پترو پالایشگاه شهید سلیمانی منتظر سرمایه گذار

وعده ساخت پتروپالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی در ابتدای دولت سیزدهم داده شد و این درحالی است که بسیاری از طرح‌های پالایشگاهی نظیر آناهیتا و بهمن هنوز روی زمین مانده است.

به گزارش خبرنگار مهر، وعده ساخت پتروپالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی در ابتدای دولت سیزدهم داده شد و این درحالی است که بسیاری از طرح‌های پالایشگاهی نظیر آناهیتا و بهمن هنوز روی زمین مانده است و این نگرانی وجود دارد که این پتروپالایشگاه سرنوشتی مشابه دیگر طرح‌های نیمه تمام پیدا کند.

این نگرانی از آنجا نشأت می‌گیرد که پس از دو سال از زمان شرع دولت سیزدهم هنوز عملیات اجرایی این طرح آغاز نشده است و این درحالی است که جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش در روزهای پایانی سال 1401 از آغاز عملیات اجرایی این پالاشگاه در ابتدای فروردین 1402 را وعده داده بود.

به گفته سالاری عملیات اجرایی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی در 4 فاز تعریف شده که یک فاز شامل احداث یوتیلیتی، دو فاز شامل احداث واحدهای فرآیندی و یک فاز نیز برای احداث واحد پتروشیمی است. ضمن آنکه عملیات اجرایی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی با ظرفیت 300 هزار بشکه نفت خام سنگین و با سرمایه‌گذاری بیش از 10 میلیارد دلار در فروردین ماه سال 1402 آغاز شود. 70 درصد از محصولات این واحد سوخت و 30 درصد آن محصولات شیمیایی است.

رسیدن به عملیات اجرایی این پالایشگاه 2 سال زمان برده و آنطور که سالاری گفته است با سرمایه گذاری 9 میلیارد یوریی این پروژه تا 5 سال آینده تکمیل می‌شود، اگرچه سالاری در رابطه با عملیات اجرایی این پالایشگاه گفته است: «عملیات اجرایی پتروپالایشگاه شهید سلیمانی در همین فصل بهار آغاز خواهد شد.» اما به نظر نمی‌رسد که این پروژه تا پایان خرداد وارد عملیات اجرایی شود، چرا که اواخر اسفند هم سالاری گفته بود این پروژه از ابتدای فروردین وارد عملیات اجرایی می‌شود. اما سوال اینجاست این پروژه هم مانند سایر پروژه‌های پالایشگاهی نظیر پارس، آناهیتا و بهمن بر زمین می‌ماند یا آنکه این دولت می‌تواند به این پروژه جامه عمل به آن بپوشاند.

علی زیار قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران درباره وضعیت پالایشگاه‌هایی که طرح‌های آن نا تمام مانده اند به مهر گفت: طرح‌هایی که روی زمین مانده نظیر آناهیتا بیشتر سهام آن متعلق به قرارگاه خاتم الانبیا است و سهام دار اصلی وظیقه تأمین منابع را به عهده دارد، اگر نه اقدامات طراحی و مبانی آن طی و لایسنس گرفته شده و اکنون به دنبال جذب سرمایه گذار هستند. جذب سرمایه و تأمین منابع مالی امکان احداث این نیروگاه به وجود می‌آورد چرا که زمین آماده، مجوزها اخذ شدع و لایسنس ها گرفته شده است.

به گفته زیار وضعیت پروژه‌های نا تمام را نمی‌توان به تمامی پروژه‌ها تعمیم داد و هر پروژه شرایط خاص خودش را دارد.

وی ادامه داد: طرح شهید سلیمانی در قانون بودجه سال گذشته آمده که سهام شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی حداکثر می‌تواند 20 درصد باشد که اکنون 10 درصد سهام متعلق به این شرکت است.

این مقام مسئول با بیان اینکه مشارکت نامه‌ای را با سهام داران که بیشتر آن بانک‌ها هستند به امضا رسیده است، گفت: سرمایه گذاری نیاز به مجوز شورای پول و اعتبار دارد و اکنون این سهام داران در مرحله اخذ مجوز قرار دارند که پس از این مرحله شرکت تأسیس می‌شود.

به گفته این مقام مسئول برای جلوگیری از تأخیر این پروژه به موازات اخذ مجوز اقدامات اجرایی آن به شرکت ملی مهندسی ساختمان (متن) سپرده شده است.

وی اضافه کرد: در این شرایط کارهای اجرایی پیش روی کرده و منتظر دریافت مجوز نشده ایم چرا که ممکن است بانک‌ها نتوانند مجوز لازم را دریافت کنند که سهام داران جدیدی جایگزین می‌شوند. برای آنکه کارهای اجرایی این پترو پالایشگاه متوقف نشود سهام داران موافقت کردند تا مجری مربوطه اقدامات لازم را پیگیری و انجام دهد.

