هر آنچه که درباره اعضای هیئت انتخاب چهل و یکمین جشنواره فجر باید بدانید

خبرگزاری تسنیم- گروه فرهنگی

روز گذشته هیئت انتخاب چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر اعلام شد و به گفته مجتبی امینی دبیر این رویداد، قرار است اسامی فیلم‌های راه‌یافته به بخش سودای سیمرغ 5 بهمن ماه اعلام شود. البته آثار راه‌یافته به بخش‌های فیلم کوتاه و سینمای مستند نیز تا قبل از آن اعلام می‌شود.

مردی برای تمام فصول؛ از ادبیات تا سینما

حبیب احمدزاده به عنوان یکی از چهره‌های تأثیرگذار و پرسابقه سینمایی که سابقه تولید فیلم‌های مستند زیادی را در کارنامه دارد، در چهل و یکمین دوره از جشنواره نیز به عنوان یکی از اعضای هیئت انتخاب حضور خواهد داشت. احمدزاده در عرصه ادبیات نیز یکی از چهره‌های شناخته شده است. «داستان‌های شهر جنگی»، «شطرنج با ماشین قیامت» و «کد24 یا بوف کور چگونه ساخته و پرداخته شد» از جمله آثاری است که به قلم او نوشته شده است.

او برنده جایزه برترین کتب بیست سال داستان‌نویسی دفاع مقدس برای کتاب "داستان‌های شهر جنگی" شده و جایزه شهید غنی پور را هم در بخش داستان و رمان دفاع مقدس برای کتاب "شطرنج با ماشین قیامت" دریافت کرده است.

وی در دوره‌های مختلفی به عنوان هیئت انتخاب یا داور حضور داشته است که از آن جمله می‌توان به داور بخش مستند در سی و هفتمین و سی و یکمین جشنواره فیلم فجر و هیئت انتخاب بخش مستند در دوره سی و ششم و سی و پنجمین جشنواره فجر اشاره کرد. احمدزاده در سی امین جشنواره فیلم فجر (در سال 1390) نیز به عنوان هیئت داوران بخش فیلم‌های اول حضور داشت.

این هنرمند، مستندهای "آخرین تیر آرش" را در سال 1382 ساخت و "موج زنده" را در سال 1388 کارگردانی کرد. "بهترین مجسمه دنیا" نیز از جمله دیگر کارهای او در عرصه مستندسازی است. احمدزاده در سال 1390 سیمرغ بلورین ویژه هیئت داوران بخش مستند جشنواره بین المللی فیلم فجر را برای مستند "بهترین مجسمه دنیا" دریافت کرد و در سال 1391 دیپلم افتخار جشنواره بین المللی سینما حقیقت را برای همین فیلم مستند از آن خود کرده بود.

او در جایگاه فیلمنامه‌نویس نیز با سینماگران بزرگی همچون ابراهیم حاتمی‌کیا، پرویز شیخ طادی، عبدالحسین برزیده، آرش معیریان، خسرو سینایی و کیومرث پوراحمد همکاری داشته است. از میان 2 همکاری احمدزاده با پوراحمد، فیلم "پنجاه قدم آخر" توفیق زیادی کسب نکرد، اما فیلم سینمایی "اتوبوس شب" با استقبال بسیار خوب منتقدان و داوران روبه‌رو شد، چنانکه تندیس جشن خانه سینما به همراه جایزه بهترین فیلمنامه در جشن سینمای ایران را از آن خود کرد. این فیلم پس از اکران در سینماها به فروش 121 میلیون تومانی رسید.

کاریکاتوریستی که سینما دوست دارد!/ نظرات نیرومند درباره خانه سینما

اگرچه خیلی‌ها محمدحسین نیرومند را به عنوان هنرمندی در رشته تجسمی به ویژه در شاخه کاریکاتور می‌شناسند، اما حضور چند ساله‌اش در عرصه‌های سینمایی به ویژه حضور به عنوان هیئت داوران یا انتخاب در جشنواره فیلم فجر باعث شده تا به عنوان یکی از اعضای هیئت انتخاب چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر، مورد اعتماد قرار بگیرد. البته بعید نیست که مسئولیت اخیر او به عنوان مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور هنری و سینمایی نیز در این انتخاب بی‌تأثیر باشد.

