صعود در آخرین روز
بازار سرمایه در آخرین روز معاملاتی هفته، طلسم پنج‌روزه سرخ‌پوشی متوالی را شکست و با سبزپوشی متعادل، پرونده معاملات این هفته را بست. درحالی‌که اخبار مشخصی از مذاکرات هسته‌ای ایران با تروئیکای اروپایی منتشر نشده، بازار سرمایه با روندی روبه‌بهبود همراه بوده است. به طوری که شاخص کل بورس با رشدی ملایم، بخشی از افت سنگین روزهای گذشته را جبران کرده است. از منظر بنیادی، بورس تهران همچنان در...
باتوجه به افزایش نرخ ارز، ارزش دلاری بازار به حدود 84.6میلیارد دلار رسیده که به لحاظ زمانی معادل تیرماه سال 98 است. با این حال، نسبت قیمت به سود (P/E) بازار در محدوده‌ای پایین‌تر از میانگین تاریخی قرار دارد که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بلندمدت در صورت کاهش محسوس ریسک‌ها جذاب باشد. اما این ارزندگی با وجود ریسک‌های متعدد فعلی، از جمله احتمال بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، خنثی می‌شود. موضوع ریسک‌ها به طور مستقیم می‌تواند سودآوری شرکت‌های صادراتی را تحت تاثیر قرار دهد. با وجود اینکه سودآوری شرکت‌ها به دلیل ناترازی‌های حوزه انرژی دستخوش تغییرات ملموسی شده، اما فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند تغییرات منفی موثری را در گزارش‌های نیمه دوم سال شرکت‌ها منعکس کند.
از منظر تکنیکالی، شاخص کل پس از شکست حمایت کلیدی 2میلیون و 500 هزار واحدی در روزهای اخیر، همچنان در کانال 2میلیون و 400 هزار واحدی در نوسان است. حجم معاملات، هرچند هنوز به سطوح مطلوب بازنگشته و نمی‌توان سبزپوشی‌های روزهای گذشته را نشان از بهبود وضعیت بازار عنوان کرد، اما در صورت تغییر رنگ تابلوی معاملات به رنگ سرخ در روزهای آینده حمایت بعدی بازار محدوده‌های 2میلیون و 350 تا 2میلیون و 370 هزار واحدی خواهد بود. بنابراین رشد بورس تهران، هرچند دلگرم‌کننده، بیش از آنکه ریشه در عوامل بنیادی داشته باشد، به نظر واکنشی احساسی به افت سنگین روز گذشته است. سرمایه‌گذاران باید به ریسک‌های ژئوپلیتیک، نوسانات ارزی و تورم توجه ویژه‌ای داشته باشند. در کوتاه‌مدت، حمایت‌های احتمالی دولت و گزارش‌های مثبت شرکت‌ها می‌تواند بازار را در مدار صعودی نگه دارد، اما بدون پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای، چشم‌انداز بلندمدت همچنان مبهم است. توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران با مدیریت ریسک دقیق و تمرکز بر سهام بنیادی، از تصمیم‌گیری‌های احساسی پرهیز کنند.
بازار از لنز آمار
دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای روز چهارشنبه با افزایش ارتفاع 0.61 درصدی روبه‌رو شد و در نهایت در محدوده 2میلیون و 431 هزار واحدی قرار گرفت. در این بین نماگر هموزن نیز با افزایش ارتفاع 0.17 درصدی مواجه و در نهایت در سطح 760 هزار و 928 واحدی قرار گرفت. از سوی دیگر شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، همسو با سایر نماگرها حدود 0.02 درصد سبزپوش بود و در سطح 23 هزار و 94 واحدی کار خود را به اتمام رساند. از سوی دیگر ارزش معاملات خرد روز گذشته بازار سرمایه که شامل سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی بازار می‌شود مقدار 3 هزار و 788 میلیارد تومانی را ثبت کرده است که نسبت به روز سه‌شنبه حدود 4 درصد رشد داشته است. از طرفی پس از 6 روز، ورود نقدینگی به بازار رخ داده که مقدار آن حدود 228میلیارد تومان است.
