نبرد اقتصاد چین با کرونا؛ رکودی کوتاه و بازگشت دوباره به رشد

به گزارش ایرنا چین به عنوان نخستین کشوری که کرونا را تجربه کرد بیشترین خسارت ها را بابت شیوع این بیماری در سه ماهه نخست سال جاری میلادی متحمل شده است اما آمارهای سه ماهه دوم همین سال نشان می دهد که اقتصاد این کشور با پشت سر گذاشتن یک دوره رکود کوتاه مدت، بار دیگر در حال رشد است.

بر اساس داده های منتشر شده از سوی اداره ملی آمار چین، تولید ناخالص داخلی (جی دی پی) این کشور در سه ماهه نخست سال جاری میلادی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، 6.8 درصد کاهش یافته است موضوعی که نشان می دهد کرونا تا چه اندازه بر اقتصاد این کشور تاثیر منفی گذاشته است.

کارشناسان می گویند این رقم غیر منتظره نبوده است زیرا سه ماهه نخست سال 2020 به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی بازار چین، یک دوره خاص محسوب می شود، چین در این سه ماه با چالش جدی شیوع کرونا مواجه بود و نجات و درمان بیماران را در اولویت قرار داد و با بستن کارخانه ها و تعطیلی واحدهای تولیدی، به دنبال مهار کرونا بود.

در همین راستا بود که در نتیجه قرنطینه شهرها و دستور دولت برای تعطیلی کارخانه ها و اماکن عمومی، این کشور در کمترین زمان ممکن بر این بیماری غلبه کرد حتی توانست در سه ماهه دوم سال جاری رشد منفی اقتصادی خود را از طریق مشوق های مالی جبران کند.

اگرچه چین با گذشت 8 ماه بر این ویروس پیروز شده است اما گزارش ها همچنان حاکی است که مواردی از ابتلا به کرونا به صورت پراکنده (روزانه بین 30 تا 50 مورد) در شمال و جنوب کشور ثبت می شود ولی با این وجود چین بخش عمده ای از محدودیت ها را لغو و اقتصاد خود را دوباره باز کرده است.

در حال حاضر زندگی در چین به آرامی در حال بازگشت به شرایط عادی است و شهروندان این کشور با اسکن کردن کدهای بهداشتی به صورت کیو آر «QR» بر روی تلفن های همراه خود، زندگی روزمره و عادی خود را می گذرانند هر چند اقتصاد این کشور کاملا به حالت عادی برنگشته است.

رشد اقتصادی 3.2 درصدی چین در نیمه نخست سال 

مقامات چین می گویند دومین اقتصاد بزرگ جهان از آوریل تا ژوئن (دو ماهه سوم 2020) 3.2 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته گسترش یافته است این یک چرخش 180 درجه ای نسبت به افت شدید اقتصادی این کشور از ماه ژانویه تا مارس (سه ماهه اول سال 2020) محسوب می شود هنگامی که اقتصاد چین نسبت به مدت مشابه سال قبل 6.8 درصد کاهش یافت و اولین رکود اقتصادی چین در حدود نیم قرن گذشته روی داد.

گزارش ها حاکی است تولید ناخالص داخلی چین در نیمه اول سال جاری میلادی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته 1.6 درصد کاهش یافته است این رقم برای سه ماهه اول سال گذشته 6.8 درصد کاهش و برای سه ماهه دوم 3.2 درصد رشد بوده است.

در زمینه اشتغال نیز در نیمه اول سال جاری میلادی، تعداد شاغلان جدید در سراسر کشور به 5.64 میلیون نفر رسید که 62.7 درصد از هدف سالانه را شامل می‌شود در تیر ماه نیز درصد بیکاری در شهرهای چین 5.7 درصد اعلام شد که در مقایسه با خرداد 0.2 درصد کاهش یافته است.

