ماه خدا رفته و عید آمده / واجبات و مستحبات شب و روز عید فطر
به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی خبرگزاری فارس، ماه مبارک رمضان امسال 30 روزه شد و طبق تشخیص رهبر معظم انقلاب، فردا سه‌شنبه 13 اردیبهشت، عید سعید فطر خواهد بود.
طبق برنامه اعلامی از سوی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه نماز عید سعید فطر، فردا در دانشگاه تهران به امامت آیت‌الله کاظم صدیقی برگزار می‌شود. همچنین نماز باشکوه عید فطر، فردا در تمام مصلی‌های کشور و مساجد برپا می‌شود که در تهران، بیش از 1000 مسجد و در سراسر کشور 1300 بقعه متبرکه از این مراسم میزبانی خواهند کرد. این در حالی است که در سال 1399 نماز عید فطر به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در امامزادگان اقامه نشد و در سال 1400 با محدودیت همراه بود.
زمان پرداخت زکات فطره
یکی از اعمال واجب روز عید سعید فطر پرداخت زکات فطره است که به فتوای اغلب علما باید زکات فطره از شب عید تا قبل از ظهر روز عید پرداخت شود و اگر کسی این امکان را نداشت باید زکات فطره را از مالش جدا کند و کنار بگذارد و بعداً پرداخت کند.
پرداخت فطریه به چه کسانی واجب است؟
زکات فطره بر کسانی واجب است که در شب عید فطر اولاً مکلف باشند و ثانیاً فقیر نباشد و ثالثاً نانخور دیگران هم محسوب نشوند. کسانی که دارای این شرایط هستند زکات فطره را باید برای خود و افراد نان‌خورشان بپردازند.
فطریه چقدر بدهیم؟
زکات فطره برای هر نفر معادل سه کیلوگرم گندم، برنج، خرما و امثال اینها است که به عنوان قوت غالب خانوار از آن استفاده می‌شود. البته اگر معادل پولی آن کالا هم پرداخت شود اشکالی ندارد. برای مثال بر سرپرست یک خانواده پنج نفره واجب است که 15 کیلو از اقلامی که در بالا ذکر شد، به عنوان زکات فطره بپردازد. معمولاً هر سال قیمتی اعلام می‌شود برای اینکه مؤمنین وظیفه خود را بدانند و به راحتی به این وظیفه عمل کنند و زکات فطره را بپردازند.
بر اساس نظر رهبر معظم انقلاب احتیاط مستحب این است که افراد قوت غالب خودشان را در نظر بگیرند؛ یعنی آنچه که در زندگی، مصرف غالبشان است. مثلاً اگر برنج بیشتر مصرف می‌کنند بهتر این است که 3 کیلو برنج بپردازند. البته اگر قیمت بالاتر را انتخاب کنند بهتر است که این موضوع به انتخاب خود افراد بر می‌گردد.
در ادامه نظر مراجع مختلف درباره مبلغ زکات فطره در سال 1401 تقدیم می‌شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
مؤمنان می‌توانند قیمت سه کیلو گندم یا برنج و مانند آن را از مغازه محل سکونت خود استعلام و آن را بر اساس مقدار شرعی به عنوان زکات فطره پرداخت کنند، فطریه در سال جاری برای هر نفر و بر اساس قیمت سه کیلو گندم معادل 40 هزار تومان است. همچنین کفاره باید به صورت طعام پرداخت شود و البته دفتر مقام معظم رهبری در قم به ازای کفاره هر روز، 8 هزار تومان امانت می‌گیرد تا آن را به طعام تبدیل کرده و به نیازمندان برساند.
آیت‌الله نوری همدانی
بر اساس قیمت گندم، فطریه امسال به ازای هر نفر 40 هزار تومان و کفاره روزه غیرعمدی برای هر روز 10 هزار تومان است.
آیت‌الله مکارم شیرازی
زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ چهل هزار تومان و بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان است که مؤمنین در انتخاب هر یک از این موارد مخیر هستند، همچنین کفاره روزه غیر عمد مبلغ هشت هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ چهارصد و هشتاد هزار تومان است.
آیت‌الله سیستانی
از آنجا که میزان زکات فطره برای هر فرد سه کیلوگرم است، مبلغ آن برای فطریه سال جاری بدل از آرد 40 هزار تومان، بدل از برنج ایرانی 225 هزار تومان و فطریه بدل از برنج غیر ایرانی 60 هزار تومان تعیین شده است. همچنین با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، ممکن است اندکی متفاوت باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت کنند.
آیت‌الله وحیدخراسانی
میزان فطریه امسال به ازای هر نفر و با قیمت گندم و برنج به ترتیب 40 و 140 هزار تومان است، ضمن آن که کفاره غیرعمدی و عمدی روزه نیز از نظر ایشان و برای هر روز، به ترتیب 10 و 600 هزار تومان اعلام شده است.
