ضرورت ساماندهی حوزه علم و فناوری در موضوعاتی مانند ارتقا اساتید
رئیس مرکز هیئت‌های امنا و هیئت‌های ممیزه وزارت علوم گفت: ضرورت دارد حوزه علم و فناوری، به‌ویژه در موضوعاتی مانند ارتقا استادان ساماندهی شود.
رئیس مرکز هیئت‌های امنا و هیئت‌های ممیزه وزارت علوم گفت: ضرورت دارد حوزه علم و فناوری، به‌ویژه در موضوعاتی مانند ارتقا استادان ساماندهی شود.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری، دکتر روح‌اله رضوی‌نژاد، رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری در ادامه برنامه دیدار و تکریم نخبگان و استادان برجسته دانشگاه‌ها، در دفتر دکتر علی خاکی صدیق، استاد دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی و رئیس مرکز هیئت‌های امنا و ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری حضور یافت و با احترام به مقام شامخ علمی این استاد برجسته فرهنگستان علوم ایران، از تلاش‌ها و خدمات وی تقدیر کرد.
در این نشست صمیمانه که دکتر سیدحجت‌الحق حسینی، استاد دانشگاه و پژوهشگر نیز حضور داشت؛ به خدمات این استاد گروه کنترل دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی اشاره و بیان شد: وی در 21 دی‌ماه 1341 در خرم‌آباد دیده به جهان گشود. پدربزرگ مادری او، آیت‌الله حاج آقا روح‌الله کمالوند، سفیر نهضت انقلاب به انتخاب آیت‌الله العظمی بروجردی (ره) و از یاوران دیرین حضرت امام خمینی (ره) است.
پدر دکتر علی خاکی صدیق، حجت‌الاسلام و المسلمین عابدین خاکی صدیق (ره)، از نخستین دانش آموختگان دانشگاه و حوزه (دانشگاه تهران و حوزه علمیه قم) و از خادمان فرهنگ و دیانت و معتمد خاص و امین آیت‌الله کمالوند بود.
دکتر خاکی صدیق، ارادت بسیار ویژه به ساحت نورانی ائمه اطهار، به‌ویژه حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) و حضرت صاحب‌الزمان (عج) دارند.
پروفسور علی خاکی صدیق از نخستین استادان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی است و در سال 1391 به عنوان نخستین مهندس برجسته فرهنگستان علوم ایران انتخاب شده و ریاست دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی را در دو دوره برعهده داشته است. همچنین معاونت آموزش وزارت علوم را بیش از دو سال برعهده داشته و اکنون رئیس مرکز هیئت امنا و ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و از جمله اساتید اثرگذار در حوزه تخصصی دانش کنترل است.
حوزه‌های کنترل سیستم‌های چند متغیره، کنترل دیجیتال و کنترل تطبیقی از جمله کارهای تخصصی دکتر خاکی صدیق است.
این استاد دانشگاه تاکنون بیش از 8 کتاب تألیف و بیش از 200 مقاله علمی پژوهشی و همایشی را منتشر کرده است. همچنین راهنمایی و مشاوره بیش از 120 دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری مهندسی کنترل در سراسر کشور از جمله سوابق آموزشی و پژوهشی او است.
در کنار نگاه تخصصی مهندسی، از ویژگی‌های مهم دیگر این استاد دانشگاه، توجه به تاریخ و فلسفه علم و فناوری است. کتاب‌های «تاریخ مهندسی کنترل» و نیز «فلسفه فناوری» از جمله آثار برجسته او است. دیگر ویژگی پرداختن به موضوع «اخلاق پژوهشی و مهندسی» است که خاکی صدیق در این حوزه نامدار و دارای اثر است. کتاب‌های «تاریخ دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی: نخستین دانشگاه صنعتی ایران» و «کتاب‌شناسی جامع خواجه نصیرالدین طوسی» در دانشگاه با هدایت و راهبری وی، پژوهش و نگارش شده‌اند که توفیق‌های ملی و بین المللی یافته است.
حکمرانی علم و فناوری باید بستر نقش‌آفرینی مردم را فراهم کند
رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری در این نشست به موضوع حکمرانی علم و فناوری در کشور و سایر کشورهای جهان پرداخته و با اشاره به اقدامات کشورهای دنیا در حوزه حکمرانی و به طور خاص در علوم طبیعی به الگوهای غربی که هدف آن «تسلط و استعمار دنیا» است اشاره کرد و گفت: با ایجاد زیرساخت‌های خاص و یا سایر روش‌های استفاده از ظرفیت‌های اعتباری، عملاً غرب از پول، ظرفیت‌ها و امکانات دیگران برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کند.