بهبود وضعیت اقتصادی چین در شرایطی است که صندوق بین‌المللی پول با انتشار گزارش تازه خود از شرایط اقتصاد جهان، اعلام کرد که رکود جهانی ناشی از شیوع ویروس کرونا عمیق‌تر از پیش‌بینی‌های گذشته است و بهبود شرایط اقتصادی جهان با سرعت کمتری نسبت به ارزیابی دو ماه پیش این نهاد مالی، رخ خواهد داد.

بر پایه این گزارش که اوایل تیر منتشر شد، رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی به منفی 4.9 درصد می‌رسد نرخی که در گزارش اردیبهشت این نهاد منفی 3 درصد برآورد شده بود همچنین این گزارش حاکی است که برخلاف پیش‌بینی دو ماه پیش این صندوق، رشد اقتصاد جهانی در سال آینده میلادی به جای 5.8 به 5.4 درصد خواهد رسید.

کاهش 3.2 درصدی تجارت خارجی چین در 6 ماهه نخست 

اما علیرغم رشد اقتصادی 3.2 درصدی چین، تازه ترین آمارهای گمرک این کشور نشان می دهد که تجارت خارجی چین شامل میزان صادرات و واردات در شش ماه نخست سال جاری 3.2 درصد کاهش یافته است.

بر این اساس تجارت خارجی چین در نیمه نخست سال جاری میلادی به 14.24 تریلیون یوان (هر دلار 6.9 یوان) رسیده است که نشان می دهد نسبت به مدت مشابه سال قبل 3.2 درصد کاهش یافته است.

بر اساس این گزارش در همین مدت، صادرات نیز 3 درصد نسبت به سال قبل کاهش یافته و به 7.71 تریلیون یوان رسیده است در حالی که واردات هم 3.3 درصد کمتر شده و به 6.53 تریلیون یوان رسیده است.

سقوط سرمایه گذاری و سود صنعتی

در حالی که گزارش ها حاکی است سود صنعتی چین در نیمه نخست سال که درگیر کرونا بوده نسبت به مدت مشابه سال قبل 12.8 درصد کاهش یافته است اما این آمارها نشان می دهد که همین رشد بیشتر از پیش بینی ها بوده است زیرا کارشناسان کاهش سود بیش از 15 درصد را برای نیمه نخست سال جاری پیش بینی کرده بودند.

بر این اساس سود شرکت های بزرگ 28.5 درصد و شرکت های سهامی عام هم 13.8 درصد کاهش نشان می دهد تجزیه و تحلیل داده نشان می دهد که در شش ماهه اول، سود کل معدن چین نسبت به سال قبل 41.7 درصد کاهش یافته است صنعت ساختمان هم کاهش 9.8 درصدی و صنعت انرژی نیز کاهش 8.7 درصدی را ثبت کرده است.

داده های مرکز ملی آمار چین همچنین نشان می دهد که سرمایه گذاری ها در چین در نیمه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 3.1 درصد کاهش یافته است.

تجزیه و تحلیل داده های بخش سرمایه گذاری در چین نشان می دهد سرمایه گذاری در صنعت اولیه 3.8 درصد افزایش یافته است اما این رقم در صنعت ثانویه با 3.8 درصد و در صنایع درجه سه هم با 3 درصد کاهش مواجه بوده است.

تشویق مردم به مصرف گرایی

اما در چین بر خلاف برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا که همزمان با شیوع کرونا با کمبود مواد غذایی و بهداشتی مواجه شدند چنین مشکلی پیش نیامد، غیر از ووهان کانون اولیه این بیماری که آن هم به دلیل قرنطینه و تعطیلی بازار و نگرانی مردم از تردد در سطح شهر و خیابان ها بود در هیچ جای دیگر این کشور کمبود مواد غذایی گزارش نشد.

با این حال در روزهای نخست این بیماری برخی از فروشگاه های شهرهای بزرگ مانند پکن با کمبود مواد بهداشتی از جمله ماسک، ژل ضد عفونی و مایع دستشویی مواجه شده بودند که بیش از 10 روز دوام نداشت.

