نگاهی گذرا به تجربه‌های زیستن با کرونا
تهران - ایرنا - زیستن با کووید 19؛ ویروسی که تاکنون میلیون‌ها مبتلا و هزاران قربانی از خود به جا گذاشته، چالشی جدی برای جهان و تجربه‌ای دشوار برای انسان معاصر است؛ مخمصه‌ای که سیاست، اقتصاد، فرهنگ و جامعه را در نوردیده و رهایی از آن با علم، تجربه و امید میسر خواهد بود.
بشر در جهان امروز به دستاوردهای خوبی در زمینه بهداشت و سلامت رسیده است. انسان در طول چند سده اخیر موفق به کنترل بیشتر بیماری‌های واگیردار از جمله وبا، سل، طاعون و مالاریا شده است.
در سال‌های گذشته علم پزشکی حتی در خصوص کنترل و درمان بیماری ایدز ناشی از ویروس «اچ ای وی» نیز به موفقیت‌های چشمگیری دست یافته است. حالا اما چند ماهی است که سر و کله ویروس جدیدی از خانواده کروناها با نام «کووید 19» پیدا شده و جهان را با چالشی جدی مواجه ساخته است؛ ویروسی که با آمدنش، همه از سازمان بهداشت جهانی گرفته تا وزارتخانه‌ها و سازمان‌های عریض و طویل بهداشتی و تحقیقاتی در کشورهای مختلف را غافلگیر کرده است.
ویروس کرونای جدید که از چین برخاست، در نخستین روزهای حضورش نشان داد که اگر کنترل نشود می‌تواند بسیار مخرب باشد و جامعه جهانی را با مشکل اساسی روبرو کند.
در هفته‌ها و ماه‌های اولی که کرونا دامنگیر چین و سپس دیگر کشورها چون ایران، ایتالیا و اسپانیا شد، روز به روز بر تعداد مبتلایان و جانباختگان آن افزوده می‌شد و کشورها سراسیمه و ناتوان از شناسایی رفتار و عملکرد این ویروس مرموز، هر روز یک تصمیم جدید می‌گرفتند.
در این میان به دلیل رفتار ناشناخته این ویروس، حتی سازمان بهداشت جهانی نیز در روزهای نخست ظهور کرونا در کشور چین، آرای پراکنده‌ای منتشر و اطلاعات نادرستی به جهان مخابره کرد و در ادامه مورد انتقاد شدید کشورهای پیشرفته قرار گرفت. تاثیرات کووید 19 اما فقط به حوزه بهداشت ختم نشد و این ویروس حوزه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و هنر و ورزش را نیز از خود متاثر ساخت. تاثیر کرونا بر جهان سیاست سیاست در جهان پس از کرونا برخی تحولات را تجربه کرد. در روزهای نخست شناخته شدن کووید 19 شاهد بگو مگوهای سیاستمداران دنیا با یکدیگر و بروز اختلافات عمیق بودیم. دولت چین ادعا می‌کرد این ویروس از سوی آمریکایی‌ها وارد این کشور شده از طرفی «مایک پومپئو» وزیرخارجه آمریکا ویروس جدید را بجای کووید 19 ویروس ووهان خطاب می‌کرد؛ ووهان همان شهری در چین بود که اولین مورد ابتلا به کووید 19 در آنجا شناسایی شد.
همچنین آمریکا سازمان بهداشت جهانی را به پنهانکاری در خصوص ویروس جدید و همکاری با دولت چین متهم می‌کرد و در راستای همین رویکرد، کمک مالی خود به سازمان بهداشت جهانی را به حالت تعلیق در آورد و سپس از آن خارج شد.
