صفر تا 100 خدمات آموزشی و حمایتی برای 105 هزار فرشته زمینی
به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور با کودکان و نوجوانان در شرایط خاص جسمی و روحی در ارتباط است و مسیر پر فراز و نشیبی را برای حمایت از این کودکان طی کرده می‌کند.
به سراغ حمید طریفی حسینی معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور رفتیم که ببینیم در 2 سال گذشته، چه اقداماتی در این سازمان انجام شده است.
** 105 هزار دانش‌آموز با نیازهای ویژه در کشور تحصیل می‌کنند
*فارس: در حال حاضر چه تعداد دانش‌آموز تحت پوشش این سازمان هستند؟
هم اکنون حدود 105 هزار دانش‌آموز با نیازهای ویژه تحت پوشش خدمات سازمان آموزش و پرورش استثنایی هستند که حدود 82 هزار نفر از آنها در مدارس استثنایی و مابقی آنان در مدارس پذیرا و در کنار سایر همسالان‌شان در حال تحصیل هستند. حدود 50 هزار نفر به صورت سالانه از خدمات توانبخشی مراکز مشکلات ویژه یادگیری استفاده می‌کنند.
این دانش‌آموزان در 1750 مدرسه استثنایی و حدود 21 هزار مدرسه پذیرا مشغول آموزش هستند و همچنین برای بازماندگان از تحصیل شرایط حضور در مدارس عادی و استثنایی نیز فراهم است.
* فارس: آیا این خدمات به همه دانش‌آموزان استثنایی حتی در دورترین مناطق هم می‌رسد؟
خدمات آموزشی، پرورشی توانبخشی و حمایتی سازمان آموزش و پرورش استثنایی حتی در دورافتاده ترین نقاط کشور به این عزیزان ارائه می‌شود و بدین منظور دستورالعمل ثبت‌نام دانش‌آموزان در مناطق روستایی صعب العبور نیز به استان‌ها ارسال شده است.
دستورالعمل ثبت‌نام دانش‌آموزان در مناطق روستایی صعب العبور نیز به استان‌ها ارسال شده است
یکی از برنامه‌های این سازمان، افزایش پوشش تحصیلی است که به منظور مداخله بهنگام، نوآموزان استثنایی از بدو تشخیص، حتی یک سالگی، تحت پوشش قرار می‌گیرند.
همچنین طرح شهید محمودوند جهت شناسایی و جذب بازماندگان از تحصیل توسط معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در حال اجراست و در این طرح تلاش می‌شود تمام دانش‌آموزانی که دارای معلولیت هستند چنانچه آموزش پذیر باشند تحت پوشش نظام آموزشی قرار گیرند.
* فارس: محور اصلی تحولات و نوآوری‌ها در سازمان آموزش و پرورش استثنایی چیست؟
4 محور اصلی تحولات و نوآوری‌ها شامل «توسعه عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی»، «نظام سازی در حوزه‌های مغفول آموزش‌وپرورش استثنایی»، «روزآمدسازی و کیفیت‌بخشی برنامه‌های آموزشی و پرورشی» و «فعال‌سازی ظرفیت‌های شرکای کاری آموزش‌وپرورش استثنایی در پشتیبانی و ارائه خدمات حمایتی و تمرکز سازمان بر کیفیت‌بخشی برنامه‌های آموزشی، پرورشی و توانبخشی» است.
** تحت پوشش قرار دادن گروه‌های جدید استثنایی
* فارس: یکی از بخش‌های مهم این سازمان، حوزه پیشگیری، تشخیص و توانبخشی است؛ در این حوزه برای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه چه کرده‌اید؟
یکی از اقدامات، طراحی و استقرار نظام تشخیص، توانبخشی و مداخله بهنگام است. در این راستا بازمهندسی ساختار سازمان با رویکرد مأموریت‌گرایی و تخصص‌گرایی انجام شد و معاونت پیشگیری، تشخیص و توانبخشی ایجاد شد.
در این بخش، جذب نیروی توانبخشی مورد نیاز مراکز و مدارس استثنایی برای اولین بار بعد از 2 دهه صورت گرفت که 1000 ردیف استخدامی گرفته شد و آزمون استخدامی هم برگزار شد.
