مولدسازی منابع زمین برای جذب سرمایه خارجی در بخش مستغلات

خبرگزاری تسنیم- حدود 2 سال قبل همزمان با ترکیه، ایران اعلام کرد هر شخصی که 250 هزار دلار در کشور سرمایه گذاری کند دارای تابعیت ایرانی می‌شود. سطح استقبال و شدت تقاضا در ترکیه به گونه‌ای بود که ترکیه بعد از 2 سال مبلغ را به 400 هزار دلار افزایش داد و سطح استقبال و عدم تقاضا در ایران به گونه ای بود که پس از 2 سال مبلغ به 100هزار دلار کاهش یافت.

اما دلیل شکست چه بود:

نکته اول؛ در هرجای دنیا برای جذب سرمایه گذاری خارجی در حوزه مستغلات به توسعه‌گرها اجازه داده می‌شود در مناطق جغرافیایی خاص اقدام به برنامه‌ریزی و توسعه مستغلات در این مناطق کنند. یک شهروند خارجی اگر در ترکیه بخواهد سرمایه‌گذاری کند کاملا مشخص است که در کجا باید سرمایه‌گذاری کند و چه تیپ ویلا یا آپارتمانی در انتظار اوست اما در ایران شما برنامه، طرح یا منطقه جغرافیایی برای توسعه این امر می‌شناسید؟ حضور تبعه خارجی در ایران رها شده است مثل استان های شمالی، مشهد، خوزستان و یا کردستان. فراتر از طراحی و برنامه ریزی هیچ ساز و کاری برای خرید و تملک و یا حق بهره‌برداری وجود ندارد. همه خریدها از طریق سند عادی و نه سند رسمی انجام می‌شود که ریسک معاملات را بالا و انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد اما با وجود همین ریسک بالا، اندک معاملات سبب شده تا تعادل بازار در استان های شمالی از بین برود. چرا که دولت نتوانسته تقاضای خارجی را هدایت کند. تقاضای خارجی هم بازار داخلی را نابود کرده است. نارضایتی خوزستانی ها و شمالی ها را هم می‌توان دید.

نکته دوم استراتژی اشتباه است؛

استراتژی ایران کپی برداری استراتژی ترکیه مبنی بر اعطای تابعیت در ازای سرمایه‌گذاری بوده است. ترکیه که یکی از قوی‌ترین پاسپورت ها را در منطقه دارد با ایران که یکی از ضعیف ترین پاسپورت ها را در منطقه دارد اصلا قابل مقایسه نیستند‌. برای ترکیه سیاست خوبی است. برای ایران یه bitter joke بیشتر نیست.

چه باید کرد؟

پاسخ تشخیص نیاز اتباع خارجی برای سیاست گذاری است.

ساکنان حاشیه خلیج فارس، عراق و.... فاقد امکان مناسب برای سرمایه‌گذاری در خصوص تعطیلات آخر هفته، تعطیلات مداوم با خرید خانه دوم به علت شرایط اقلیمی هستند. در حالی که مقاصد ترکیه و اروپا به علت بعد مسافت امکان استفاده از خانه ویلایی در مناطق خوش آب و هوا به صورت هفتگی را ندارند یا اگر بخواهند برای آخر هفته به استانبول بروند باید حداقل یک پرواز 200 دلاری را تجربه کنند درحالی که با یک پرواز 30تا 50 دلاری می‌توانند به اهواز یا شهرکرد برسند.

پس بنابراین ما می‌توانیم به دفعات بیشتری در سال میزبان تقاضای خارجی باشیم و هم اینکه طبقات میان درآمدی را هم جذب بازار مستغلات برای خرید خانه دوم ایشان کنیم. مبتی بر همین مسئله در طول تاریخ مراودات قطری و بحرینی ها با استان فارس و مراودات کویتی ها با استان چهارمحال و بختیاری و خوزستان شکل گرفته است. جغرافیای جنوب زاگرس به علت نزدیکی به حاشیه خلیج فارس می‌تواند برای سرمایه گذاری خارجی نسبت به استان های شمالی و حتی ترکیه مزیت نسبی بالایی داشته باشد. جغرافیای مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی استان‌های زاگرس نشین هستند و نه استان‌های شمالی.

از سوی دیگر می‌توان از مدل مالکیت زمانی یا همان Time Sharing هم برای مناطق توریستی سیاحتی و هم برای مناطق توریستی زیارتی نیز استفاده کرد. کافی است در این خصوص برنامه‌ریزی دقیق داشت تا بتوان تقاضای مناسب را از بازار جذب کرد.

فرهاد بیضایی - کارشناس اقتصاد مسکن