وی در ادامه به 17 روش مختلف اشاره کرد که آمریکا از طریق آنها این کار را انجام می‌دهد و افزود: ذهن ما معمولاً به سمت سیستم مجلات علمی می‌رود که تنها یکی از این روش‌هاست، درحالی‌که زیرساخت‌های خاص و ظرفیت‌های اعتباری نقش کلیدی‌تری دارند.
این استاد دانشگاه در توضیح «ظرفیت‌های اعتباری» تصریح کرد: آمریکا از ظرفیت‌های اعتباری خود که چندین برابر ظرفیت‌های مالی‌اش است، به‌شدت بهره می‌برد. سیستم‌های مالی آنها طوری طراحی شده‌اند که این اعتبار را ساماندهی کنند و ظرفیت‌های دیگران را در خدمت منافع استعماری خود بیاورند.
وی سپس به نکته دیگری در سیستم حکمرانی اشاره کرد و گفت: ما در کشورمان غالباً علاقه‌مندیم روی قله‌ها تمرکز کنیم؛ مثلاً به دنبال بهترین‌ها می‌گردیم و برنامه‌هایمان را عمدتاً برای همین گروه محدود، طراحی می‌کنیم. درحالی‌که اگر چه باید به برترین‌ها توجه داشته باشیم، اما برنامه‌ریزی کلان باید به‌گونه‌ای انجام شود که همه ظرفیت‌ها و ذی‌نفعان را تحت پوشش قرار داده و از همه آن ظرفیت‌ها بهره‌مند شویم.
رضوی‌نژاد، نگاه حاکم بر سیستم حکمرانی غرب را چنین تحلیل کرد که نگاه پشت این مدل، نگاه سلطه و استعماری است. همین نگاه است که منجر به چپاول و فجایعی مانند کشتار در غزه می‌شود. آنها با زور می‌خواهند به اهداف خود برسند. بنابراین، در حوزه حکمرانی علم و فناوری (به‌ویژه علوم طبیعی)، این کشورها بستری را می‌چینند که در راستای همین اهداف سلطه‌جویانه باشد.
وی گفت: ما در کشور در حوزه حکمرانی علم و فناوری نیاز به طراحی و تلاش جدی داریم و کپی‌برداری‌های سطحی مدل‌های غربی قطعاً در فضای انقلاب اسلامی مشکلی از ما را حل نخواهد کرد. وقتی این مدل‌ها را کپی می‌کنیم نباید انتظار داشته باشیم عملکرد مناسبی داشته باشند. بنابراین نمی‌توان توقع داشت این "دست و پا"های تقلیدی در سیستم حکمرانی کارایی لازم را داشته باشند. بنابراین باید مدل و الگوی حکمرانی خودمان را طراحی و پیاده کنیم.
رضوی‌نژاد در ادامه بر اساس کلیدواژه‌های مندرج در پیام‌های مقام معظم رهبری مدظله‌العالی تعریف بسیج را این‌گونه بیان کرد: بسیجی کسی است که نسبت به انقلاب و مردم احساس مسئولیت می‌کند و برای کسانی که این احساس مسئولیت را دارند احترام می‌گذارد. با این تعبیر، همه آحاد مردم ایران بسیجی هستند.
وی افزود: وظیفه اصلی ما، بسیج‌کنندگی ظرفیت‌های مردم و انقلاب اسلامی برای حل مسائل انقلاب اسلامی است. بسیاری از مسائل در کشور متولیان خاص خود را دارند و نقش ما تسهیل مشارکت مردمی در حمایت از آن بخش‌هاست.
رضوی‌نژاد تاکید کرد: تحقق تمدن نوین اسلامی از طریق کسب مرجعیت علمی ممکن می‌شود که خود نیازمند خیزش جدید علمی و جهاد علمی است. سیستم حکمرانی باید بستر نقش‌آفرینی مردم را فراهم کند.
رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری در ادامه اهداف و برنامه‌ها و رویکرد سازمان بسیج علمی را در سه حوزه «شبکه سازی، گفتمان‌سازی و امید آفرینی»؛ «تقویت بنیه و تربیت کادر تراز انقلاب اسلامی» و «تولید دانش و فناوری‌های نوین. تمدن‌ساز و اقتدار آفرین» بیان کرد و در حوزه تربیت کادر تراز انقلاب اسلامی به نمونه موفقی چون "طرح شهید احمدی روشن" این سازمان اشاره کرد و افزود: امروز 166 مجموعه نخبه‌پرور در کشور داریم که با محوریت مردم فعالیت می‌کنند. نکته قابل توجه اینکه نخبه پروری که یکی از پیچیده‌ترین فعالیت‌هاست توسط مردم انجام می‌شود و نکته مهم دیگر اینکه این فعالیت‌ها با محوریت مسجد انجام می‌شود.