بورس در مسیر سبزپوشی
ندا عباسی، کارشناس بازار سرمایه سبزپوشی روز گذشته بازار را این‌گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرارداد: بازار سهام روز چهارشنبه با روندی متلاطم فعالیت خود را آغاز کرد. در ساعات ابتدایی معاملات تقاضا تا حدودی مساعد بود، اما به‌تدریج نوسانات بازار افزایش یافت و شاخص کل در پایان معاملات به محدوده 2میلیون و 431 هزار واحد رسید. باید عنوان کرد ارزش دلاری بازار همچنان تحت‌فشار است و نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران نسبت به ثبات بازار محتاطانه عمل می‌کنند و بیشتر با نگاه به ریسک‌های سیاسی اقدام به معامله می‌کنند. بااین‌وجود جریان معاملات روز گذشته سهامداران تحت‌تاثیر اخبار سیاسی و احتمال فعال‌شدن مکانیسم ماشه سپری شد.
به‌ویژه، گزارش‌ها از بازگشت بازرسان آژانس انرژی اتمی و بررسی فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها، موجب شد تا حدودی نوسانات فروش در پایان معاملات تقویت شود. این موضوع نشان می‌دهد که حتی باوجود فرصت‌های کوتاه‌مدت، ریسک‌های سیاسی و بین‌المللی به‌شدت بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران تاثیرگذار هستند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران محافظه‌کار ترجیح می‌دهند صندوق‌های طلا را به‌عنوان پوشش ریسک خریداری کنند.
عباسی ادامه داد: از منظر تکنیکال، شاخص کل با عبور و برگشت‌های متعدد از محدوده 2میلیون و 500 هزار واحد، همچنان در وضعیت ناپایدار قرار دارد. این محدوده حمایت مهمی محسوب می‌شود که در روزهای گذشته از دست رفته و موجب ایجاد عدم اطمینان در میان معامله‌گران شده است. درصورتی‌که بازار بتواند حمایت‌های بعدی را حفظ کند، امکان تجربه نوسانات مثبت وجود دارد، اما این نوسانات قابل‌اتکا و جهت‌دار نیستند و نمی‌توان به آنها به‌عنوان نشانه‌ای از رشد پایدار بازار نگاه کرد. در خصوص صندوق‌ها، صندوق‌های اهرمی باوجود حباب منفی همچنان پرریسک تلقی می‌شوند و معامله در آنها نیازمند احتیاط است. در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت می‌توانند در محدوده ثبات بازار تا پایان سال گزینه‌ای ایمن‌تر نسبت به صندوق‌های اهرمی باشند و برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار جایگزین مناسبی محسوب شوند.
از سوی دیگر عواملی مانند افزایش نرخ بهره از ابتدای سال 1401 تا مقطع زمانی فعلی در کنار عقب‌ماندگی نرخ ارز مبادلاتی شرکت‌ها تاثیر قابل‌توجهی بر سودآوری شرکت‌ها داشتند. این عوامل، همراه با ریسک‌های سیاسی و احتمال فعال‌شدن مکانیسم ماشه، موجب شدند سرمایه‌گذاران به‌صورت محتاطانه عمل کنند و ارزش دلاری بازار نسبت به میانگین‌های گذشته پایین‌تر بیاید. پروسه‌ای که تروئیکا به ایران فرصت داده ممکن است نوسانات مثبت کوتاه‌مدت را در بازار ایجاد کند، اما تا زمانی که ثبات سیاسی و رفع ریسک‌های بین‌المللی برقرار نشود، نمی‌توان انتظار رشد پایدار و جهت‌دار از بازار داشت. به‌هرحال، سهام هنوز پتانسیل دارد و فرصت‌هایی برای معامله وجود دارد، اما سرمایه‌گذاران باید همواره بااحتیاط و مدیریت ریسک عمل کنند.
عباسی در پایان افزود: بازار در روزهای آینده همچنان با نوسانات رفت و برگشتی روبه‌رو خواهد بود. اخبار سیاسی، به‌ویژه موضوع مکانیسم ماشه و روند مذاکرات بین‌المللی، تعیین‌کننده جهت حرکت بازار خواهند بود. سهامداران محافظه‌کار، صندوق‌های طلا را به‌عنوان پوشش ریسک و صندوق‌های درآمد ثابت را به‌عنوان گزینه‌ای امن‌تر تا پایان سال مدنظر قرار می‌دهند. هرگونه خبر مثبت کوتاه‌مدت می‌تواند نوسان‌های موقتی ایجاد کند، اما تا تثبیت شرایط سیاسی و کاهش ریسک‌ها، رشد پایدار بازار چندان محتمل نخواهد بود.