نیرومند سال گذشته نیز عضو هیئت انتخاب بخش سودای سیمرغ جشنواره بود و در بیست و پنجمین، بیست و ششمین و سی و یکمین دوره جشنواره نیز به عنوان عضو هیئت انتخاب بخش سودای سیمرغ حضور داشت. علاوه براین، محمدحسین نیرومند به عنوان هیئت داوران بخش مسابقه مواد تبلیغاتی در سی‌امین جشنواره فجر نیز مسئولیت داشته است.

سردبیر و مدیر مسئول سابق کیهان کاریکاتور، مدیر سابق گروه جوان، طرح و برنامه شبکه دو سیما، سرپرست سابق معاونت سینمایی حوزه هنری، مشاور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1384 تا 1392 و... از جمله دیگر فعالیت‌های محمدحسین نیرومند است.

نکته قابل تأمل درباره نیرومند، یادداشت نسبتاً جنجالی او در واکنش به حواشی برگزاری شانزدهمین مجمع عمومی خانه سینما بود که 15 شهریورماه امسال در خبرگزاری مهر منتشر شد. او در این یادداشت طولانی، خانه سینما را سرگردان در بین دو وزارتخانه دانسته بود!

در بخشی از این یادداشت آمده بود: "برخی سینماگران و رسانه‌ها در چند روز اخیر سیاهه‌ای از تخلفات این مجمع را بیان و منتشر کرده‌اند تا شاید زمینه ابطال انتخابات شانزدهم خانه سینما توسط مراجع رسمی و قانونی فراهم شود. نگارنده قصد ندارد یک‌بار دیگر خواننده محترم را به این فهرست ارجاع دهد، بلکه به دنبال آن است به چرایی پدید آمدن این وضعیت در خانه سینما اشاره کند تا مشخص شود منشاء اصلی این گونه حرف و حدیث‌ها از کجا ناشی می‌شود."

مخالف سرسخت استقلال "جشنواره جهانی فجر" و "شبکه نمایش خانگی"

دبیر سی و یکمین جشنواره فیلم فجر در سال 1391 بخش مهمی از کارنامه کاری محمدرضا عباسیان است؛ مردی که می‌خواهد فیلم‌های چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر را انتخاب کرده و از مجتبی امینی حکم گرفته است.

اگرچه محمدرضا عباسیان بیشتر به عنوان مستندساز شناخته می‌شود و در این عرصه جوایز متعددی را دریافت کرده، اما تهیه‌کنندگی دو فیلم سینمایی "تنهایی" و "کمین" را نیز در کارنامه هنری خود دارد. عباسیان مدیرعامل سابق مؤسسه رسانه‌های تصویری نیز بوده، یعنی مسئولیت مدیریت بر شبکه‌های نمایش خانگی را عهده‌دار بوده است.

علاوه بر مسئولیت دبیری جشنواره فجر، حضور به عنوان هیئت انتخاب بخش مستند در چهلمین و سی‌امین جشنواره فجر و هیئت داوران فیلم‌های بلند ویدئویی در بیست و نهمین دوره این رویداد سینمایی، بخش دیگری از مسئولیت‌های عباسیان در جشنواره فیلم فجر بوده است.

صفر تا صد اتفاقات جنجالی جشنواره فجر در سال 90 و 91

مهرماه سال 1395، مصاحبه‌ای جنجالی از محمدرضا عباسیان در برنامه «کات» که از آپارات پخش می‌شد، منتشر شد؛ او در آن مصاحبه ماجرای شب اختتامیه جشنواره فجر در سالی که خودش دبیر بوده است را بیان و در خلال آن سخنانی را به منوچهر محمدی نسبت داد. او در آن مصاحبه درباره شایعه حضور ناگهانی احمدی‌نژاد در اختتامیه جشنواره در برج میلاد صحبت کرد و در خلال آن اظهارنظری درباره تماس‌های مکرر منوچهر محمدی داشت. سخنانی که با واکنش تند این تهیه‌کننده روبه‌رو شد.