حل بنیادین مسأله حکمرانی علمی در کشور
علی خاکی صدیق نیز در این دیدار ضمن تشکر از حضور رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری و همراهان به نقش توسل به ائمه اطهار (ع) اشاره و تاکید کرد: همان‌طور که تجربه همه ما نشان می‌دهد؛ ائمه اطهار (ع) هیچ گاه کسی را بی‌پاسخ نمی‌گذارند.
وی افزود: توصیف و توضیح مقام معظم رهبری از مفهوم عمیق «بسیج» برایم بسیار جالب توجه است. ایشان بسیج را محدود نکرده‌اند. با این تعبیر هرکسی با هر تخصصی و در هر رشته‌ای به کشور خدمت کند، ارزشمند است. برخی دانشگاهیان ممکن است به خارج رفته باشند؛ اما آنها که مانده‌اند و برای کشور دغدغه دارند و برای نظام و اعتقادات شأن تلاش می‌کنند نیز، سزاوار تقدیرند. باید خوب فکر کنیم حتی اگر اختلاف نظرهای احتمالی جاهایی وجود داشته باشد؛ به هر صورت این افراد تلاش می‌کنند و زحمت می‌کشند. اگر آنها را جذب و حفظ نکنیم، باخته‌ایم و آنگاه فقدان افراد متخصص و خلأ ناشی از فقدان آنان به‌وضوح احساس می‌شود.
خاکی صدیق در موضوع حکمرانی علم گفت: ما نمی‌توانیم صرفاً مدل غرب یا شرق را کپی‌برداری کنیم. هر مدل حکمرانی علمی یک بسته منسجم علمی، اجتماعی و فرهنگی است که مختص شرایط همان کشور طراحی شده است. کشورهای موفق در این حوزه هرکدام با سازوکارهای متفاوتی عمل می‌کنند. متأسفانه برخی از دانش آموختگان ما تبدیل به مهره‌های آن سیستم‌ها شده‌اند. نمونه‌اش حضور متخصصان ایرانی در شرکت‌هایی مثل گوگل، اپل و... است. این افراد لزوماً آدم‌های بدی نیستند؛ ولی در عمل در خدمت سیستمی قرار می‌گیرند که ممکن است سلطه‌گر و یا جنایتکار باشد؛ بی‌آنکه خودشان هم حتی متوجه باشند.
وی در ادامه به برخی آمارها در زمینه بازگشت دانشجویان تحصیل‌کرده به کشور در مقایسه با سایر کشورها اشاره کرد و گفت: تفاوت در آمار نشان‌دهنده تفاوت بنیادین الگوی حکمرانی علم و فناوری است. برخی کشورها توانسته‌اند با الگوهای بومی پیشرفت‌هایی را به دست آورند.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: ضرورت دارد حوزه علم و فناوری، به‌ویژه در موضوعاتی مانند ارتقا استادان ساماندهی شود. در این راستا کارگروهی متشکل از استادان باسابقه دانشگاه‌های سراسر کشور و صاحبان تجربه در حوزه ممیزی، مشغول بررسی آئین‌نامه‌ها هستند. این بررسی‌ها شامل مطالعه تطبیقی تجربیات، بررسی آسیب‌ها و شناسایی موانع و پیشنهاد راه‌حل‌های متمرکز و عملیاتی است.
وی افزود: هدف، احیای پتانسیل واقعی آموزش عالی کشور است. تحقق انتظارات رهبری از این نهاد حیاتی با اصلاح ساختارها ممکن می‌شود. باید نقش نهادهای مؤثر بازتعریف شود و تأثیر گذاران حوزه آموزش عالی با انجام یک «کار بنیادی و انقلابی»، چالش‌های سازمانی و ساختاری را حل کنند و نهادهای کارآمد ورود حساب‌شده و تأثیرگذار داشته باشند. مشکلات حکمرانی علمی کشور باید به طور بنیادین حل شود.
در پایان این نشست صمیمانه، رئیس سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری با اهدای لوح سپاس از خدمات ارزنده علمی و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر آموزشی و پژوهشی این استاد فرهیخته تقدیر و اظهار امیدواری کرد با تلاش‌های پیوسته و اثرگذار وی و دیگر استادان، دانشوران و پژوهشگران شاهد بالندگی روزافزون جامعه اسلامی و انقلابی‌مان باشیم.