مساجد محور اصلی برای حل مشکلات مردم در جامعه دینی

قم - امام جماعت مسجد امام صادق (علیه السلام) قم با اشاره به اینکه مسجد، اولین مکان برای تحقق جامعه دینی و مدنی است، گفت: مساجد، محور اصلی برای حل و فصل مشکلات مردم در جامعه دینی هستند.

حجت الاسلام جعفرنژاد در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه دین اسلام ابعاد مختلف و وسیعی در زمینه‌های اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی دارد، گفت: دین و آموزه‌های دینی، دربردارنده هر آن چیزی است که برای سعادتمندی یک انسان احتیاج هست و بر اساس آن، ارزش‌ها و مبانی اسلامی تحقق گرفته و نیاز به این است که مردم در همین دنیا و موقعیت کوتاهی که در آن دارند داشته باشند در مجموعه‌ای به نام دین وجود دارد و یک کانونی برای تحقق این اهداف و ارتباط بیشتر با همدیگر در زمینه‌های مختلف دینی وجود دارد که همان مسجد است تا جایی که مسجد در تشکیل امت اسلامی نقش ویژه ای ایفا می‌کند.

اهمیت مسجد در قرآن کریم

امام جماعت مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام) شهرک فرهنگیان قم با اشاره به این مطلب که محل رجوع ما برای فهم مسائل در درجه اول، کلام خدا و قرآن کریم است، افزود: اگر بخواهیم اهمیت مسئله‌ای را متوجه شویم باید به آیات قرآن رجوع کرده و بررسی کنیم که چه مقدار در کلام الهی به آن پرداخته شده است و این خود یک شاخصه بسیار مهم است. نام مسجد به صورت مفرد و جمع در مجموع بیست و هشت مرتبه در قرآن کریم ذکر شده و این مسئله قابل تأملی است. ذکر نام مسجد به این تعداد و مرتبه در قرآن نشان دهنده جایگاه ویژه این مکان است به گونه‌ای است که حتی خداوند متعال در قرآن کریم، در موضوعات جزئی مسجد نیز ورود کرده است. در آیه 108 سوره توبه آمده است: «فیه رجال یحبون أن یتطهروا والله یحب المطهرین» «در آن، مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد». نسبت به اهمیت ساخت و بنای مسجد، شرایط متولیان و کسانی که می‌خواهند مسجد را اداره بکنند، تصریح شده است. مسجد در واقع محلی است که علاقه مندان به طهارت و پاکی باید آنجا باشند و امورات مسجد و این مکان مقدس را به دست بگیرند.

مسجد مرکز گسترش حیات در جامعه دینی

امام جماعت مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام) در ادامه با اشاره به واقعه دحوالارض که یکی از وقایع مهم تاریخی و کاملا مستند است، تصریح کرد: در آموزه‌های دینی و مستندات تاریخی ذکر شده است دحوالارض روزی است که زمین یک تولد دوباره داشته و گسترش جدیدی در آن اتفاق افتاده که بعد از تغییر و تحولی که در دل آب‌ها پیدا کرده، این گسترش از زیر کعبه (خانه خدا)، شکل گرفته است. این موضوع نشان دهنده این است که کعبه به عنوان یک نماد مرکزیت، برای این عالم و گسترش حیات در این کره خاکی می‌باشد. منشأ صدور و گستردگی زمین با این کیفیتی که اتفاق افتاده، نشان دهنده آن است که خانه خدا و کعبه که همین مسجدالحرام امروزی است، منشأ صدور همه تجلیات اسلامی و ارزش‌های ناب دینی است.

حجت الاسلام جعفرنژاد ادامه داد: در واقع آنچه که به یک جامعه دینی حیات می‌دهد مسجد است. جایگاه مسجد جایگاه رفیعی است و باید همه ظرفیت‌ها و کارکردهای مسجد را یک جا دید و نبایستی به مسجد نگاه مقطعی داشته باشیم. یکی از علت‌هایی که مساجد در زمان‌های مختلف جمعیت‌شان کم و زیاد می‌شود این است که به مسجد نگاه مقطعی می‌شود و ابعاد مختلف مسجد در زمینه‌های متنوع محقق نمی‌شود.