عباسیان در گفت‌وگویی که 14 آبان ماه سال قبل با خبرگزاری مهر داشته گفته بود که برگزاری مستقل جشنواره جهانی فیلم فجر در 5 دوره اشتباه بوده است. او در این مصاحبه صراحتاً درباره ادغام بخش ملی و جهانی جشنواره فیلم فجر پس از پنج دوره برگزاری مستقل «جشنواره جهانی فجر» اظهار نظر کرده و گفته بود: "از ابتدای این جداسازی و طی همه این پنج سال بارها گفته‌ایم که این اتفاق از ابتدا اشتباه بود. برگزاری جشنواره در همه دنیا استانداردهایی دارد و جالب است که امروز دوستان مدافع جداسازی هم دارند از استانداردها صحبت می‌کنند در حالی که در هیچ کجای دنیا چنین پدیده‌ای را شاهد نیستیم که یک دوره از یک جشنواره در 2 بازه زمانی مختلف، با 2 دبیر مختلف و 2 محتوای مختلف برگزار شود. این اتفاق از ابتدا کاملاً نشدنی، غیراصولی و غیرحرفه‌ای بود."

او هم‌چنین گفته بود: "دوستان اگر تمایل داشتند یک جشنواره تخصصی بین‌المللی برگزار کنند می‌توانستند به‌صورت مجزا و در هر بازه زمانی‌ای که به آن علاقه دارند، آن را برگزار کنند. به‌خصوص که مدعی بودند پول این جشنواره را خارج از سیستم وزارت ارشاد تأمین می‌کرده‌اند. می‌توانستند آن را به عنوان اولین دوره جشنواره‌ای تحت عنوان «جشنواره بین‌المللی فیلم تهران» برگزار کنند، اما این مضحک بود که بگوییم سی‌وچندمین دوره جشنواره فجر، بخش ملی‌اش در بهمن‌ماه با دبیری آقای فلان برگزار می‌شود و بخش بین‌الملل‌اش در اردیبهشت ماه با دبیری فردی دیگر! از این منظر نفس این جداسازی از ابتدا غلط بود."

موضوع دیگری که درباره عباسیان می‌توان گفت مخالفت سرسختانه او با نمایش خانگی است؛ او که در دورانی مدیریت رسانه‌های تصویری را برعهده داشته در سال 1398 طی اظهارنظری گفته بود که "شبکه نمایش خانگی سینمای ارزشمند را زمین زده است."

او در مصاحبه‌ای گفته بود: "سینمای ایران در یک سال 100 فیلم تولید می‌کند. از میان این فیلم‌ها فقط 10 درصد پیروز گیشه هستند و 10 درصد دیگر هم زیان‌ده نیستند. پس می‌توان گفت 80 درصد فیلم ها گیشه خوبی نداشته و زیان‌ده بودند که اتفاقاً فیلم‌هایی با محتوای خوب و فاخر جزو همین 80 درصد هستند. قرار بود این فیلم‌های ناموفق در گیشه در سبد خرید مردم قرار بگیرد و مخاطبان برای دیدن فیلم‌هایی که خوب بودند اما خوب فروش نرفتند در شبکه خانگی هزینه کنند تا این چرخه جریان داشته باشد. زمانی که ما این سبد را پر کنیم از سریال‌ها، انگار سعی داریم سینمای ارزشمند را زمین بزنیم و راه تنفس فیلم‌های سینمایی خوبی را بستیم که در فروش موفق نبودند."

یک چهره دانشگاهی و تلویزیونی، کمی دور از سینما

رضا پورحسین را باید یکی از چهره‌های علمی دانشگاهی حاضر در هیئت انتخاب جشنواره بدانیم که احتمالاً به دلیل سابقه تلویزیونی خود در بین این اعضا جای گرفته است. البته لازم به ذکر است که پورحسین در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، داور بخش سودای سیمرغ بود.

پورحسین رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران است و سابقه سال‌ها فعالیت در رسانه ملی را در پست‌های مختلف دارد؛ او بیش از یک دهه مدیر شبکه 4 سیما بوده و نزدیک به 3 سال مسئولیت قائم مقامی معاونت سیما را برعهده داشته است. هم‌چنین وی 4 سال رئیس کمیته مجریان رسانه ملی بوده است. با این حال می‌توان گفت که پورحسین سابقه فعالیت سینمایی چندان قابل توجهی ندارد.

