موضع تاریخی امام خمینی (ره) مانیفست سینمای انقلاب اسلامی را پایه‌ریزی کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بسیاری از سینماگران و اهالی فکر و اندیشه معتقدند که حیات سینمای پس از انقلاب، مرهون و مدیون موضع‌گیری شفاف و هوشمندانه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) است. سخن مشهور امام خمینی (ره) که در بدو ورودشان به ایران در بهشت زهرا ایراد شد، مبنی بر اینکه «ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم»، فصل‌الخطاب روشن و دقیقی بود که حجت را بر همگان تمام کرد و نشان داد که بن‌مایه‌های اندیشه و نگرش حضرت امام خمینی (ره) به فرهنگ، هنر و به‌ویژه سینما به مثابه یک رسانه تمدن‌ساز، تا چه اندازه عمیق، پیشرو و مترقی است.

اینک در آستانه سالروز رحلت جانگداز بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) به سراغ حمید بهمنی فیلمساز و سینماگر برجسته کشورمان رفتیم و با او درباره نقش اساسی و تاریخ‌ساز امام خمینی (ره) در احیای سینمای پس از انقلاب اسلامی به گفت‌وگو نشستیم.

سینمای پس از انقلاب هنوز انتظارات را برآورده نکرده است

حمید بهمنی با اشاره به جمله تاریخی امام خمینی (ره) درباره سینما که در در تولد انقلاب اسلامی ایراد شد، به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم گفت: فرمایش حضرت امام (ره) در تاریخ 12 بهمن 1357 که فرمودند ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم، بسیار عمیق، دقیق و تاثیرگذار بود. ایشان مانیفستی را در راستای پایه‌ریزی و طراحی سینمای جدید مبتنی بر آرمان‌های انقلاب اسلامی ارائه کردند که باعث شد ما براساس این مانیفست به سینما روی بیاوریم و کار کنیم. در طول 45 سال اخیر، اتفاقات بسیار خوبی در سینما رخ داده اما مقیاس آن هنوز نسبت به کلام و انتظار امام خمینی (ره) از سینما، بسیار پایین است.

جشنواره فیلم فجر و فاصله‌ای که همچنان باقی است

او افزود: به نظرم در طول سال‌های پس از انقلاب تاکنون، می‌توانستیم خیلی بهتر از این‌ها عمل کنیم. برای نمونه، اگر جشنواره فیلم فجر را درنظر بگیریم، می‌بینیم که این جشنواره هنوز به عنوان الگوی انقلاب اسلامی مطرح نیست، چراکه گاهی فیلم‌هایی در آن پخش می‌شود که نسبتی با تفکر حضرت امام (ره) و مفاهیم ناب انقلاب اسلامی ندارد و این وضعیت در شأن انقلاب نیست.

به دنیا ثابت کرده‌ایم که می‌توانیم سینمای پاکی داشته باشیم

این فیلمساز تصریح کرد: ما می‌توانیم سینمای بسیار عالی و پاکی را داشته باشیم و این توانایی را به دنیا هم ثابت کرده‌ایم اما در این مسیر، آنچنان که باید کوشا، استوار و ثابت‌قدم نبوده‌ایم. مثلا سینمایی که با آثار مجید مجیدی تعریف می‌شد یا فیلم‌هایی که در حوزه دفاع مقدس ساخته شد و از مقطعی به بعد، کمتر شاهد ساخت آنها بودیم، جملگی به نوعی نمایانگر سینمای پاک و متعهد انقلاب اسلامی بودند.

اگر پا به پای انبوه فیلم‌های اجتماعی آثاری همسو با گفتمان امام (ره) تولید می‌کردیم...

بهمنی در بخش دیگری از اظهارات خود به کمیت بالا و روبه‌رشد آثار اجتماعی ساخته‌شده در سینمای ایران اشاره و در این باره بیان کرد: طی سال‌های پس از انقلاب، در حوزه سینمای اجتماعی فیلم‌های بسیار زیادی ساخته شده است و اگر پا به پای ساخت چنین حجم انبوهی از فیلم‌های اجتماعی، آثاری متناسب و همسو با گفتمان انقلاب اسلامی هم ساخته می‌شد، اکنون می‌توانستیم با افتخار اعلام کنیم که سینمایمان همان سینمایی است که در بیان حضرت امام (ره) متبلور شد. اکنون باید به صراحت بگویم که ما تا رسیدن به چنین سینمایی فاصله بسیار زیادی داریم، البته منکر زحماتی که تاکنون کشیده شده و آثار خوبی که تولید شده است هم نیستیم. با وجود این، همانگونه که پیش‌تر اشاره کردم، تولیداتمان هنوز نسبت به فرمایش و انتظاری که امام خمینی (ره) از سینما داشتند، بسیار اندک است و باید تلاش و همت مضاعفی به خرج دهیم تا بتوانیم پاسخگوی انتظارات حضرت امام (ره) در این زمینه باشیم.

کارگردان فیلم «گام‌های شیدایی» ادامه داد: مطابق با آن کلام تاریخی حضرت امام خمینی (ره) که فرمودند «ما با سینما مخالف نیستیم، با فحشا مخالفیم»، اکنون می‌توان به وارسی و ارزیابی وضعیت سینمای ایران پرداخت. متاسفانه باید گفت که در بدنه سینما اگر نگوییم فحشا، اما مشکلات بسیار جدی و اساسی وجود دارد که باید حل شود.