مسجد اولین مکان برای تحقق جامعه دینی و مدنی

امام جماعت مسجد امام صادق (علیه السلام) در ادامه با بیان اینکه اولین مکانی را که پیغمبر اکرم (صلوات الله و سلامه علیه) بعد از هجرت برای تحقق یک جامعه دینی و مدنی، بر اساس تعالیم اسلامی پایه گذاری کرد مسجد است، تاکید کرد: مسجد در صدر اسلام، غیر از مکان عبادت و ذکر و یاد خدا، جهت آشنایی با نیازهای اجتماعی جامعه، طرح مشکلات مردم در همه زمینه‌ها و رفع نیازها پایه گذاری شد.

وی افزود: حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) می‌فرماید: مسجدالحرام و مساجد دیگر در زمان رسول اکرم (صلی‌الله علیه و اله و سلم) مرکز جنگ‌ها، سیاست‌ها و بررسی امور اجتماعی و سیاسی مردم بوده است. دک القضاء امیرالمؤمنین حضرت علی (علیه السلام) در مسجد کوفه نشان دهنده این است که مردم از ابتدای صبح، برای امور دینی، تربیتی، سیاسی، قضائی و برای گسیل دادن جنگ‌ها مرکز و ملجاء پناهشان مسجد بوده است. نقش مسجد به خوبی روشن می‌شود و در یک کلمه، مسجد یک واحد اجتماعی کوچک است و به عنوان یک نماد جامعه اسلامی و نمونه عینی حاکمیت ارزش‌های اسلامی است.

مساجد محور اصلی برای حل و فصل مشکلات مردم در جامعه دینی

امام جماعت مسجد امام صادق (علیه السلام) با اشاره به آیات متعدد قرآن کریم و تعالیم اسلامی که حاکی از جایگاه رفیع مسجد است، گفت: امروز باید به مساجد یک نگاه عمیق‌تری بشود. در واقع مساجد، همانند مساجد صدر اسلام که به عنوان پایگاه مرکزی برای تعلیم معارف اسلامی، ارزش‌های دینی و ارتباط بین مؤمنین قرار داشت، باید شأن محوری خودشان را برای حل و فصل تمامی گرفتاری‌های یک جامعه دینی به کار گیرند. محور بودن مسجد، به این معنا نیست که فقط جمعیت مساجد زیاد باشد یا اینکه صرفا اقامه نماز جماعت با شکوه در این مساجد اتفاق افتد، بلکه این حداقل کاری است که باید در این مساجد انجام شود. مساجد باید مرکز اسلام، تبیین معارف اسلامی و ملجاء و پناه مردم باشند.

وی در ادامه افزود: حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه) فرمودند: مسجد سنگر است. یکی از معانی سنگر این است که افراد را از خطرات حفظ نموده و پناهگاهی برای مردم باشد و از هجمه‌های نرم افزاری و سخت افزاری زیادی که ممکن است در برهه‌های مختلف دامن گیر مردم بشود، آنان را حفظ کند. مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در جمع ائمه جمعه و جماعات، بارها جایگاه مسجد را گوشزد کردند و این بدان معنا است که از تمام ظرفیت‌های مسجد به عنوان یک پایگاه مهم و مرکزی استفاده کنیم و در صورتی که استفاده نکنیم، خسرانی برای یک جامعه دینی خواهد بود.

امام جماعت، مدیر و محور مسجد

امام جماعت مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام) با بیان این مطلب که کسی باید در محل محراب و مسجد قرار گیرد که در واقع کارشناس واقعی دین باشد، تصریح کرد: مقام معظم رهبری (مدظله العالی) می‌فرماید: محور مسجد، امام جماعت است. مدیر طبیعی مسجد امام جماعت است. اگر ما نقش ائمه جماعات را در مساجد پر رنگ نکنیم یا به بهانه‌های مختلف نقش شأن را کم رنگ کنیم در واقع نقش کلیدی مسجد در جامعه کم رنگ می‌شود. البته اینکه می‌گوئیم نه اینکه امام جماعت مستقیما در همه امور نقش ایفا کند بلکه همه امور باید با محوریت امام جماعت شکل بگیرد و همه امورات ما باید اسلامی باشد. امروزه اگر بخواهیم مسجد را پویا نگه داریم، محوریت مساجد در هر محل باید یک شاخص بشود.

