عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران: کرونا تاثیر مخربی بر اقتصاد خواهد داشت
اهواز - ایرنا - عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: پاندمی شدن (شیوع گسترده) کرونا در ابتدا بر مقوله بهداشت و سلامت جامعه موثر واقع شده و در مراحل بعدی تاثیر مخربی بر اقتصاد خواهد داشت.
دکتر سید امین منصوری روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: در حال حاضر مهمترین چالش در زمینه ی کرونا، مسئله «پاندمی» بودن این بیماری است، لذا تا زمانی که این بیماری شیوع گسترده نداشته باشد به خودی خود خطرناک ارزیابی نمی شود اما اگر به شیوع فراگیر برسد بسیار خطرناک خواهد بود.
وی گفت: این تحول اگرچه در ابتدا بهداشتی و زیرساختی تلقی می شود اما لایه پنهان شده ای که بعدا به صورت آشکارا خود را نشان می دهد تأثیر فراوانی بر «مقوله های اقتصادی» خواهد داشت لذا در کشورها و مناطقی که بیماری به مرز شیوع نرسد، بیماری کنترل شده ارزیابی می شود و به طور مسلم اثرات اقتصادی و تحولات اقتصادی آن متفاوت و سنگین نخواهد بود.
وی گفت: اما اگر بیماری به مرز شیوع برسد به دلیل ضروری بودن سلامت، هزینه های تولید افزایش یافته و لذا تولید نکردن از تولید کردن با صرفه تر خواهد شد و اینجا است که این پاندمی دیگر اثرات بهداشتی نخواهد داشت و اثرات خود را در گام دوم بر مقوله های اقتصادی به جا می گذارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه بیان کرد: نکته مهم این فرایند در این است که تحولات اقتصادی و کاهش فعالیت های اقتصادی نیز به تنهایی اثرات اقتصادی ندارد، این مسئله در مرحله بعدی، اثرات اجتماعی برجای می گذارد و آمار جرم و جنایت را افزایش می دهد و بزهکاری در سطح جوامع آسیب پذیر را به شدت متاثر می کند.
وی گفت: همچنین در صورت فراگیری کرونا می توان مشکلات «امنیتی» را در صورت ادامه دار بودن شیوع بیماری متصور بود و در نهایت آسیب پذیری در مقابل قدرت خارجی و از دست رفتن امنیت نظامی و بین المللی باشد، لذا تمامی این تغییرات همگی به سطح گسترش ویروس برمیگردد و به طور حتم کشورها و مناطقی که سطح شیوع کمتری دارند از این مشکلات در امان خواهند ماند.
کرونا و ریشه مشکلات در اقتصاد
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز اظهار داشت: از طرفی تمامی این مشکلات که به ظاهر دلایل بهداشتی شروع کننده آن است، ریشه در وابستگی به اقتصاد و مقوله های معیشتی دارد و هر چقدر کشور یا منطقهای به مقوله های اقتصادی وابستگی بیشتری داشته باشد، کنترل سطح شیوع برای آن دشوار تر است.
منصوری ادامه داد: در اثر شیوع بیماری، برای خانواده های آسیب پذیر، مرگ سرپرست خانواده یا درآمد از دست رفته ناشی از کاهش یا از دست رفتن فعالیت های کاری وی و کاهش تقاضا می تواند منجر به فقر، وعده های غذایی از دست رفته برای کودکان و کاهش دسترسی به مراقبت های بهداشتی باشد.
وی افزود: برای خانوارهایی با درآمد متوسط از دست رفتن سرمایه ها و پس اندازهای آتی آن ها، کاهش سواد آموزشی و اثرات اقتصادی بلند مدت ناشی از تغییر رفتارها و الگوهای بهداشتی، جسمی و حرکتی است که نتیجه آن افزایش هزینه های سلامت و بهداشت و درمان و بیماری های روانی است، این ها اثراتی بسیار فراتر از مشکلات بهداشتی کووید19 هستند که در بلندمدت مشکلات زیادی در آموزش، تولید، خدمات، خرده فروشی، سرمایه انسانی و تعطیلی کارخانجات خواهند داشت.