میزان فرآورش نفت خام در ایران چقدر است

طبق آخرین آمار و ارقام ارائه شده از سوی وزارت نفت فرآورش هر یک از پالایشگاه‌ها به تفکیک؛ پالایشگاه آبادان 400 هزار بشکه، پالایشگاه تندگویان تهران 235 هزار بشکه در روز، پالایشگاه اصفهان 375 هزار بشکه، پالایشگاه شازند 250 هزار بشکه، پالایشگاه بندر عباس 350 هزار بشکه، پالایشگاه شیراز 60 هزار بشکه، پالایشگاه تبریز 110 هزار بشکه، پالایشگاه لاوان 55 هزار بشکه و پالایشگاه کرمانشاه 30 هزار بشکه در روز فرآورش انجام می‌دهند که در مجموع به یک میلیون و 835 هزار بشکه در روز می‌رسد.

البته جواد اوجی وزیر نفت در سال 1400 گفته بود: «اکنون ظرفیت پالایش با احتساب نفت خام و میعانات گازی، 2 میلیون و 200 هزار بشکه در روز است که طبق برنامه‌ریزی‌ها این رقم به بیش از روزانه 3 میلیون و 500 هزار بشکه خواهد رسید.» اما تا کنون این ظرفیت افزایش پیدا نکرده و ظرفیت پالایشی کشور بر مدار 2 میلیون و 200 هزار بشکه در روز است. زیار هم این موضوع را تأیید کرد و گفت: 9 پالایشگاه نفت و یک پالایشگاه میعانات گازی در کشور وجود دارد. پالایشگاه نفت در سال گذشته از حد اکثر ظرفیت خود استفاده کردند و پالایشگاه نفت آبادان که طرح تثبیت آن 29 اسفند با حضور رئیس جمهور افتتاح شد.

وی ادامه داد: این پالایشگاه بزرگترین واحد تقطیر پالایشگاهی را که به 210 هزار بشکه می‌رسد راه اندازی کرده که ظرفیت آن از 360 هزار بشکه به 440 هزار بشکه در روز رسیده است.

به گفته این مقام مسئول این تفاوت 360 تا 440 هزار بشکه برای باز پرداخت بدهی‌های فاینانس چین است که اکنون سر رسید شده است. سال گذشته 260 میلیون دلار در قانون بودجه 1401 مقرر شد تا از محل واحدهای افزایش ظرفیت تأمین شود و واحدهای قدیمی باید از سرویس خارج می‌شدند که این اتفاق نیفتاد و این مابه تفاوت را به باز پرداخت تسهیلاتی که دریافت شده بود اختصاص پیدا کرد.

وی با بیان اینکه سال گذشته 260 میلیون دلار از محل افزایش ظرفیت پرداخت قسط اول اجازه داده شد، گفت: برای سال جاری مجدد در قانون بودجه آمده که 230 میلیون دلار از محل درآمد به حساب طرف چینی واریز شود.

هدف از احداث پترو پالایشگاه چیست؟

یکی از مهمترین دلایل احداث این پترو پالایشگاه تأمین سوخت و بنزین و حتی جلوگیری از واردات بنزین است. سال گذشته بود که دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش کشور در رابطه با نزدیک شدن مقدار تولید و مصرف بنزین به یکدیگر ابراز نگرانی کرده و در این راستا گفته بود: «بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور باید در دستور کار قرار گیرد و خودروسازها نیز باید در این باره اهتمام ورزند.»

عاشوری سیاست اتخاذشده از سوی دولت برای احداث پتروپالایشگاه‌های جدید را مثبت ارزیابی کرده و گفته بود: در صورتی که احداث و تأمین اعتبار و سرمایه‌گذاری پترو پالایشگاه 300 هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی و طرح مروارید مکران و افزایش ظرفیت 150 هزار بشکه‌ای پالایشگاه به‌سرعت در دستور کار قرار بگیرد، در زمینه جبران فاصله تولید و مصرف امیدبخش خواهد بود.

به گفته عاشوری، ظرفیت تولید تکمیل است و بیشتر از این نمی‌توانیم افزایش دهیم و اگر مصرف همچنان روند افزایشی داشته باشد و سیاست‌های کنترل مصرف در دستور کار قرار نگیرد، ابتدای سال 1402، قطعاً واردکننده بنزین خواهیم شد.

البته زیار این سخنان را رد کرده و گفت: خوشبختانه تراز ما مثبت است و از اواسط سال گذشته طرح‌های را آغاز کردیم و با ظرفیت مازاد بنزین تولید کردیم و پالایشگاه‌ها با تمام ظرفیت فعالیت می‌کنند. همچنین 15 میلیون بر ظرفیت بنزین افزوده شد که از طریق نفت‌های مازاد ظرفیت را افزایش پیدا کرد. اکنون ظرفیت از تولید پیشی گرفته است اما در صورت رشد مصرف ممکن است مصرف از تولید پیشی بگیرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا با احداث پالایشگاه‌های مذکور امکان افزایش ظرفیت افزوده می‌شود و از این میزان بنزین چقدر سهم دارد، گفت: اکنون این ظرفیت اضافه شده است و در تمام سال 80 هزار بشکه افزایش ظرفیت داشته ایم.