وی افزود: نگاه مسجدیان نباید فقط به درون مسجد باشد یکی از عوامل موفقیت مسجد و اهل آن، این است که همه اطراف مسجد، منازل، مدارس، کسبه را مد نظر داشته و پیگیر امورات و مشکلات آنان باشد و این اجرایی نخواهد شد، مگر اینکه ائمه جماعات که مدیریت مسجد را به عهده دارند به خوبی انتخاب شوند و به وظایفشان به درستی عمل کنند. ارکان و متولیانی که در مسجد مشغول به کار هستند باید بازوان اجرایی امام جماعت بشوند و با برنامه بلند مدت و چشم‌انداز، امورات دینی، سیاسی، تربیتی، اخلاقی و اجتماعی مردم را در مسجد حل و فصل کنند.

حجت الاسلام جعفر نژاد در ادامه گفت: رهبر معظم انقلاب می‌فرماید: امام جماعت محور و مدیر طبیعی مسجد است. ائمه جماعات شأن مدیریتی خودشان را باید اعمال بکنند و به حداقل کاری یعنی اقامه نماز و بیان احکام، که امروز در مساجد دارند اکتفا نکنند بلکه باید مدیریت کلان مسجد را به عنوان یک پایگاه اثر گذار در محل، ایفا نمایند. لازمه این امر آن است که متولیان مساجد اعم از هیأت امنا، پایگاه مقاومت بسیج برادران و خواهران، کانون فرهنگی و همه دلسوزانی که در مسجد کار فرهنگی، سیاسی و اقتصادی انجام می‌دهند، این امور را با محوریت امام جماعت به عنوان یک مدیر و کارشناس دینی انجام دهند. از آنجایی که محوریت مساجد با ائمه جماعات است این محوریت و مدیریت باید حفظ بشود و بر اساس این محور عمل کنند.

امام جماعت، فرمانده قرارگاه فرهنگی مسجد

امام جماعت مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام) افزود: تشکیل قرارگاه فرهنگی در واقع زمینه‌ای برای ایجاد این محوریت است، که در رأس قرارگاه فرهنگی، امام جماعت به عنوان فرمانده قرارگاه است و ارکان دیگر مسجد من جمله هیأت امنا، بسیج برادران و خواهران، کانون فرهنگی و همه دلسوزانی که در مسجد کار فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به عنوان بازوان اجرایی و مشورتی امام جماعت باید فعالیت کنند. اگر این امر محقق شود ما به سمت مسجد تراز اسلامی حرکت می‌کنیم.

وی در ادامه گفت: مساجد باید طوری فعالیت کنند که در تمام ساعات شبانه روز، هر کس و در هر جا احساس ضعف در خصوص مسائل اقتصادی، اخلاقی، تربیتی و سیاسی کرد و ملجأی پیدا نکرد، بهترین پناهگاه او مسجد باشد. لذا درب مساجد باید بیش از این وقتی که برای اقامه نماز باز هستند، باز باشد. در حال حاضر هم مساجدی داریم که حدود 20 ساعت در شبانه روز فعالیت می‌کنند و مساجد بسیار موفقی هستند.

فعالیت‌های مسجد امام صادق (علیه السلام) فرهنگیان

امام جماعت مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام) با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) در زمینه مسائل تربیتی، تاکید کرد: در قرارگاه فرهنگی مسجد امام صادق (علیه السلام)، مسائل تربیتی سر لوحه کار قرار دارد و از فرمایشات حضرت آقا این برداشت و استنباط شد که قرارگاه فرهنگی باید شاخه‌ها و کمیته‌های مختلفی داشته باشد. کمیته فرهنگی یکی از کمیته‌های هفت گانه قرار گاه مسجد است که بحث ارتباط با نوجوانان و جوانان را به عنوان سرلوحه کار خود قرار داده است طبق فرمایشات معظم له، با مراکز آموزشی مانند مدارس، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های اطراف مسجد ارتباط گرفته شد و با برنامه‌ریزی دقیق، جهت تربیت کادر نوجوان و جوان مسجدی انقلابی و در تراز اسلام، فعالیت‌ها شروع و ارتباط بین مسجد و مدارس با قوت برقرار شد.