علاوه بر این حتی به دلیل کاهش مصرف مردم در سه ماهه نخست سال جاری، بسیاری از فروشگاه های بزرگ اینترنتی مانند علی بابا، تائوبائو و جین دونگ در کنار سازمان های دولتی با هدف تشویق و تحریک مردم به مصرف، اقدام به اهدای کوپن های خرید و برگزاری جشنواره های مصرف با تخفیف 50 درصدی کردند تا چرخ کارخانه ها که به چرخش افتاده بود دوباره تعطیل نشود.

برای مثال در قالب برنامه ای با عنوان «فصل مصرفی پکن» که اواخر خرداد برگزار شد شهرداری پکن 12 میلیارد و 200 میلیون یوان (هر دلار 6.5 یوان) بن مخصوص مصرف میان شهروندان توزیع کرد.

صنایع خودرو سازی 

چین بزرگ ترین تولید کننده و همزمان مصرف کننده خودرو در جهان است به طوری که در سال گذشته میلادی (2019) میزان تولید و مصرف خودرو در این کشور هرکدام به بیش از 25 میلیون دستگاه رسید که چین را در مقام اول جهان قرار داد در سال گذشته میلادی در سراسر جهان کلا 92 میلیون خودرو تولید شده است.

صنعت خودرو سازی چین در نخستین ماه سال جاری میلادی یعنی در ماه ژانویه تعطیل بود رقم تولید خودرو در دومین ماه یعنی فوریه نیز به 284 هزار دستگاه رسید این رقم در سومین ماه سال جاری میلادی (مارس) به یک میلیون و 422 هزار دستگاه افزایش یافته است اما در چهارمین ماه که چین توانست بر کرونا پیروز شود و کارخانه ها در سراسر کشور بازگشایی شد رقم خودروهای تولید شده از مرز دو میلیون و 100 هزار دستگاه گذشت.

در ماه پنجم هم گزارش ها حاکی است فروش انواع و اقسام خودروها به صورت خرده فروشی از جمله سواری به یک میلیون و 640 هزار دستگاه رسیده است که در مقایسه با دوره مشابه یک سال قبل از آن 1.9 درصد بیشتر شده است در ماه ششم هم تولید خودرو به حد نرمال دو میلیون و 200 دستگاه رسید.

با این حال به دلیل شیوع همه گیری کرونا در ابتدای سال جاری میلادی، بسیاری از مردم چین همزمان با تعطیلی کارخانه های خودرو سازی یا کاهش ظرفیت آنها به نصف و حتی کمتر، تقاضاهایشان را برای خرید خودرو مسکوت گذاشتند و پس از کنترل و مهار کرونا در این کشور در سه ماه گذشته، بار دیگر شمار متقاضیان خودرو بیشتر شده است که رقم فروش یک میلیون و 640 هزار دستگاه در ماه پنجم میلادی بیانگر این شرایط است.

در کنار این موضوع، دولت چین نیز بسته های کمکی برای صنعت خودروسازی از جمله پرداخت یارانه، تسهیلات بانکی و تخفیف در خرید در نظر گرفت که با واکنش خوب بازار مواجه شده است.

شرکت های بزرگ خودروسازی دنیا در سال های اخیر سرمایه گذاری های بسیار کلانی در چین انجام داده اند و این کشور را بزرگترین بازار فروش می دانند و علاقه وافر مردم چین برای خرید خودرو دستمایه خوبی برای رقابت آنها شده است.

مردم چین به طور سنتی علاقه زیادی به خودرو دارند و برای بسیاری از شهروندان این کشور داشتن یک خودرو حتی از مسکن نیز بعضا مهمتر است و آنها به خودرو به عنوان یک وسیله بسیار مهم و ضروری توجه می کنند.

آمارها حاکی است تا پایان نیمه نخست سال 2020 میلادی 360 میلیون دستگاه وسیله نقلیه موتوری در چین وجود داشته است که از این میان 270 میلیون دستگاه آن برابر با 75 درصد خودرو و بقیه موتورسیکلت بوده است تعداد خودروهای دارای انرژی پاک نیز به 4 میلیون و 170 هزار دستگاه رسیده است که در مقایسه با پایان سال گذشته حدود 10 درصد افزایش نشان می دهد.