سهیلا نقی‌پور، کارشناس بازار سرمایه نیز روند روز گذشته بازار سهام را این‌گونه توضیح داد: بورس تهران در شرایط کنونی تحت‌تاثیر عوامل متعدد داخلی و خارجی، روزهای پرنوسان و مبهمی را سپری می‌کند. نوسانات روزهای گذشته در حالی رخ می‌دهد که ریسک‌های سیستماتیک، به‌ویژه احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه، سایه سنگینی بر بازار انداخته است. اجرای احتمالی این مکانیسم که می‌تواند تحریم‌های بین‌المللی را به‌صورت خودکار بازگرداند، می‌تواند اتمسفر ناامیدی را به پیکره ناتوان بازار تزریق کند. از منظر تکنیکالی، شاخص کل بورس پس ازدست‌دادن حمایت کلیدی 2میلیون و 500 هزار واحدی، وارد فاز نزولی عمیق‌تری شده است.
در حال حاضر، حمایت بعدی در محدوده 2میلیون و 380 هزار واحدی قرار دارد که از نظر تکنیکال، تلاقی خط روند حمایت داینامیک و تراز 61.8 فیبوناچی است. این محدوده از اهمیت بالایی برخوردار است و حفظ آن می‌تواند مانع از تشدید روند نزولی شود. بااین‌حال، درصورتی‌که حمایت مذکور به هر دلیلی شکسته شود، چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار برای چند ماه آینده چندان امیدوارکننده نخواهد بود و احتمال می‌رود شاهد تداوم فضای احتیاطی و خروج نقدینگی خواهیم بود.
نقی‌پور ادامه داد: در کنار وضعیت بازار سهام، صندوق‌های طلا به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران، روند صعودی قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند. افزایش تقاضا برای طلا، به‌ویژه در شرایطی که نرخ دلار غیررسمی از مرز 96 هزار تومان عبور کرده، نشان‌دهنده حرکت نقدینگی به سمت بازارهای موازی است. این روند صعودی در صندوق‌های طلا، به‌ویژه در شرایطی که انتظارات تورمی تقویت شده، همچنان ادامه دارد. در مقابل، صندوق‌های اهرمی که در دوره‌های صعودی بازار عملکرد درخشانی داشتند، اکنون با چالش‌های جدی مواجه هستند. این صندوق‌ها با ریزش 50 تا 60 درصدی ارزش خود، در حال معامله با حباب منفی 5 تا 6 درصد هستند. این وضعیت نشان‌دهنده کاهش جذابیت این ابزارهای سرمایه‌گذاری در شرایط پرریسک کنونی است. چرا که سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند از ابزارهای پرریسک دوری کنند. این افت قابل‌توجه، اعتماد سرمایه‌گذاران به این صندوق‌ها را کاهش داده و بخشی از نقدینگی را به سمت گزینه‌های کم‌ریسک‌تر هدایت کرده است.
بااین‌وجود احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند تاثیر منفی قابل‌توجهی بر صنایع بزرگ و صادرات‌محور مانند پتروشیمی، فلزات اساسی و معدنی‌ها داشته باشد. بازگشت تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های نقل‌وانتقال مالی، کاهش صادرات نفت و افزایش هزینه‌های تولید را به دنبال خواهد داشت که به طور مستقیم سودآوری این صنایع را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این موضوع، همراه با فضای روانی منفی ناشی از تنش‌های ژئوپلیتیک، اعتماد سرمایه‌گذاران را تضعیف کرده و بازار را در حالت انتظار نگه داشته است. از منظر ارزش‌گذاری، ارزش دلاری بازار سهام ایران به حدود 84میلیارد دلار رسیده که در مقایسه با سال 1399 که 430میلیارد دلار بوده کاهش چشم‌گیری را نشان می‌دهد.
نسبت قیمت به درآمد P/E بازار نیز به حدود 5.2رسیده که پایین‌ترین سطح در یک دهه اخیر است و نشان‌دهنده ارزندگی سهام در عین نبود تقاضای کافی است. این اعداد، اگرچه از منظر بنیادی جذابیت بازار را نشان می‌دهند، اما بی‌اعتمادی و کمبود نقدینگی مانع از بهره‌برداری از این ارزندگی شده است. بااین‌حال، تا زمانی که ابهامات برطرف نشود، بازار در محدوده‌های فعلی نوسان خواهد کرد و روند صعودی پایدار بعید به نظر می‌رسد و تنها نوسانات مثبت مقطعی رخ خواهد داد.