رابطه مستقیم سطح آموزش و شیوع کرونا
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: بخش مهم دیگری که می تواند شیوع کرونا را تحت تاثیر قرار دهد، مسئله سطح سواد و آموزش مردم و به عبارتی آموزش های همگانی در شرایط بحران است که سطح تاب آوری یک منطقه یا کشور را در چنین مواقعی نشان می دهد.
وی با اشاره به اینکه این مسئله همانند هر بیماری واگیردار می تواند بسته به نحوه رفتار مردم و دولتمردان متفاوت ارزیابی شود افزود: به عنوان مثال در کشوری همانند سوئد سیاست دولتمردان اعتماد به مردم در زمینه رعایت فاصله اجتماعی و پروتکل های بهداشتی است بر این اساس متناسب با این رفتار در صورت رعایت این مسئله همانطور که شاهد هستیم کمترین تأثیرپذیری در اقتصاد به دلیل عدم تعطیلی گسترده رخ می دهد.
وی افزود: اما در کشورهای دیگری همانند اسپانیا و ایتالیا راهکار دولتمردان «قرنطینه» است که در نتیجه آن تعطیلی کامل کسب و کار افزایش اثرات اقتصادی است، یا می تواند همانند ایران از طرحی به صورت جلوگیری از ازدحام انجام شود که در گام اول تأثیرات زیادی بر کسب و کار داشت.
وی اظهار داشت: برای پاسخ به این مسئله که چقدر استان خوزستان و در سطح وسیع تر کشور از کرونا تأثیر پذیرفته است بستگی به سطح شیوع و چگونگی برخورد مردم با رعایت پروتکل های بهداشتی و فرهنگی دارد.
آسیب پذیری خوزستان در مقابل کرونا
وی ادامه داد: استان خوزستان به دلیل تنوع در قومیت و نژاد در سطح مناطق مختلف، آسیب پذیری بالاتری در زمینه رعایت اصول بهداشتی دارد و به دلیل ماهیت ملی آن وابستگی شدیدتری به بخش اقتصادی از خود نشان می دهد.
منصوری افزود: این موارد سطح شیوع را در آن در مرحله بالا نگه خواهد داشت و آنچه مسلم است در استان خوزستان، تأثیرپذیری از مقوله های اقتصادی ناشی از کوید 19 کمتر از سطح ملی خواهد بود ولی آن طرف وزنه الاکلنگی ما مشکلات بهداشتی است که سنگین شده است.
وی با اشاره به اینکه این وضعیت برای کشور در وضعیت نرمال تری ارزیابی می شود ادامه داد: به عبارتی انتظار می رود در سطح کشور اثرات اقتصادی در وضعیت بحرانی تری باشد ولی اثرات بهداشتی ناشی از کرونا در سطح کمتری قرار بگیرد.
تاثیر بلند مدت کرونا بر اقتصاد
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: بنابر آمار و اطلاعات ارائه شده تأثیر ویروس کرونا در کشور در اوایل وقوع، کاهش اشتغال در حدود 1.5 میلیون نفر، افزایش نرخ بیکاری در حدود 2 درصد، کاهش تولید ناخالص داخلی تا یک درصد و کاهش 10 درصدی بازار سهام بوده که البته اکنون این کاهش موضوعیت خود را از دست داده است.
وی گفت: این فرایند اگرچه در شرایط کنونی برای کشور ما نیز نمی تواند تا بلندمدت ادامه داشته باشد اما کشورهای با سیستم سیاسی متمرکز و دولتی همانند چین که از منابع کافی برخوردار هستند، در بلندمدت قابل کنترل است و از طرفی درآمدهای ایران اگرچه از کاهش قیمت نفت جهانی ضربه می خورد، ولی میزان تولید و عرضه آن در بعد جهانی برخلاف سایر بازیگران بخش انرژی ضربه نخواهد خورد به گونه ای که در توافق اخیر نیز ایران از کاهش تولید معاف گردید، لذا در این بخش نیز ایران با تکانه کمتری مواجه خواهد شد.
وی گفت: اگرچه در شرایط کنونی درآمدهای دولت کاهش پیدا می کند و در بعضی بخش ها مانند نظام درمان و سلامت هزینه های دولت افزایش می یابد ولی باید این نکته را در نظر گرفت که در نظام دولتی بسیاری از کالاها همانند حامل های انرژی با پرداخت یارانه، پایین نگه داشته شده است و کاهش تقاضای داخلی به دلیل خانه نشینی می تواند در این هزینه ها کاهش چشمگیری ایجاد کند.