آیت‌الله مظاهری
برای خودشان و اشخاص تحت تکفل، به ازای هر نفر، تقریباً سه کیلوگرم گندم یا جو یا خرما یا برنج و مانند آن است که باید به مستحق بدهند و اگر پول یکی از اینها را هم بر اساس قیمت رایج محل زندگی خود بپردازند کافی است.
آیت‌الله جوادی آملی
مبلغ فطریه برای هر نفر حدود سه کیلو گندم، جو، برنج، خرما، کشمش و مانند آن ها؛ یا قیمت آن هاست که در هر مکانی، قیمت خاص خود را دارد. همچنین مبلغ مربوط به کفاره غیر عمد بر اساس گندم روزی 8 هزار تومان و کفاره عمد روزی 480 هزار تومان تعیین شده است.
آیت‌الله شبیری زنجانی
شخصی که پرداخت زکات فطره بر او واجب است باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند، هر نفری یک صاع تقریباً 3کیلو و 600گرم از خوراکی‌های رایج در منطقه خود مانند گندم، برنج و... یا مبلغ آن را به عنوان فطریه بپردازد. همچنین کفاره افطار غیر عمدی برای هر روز، یک مد طعام حدود 900 گرم به حساب گندم است که باید به مسکین یعنی فردی که معیشتش سخت‌تر از فقیر است پرداخت شود و در صورت اطمینان می‌توان قیمت آن را به مسکین داد تا به وکالت از مکلف، برای خودش این مقدار طعام بخرد.
آیت‌الله سبحانی
مؤمنان قیمت گندم یا برنج را از مغازه‌های محله یا شهر خود بپرسند و بر همان اساس فطریه را به میزان شرعی پرداخت کنند. همچنین میزان کفاره غیرعمدی و عمدی را به ترتیب 10 و 600 هزار تومان برای هر روز ماه مبارک رمضان اعلام کرد.
فطریه را می‌شود کارت به کارت کرد؟
با توجه به الکترونیکی شدن خدمات بانکی، ممکن است برخی قصد جابه جایی مبلغ فطریه از طریق کارت بانکی را داشته باشند که در این رابطه رهبر معظم انقلاب طی استفتایی فرمودند: «اشکالی ندارد، ولی اگر زکات فطره را جدا کرده باشد، تعویض آن جایز نیست و اگر در شهرش، فقیر وجود دارد، پس از جدا کردن فطریه، انتقال آن به شهر دیگر هم بنا بر احتیاط واجب جایز نیست».
مصرف زکات فطره با وجود اینکه همچون مصارف زکات اموال به شمار می‌رود، امام بنا بر احتیاطی که از نظر فقها و مراجع تقلید به آن اشاره شده است، باید به فقرا و مساکین مؤمن همان شهرِ زکات دهنده تعلق گیرد. گاهی علی رغم اینکه افراد فطریه را پرداخت می‌کنند، اما به دلیل ناآگاهی از احکام آن، زکات فطره را در جای دیگری پرداخت کرده و به این ترتیب همچنان زکات فطریه بر عهده شخص است. بنابراین، بهتر است بر اساس استفتاء مراجع تقلید، مردم فطریه خود را به چند نهاد اصلی همچون دفتر مراجع عظام تقلید، سازمان بهزیستی یا کمیته امداد بپردازند.
امشب و فردا این نمازها را بخوانید، این ذکرها را بگویید
برای امشب و همچنین روز عید اعمالی سفارش شده غسل کردن بعد از غروب آفتاب، شب‌زنده‌داری به نماز و دعا و استغفار و درخواست از خداوند در مسجد از آن‌هاست.
همچین خواندن این اذکار پس از نماز مغرب و عشا، نماز صبح و نماز عید توصیه شده است.
اللهُ أَکبَرُ اللهُ أَکبَرُ لَااِلهَ اِلا اللهُ والله اکبر الله اکبر ولله الحمد الحَمدُ لِلهِ عَلَی مَا هَدانا وَلَهُ الشُکرُ عَلَی مَا أَولانا
خدا بزرگ‌تر است، خدا بزرگ‌تر است، معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است و خدای را سپاس و سپاس خدای را بر آنچه ما را بدان هدایت کرد و او را شکر بر آنچه به ما ارزانی داشت.