مرد سیمرغ‌های "جلوه‌های ویژه"

محمدرضا شرف‌الدین تهیه‌کننده سینما دیگر عضو هیئت انتخاب چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر است. شاید بتوان لقب مرد سیمرغ‌های جلوه‌های ویژه را به شرف‌الدین داد. او برای فیلم‌هایی نظیر "کانی مانگا"، "انسان و اسلحه"، "هور در آتش"، "کیمیا"، "پرواز خاموش" و "قارچ سمی"، سیمرغ بلورین بهترین جلوه های ویژه جشنواره فیلم فجر را گرفته و سابقه همکاری با بزرگترین کارگردان‌های سینمایی را داشته است.

"مزرعه پدری" یکی دیگر از تجربیات شرف‌الدین در حوزه جلوه‌های ویژه است که به زعم خودش یکی از کارهای پرزحمت او به شمار می‌رود. شرف‌الدین، تهیه‌کنندگی آثاری نظیر «فرزند صبح»، «چوب خط»، «سه و نیم»، «بالای شهر، پایین شهر» را برعهده داشته و رئیس اسبق انجمن سینمای دفاع مقدس نیز بوده است.

علاوه براین، شرف‌الدین در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر به عنوان هیئت داوران فیلم‌های اول و کوتاه حضور داشته و تجربه داوری بخش مسابقه مواد تبلیغاتی در سی‌امین جشنواره را نیز برعهده داشته است.

کارگردان "شکارچی شنبه" و "روزهای زندگی" در فجر

پرویز شیخ‌طادی کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس است که کارگردانی آثاری نظیر «آتش در گلستان»، «بانوی سردار»، «امپراتور جهنم»، «روزهای زندگی»، «سینه سرخ»، «شکارچی شنبه»، «دفتری از آسمان» و... را برعهده داشته و در سایر زمینه‌ها از طراحی صحنه و لباس گرفته تا بازیگری، تدوین و فیلمنامه‌نویسی نیز فعالیت‌هایی داشته است. او تاکنون دو بار هیئت انتخاب بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر بوده است. علاوه براین، شیخ طادی سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از سی‌امین جشنواره فیلم فجر را برای فیلم «روزهای زندگی» دریافت کرده است.

مروری بر آثار شیخ طادی از "شکارچی شنبه" گرفته تا "امپراطور جهنم" نشان می‌دهد که این کارگردان کهنه کار علاقه زیادی به ساخت آثاری با موضوعات سیاسی داشته و در فیلم‌هایش رگه‌هایی از نقد به صهیونیسم، آل سعود و دیگر موضوعات مرتبط با این حوزه قرار داده است.

"امپراطور جهنم" یکی از جدیدترین آثاری است که شیخ طادی ساخته و در سی و ششمین جشنواره فجر نیز حضور داشت. او در این فیلم به سراغ موضوع تروریست در منطقه رفته و جنایات خاندان آل سعود و ریشه‌های رشد و گسترش گروه داعش و جریان‌های تکفیری و افراطی در منطقه، اروپا و آمریکا را مورد بررسی قرار داده است.

این فیلم که در سال 1395 پس از انتخاب نشدن برای بخش اصلی جشنواره از شرکت در بخش خارج از مسابقه انصراف داده بود، سال بعد با حذف حدود 50 دقیقه از فیلم و درحالی که گفته می‌شد کفه افشاگری آن درباره عربستان کمرنگ شده، دوباره به دبیرخانه جشنواره ارائه و در بخش مسابقه پذیرفته شد. کوروش زارعی بازیگر سینما و تئاتر یکی از هنرمندان اصلی این فیلم سینمایی بود.

ابتدای امسال بود که پرویز شیخ طادی و حجت الاسلام محمد قمی از شورای پروانه نمایش جدا شدند و با حکم محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی، دو عضو دیگر یعنی حجت‌الاسلام علی سرلک و احمد مرادپور به عضویت در این شورا درآمدند. او در گفت‌وگویی که بعد از این اتفاق با خبرگزاری مهر داشت، نقدهایی را بر عملکرد این شورا و اعضای آن وارد کرد. وی در این مصاحبه گفته بود:

