فیلم سینمایی " خروج"، باید ها و نبایدهای اکران اینترنتی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اکران اینترنتی فیلم، یکی از شیوه‌های نوین اکران در چند سال اخیر است که در سینماهای دنیا به ویژه هالیوود، رایج شده است. این شیوه از اکران به فیلم‌سازان کمک می‌کند تا به ساخت فیلم‌هایی که بیشتر جنبه‌ی شخصی و نوپا دارند، اقدام کنند و کمتر دغدغه‌ی گیشه داشته باشند؛ در نتیجه خلاقیت هنری و فنی بیشتری را مدنظر قرار می‌دهند. از روز سوم اسفند ماه سال 98، با اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کلیه‌ی سالن‌های سینمایی کشور به حالت تعطیل درآمد. با توجه به شیوع ویروس کرونا و نامعلوم بودن زمان بازگشایی سینماها، سازمان هنری رسانه‌ای اوج تصمیم بر نمایش آنلاین فیلم سینمایی «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا گرفت. این فیلم به عنوان اولین فیلم سینمایی آنلاین، یک‌شنبه 24 فروردین ماه ساعت 20 در سینمای آنلاین فیلیمو به نمایش درآمد. محمد ذوقی، مشاور رسانه‌ای فیلم سینمایی خروج درباره‌ی اکران اینترنتی این فیلم سینمایی گفت: «با شرایطی که پیش آمد، اواخر اسفند ماه بود که سینماها با 2-3 هفته تعطیلی مواجه شدند. بعد از آن به این فکر افتادیم که باید چه کنیم و وظیفه و رسالت سازمان اوج و هنرمند در ایامی که دنیا دچار کرونا است و ظاهرا چند ماه ادامه پیدا می‌کند، چیست. با گفتگو، مشورت‌های مختلف و برخی مصداق‌ها و نمونه‌ها حتی در کشورهای دیگر، به این نتیجه رسیدیم که نقشه راه اکران اینترنتی قبل از اکران سینماها می‌تواند روشی باشد که برکات مختلفی دارد. یکی از آن برکات، این است که در ایام کرونا سرگرمی و آسایش را برای مردم فراهم می‌کند که می‌توانند راحت‌تر این دوران را در منزل سپری کنند.» دکتر شهاب اسفندیاری، رئیس دانشگاه صدا و سیما در خصوص اکران اینترنتی این فیلم در توئیتی اظهار داشت: «اتفاق مهمی است. اولین تولید بزرگ و دارای پروانه نمایش که پس از یک اکران محدود (در جشنواره‌ی فجر) مستقیم در اینترنت عرضه شود. اوج، کاری را انجام داده که نتفلیکس سال‌ها قبل شروع کرد و به تغییر مناسبات پخش و اکران در آمریکا انجامید. در ابتدا بحث برانگیز بود ولی کم‌کم جا افتاد. تا قبل از این فیلم‌ها تنها در صورتی برای اکران در سالن‌های زنجیره‌ای بزرگ سینما در آمریکا پذیرفته می‌شد که حداقل 90 روز بین اکران و عرضه DVD/ اینترنتی فیلم فاصله باشد. نتفلیکس این مقررات را بر هم زد و پس از اکران محدود، فیلم‌هایش را برای ده‌ها میلیون مشترک اینترنتی عرضه کرد.» اقدام جسورانه و غیرمنتظره‌ی حاتمی‌کیا بسیار قابل تحسین بود؛ چرا که سینمای ایران به یک پیشتاز در شیوه‌ی نوین از اکران، احتیاج داشت؛ اما ماجرا از آن جایی شروع شد که تنها چند ساعت از اکران اینترنتی این فیلم نگذشته بود که نسخه‌ی قاچاق آن وارد سایت‌ها و فضاهای مجازی شد و در دسترس عموم قرار گرفت؛ آیا قبل از اکران این فیلم به صورت اینترنتی تمامی زیرساخت‌ها آماده‌ی اجرا بود یا خیر؟ اگر آماده بود چگونه نسخه‌ی قاچاق آن چند ساعت بعد به راحتی قابل دانلود بود! این سؤالی است که تا اطلاع ثانوی، پاسخگویی برای آن پیدا نشده است؛ شاید باید در جواب این سؤال گذری بر گفته‌ی داریوش ارجمند بزنیم که می‌گوید:» جلوی قاچاق فیلم‌ها را باید همان کسانی بگیرند که جلوی قاچاق ماسک و مواد شیمیایی ضدعفونی کننده را در شرایط کرونا می‌گیرند؛ باید اینجا هم به میدان بیایند.» اکران اینترنتی فیلم‌های سینمایی ابتدا نیازمند زمینه‌سازی فرهنگی، برنامه‌ریزی طولانی مدت و تقویت زیرساخت‌های اینترنتی است. اگر بخواهیم شاهد اکران‌های اینترنتی موفقیت‌آمیز در ایران باشیم، باید آثاری باکیفیت و متنوع را در اختیار مخاطب قرار دهیم. همچنین امروزه بسیاری از مردم جامعه، در خانه‌های خود تلویزیونی هوشمند دارند و این امکان وجود دارد که با ایجاد شرایطی مطلوب بدون نیاز به دانلود اینترنتی، آثار سینمایی را در اختیار جامعه قرار دهیم. اکران اینترنتی فیلم خروج برای عوامل این فیلم چند نکته‌ی حائز اهمیت