این درحالی‌است که این سازمان برای مقابله با گسترش ویروس کرونا در جهان بیش از پیش به این کمک‌ها نیاز دارد. در این میان، رهبران برخی کشورهای جهان نیز بخاطر نوع برخورد با ویروس کرونا مورد انتقاداتی گسترده خود قرار گرفتند. روسای جمهوری آمریکا و برزیل؛ دو کشوری که کرونا از آنها قربانیان زیادی گرفته است؛ از ابتدای ظهور این ویروس آن را جدی نگرفته و مشابه ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌دانستند. آنان حتی تا مدت‌ها پس از همه‌گیری کرونا در کشورهای‌شان از زدن ماسک به صورت خود امتناع می‌کردند و مخالف هرگونه ایجاد محدودیت جدی و طولانی مدت برای جلوگیری از گسترش کرونا بودند. در همین راستا، «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا با وجود شیوع گسترده کرونا در آمریکا بدون رعایت فاصله اجتماعی گردهمایی انتخاباتی برگزار می‌کرد؛ رفتاری که انتقادهایی جدی را علیه ترامپ در خصوص نحوه مدیریت کرونا در آمریکا برانگیخت و به باور کارشناسان از شانس پیروزی او در انتخابات پیش روی این کشور کاست. این در حالی است که، از زمان پیدایش کرونا تاکنون، بسیاری دیگر از رهبران جهان، دیدارها و نشست‌های دوجانبه و چندجانبه خود را به حالت تعلیق درآوردند و برخی از نشست‌های مهم بین‌المللی به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شد. با این همه، سیاستمدارانی از سراسر جهان به این بیماری مبتلا شدند که تعدادی از آنان نیز به کام مرگ فرو رفتند. در ایران هم برخی سیاستمداران مبتلا و برخی نیز از دنیا رفتند. در این میان می‌توان به چند تن از نمایندگان منتخب در یازدهمین دور از انتخابات مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که قرار بود وارد مجلس جدید شوند. «محمدعلی رمضانی‌دستک» منتخب مردم آستانه اشرفیه و بندر کیاشهر و «فاطمه رهبر» منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی از جمله این نمایندگان بودند. «سیدمحمد میرمحمدی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، «احمد تویسرکانی» رئیس سابق سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و مشاور رئیس قوه قضائیه و «محمدرضا راه‌چمنی» دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی و نماینده ادوار مجلس نیز از جمله دیگر چهره‌های شناخته شده در سیاست بودند که بر اثر ابتلا به کرونا درگذشتند. اقتصاد در دوران کرونا از منظر اقتصادی، کرونا شدیدترین آسیب‌ها را پس جنگ جهانی دوم به جهان وارد کرد. صدها هزار کسب‌وکار بخاطر محدودیت‌های ایجاد شده از سوی دولت‌ها تعطیل شد، میلیون‌ها نفر بیکار شدند و بار مالی سنگینی بر دوش دولت‌ها وارد شد.
دولت‌ها مجبور شدند برای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به آنها وام‌های کم‌بهره و یا بلاعوض دهند و به بیکاران بیمه بیکاری پرداخت کنند. شرکت‌های حمل‌ونقل به خصوص خطوط هوایی دچار زیان و مجبور به کاهش هزینه‌ها و در نتیجه تعدیل نیرو شدند.
بزرگترین شرکت هواپیمایی انگلیس به نام «فلای بی» پس از آنکه شیوع ویروس کرونا موجب کاهش شدید مسافران شد، در تاریخ 15 اسفند سال 98 اعلام ورشکستگی کرد و هزاران نفر از کارمندانش بیکار شدند.
همچنین بزرگترین شرکت هواپیمایی آمریکای لاتین به نام شرکت هواپیمایی «لاتام ایرلاینز» که متعلق به شیلی و بزریل است، در تاریخ 6 خرداد اعلام ورشکستگی کرد و موجب بیکاری صدها نفر شد، بیمارستان‌ها پر شدند از مبتلایان به کرونا، پرسنل و کادر درمان بیمارستان‌ها به لحاظ روحی و جسمی آسیب زیادی دیدند.