بنا به گزارش ها 69 شهر چین دارای بیش از یک میلیون دستگاه خودرو هستند تعداد خودروها در 12 شهر چین از جمله شانگهای به بیش از 3 میلیون دستگاه رسیده است تعداد خودروها در شهر پکن هم از 6 میلیون دستگاه تجاوز کرده است.

بورس

بورس چین نیز علیرغم افزایش عفونت های ناشی از ویروس کرونا در سراسر جهان که تهدیدی برای جلوگیری از بهبود اقتصادی دنیا است رو به افزایش است کارشناسان معتقدند بهبود شاخص بورس در چین به مراتب زودتر از سایر کشورها بوده است آنها دلیل این رشد را کنترل ویروس در این کشور می دانند.

در حالی که اقتصاد جهانی از همه گیر شدن ویروس کرونا رنج می برد بهبود وضعیت اقتصادی چین و رشد مجدد اقتصاد این کشور، باعث شده است تا ارزش بورس چین در چند هفته گذشته حدود یک تریلیون دلار افزایش یابد.

با این حال به دلیل سرمایه گذاری شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی در بورس های چین به ویژه شانگهای و شنژن، وضعیت بورس این کشور هم تابعی از وضعیت جهانی است برای مثال چند روز پیش که خبر افزایش دوباره ابتلا به کرونا در چین شایع شد ارزش سهام در بازارهای آسیایی به ویژه چین نیز با کاهش مواجه شد ولی بار دیگر با کنترل این ویروس، بورس چین رشد 1.4 درصدی را تجربه کرد.

گزارش ها بیانگر بهبودی اقتصاد و موفقیت دولت چین در کنترل شیوع ویروس کرونا از طریق قرنطینه، انجام آزمایش های گسترده و محدودیت های مسافرتی است با این حال بازگرداندن اقتصاد چین به آسانی کلیک روی یک سوئیچ نبوده و نیست اقدامات انجام شده برای مهار کرونا و جلوگیری از گسترش COVID-19 به معنای این است که این کشور سه ماه در رکود اقتصادی بود.

نظرسنجی اخیر وزارت بازرگانی چین نشان می دهد که 99.1 درصد موسسات با سرمایه گذاری خارجی مایل هستند سرمایه گذاری و داد و ستد در چین را ادامه دهند نتایج بررسی کمیته تجاری آمریکا و چین از بیش از 150 موسسه نیز نشان می دهد که تدابیر افزایش گشایش و بهسازی محیط تجاری چین در سال های اخیر تسهیلات گوناگون را برای موسسات خارجی در چین ایجاد کرده و موسسات آمریکا همچنان نسبت به بازار چین خوش بین هستند.

سومین دوره نمایشگاه بین المللی واردات چین هم که بزودی برگزار خواهد شد در مقایسه با سال های گذشته شاهد حضور موسسات نامدار بیشتری خواهد بود و این نشان می دهد که موسسات سراسر جهان نسبت به رشد اقتصاد چین و دورنمای توسعه این کشور در آینده اطمینان دارند.

در نهایت می توان گفت با تلاش دولت برای کنترل کرونا، اقتصاد ملی چین که با کاهش رشد در سه ماهه اول سال 2020 مواجه شده بود با رشد اقتصادی در سه ماهه دوم از شاخص های منفی به مثبت و اصلی که نشان دهنده رشد ترمیمی است تغییر کرده است، کارشناسان معتقدند اقتصاد ملی چین به تدریج بهبود یافته، وضعیت معیشت اساسی به طور موثر تامین شده، انتظار بازار به طور کلی خوب بوده و توسعه اجتماعی پایدار هم شکل گرفته است هرچند رگه هایی از تاثیرات کرونا بر اقتصاد این کشورها تا سال ها ماندگار خواهد بود.

• ویروس کرونا
• چین
• سرمایه گذاری
• بورس