همچنین جایگاه توانبخشی در نظام آموزش‌وپرورش استثنایی تثبیت شد که در راستای احیای هدف شماره یک از اساسنامه تشکیل سازمان بود و مربی امور توانبخشی در نظام طبقه‌بندی مشاغل معلمان تعریف شد.
جایگاه توانبخشی در نظام آموزش‌وپرورش استثنایی تثبیت شد
تحت پوشش قرار دادن گروه‌های جدید استثنایی و تمهید شرایط ارائه خدمات تشخیصی، آموزشی و توانبخشی به آنها مانند گروه اختلال نقص توجه، بیش فعالی، آسیب زبان و گفتار و طیف اتیسم از دیگر اقدامات بوده است.
همچنین مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله بهنگام رشدی - تربیتی راه‌اندازی و مستقر شدند که این مراکز نقش تضمین کیفیت آموزش و یادگیری و جلوگیری از افت تحصیلی دانش‌آموزان مدارس عادی را بر عهده دارند. در این راستا 811 مرکز جامع در سراسر کشور مستقر شده‌اند. ضمن اینکه شناسایی، آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی مورد نیاز مراکز نیز صورت گرفته است.
فراهم شدن پایگاه‌های ثابت و دائمی سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان، فراهم شدن امکان ارائه خدمات تشخیصی و توانبخشی به نوآموزان پیش‌دبستانی با رویکرد مداخله بهنگام و فراهم شدن امکان ارائه خدمات تشخیصی و توانبخشی به نوآموزان و دانش‌آموزان اختلال نقص توجه، بیش فعالی، آسیب زبان و گفتار و دیرآموزان یعنی دانش‌آموزان نیازمند توجه خاص آموزشی از دیگر اقدامات بوده است.
** سن سنجش نوآموزان به 4 سال تعمیم داده شد
* فارس: فرایند سنجش سلامت جسمانی دانش‌آموزان را کلا تغییر داده‌اید؟
موضوع سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان از اقدامات مهم ما بوده است. در این راستا اصلاح ابعاد و مؤلفه‌های مختلف برنامه ملی سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان و پیش‌دبستانی و ایجاد پایگاه‌های ثابت و دائمی سنجش در قالب مراکز جامع مد نظر قرار گرفت.
فرایندی شدن اجرای برنامه سنجش در طول سال تحصیلی به‌جای فرصت کوتاه تابستان از اقدامات مهم بود که این امر علاوه بر اثر کیفی بر فرایندهای غربالگری و تشخیصی باعث شده است تا با اتمام سنجش در خردادماه فرصت زمانی کافی برای کلاس‌بندی دانش‌آموزان پایه اول و سازمان‌دهی و صدور به‌موقع ابلاغ‌های معلمان دوره ابتدایی، ثبت سفارش و توزیع کتاب‌های درسی دانش‌آموزان پایه اول، صرفه‌جویی در مصرف انرژی به دلیل اتمام فرایند سنجش قبل از شروع فصل تابستان و... فراهم شود. همچنین تعمیم سن سنجش نوآموزان به 4 سال به‌جای سن ورود به دبستان با رویکرد تشخیص و مداخله بهنگام صورت گرفت.
از دیگر موارد تغییر عوامل اجرای سنجش‌های مقدماتی، سنجش‌های تخصصی و جهش تحصیلی بود که اجرا توسط متخصصین رسمی مراکز جامع با رشته‌های مرتبط روانشناسی و مشاوره و علوم تربیتی انجام می‌شود. همچنین کاهش 50 درصدی ارجاعات سنجش‌های تخصصی صورت گرفت.
به‌روزرسانی ابزارهای غربالگری و افزودن متغیرهای مهم به مؤلفه‌های مورد سنجش و آزمون‌ها مانند غربالگری اختلال یادگیری ویژه، شایستگی‌های حرکتی و آسیب گفتار و زبان
الکترونیکی کردن تمام فرایندهای کاری از نوبت‌گیری تا ثبت نتایج و در نتیجه فراهم شدن داده‌های بزرگ از وضعیت سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان کشور و امکان تحلیل‌های لازم به‌منظور سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی داده بنیاد و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر شواهد در این حوزه‌ها برای ارکان نظام آموزش‌وپرورش کشور، اقدام مهمی بود که انجام شد.