"به نظر بنده شورای صدور پروانه نمایش، آخرین سنگر مخاطب است. ویترین همه جشنواره‌ها و همه ابزارهای نظارتی در اختیار این شوراست و به همین دلیل معتقدم این شورا نباید در اختیار سینماگران باشد. متخصصان علوم اجتماعی در این شورا باید حضور داشته باشند و به تعبیر دقیق‌تر نمایندگانی متخصص از سوی مردم باید در این شورا باشند؛ از روان‌شناس تا مردم‌شناس. افرادی که برخاسته از بدنه مردم باشند و هیچ مناسباتی با چرخه تولید و توزیع در سینما هم نداشته باشند. این افراد باید به‌صورت مستقیم منافع مصرف‌کننده یا همان مخاطب را مدنظر قرار دهند و بدون هیچ ملاحظه‌ای همه مصلحت‌های او را در نظر بگیرند. این اعتقاد من است که شورای پروانه نمایش به‌هیچ‌عنوان نباید دولتی باشد. از نماینده مجلس تا من کارگردان در این شورا نباید حضور داشته باشیم. ما خودمان در بدنه تولید سینما حضور داریم، چگونه می‌توانیم بر محصول خودمان نظارت داشته باشیم؟ این غلط است."

مرد مدیریتی عضو پایانی است

روح‌الله سهرابی نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان است که هم‌اکنون پست مدیریتی نیز در وزارت ارشاد داشته و به عنوان مدیرکل نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی فعالیت می‌کند.

از جمله آثار سینمایی که سهرابی کارگردانی کرده می‌توان به فیلم‌های «خاکستر و برف» و «محدوده ابری» اشاره کرد. او هم‌چنین سریال تلویزیونی «آرام می‌گیریم» را ساخت که با استقبال بسیار خوب مخاطبان روبه‌رو شد.

خاکستر و برف نیز از تجربیات موفق سهرابی به شمار می‌رود؛ او با ساخت این فیلم، نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی فیلم در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر و برنده دیپلم افتخار بهترین کارگردانی از بخش تجلی اراده ملی این دوره از جشنواره شد.

سهرابی در عرصه ادبیات نیز دست به قلم بوده و فیلمنامه‌هایی نظیر «آرام می‌گیریم»، «بیگانه»، «تشنگی»، «خاکستر و برف»، «محدوده ابری»، «خورشید دوباره می‌دمد» و... را نوشته است. رمان سیاسی اجتماعی تراژدی «اسبی که ایستاد» از آخرین آثار تألیفی این هنرمند ایرانی به‌شمار می رود. علاوه براین می‌توان به فعالیت خوب او در عرصه فیلم کوتاه اشاره کرد که در مقام کارگردان و تهیه‌کننده آثار زیادی را ساخته است.

سهرابی یکی از چهره‌هایی بود که نسبت به مواضع اخیر حمید فرخ نژاد واکنش نشان داد و در یادداشتی خطاب به او نوشت:

"مردم ایران هنوز فراموش نکرده‌اند چگونه هشتاد میلیون نفر از آن‌ها را فدای یک تار موی فرزند آمریکانشین خود کردی! مردم فراموش نخواهند کرد چگونه فرزندت را هزاران کیلومتر دورتر از ایران در حاشیه امن نگه داشتی اما فرزندانشان را به کف خیابان‌ها فراخواندی و از خون آن‌ها برای خود ژست فریبنده انقلابی ساختی! مردم فراموش نخواهند کرد چگونه درست همزمان با لحظاتی که دم از مبارزه با حکومت دیکتاتوری می‌زدی در پروژه‌های این حکومت غوطه می‌خوردی و میلیاردها میلیارد پول زبان بسته را حتی پیش از حضور مقابل دوربین می‌گرفتی و به حساب خانواده‌ات در خارج از کشور سرازیر می‌کردی!"

او همچنین اشاره کرده بود:

"مردم فراموش نخواهند کرد شما یکی از پرکارترین بازیگران در آثار امنیتی و حتی ایدئولوژیک این حکومتی که دیکتاتورش خوانده‌اید بوده‌اید که اتفاقاً چون نقش بازی کردن را خیلی خوب بلدید بازی‌هایتان هم باورپذیر بود. امروز که وارد مرحله دیگری از نقش‌آفرینی خود شده‌اید از باب حرمت جلسات دوستانه‌ای که طی همین چند ماه با یکدیگر داشتیم، عرض می‌کنم؛ ای کاش این ارتفاع پست را نمی‌گرفتید و با ورود به مارپیچ دروغ، اینگونه به زیست حرفه‌ای خود پایان نمی‌دادید! شما بازیگر خوبی بودید اما فقط یک بازیگر خوب!"