وی افزود: طبق مبانی ارزشی و بر گرفته از منویات حضرت آقا، این ارتباط سر منشأ خیرات و برکات بسیاری بوده است. مساجد، مدارس و آموزشگاه‌ها یک ارتباط تنگاتنگی پیدا کردند و در فضای مسجد، کارهای تربیتی را شروع کردند. به عنوان یک برنامه مشخص و مدون، برای تمامی مراجعه کنندگان از کلاس ششم تا دانشجو و طلبه از لحظه ورود به مسجد، یک برنامه پنج ساله‌ای پیش بینی شده، که در این 5 سال هر فردی که وارد مسجد بشود تحت یک ضابطه تربیتی و با مبانی برگرفته از کلام امامین انقلاب و تفکرات شهید مطهری و مرحوم علامه مصباح فعالیت کنند. برای پی‌ریزی این مبانی فکری، تربیتی، دینی و ارزشی با بومی سازی و روان سازی، برای این افراد برنامه‌ریزی کردیم و در قالب حلقه‌های صالحین، با نظارت یک کارشناس تربیتی که عمدتا از طلاب و فضلای حوزه هستند با مدیریت امام جماعت به عنوان مربی و سرپرست مجموعه فعالیت‌های تربیتی را انجام می‌دهند.

مساله کرونا و فعالیت‌های مسجد

حجت الاسلام جعفر نژاد با اشاره به شیوع بیماری کرونا و تأثیر آن بر فعالیت‌های مختلف در سطح جامعه، تصریح کرد: بحث کرونا یک مسئله‌ای است که بدون هیچ تجربه قبلی اتفاق افتاد و کسب و کارهای بسیاری را مختل و مشکلات اقتصادی زیادی به بارآورد. در این وضعیت سخت معیشتی، اگر شاخه خدمت رسانی به مردم و کمیته خیرین در مساجد فعال نبود و زمینه کمک رسانی به مردم در مساجد انجام نمی‌شد، آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی کرونا بیش از حال حاضر بود.

امام جماعت مسجد امام صادق (علیه السلام) افزود: با توصیه رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) مبنی بر رزمایش گسترده برای مواسات، همدلی و کمک مومنانه به نیازمندان و فقرا، پایگاه‌های مقاومت بسیج به همت هیئت امنای مسجد، بسیجیان مخلص و جوانان فداکار و پرشور محل، اقدام به انجام فعالیت در راستای این رزمایش نمودند و در حد مقدورات خویش توانستند حتی‌المقدور به عنوان مرهمی بر قسمتی از زخم‌های اقتصادی مردم باشند. این ارتباط و دلگرمی از طریق مساجد اتفاق افتاد که یکی از برکاتش محور شدن مسجد در محلات و شهرها و روستاهای کل کشور است. بایستی به سمت و سویی برویم که یک نگاه نو و جدیدی نسبت به مدیریت و برنامه‌ریزی در مساجد داشته باشیم که تاکنون کمتر به آن سمت و سو رفته‌ایم.

حجت الاسلام جعفر نژاد با اشاره به اینکه مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام) از معدود مساجدی است که در راستای تشکیل قرارگاه فرهنگی قدم‌های خوبی برداشته است، گفت: در این 4 سالی که بنده توفیق خدمت گذاری در این مسجد را دارم، در زمینه جذب نوجوانان و جوانان، مباحث تربیتی، کمک‌های انسان دوستانه، مباحث سیاسی، بصیرتی و بینشی، قدم‌های خوبی برداشته شده و به عنوان یکی از برنامه‌های ثابت در مسجد اجرا می‌شود.

وی افزود: از دیگر فعالیت‌های مسجد امام جعفر صادق (علیه السلام)، کمک رسانی به زلزله زدگان، سیل زدگان و آسیب دیدگان کرونا است و این فعالیت‌ها، در کنار دیگر امورات جاری مسجد، شاخص و زبانزد است و لازم است که این فعالیت‌ها انسجام بیشتری پیدا کنند و با برنامه‌ریزی های بهتر، وسعت پیدا کرده تا فعالیت‌های مسجد، همه آحاد مردم را در بر بگیرد و توجه خاصی به اهالی محل، نمازگزاران و کسبه محترم انجام بشود و مسجد به عنوان ملجاء و پناهگاه همه اقشار مردم قرار گیرد.