فطریه‌تان را کنار بگذارید
چون نماز مغرب و نافله آن را خواند، دست‌ها را به جانب آسمان بلند کند و بگوید: «یَا ذَا المَنِ وَالطَولِ، یَا ذَا الجُودِ، یَا مُصطَفِیَ مُحَمَد وَ ناصِرَهُ صَلِ عَلَی مُحَمَد وَآلِ مُحَمَد وَاغفِر لِی کُلَ ذَنب أَحصَیتَهُ وَ هُوَ عِندَکَ فِی کِتاب مُبِین» ای صاحب نعمت و کرم، ای دارای جود، ای برگزیننده محمد و ای یاور او، بر محمد و خاندان محمد درود فرست و بر من بیامرز هر گناهی که شماره کردی‌اش و آن پیش تو در کتابی آشکار است.
پس به سجده رود و در سجده «صد مرتبه» بگوید: «أَتُوبُ اِلَی اللهِ؛ به‌سوی خدا توبه می‌کنم». سپس هر حاجتی که دارد از خدا بخواهد.
اعمال روز عید فطر
خواندن نماز عید سعید فطر از اعمال مخصوص روز عید است. این نماز دو رکعت است و در رکعت اول خواندن سوره حمد و یک سوره دیگر که سفارش شده سوره اعلی خوانده شود، پس از آن پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر دست به قنوت بردارد و بگوید: اللهُمَ أَهلَ الکِبرِیاءِ وَالعَظَمَهِ وَأَهلَ الجُودِ وَالجَبَرُوتِ وَأَهلَ العَفوِ وَالرَحمَهِ وَأَهلَ التَقوی وَالمَغفِرَهِ أَسأَلُکَ بِحَقِ هذَا الیَومِ الَذِی جَعَلتَهُ لِلمُسلِمِینَ عِیداً وَ لِمُحَمَد صَلَی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ ذُخراً وشَرَفاً وَمَزِیداً أَن تُصَلِیَ عَلَی مُحَمَد وَآلِ مُحَمَد وَأَن تُدخِلَنِی فِی کُلِ خَیر أَدخَلتَ فِیهِ مُحَمَداً وَآلَ مُحَمَد وَأَن تُخرِجَنِی مِن کُلِ سُوء أَخرَجتَ مِنهُ مُحَمَداً وَآلَ مُحَمَد صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَعَلَیهِم أجمَعِین اللهُمَ اِنِی أَسأَلُکَ خَیرَ مَا سَأَلَکَ مِنهُ عِبادُکَ الصَالِحُونَ وَأَعُوذُ بِکَ مِمَا استَعاذَ مِنهُ عِبادُکَ المخلصون خدایا! ای اهل بزرگی و عظمت و ای اهل جود و سلطنت و اهل گذشت و رحمت و اهل تقوا و مغفرت، از تو درخواست می‌کنم به‌حق این روز که برای مسلمانان عید قرار دادی و برای محمد (درود خدا بر او و خاندانش) ذخیره و فزونی در شرف که بر محمد و خاندان محمد درود فرستی و مرا در هر خیری که محمد و خاندان محمد را وارد نمودی وارد کنی و از هر شری که محمد و خاندان محمد (درود خدا بر او و خاندانش) را بیرون آوردی مرا بیرون آوری، خدایا از تو درخواست می‌کنم، بهترین چیزی که بندگان شایسته‌ات درخواست کردند و به تو پناه می‌آورم از آنچه بندگان شایسته‌ات به تو پناه بردند.
پس «تکبیر ششم» را بگوید و به رکوع رود و پس از رکوع و سجود برای رکعت دوم قیام کند و پس از سوره «حمد»، مستحب است سوره «شمس» را بخواند، سپس «چهار تکبیر» بگوید و پس از هر تکبیری دست به قنوت بردارد و همان دعا را بخواند؛ چون فارغ شد «پنجمین تکبیر» را گفته و به رکوع رود و نماز را به پایان برساند و پس از سلام تسبیح حضرت زهرا (س) را بجا آورد.
این نماز به نماز عیدین مشهور است و در روز عید قربان هم نماز با همین کیفیت اقامه می‌شود.
مستحب است نماز عید زیر آسمان و روی زمین بدون فرش اقامه شود و از جایگاه نماز، از غیر آن راهی که به نماز آمده بود بازگردد و برای قبول شدن اعمال برای برادران دینی خود دعا کند.
در شب عید سعید فطر، این غزل نغز هم از اسماعیل تقوایی تقدیم شما:
ماه خدا رفته و عید آمده بر همگان فطر سعید آمده
مزد به طاعت بدهد روز عید این زخداوند نوید آمده
باد مبارک به همه مومنین روز درخشان امید آمده
هر که شده صائم ماه خدا حال به اوصاف حمید آمده
بنده حق ناز کند بر همه حق بنگر بهر خرید آمده
عید شده رو به نماز و ببین محشر کبرا به پدید آمده
عیدتان مبارک!
انتهای پیام /