«شکارچی شنبه» طراز سینمای جمهوری اسلامی بود

بهمنی در بخش دیگری از اظهارات خود ضمن تصریح این نکته که هنوز سینمای آرمانی و مدنظر حضرت امام خمینی (ره) محقق نشده است، گفت: اگرچه آن سینمای طراز انقلاب اسلامی که مدنظر امام (ره) بود، هنوز قوام نیافته است اما در این سال‌ها تولیدات خوبی هم داشته‌ایم. برای مثال، همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند، فیلم سینمایی «شکارچی شنبه» طراز سینمای جمهوری اسلامی است اما بعد از ساخت «شکارچی شنبه»، دیگر فیلمی مشابه آن ساخته نشد یا اگر هم ساخته شد، در مقایسه با آن بسیار ضعیف بود. این امر ناشی از آن بود که مدیریت کلان و مدیران فرهنگی ما چنین موضوعی را پیگیری نکردند و اراده چندانی برای پیشبرد آن نداشتند. لذا به طور کلی می‌توان گفت که متولیان این حوزه عملکرد مناسبی را از خود بر جای نگذاشتند. این وضعیت نشان می‌دهد که همچنان فاصله و شکاف بسیار زیادی تا رسیدن به مقصد داریم و این شکاف باید از طریق تولیدات فاخر و اثرگذار پر شود.

وقتی نوبت به ساخت فیلم‌های ارزشی می‌رسد، سختگیری‌ها صد برابر می‌شود!

این سینماگر اضافه کرد: به نظر من بخش نظارت و ارزشیابی در حوزه سینما آنچنان که باید وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهد. در این سال‌ها به کرات شاهد آن بوده‌ایم که فیلم‌های سطحی و میانمایه به راحتی تولید و اکران شده‌اند و پروانه‌های ساخت و نمایششان به آسانی صادر شده اما وقتی نوبت به ساخت فیلم‌های ارزشی و انقلابی رسیده، سخت‌گیری‌ها صدبرابر شده است.

کسی حامی‌مان نیست!

بهمنی در پاسخ به این پرسش که دلیل کم‌کاری‌اش در سینما طی سال‌های اخیر چه بوده است، گفت: ما در سینمای پس از انقلاب، کوشیدیم پرچم حضرت امام (ره) را برافراشته و به همگان اعلام کنیم که طرفدار سینمای ارزشمند و متعهد انقلاب اسلامی هستیم؛ باوجود این، کسی حامی‌مان نیست. متاسفانه شرایط به گونه‌ای است که اگر فیلمسازی بخواهد ذیل گفتمان انقلاب اسلامی، منویات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری فیلم بسازد، با بیشترین اصطکاک، فشار و سختگیری روبه‌رو می‌شود. اما اگر منِ نوعی بخواهم فیلم نازل و دم‌دستی بسازم، همه امکانات به راحت‌ترین شکل ممکن برایم فراهم می‌شود.

سینمای پیرو تفکر حضرت امام خمینی (ره) غریب و مهجور است

او ادامه داد: اکنون شاهد آن هستیم که کسر قابل توجهی از سینماگران عرصه انقلاب و دفاع مقدس بیکارند. تنها شمار معدودی از فیلمسازان می‌توانند کار کنند و مابقی چنین امکانی را ندارند. بچه‌های انقلاب و آنهایی که پای نظام ایستادند و همچنان هم خواهند ایستاد، چرا باید در چنین وضعیتی باشند؟ چرا نباید مورد حمایت‌های لازم قرار گیرند؟ در سینمای ما پول‌های هنگفتی هزینه می‌شود اما بچه‌های انقلاب و دفاع مقدس که انتظارات منطقی و معقولی هم دارند، مورد حمایت قرار نمی‌گیرند. این‌ها پرسش‌های مهم و بی‌پاسخی است که باعث می‌شود ما به این نتیجه برسیم که سینمای پیرو تفکر حضرت امام خمینی (ره) بسیار غریب و مهجور است و پس از انقلاب اسلامی تاکنون آنچنان که باید به آن پرداخته نشده است.

کارگردان فیلم «گلوگاه شیطان» ضمن تأکید بر کاستی‌های موجود در بخش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سینما یادآور شد: در بخش سخت‌افزار و نرم‌افزارهای مربوط به سینما هم کمکاری داشته‌ایم و در طول این چهل و اندی سالی که از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته است، نتوانستیم اندیشه‌های حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری را به معنای واقعی کلمه در سینما نهادینه کنیم. یا در ارتباط با شهید بزرگوار، حاج قاسم سلیمانی عزیز، اکنون نزدیک به 4 سال از شهادت ایشان می‌گذرد اما هنوز هیچ فیلم سینمایی درباره این شهید والامقام جبهه مقاومت ساخته نشده است.

همه‌چیز برای رونق «سینمای فست‌فودی» فراهم است اما...

بهمنی در بخش پایانی سخنان خود خاطرنشان کرد: شرایط به گونه‌ای است که اگر بخواهیم یک فیلم طنز گیشه‌پسند بسازیم، در کسری از ثانیه همه امکانات و لوازم آن فراهم می‌شود اما چنین اتفاقی برای تولیدات ارزشی نمی‌افتد؛ چرا باید چنین باشد؟ چرا باید همه چیز برای رونق سینمای فست‌فودی آماده باشد اما سینمای متعهد و ارزشمند ما که می‌خواهد طلایه‌دار گفتمان حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری باشد، باید اینچنین در مهجوری و مشقت باشد و در این زمینه با فقر تولیدات فاخر و اثرگذار مواجه باشیم؟ در سینمایی که بقای آن مدیون امام خمینی (ره) است، نباید شاهد باشیم که گفتمان و مطالبات ایشان روی زمین بماند.