به‌روزرسانی ابزارهای غربالگری و افزودن متغیرهای مهم به مؤلفه‌های مورد سنجش و آزمون‌ها مانند غربالگری اختلال یادگیری ویژه، شایستگی‌های حرکتی، آسیب گفتار و زبان و نقص توجه و بیش فعالی و ایجاد نظام ارجاع برای پذیرش دانش‌آموزان در مراکز جامع از طریق آموزش و توانمندسازی معلمان دوره ابتدایی برای مشارکت در فرایندهای غربالگری و مداخله مختصر در کلاس (رویکرد پاسخ به مداخله)، تربیت 800 مدرس منطقه‌ای و آغاز فرایند آموزش 360 هزار نفر از معلمان دوره ابتدایی در این راستا انجام شد.
نظم‌بخشی و کیفیت‌بخشی به فرایند جای‌دهی آموزشی دانش‌آموزان استثنایی در نظام آموزشی کشور با کیفیت‌بخشی به برنامه ملی سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی و تشکیل کمیته جای‌دهی آموزشی صورت گرفت.
**گروه تخصصی آموزشی اتیسم و چند معلولیتی برای اولین بار ایجاد شد
یک بخش دیگر از فعالیت ما روزآمدسازی و کیفیت‌بخشی امور آموزشی، پرورشی و تربیت‌بدنی است که در این راستا بازمهندسی ساختار سازمان با رویکرد تقویت و یکپارچه‌سازی حوزه آموزش، پرورشی و تربیت‌بدنی صورت گرفت و معاونت آموزشی، پرورشی و تربیت‌بدنی ایجاد شد.
ایجاد مدیریت تألیف و برنامه‌ریزی آموزشی و درسی جهت تحول بنیادین در برنامه‌های آموزشی و درسی و کیفیت بسته‌های تربیت و یادگیری، ایجاد گروه تخصصی آموزشی اتیسم و چند معلولیتی برای اولین بار در سازمان و ایجاد گروه تخصصی پرورشی و تربیت‌بدنی از دیگر موارد بود.
از دیگر اقدامات در این بخش تقویت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی، طراحی رشته‌های تحصیلی جدید و قرار گرفتن در مسیر تصویب در مراجع ذی‌ربط مانند موسیقی، خدمات فروشگاهی، کاشت گیاهان دارویی و توزیع متوازن رشته‌های تحصیلی موجود (36 رشته کاردانش خاص موجود) و ایجاد رشته محل‌های جدید مبتنی بر آمایش نیازهای بوم و منطقه و در تناسب بااستعدادها و علایق دانش‌آموزان، راه‌اندازی حدود 90 رشته محل جدید در هنرستان‌های استثنایی سراسر کشور بوده است.
همچنین تأمین منابع مالی برای تجهیز کارگاه‌های موردنیاز رشته‌های جدید راه‌اندازی شده در هنرستان‌ها به ازای هر رشته 70 تا 100 میلیون تومان، ایجاد رشته تربیت‌بدنی ویژه هنرستان‌های استثنایی، تصویب 2 رشته موسیقی و امور خدمات عمومی در شورای عالی آموزش‌وپرورش ویژه دانش‌آموزان اتیسم و کم‌توان ذهنی، بازنگری برنامه‌های درسی و کتاب‌های درسی، تقویت دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی، راه‌اندازی مدارس تخصصی پیش‌دبستانی، تهیه و توزیع کیت‌های آموزشی موردنیاز و هوشمند سازی کلاس‌های درس (100 کلاس توسط خیرین) از دیگ اقدامات بود.