وی افزود: مسلما تا زمانی که بیماری همه گیری خود را حفظ کند این مشکلات پایدار خواهد بود.
تاثیر کرونا بر مشاغل مختلف
منصوری ادامه داد: بر اساس برآوردها، حوزه های گردشگری، حمل و نقل، خودرو، استخراج، کارخانجات و صنایع، بازارهای مالی، آموزش و نفت و گاز بیشترین تأثیر منفی را به ترتیب از کرونا دیده اند و حوزه های کشاورزی، تجارت الکترونیک، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مراقبت های بهداشتی، صنایع غذایی و خدمات درمانی بیشترین اثر مثبت را از شرایط موجود برده اند.
وی گفت: لذا می توان به نوعی تغییر در توزیع درآمد را در این شرایط متصور بود به طوریکه هر چقدر توجه به مقوله های اقتصادی افزایش یابد، سطح شیوع گسترده تر شده و وزنه مشکلات بهداشتی بر اقتصاد غلبه خواهد کرد.
جهان پس از کرونا
وی گفت: از زمان انتشار کرونا در جهان کمتر از 6 ماه می گذرد ولی در این مدت اندک، اتفاق های بزرگی در کشورهای دنیا رخ داده است به طوری که بسیاری از تحلیلگران معتقدند جهان پس از کووید19 جهان متفاوتی است، اکنون تمامی کشورها به ضعف ساختاری اقتصادی خود در مقابل همه گیری های ویروسی آگاه شده اند اما درجه این تأثیر در کشورها متفاوت بوده است.
منصوری ادامه داد: نکته مهم، نقطه اثرگذاری اقتصادی ویروس کرونا بر تولید و اشتغال به خصوص بخش خدمات حضوری است که با کاهش تقاضا برای کالا و خدمات، بسیاری از شرکت ها به تعدیل یا اخراج نیروهای خود به منظور کاهش در هزینه ها روی می آورند که نتیجه آن افزایش شدید نرخ بیکاری است.
وی گفت: برای کشوری مثل آمریکا این تأثیر به معنی بیکار شدن 36 میلیون نفر نیروی کار (در حال حاضر) و افزایش شدید نرخ بیکاری تا 20 درصد، کاهش 30 درصدی ارزش بازار سهام به ارزش تقریبی 10 هزار میلیارد دلار است و در عین حال، پیش‌بینی می‌شود این همه گیری اقتصادهای بزرگ جهان مانند آمریکا را با 2 تا 8 درصد کاهش رشد در تولید ناخالص داخلی مواجه کند.
وی افزود: بسیاری معتقد هستند که این وضعیت بزرگترین بحران اقتصادی بعد از رکود دهه 30 قرن بیستم تلقی می شود و در صورت ادامه داشتن شاید بدتر از آن شود و بسیاری از کشورهای اروپایی و توسعه یافته انتظار دارند در انتهای سال رشد منفی داشته باشند.
منصوری با بیان اینکه نمی توان این اثرات را کم و زودگذر دانست اظهار داشت: انتظار میرود که این بیماری تا انتهای سال با کشورها باقی بماند به خصوص در پاییز پیش رو ممکن است وضعیت شیوع در فاز دوم گسترده تر اتفاق بیافتد.
رعایت پروتکل های بهداشتی تنها راه مبارزه با کرونا
وی تنها راه حل پیشنهاد شده بسیاری از سازمان های بین المللی و داخلی را رعایت پروتکل های بهداشتی دانست و افزود: به عبارتی متناسب با کسب و کارهای خرد و کلان، پروتکل های بهداشتی تدوین شود تا از هر چه بیشتر شدن شیوع جلوگیری کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: برای ایران، بحران کرونا جدای از شرایط نامطلوبی که برای سلامت، بهداشت و اقتصاد رقم زده است، دارای فرصت هایی است که به لحاظ اقتصادی می تواند در صورت توجه در بلندمدت مفید باشد.
وی گفت: نکته مهم، نقطه اثرگذاری اقتصادی کرونا بر تولید و اشتغال به خصوص بخش خدمات حضوری است.