از سوی دیگر در دوره شیوع کرونا، به دلیل عدم مراجعه بیماران به بیمارستان از ترس ابتلا به کرونا، درآمد بعضی بیمارستان‌ها کاهش چشمگیری داشته است؛ بطوری که گروهی از آنها این روزها با خطر ورشکستگی روبرو هستند. از اینها که بگذریم، کرونا تاثیر مخربی بر معیشت عموم مردم جهان داشت و نگرانی‌های بسیاری در این زمینه ایجاد کرد. در آغاز شیوع کرونا به دلیل مسدود شدن مرزها، ورود و خروج کالا در مقاطعی بسیاری کم شد و در برخی کشورها حتی این نگرانی وجود داشت که ورود کالا یا مواد اولیه دیر یا زود به صفر برسد. این شرایط در کنار هجوم مردم وحشت‌زده به فروشگاه‌ها در برخی نقاط جهان، کمبود محسوسی در سطح بازارها ایجاد کرد و بهای تمام شده کالاها را با افزایش بی‌سابقه‌ای مواجه کرد. کرونا اما همچنان ادامه دارد، مهار نشده و قربانی می‌گیرد. محدودیت‌ها همچنان وجود دارد و کسب‌وکارها به جز برخی موارد مشغول زیان دادن هستند. در برخی کشورها بیکاران و صاحبان کسب‌وکارهای ورشکسته تبدیل به معترضانی شده که به خیابان‌ها آمدند و سیاست‌های دولت‌های‌شان را به باد انتقاد گرفتند. در آمریکا اما واکنش معترضان خیلی شدید بود و منجر به ازدحام در خیابان‌ها و تخریب اماکن عمومی شد. در ادامه دولت ناچار شد برای کنترل اعتراضات در شهرهای شلوغ نیروهای نظامی مستقر کند و در مناطق جنوبی آمریکا که در دست جمهوری‌خواهان بوده محدودیت‌ها را بر دارد که پس از مدتی کرونا در همان مناطق اوج گرفت. با همه این احوال، کرونا تحولات مثبتی نیز در اقتصاد به‌وجود آورد. استقبال مردم از خریدهای اینترنتی موجب شتاب و گسترش این بازارهای نوظهور شد و دولت‌ها نیز تلاش کردند خدمات بیشتری را در بستر دولت الکترونیک برای شهروندانشان عرضه کنند. کرونا و دنیای ورزش شاید مهمترین خبر ورزشی دوران کرونا به تعویق افتادن المپیک توکیو بود؛ یک رویداد مهم ورزشی که از سال‌ها قبل برای برگزاری هرچه با شکوه‌تر آن برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری شده بود. این تحول اما تنها تحول دنیای ورزش پس از ظهور کرونا نبود. در جهان کرونا زده بسیاری از باشگاه‌ها، مسابقات و بازی‌های ورزشی از جمله لیگ‌های مطرح فوتبال دنیا برای مدتی تعطیل شدند و مسابقات ورزشی بدون حضور تماشاگران پرشور، در سکوت و بدون کمترین هیجانی برگزار شدند. همچنین یکی از تصورات اشتباه درباره کرونا این بود که اهالی ورزش بخاطر داشتن بدن قوی‌تر نسبت به دیگر افراد به کرونا مبتلا نمی‌شوند ولی ابتلای صدها ورزشکار و فوتبالیست مطرح جهانی به این بیماری خط بطلانی بود بر این فرضیه و رویدادی مهم در حوزه ورزش بود. فرهنگ در جهان کرونا زده جهان فرهنگ نیز از کرونا بسیار متاثر شد. پس از ظهور کرونا سالن‌های سینما، تئاتر و موسیقی تعطیل شدند، مراسم‌ها و نمایشگاه‌ها از جمله نمایشگاه کتاب در کشور ما به تعویق افتاده و همین موضوع بیکاری و ضرر مالی فراوانی را برای فعالان عرصه فرهنگ در سراسر جهان رقم زد. با وجود آسیب‌های ناشی از کرونا برای عرصه فرهنگ و هنر، کرونا موجب تجربه‌ها و دستاوردهای خوبی نیز در این حوزه شد. در این دوران استقبال بی‌سابقه‌ای از کتاب‌های الکترونیک و پادکست‌ها شد و تهیه‌کنندگان آنها به انتشار بیشتر چنین محتواهایی اهتمام ورزیدند.
نمایش آنلاین فیلم و پخش آنلاین کنسرت‌های موسیقی محبوبیت بیشتری پیدا کردند. حالا گویی عادت مخاطبان علاقمند به فیلم و موسیقی تغییر کرده است و گاه بیم آن می‌رود تا در دوران پسا کرونا هم مانند گذشته از سالن‌های سینما و شاید هم کنسرت‌های زنده استقبال نشود. عادت‌های دیگری نیز در فرهنگ‌ها اصلاح شده است که از آن جمله می‌توان به رعایت بیشتر بهداشت فردی و عمومی، افزایش گیاه‌خواری در فرهنگ تغذیه‌ای جهان، پایین آمدن آمار شکار حیوانات در دوران کرونا، پرهیز از رفت‌وآمدها و سفرهای غیرضروری که به کمتر شدن آلودگی‌های زیست‌محیطی در جهان منجر شده، اشاره کرد که بی شک در صورت تداوم می‌تواند کمک کند تا محیط زیست نفسی تازه کند و جهان جای بهتری برای آیندگان باشد.
*س_برچسب‌ها_س*