فرصت وین در حال از دست رفتن است / ایران منافع مشخصی در موضوع اوکراین تعریف نکرده است

 کوروش احمدی در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که به نظر وی مهم‌ترین چالش‌های پیش روی دستگاه دیپلماسی ایران در سال 1401 در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای چه موضوعی است؟ و حل کدام یک باید در اولویت اول وزارت خارجه را بگیرد؟ گفت: بدون تردید احیای برجام باید اولویت اول دولت و دستگاه دیپلماسی باشد. اهمیت این امر تنها به خاطر اهمیت برداشته شدن تحریم ها نیست. بلکه احیای برجام می تواند به بخشی از تنش سیاسی موجود بین کشور با دنیای خارج نیز پایان دهد.

ادامه تحریم های آمریکا علیه ایران می‌تواند بر تحقق دیگر اولویت های دولت سیزدهم نیز تاثیر سو بگذارد

وی افزود: ادامه تحریم های آمریکا علیه ایران می تواند بر تحقق دیگر اولویت های دولت سیزدهم نیز تاثیر سو بگذارد. دو اولویت اعلام شده سیاست خارجی دولت، یعنی گسترش رابطه با همسایه ها و گسترش رابطه با شرق، صرف نظر از ملاحظاتی که در رابطه با آن دو اولویت وجود دارد، نیز تا حد زیادی تحت تاثیر ادامه تحریم های آمریکا است. فروش نفت به چین از طریق دور زدن تحریم ها اگر چه تحت شرایط جدید طی حدود یکسال گذشته افزایش قابل توجهی یافته، اما چین نشان داده و تحولات ناشی از بحران اوکراین نیز مجددا این را ثابت کرده که اولویت اول چین دوری از تنش های سیاسی و ادامه رابطه بسیار سود آور با غرب، از جمله ادامه صادرات بیش از 800 میلیارد دلاری به غرب و نیز مبادلات اقتصادی حدود 170 میلیارد دلاری با شورای همکاری خلیج فارس است. این احتمال وجود دارد که در صورت عدم احیای برجام، چین نیز تحت فشار آمریکا خود را ناچار از کاهش واردات نفت از ایران ببیند.

این دیپلمات پبشین کشورمان با بیان این که رابطه با کشورهای همسایه به عنوان دیگر اولویت دولت نیز تا حد زیادی تحت تاثیر تحریم‌ها است و دولت ها و شرکت ها در این کشورها تمایل زیادی به فرا رفتن از معامله و تبادل کالاهای مصرفی و انجام فعالیت در حوزه سرمایه گذاری مشترک و اجرا یا تکمیل انواع پروژه‌ها ندارند، تصریح کرد: علاوه بر توسعه رابطه اقتصادی، اولویت مهم دیگر دولت سیزدهم بهبود روابط سیاسی با همسایگان است. مذاکراتی که با عربستان در عراق و اردن انجام شده، هنوز به سرانجامی نرسیده است.

احمدی با بیان این که در یمن و عراق نیز دشواری هایی وجود دارد که باید بر آنها متمرکز شد، ادامه داد: بحران اقتصادی و سیاسی در لبنان نیز مشکلاتی ایجاد کرده که همچنان بخشی از انرژی دستگاه دیپلماسی کشور را می گیرد.

 ایران، هنوز منافع مشخصی برای خود در موضوع بحران اوکراین تعریف نکرده است 

وی افزود: بحران دیگری که تمرکز بر آن ضرورت یافته، بحران اوکراین است. این بحران یک نقطه عطفی در تاریخ معاصر روابط بین المللی است و می توان آن را نقطه پایان برخی روندها و سرآغاز برخی روندهای دیگر به شمار آورد؛ به نحوی که همه کشورها در حال جایابی برای بردن حداکثر منافع از این بحران هستند. اگر چه ایران به همراه شماری از کشورها به دو قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل که تجاوز روسیه به اوکراین را محکوم کردند، رای ممتنع داد، اما هنوز منافع مشخصی را برای خود در این رابطه تعریف نکرده است. این در حالی است که دیگر کشورهایی که به این قطعنامه ها رای ممتنع دادند، هر یک در پی منافع کاملا معلوم و مشخصی هستند. ترکیه از این طریق، موقعیت دیپلماتیک ویژه ای برای خود دست و پا کرده و در حال جذب اولیگارش های روسی تحت تحریم غرب است. کشورهای غربی حوزه خلیج فارس در حال تحت فشار قرار دادن آمریکا به خاطر برجام و نیز منتفع شدن از قیمت بسیار بالای نفت هستند و... اما مقامات ایرانی که از سخنان برخی از آنها حمایت از روسیه استنباط می شود، روشن نیست که چه منافعی را از این طریق دنبال می کنند. 

این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این سوال که به نظر وی وزارت امور خارجه ایران در اجرای کدام سیاست کلان خود در سال گذشته به موفقیتی دست پیدا نکرد و باید حتما در نحوه اجرای آن سیاست با مشورت با نهادهای تصمیم گیر تغییراتی ایجاد کند؟ تصریح کرد: البته تحقق سیاست های کلان زمان بر است و تدریجی انجام می شود. هنوز برای اینکه ببینیم تحقق برخی برنامه های سیاست خارجی دولت فعلی مانند توسعه روابط با همسایگان و توسعه روابط با شرق تا چه حد عملی است، باید فرصت بیشتری بدهیم و مدت بیشتری صبر کنیم. اما در یک مورد انتقاد وارد است و آن احیای برجام است.

با تعلیق مذاکرات، سنگینی تحریم ها بر دوش کشور ادامه می یابد

این کارشناس ارشد مسائل بین الملل تاکید کرد: واقعیت این است که انتظار می رفت کار احیای برجام در همان تیرماه گذشته به سرانجام می رسید. اما به هر دلیل این کار به دولت سیزدهم محول شد. دلیل تاخیر 6-5 ماهه برای شروع مذاکرات در دولت جدید نیز روشن نشد؛ در حالی که هر روز تاخیر در برداشتن تحریم ها مبالغ زیادی به خزانه دولت و منافع ملت ضرر وارد می کرد و می کند. در حال حاضر دلیل تاخیر چندین هفته ای اخیر نیز چندان مشخص نیست. برخی اختلاف ها میان ایران و آمریکا و "تضمین اقتصادی" یا برخی اختلافات در مورد ترتیب و توالی اجرای تعهدات طرفین، از جمله اموری است که تداوم مذاکره را ایجاب می کند. با تعلیق مذاکرات تنها فرصت از دست می رود و سنگینی تحریم ها بر دوش کشور ادامه می یابد.

انتهای پیام