواگری و شیطنت ابلیس نشود، توانایی رشد و بالندگی روحی و معنوی فوق العاده ای پیدا خواهد کرد، این اصل مسلم و رکن پایدار اندیشه مهدویت و از سازو کارهای مهم پرورشی برای نجات انسان از اسارت مادیات و خواهش‌های نفسانی محض و رساندن او به اوج طهارت و قدسی بودن است.»[5]
ترویج و تثبیت ارزش‌های اخلاقی
فرهنگ و تمدن مهدوی اوج شکوفایی و تثبیت فضایل و مکارم اخلاقی است، بر اساس آیات قران کریم وارثان زمین انسان های پاک و صالح خواهند بود، «و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر أن الأرض یرثها عبادی الصالحون؛[6] در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!» زمانی که ساکنان زمین را صالحان عالم در برگیرند قاعدتا این چنین دنیایی سرتاسر نیکی و فضایل اخلاقی خواهد بود، عدالت به معنای واقعی آن گسترش خواهد یافت، امنیت به معنای واقعی خود خواهد رسید و در این چنین جهانی کسی به دیگری ظلمی نخواهد کرد. «امیر مومنان (ع) در یک مجلس، چهارصد نکته به یارانش آموخت که به صلاح دین و دنیای مسلمان است. فرمود:... و اگر قائم ما قیام کند، آسمان، بارانش را فرو می فرستد و زمین، گیاهش را بیرون می آورد و دشمنی، از دلهای بندگان می‌رود و درندگان و چارپایان با هم در صلح و صفایند، تا آن جا که زن از عراق تا شام می‌رود و پایش را جز روی سبزه نمی نهد و زینتش بر سرشاست و نه درندهای او را می ترساند و نه او از آن می ترسد.»[7]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. کافی (ط - الاسلامی)، ج1، ص25، ح21.
[2]. مکاتیب الأئم علیهم السلام، ج2، ص127.
[3]. مختصر بصائر الدرجات: ص 117، بحار الأنوار: ج 52 ص 336 ح 73.
[4]. ر. ک: خدامراد سلیمیان، درسنامه مهدویت، ج4، ص 146.
[5]. ر. ک: همان، ص147.
[6]. سوره مبارکه انبیاء، آیه 105.
[7]. خصال، ج2، ص626. «و لو قد قام قائمنا لأنزلت السماء قطرها و لأخرجت الأرض نباتها و لذهبت الشحناء من قلوب العباد و اصطلحت.»/
*س_برچسب‌ها_س*