در این مسیر توانستیم 2332 ردیف استخدامی آموزگار استثنایی بگیریم و جذب و پوشش تحصیلی کودکان دارای معلولیت بازمانده از تحصیل با بهره‌گیری از ظرفیت سامانه شهید محمودوند صورت گرفت. ضمن اینکه تقویت رویکرد آموزش تلفیقی و فراگیر با آموزش و توانمندسازی معلمان و مناسب‌سازی فضای فیزیکی مدارس عادی صورت گرفت و هر استان ملزم به مناسب‌سازی فیزیکی حداقل 10 مدرسه بزرگ‌شده است.
برگزاری مسابقات ورزشی و فرهنگی و هنری دانش‌آموزان و کارکنان در سطح ملی با حضور حدود 3000 دانش‌آموز در تابستان، اردوهای زیارت اولی، تجهیز نمازخانه‌های مدارس استثنایی با ابلاغ اعتبار 3 میلیارد تومان به مدارس و ایجاد کتابخانه‌های کلاسی و توزیع یک میلیارد تومان کتاب برای کتابخانه‌های مدارس استثنایی در این راستا انجام شده است.
از دیگر اقدامات می‌توان به تمهید الزامات تخصیص مربی پرورشی به مدارس استثنایی، توسعه مشارکت‌های بین بخشی و فرابخشی مثل تفاهم‌نامه‌های همکاری با سازمان فنی وحرفه‌ای، فدراسیون ورزشی ناشنوایان، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان نهضت سوادآموزی و... اشاره کرد. همچنین تولید و توزیع 23 هزار و 200 جلد کتاب درسی خط بریل در 194 عنوان برای حدود 2100 دانش‌آموز نابینا و اصلاح فرایندهای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان استثنایی صورت گرفت.
**منابع مالی لازم برای پوشش ایاب‌وذهاب رایگان دانش‌آموزان استثنایی در قانون بودجه وارد شد
* فارس: از نظر خدمات حمایتی برای دانش‌آموزان استثنایی چه اقداماتی انجام شده است؟
یکی از مهم‌ترین اقدامات سرویس ایاب و ذهاب دانش‌آموزان استثنایی است که تمهید الزامات ایاب‌وذهاب مناسب‌سازی شده، ایمن، در دسترس و رایگان دانش‌آموزان استثنایی انجام شد.
منابع مالی لازم برای پوشش ایاب‌وذهاب رایگان دانش‌آموزان استثنایی توسط شهرداری‌ها در قانون بودجه 1402 کشور برای اولین بار قرار گرفت. در قوانین بودجه مجوز انتشار مبلغ 18 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت برای توسعه حمل‌ونقل و ناوگان درون‌شهری و ایاب‌وذهاب رایگان دانش‌آموزان استثنایی به شهرداری‌های کشور داده شد.
همچنین بر اساس مصوبه هیأت وزیران در شهریور 1402 موضوع ایاب‌وذهاب مناسب‌سازی شده، ایمن، در دسترس و رایگان دانش‌آموزان استثنایی در آیین‌نامه حمل‌ونقل دانش‌آموزان کشور برای اولین بار قرار گرفت.
نهادهای مدیریت شهری و شهرداری‌های شهرهای بزرگ کشور در تأمین منابع مالی یا ارائه خدمات ایاب‌وذهاب رایگان دانش‌آموزان استثنایی مثل شهرهای تهران، کرمانشاه، شیراز، همدان، کرمان، اصفهان، مشهد، بندرعباس و... فعال شدند.
از دیگر اقدامات بیمه خدمات توانبخشی مبتنی بر بیمه پایه برای دانش‌آموزان استثنایی است که 59 خدمت توانبخشی با تعرفه 70 درصد هزینه خدمات توانبخشی در بخش خصوصی ارائه شد.
ارائه خدمات حمایتی و توانبخشی برون مدرسه‌ای از دیگر فعالیت‌ها بوده است که حدود 13 میلیارد تومان در سال گذشته تخصیص یافت.
همکاری و تعامل نزدیک با شرکای کاری به‌ویژه سازمان بهزیستی به‌منظور تعیین نوع و شدت معلولیت، صدور کارت معلولیت و بهره‌مندی از خدمات حمایتی این سازمان در کوتاه‌ترین زمان ممکن و رایگان شدن کامل هزینه‌های کاشت حلزون و تربیت شنیداری برای کودکان با آسیب شنوایی از طریق کمک‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی از دیگر اقدامات بوده است.