داشته است که به نقل از محمد ذوقی، یکی از این عوامل، دستمزد فیلمساز است؛ با اکران در سینما یک سوم از میزان فروش به فیلم‌ساز می‌رسید اما در این روش 70 درصد فروش در اینترنت به فیلم‌ساز اختصاص می‌یابد. آمار فروش اولین اکران آنلاین سینمای ایران اعلام شد به نظر می‌رسد اکران اینترنتی فیلم خروج برای اولین بار تا حدوی موفق بوده است؛ این فیلم در 24 ساعت ابتدای فروش خود، توانست 33 هزار و 995 بلیط به فروش برساند و درآمدی بیش از 407 میلیون تومان به همراه داشته باشد. این فیلم در چهارمین روز اکران اینترنتی نیز، توانست از مرز یک میلیارد تومان عبور کند. گریزی بر حواشی و محتوای فیلم بیستمین فیلم حاتمی‌کیا در سی و هشتمین جشنواره فجر با حواشی نسبتا زیادی روبه‌رو شد. از نشست‌های خبری پرتلاطم گرفته تا خداحافظی ناگهانی فریبرز قریبیان و حذف آن توسط آرای مردمی؛ محتوای فیلم نیز از حواشی دور نماند؛ حاتمی‌کیا طبق سنوات گذشته در عرصه‌ی فیلم‌سازی، این بار نیز در قامت "خروج" بر پرده‌ی نقره‌ای برتابید و بار دیگر بیعت خود را با راه انقلاب و شهدا تازه کرد. داستان کلی فیلم اینگونه است که شرکت سهامی آب، هنگام تخلیه‌ی سد آب شور بر اثر یک اشتباه، آب را وارد مزارع کشاورزان می‌کند و خسارات زیادی بر آن‌ها تحمیل می‌شود و آن‌ها برای احقاق حقوق خود وارد مسیری پرمشقت و پردردسر می‌شوند. در قسمت‌هایی از این فیلم، رفتارهای ضدفمینیستی نیز قابل مشاهده است؛ مانند صحنه‌ای که در آن، مردان ولایت به ویژه شخصیت اصلی داستان (رحمت) مانع از همراهی مهربانو در سفر به تهران می‌شوند و با ادبیات نامناسب او را تحقیر می‌کنند؛ شاید سؤالی که ذهن مخاطب را درگیر می‌کند این باشد که: آیا مطالبه‌گری و احقاق حقوق فقط برای جنس مذکر است و چرا در میدانی به اسم عدالت و برابری، جایی برای زنان وجود ندارد؟ این تبعیض و نابرابری در سایر صحنه‌های این فیلم نیز قابل تأمل است. در صحنه‌ی دیگری از این فیلم، تراکتور یکی از کشاورزان به شدت خراب شده و مشخص می‌شود صاحب تراکتور، توانایی مالی برای خرید تراکتور جدید را نداشته؛ برای تنها وسیله معیشتی که او طی چندین سال با آن، زمین همه‌ی هم‌ولایتی‌اش را شخم زده است. "خروج" اعتراض به عمل غیرشرعی و ضدانسانی زنده به گور کردن میلیون‌ها جوجه‌ی یک روزه است تا برای تنظیم بازارهای سرمایه‌داری جهانی، قیمت مرغ و طیور همچنان در سطح قابل قبول بانک جهانی باقی بماند ولو گوشت سفید از دهان خیل عظیم جماعت زیر خط فقر دریغ شود و همان سرمایه عمومی و ارزاقی که متعلق به همین ملت است، با هزاران منت و تبلیغات، تحت عنوان یارانه معیشتی و یا وام یک میلیون تومانی بارها و بارها بر سر مردم مظلوم کوبیده شود. "خروج" درباره‌ی یک اعتراض آرام و مدنی در برابر سیستمی بین‌المللی است که سال‌ها و بلکه قرن‌هاست سعی در جهانی‌سازی ایدئولوژی و فرهنگ و اقتصاد خود دارد. اما همان سیستم حتی برای اعتراض در مقابل خودش هم برنامه‌ریزی می‌کند و نسخه خشونت می‌پیچد تا دشمنان خود را خشونت طلب و بی‌منطق و بی‌هویت و ارتجاعی معرفی کند؛ آنچنان که فیلم‌های عادی و تفریحی موبایل یکی از کشاورزان معترض، تبدیل به بیانیه‌های جنگ‌طلبانه در رسانه‌های بیگانه می‌شود. شاید بتوان گفت که جمله ساده‌ی رحمت در پایان فیلم "خروج"، عصاره‌ی سادگی و بی‌آلایشی این اعتراض شرافتمندانه و آرام است، آنجا که رحمت پس از طی فرازونشیب‌های بسیار و مقاومت در برابر خناسان داخلی و وسوسه‌های خارجی و تهدید و تطمیع صاحبان قدرت، به مقصد خود رسیده و مأموری که او را تا به آخر همراهی کرده، می‌پرسد حالا به رئیس جمهور چی می‌خوای بگی؟ و رحمت پس از اندکی درنگ با سادگی پاسخ می‌دهد: بگویید سیگار من را پس بدهند! هدف رحمت، رساندن صدای جمهور به ریاست جمهوری بود؛ همین! همچنین شایان ذکر است که فیلم سینمایی خروج، در سی و هشتمین دوره از جشنواره‌ی فجر، نامزد دریافت پنج سیمرغ بلورین شد و توانست دو سیمرغ را به خانه ببرد: سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه‌ی بصری و بهترین چهره پردازی.

منبع: طنین یاس