منصوری بیان کرد: این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که در کشورهایی همانند آمریکا با سیستم بازار آزاد و اقتصاد سرمایهداری که به شدت به عرضه و تقاضای بازار حساس است در شرایط بحران ثبات کمتری نشان می دهد و به عبارتی تاب آوری این سیستم به شرایط قرنطینه بسیار اندک و کوتاه مدت وابسته است.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: اگرچه به لحاظ اقتصادی تمامی کشورهای دنیا با این چالش به شدت درگیر هستند اما به نظر می رسد کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و کشوری همانند ایران با شرایط تحریمی شدید و نرخ بالای بیکاری و درآمدهای سرانه به نسبت کم به خصوص در بین جوانان، توان درازمدت برای مقابله با این ویروس را ندارند و همه اقتصادها به احتمال زیاد فعالیت های اقتصادی را با رعایت پروتکل بهداشتی مشخصی برقرار نمایند.
وی ادامه داد: اما چیزی که مسلم است اینکه ضریب و قدرت اثرگذاری ویروس کرونا بر اقتصاد ایران کمتر بوده و اثرات کوتاه مدت چنین مشکلی به سرعت رفع خواهد شد و در بلند مدت آهنگ حرکت چنین تکانهای در صورتی که با برنامه ریزی صحیح سیاستمداران و دولتمردان همراه باشد، به طوریکه در بخش های واردات و تولید تکنولوژی های جدید و استفاده از ظرفیت های مغفول تولید همراه باشد، می تواند بخشی از عقب افتادگی اقتصادی کشور ما نسبت به کشورهای پیشرفته را جبران کند و به خصوص اینکه چین در این نبرد با ویروس پیروز بوده و برای جبران عقب افتادگی رشد، به بازار انرژی ایران وابسته است.
راه حل مبارزه دراز مدت با کرونا رعایت بهداشت است
وی گفت: همانطور که کارشناسان به آن اشاره می کنند ازدحام، مهمترین عامل انتشار ویروس است به همین دلیل استراتژی هایی مانند قرنطینه و یا "در خانه بمانیم" همگی به منظور قطع ارتباط چرخه انتشار ویروس است.
منصوری اظهار داشت: این استراتژی ها در کوتاه مدت مناسب هستند اما نمی توانند در بلندمدت برقرار باشند به همین دلیل بهترین فرایند استفاده از پروتکل های بهداشتی متناسب با کسب وکارها است.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز توجه به دلایل اقتصادی ازدحام را با اهمیت عنوان کرد و افزود: دست فروش ها، مزد بگیران روزانه، زباله گردها، کارگران با دستمزد پایین، کسب و کارهای نوپا، کارخانجات و شرکت های تولیدی متوسط و کوچک جزو آسیب پذیر ترین اقشار در این زمینه محسوب می شوند، این افراد به این دلیل که تعطیلی کارشان عمدتا به معنی از دست رفتن تمام درآمدشان است و از طرفی از پس انداز کافی برخوردار نیستند؛ کمترین توانایی در کنترل رفتاری در زمینه ی رعایت دستورات بهداشتی فردی و جمعی دارند.
منصوری بیان کرد: لذا به نظر می رسد که الگوهای رفتاری اقتصادی در مناطق با درآمد بالا، بخش مرکزی و بازاری و مناطق فقیر نشین بالاترین نرخ انتشار در حال وقوع باشد که ضرورت توجه به این بخش ها حائز اهمیت است.
راهکارهای کاهش اثرات کرونا بر اقتصاد
وی گفت: کنترل کردن همه گیری ویروس، باز تعریف تخصیص منابع، استفاده از ظرفیت های آنلاین از جمله راهکارهایی است که می توان با استفاده از این موارد تاثیر کرونا را بر اقتصاد کاهش داد.
شیوع ویروس کرونا بر تمامی بخش های کشور و جهان تاثیر گذاشته است. خوزستان بر خلاف بسیاری از استان های دیگر ایران در 2 هفته اخیر سیر صعودی ابتلا به کرونا را داشته است. بازار و ادارات خوزستان با دستور شورای تامین استان در 2 مرحله 22 تا 29 اردیبهشت ماه و یکم تا پنجم خرداد ماه تعطیل شدند.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*