وی با اشاره به اینکه تنها چند ماه از محل افزایش طرفیت پتروپالایشگاه آبادان به بازپرداخت فاینانس تعلق می‌گیرد توضیح داد: پس از ان می‌توان بر افزایش ظرفیت بنزین تمرکز کرده و محصولات بیشتری تولید کرد.

وی با اشاره به اینکه در ظرفیت پالایشگاهی ستاره خلیج فارس هم افزایش داشته است، اضافه کرد: پالایشگاه ستاره خلیج فارس با ظرفیت سه واحد 120 هزار بشکه‌ای بود که در مجموع 360 هزار بشکه می‌رسید، اما اکنون به 440 تا 450 هزار بشکه در روز رسیده که به تبع آن افزایش تولید بنزین هم اتفاق افتاده است. طبق برنامه ریزی های انجام شده، از سال آینده پالایشگاه‌هایی که در بخش خصوصی هستند به مدار تولید باز می‌گردند؛ مانند مهر خلیج فارس که در مجاورت ستاره خلیج فارس قرار دارد و ظرفیت 120 هزار بشکه‌ای دارد. همچنین پالایشگاه آدیش جنوبی که میعانات گازی است پالایشگاه سیراف با ظرفیت 60 هزار بشکه به تدریج وارد مدار می‌شوند.

سرنوشت نا معلوم پتروپالایشگاها

طرح احداث پالایشگاه آناهیتا با ظرفیت تولید 150 هزار بشکه‌ای که با گذشت 17 سال خبری از احداث آن نیست. محل این پالایشگاه در استان کرمانشاه و کیلومتر 15 اتوبان کرمانشاه - همدان, در زمینی به مساحت 571 هکتار می‌باشد. اکنون برای ساخت آن به 100 هزار میلیارد تومان اعتبار لازم است. پالایشگاه بهمن گنو از دیگر طرح‌های بر زمین مانده است که قرار بود با ظرفیت کامل 300 هزار بشکه در روز قرار بر آن بود که در بندرعباس جنب پالایشگاه ستاره خلیج فارس احداث شود. از دیگر پالایشگاه‌هایی که در حد حرف باقی مانده اند و اطلاعاتی از چگونگی این پروژه‌ها در دست نیست طرح پالایشگاه خوزستان و پالایشگاه پارس است که در سکوت خبری به سر می‌برند، زیار ضمن ارائه توضیحاتی در رابطه با این پالایشگاه‌ها می‌گوید: پالایشگاه خوزستان طرحی است که زنگنه مجوز خوراک آن را ابطال کرد و مجدد مجوز خوراک آن احیا شد. این پالایشگاه ظرفیت 180 هزار بشکه‌ای نفت خام فوق سنگین و در منطقه آزاد اروند قرار دارد که مقدمات اولیه آن مانند لایسنس ها و مجوزهای لازم انجام شده ودر مرحله جذب سرمایه گذاری قرار دارد که در حال مذاکره با سرمایه گذاران هستیم. این پروژه پس از جذب سرمایه وارد فاز اجرایی می‌شود.

وی در رابطه با چگونگی وضعیت پالایشگاه پارس گفت: پالایشگاه پارس مجوز این پالایشگاه ابطال شد. زیرا به دست سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح بود و هیچ اقدامی از پیش برده نشد و زمان آن منقضی شد که تخصیص داده شد به پالایشگاهی دیگر مانند آدیش جنوبی و مهر خلیج فارس که تقریباً 60 تا 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند و سال آینده در سرویس قرار گرفته و به ظرفیت اضافه می‌شود.

زیار با اشاره به اینکه چگونگی وضعیت پالایشگاه آناهیتا به سرمایه گذار بستگی دارد در این زمینه توضیح داد: سهام داران این پروژه باید به دنبال جذب سرمایه و راه اندازی این پروژه باشند همچنین برای ما مطابق قانون امکان سرمایه گذاری بیشتر وجود ندارد.

خبرنگار مهر در پایان اضافه می‌کند، حالا باید دید با وارد آیا پالایشگاه‌های مهر خلیج فارس و آدیش جنوبی که وعده آنها داده شده است سال آینده وارد مدار تولید می‌شوند یا در حد حرف باقی می‌ماند و پالایشگاه شهید سلیمانی که یکی از الویت‌های پالایشگاهی کشور است سرنوشتی همچون آناهیتا، بهمن و پارس دارد یا به سر انجام می‌رسد.