** ورود دانش‌آموزان استثنایی به دانشگاه‌ها
*فارس: شنیدیم دانش‌آموزان استثنایی در کنکور هم موفقیت‌هایی داشتند؟
بله، رتبه 25 کنکور علوم انسانی امسال توسط دانش‌آموز با معلولیت جسمی - حرکتی شدید از استان مازندران کسب شده است که به‌صورت تلفیقی در مدارس عادی تحصیل می‌کرد.
در کنکور سراسری سال 1401، تعداد 125 دانش‌آموز استثنایی موفق به کسب رتبه‌های زیر 10 هزار شدند که از این تعداد، 12 دانش‌آموز رتبه زیر 1000 و 65 نفر رتبه‌های 1000 تا 5000 را کسب کردند.
از میان 12 دانش‌آموز استثنایی که موفق به کسب رتبه‌های زیر 1000 شده‌اند، 6 دانش‌آموز نابینا و نیمه بینا بودند.
* فارس: در این مدت چه کمک‌هایی را توانستید از دولت و مجلس برای تقویت و ارتقای نظام آموزش و پرورش استثنایی کسب کنید؟
یکی از این اتفافات تخصیص 1000 ردیف استخدامی ویژه جذب کاردرمان و گفتاردرمان موردنیاز مدارس استثنایی اسیت که پس از 2 دهه اتفاق افتاد و تقریباً دو برابر نیروهای موجود را قرار است جذب کنیم.
تخصیص 2332 ردیف جذب آزمون آموزگار استخدامی در کنار جذب سالانه حدود 600 تا 700 نفر آموزگار استثنایی از طریق دانشگاه فرهنگیان از دیگر همکاری‌هایی بوده است که صورت گرفته است.
همکاری مؤثر سازمان اداری و استخدامی در راه‌اندازی مراکز جامع سنجش، آموزش، توانبخشی و مداخله بهنگام را نباید فراموش کنیم همچنین ارکان مدیریتی و بدنه کارشناسی ساختار سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی در فرایند بازمهندسی ساختار این سازمان پس از 10 سال توسط سازمان اداری و استخدامی کشور تقویت شد.
همانطور که اشاره کردم قرار دادن منابع مالی موردنیاز ایاب‌وذهاب رایگان برای شهرداری‌های کشور در قانون بودجه 1402 کشور و امکان انتشار اوراق مشارکت تا سقف 18 هزار میلیارد تومان برای شهرداری‌ها، فعال شدن مجموعه نهادهای مدیریت شهری شهرهای بزرگ کشور در تأمین سرویس دانش‌آموزان استثنایی و قرار گرفتن موضوع ایاب‌وذهاب مناسب‌سازی شده، ایمن، در دسترس و رایگان دانش‌آموزان استثنایی در آیین‌نامه حمل‌ونقل دانش‌آموزان کشور برای اولین بار از اقداماتی بود که انجام شد.
تسهیل شرایط صدور کارت معلولیت برای دانش‌آموزان استثنایی از سوی سازمان بهزیستی با راه‌اندازی واحد سیار ICF (تعیین نوع و شدت معلولیت افراد)، پوشش 59 خدمت توانبخشی مبتنی بر بیمه پایه برای افراد دارای معلولیت و فراهم شدن امکان استفاده دانش‌آموزان استثنایی دارای کارت معلولیت سازمان بهزیستی از این خدمات با همکاری سازمان بهزیستی و سازمان بیمه سلامت کشور، فراهم شدن امکان بهره‌مندی دانش‌آموزان استثنایی دارای بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج مثل آسیب شنوایی شدید و دیستروفی‌های عضلانی و سایر بیماری‌های خاص از تسهیلات صندوق بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج از دیگر فعالیت‌هایی بود که انجام شد.
پایان پیام /
شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید
این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید حمید طریفی حسینی رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور دانش‌آموزان استثنایی این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است
