پیشرفت ساخت زباله‌سوز رشت فقط 15 درصد!/ تولید روزانه 3800 تن زباله در گیلان و مازندران

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ حسن پسندیده اظهار کرد: امروزه یکی از مشکلات بسیار جدی محیط زیست کشور، مسئله مدیریت نادرست انواع پسماندهای شهری، خانگی، صنعتی، بیمارستانی و خطرناک است که باعث ایجاد آلودگی‌های محیط زیست و تأثیر منفی بر کیفیت و کمیت منابع زیستی (آب، خاک و هوا) شده و در بسیاری از موارد با تنش‌های اجتماعی منطقه‌ای همراه بوده است.

وی افزود: با وجود موفقیت‌های چشمگیر کشور در زمینه‌های مختلف علمی و فناوری مانند هوا - فضا، نانو، پزشکی، کشاورزی و موارد متعدد دیگر و یا در شرایطی که اکنون بسیاری از بیماری‌ها نظیر وبا، فلج اطفال، سل و..., ریشه‌کن و یا تحت کنترل هستند, متأسفانه موضوع مدیریت نادرست پسماندها از مسائل مهم محیط زیستی در کشور محسوب می‌شود و ضرورت دارد برای ساماندهی مدیریت پسماندها اقدامات جدی و مؤثری به عمل آید.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در کشور قوانین و مقرراتی برای مدیریت پسماندها وجود دارد، با این حال متأسفانه به دلایل مختلف شاهد تهدید منابع زیستی و آلودگی آب، خاک و هوا ناشی از عدم مدیریت صحیح پسماندها هستیم.

پسندیده با اشاره به برآورد خسارت‌های اقتصادی مدیریت نادرست پسماندها تصریح کرد: میزان خسارت‌های وارده به محیط زیست ناشی از مدیریت نادرست پسماندها به دلایل دفن غیراصولی، عدم تفکیک زباله، اشغال زمین، آلودگی منابع خاک و آب‌های سطحی و زیرزمینی ناشی از نشت و نفوذ شیرابه، تولید گازهای گلخانه‌ای، تخریب سیما و منظر محیط زیست سالانه حدود 448 هزار میلیارد ریال برآورد شده است.

وی بیان کرد: کشورهای پیشرفته و برخی جوامع در حال توسعه نزدیک به 70 درصد زباله‌های خود را بازیافت می‌کنند اما برآورد 10 تا 17 درصدی این روند در ایران، نشانگر آن است که در خوان اول تفکیک از مبدأ مانده‌ایم.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: سایر کشورهای جهان، فرآیند مبتنی بر مدیریت پسماند با ترکیبی از بازیافت و تولید کود کمپوست و تولید انرژی را در دستور کار قرار داده و علاوه بر حفظ محیط زیست به سودهایی بسیار بالا دست‌یافته‌اند.

پسندیده با بیان اینکه عمده مراکز دفن پسماندهای عادی در کشور فاقد زیرساخت‌های مناسب فنی، مهندسی و زیست‌محیطی هستند، گفت: نشت و نفوذ شیرابه‌ها به محیط و دفن غیراصولی و عدم دفن کامل پسماندها که غالباً به‌صورت تلنباری است با بروز معضلات جدی محیط زیستی و اجتماعی همراه شده که اثرات منفی نیز بر اقتصاد محیط زیست گذاشته است.

وی تصریح کرد: عدم اجرا برنامه ملی با تعیین هدف‌گذاری‌های مشخص و شاخص‌های معین در حوزه پسماندها، نبود تسلط لازم در برخی از مراجع تصمیم سازی و تصمیم‌گیری در امور پسماندها، فقدان ساختار مناسب سازمانی و اجرایی و عملیاتی در سازمان‌ها و دستگاه‌های دست اندر کار، عدم اراده جدی در متولیان امر برای ساماندهی مدیریت پسماندها، نبود ضمانت اجرایی مناسب در برخی از مقررات مربوط، در اولویت نبودن مباحث محیط زیست به‌ویژه ساماندهی پسماندها در بخش‌های شهری، روستایی، پزشکی، صنعتی و کشاورزی در دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط نسبت به سایر امور و پایین بودن سطوح مسئولیت‌پذیری اجتماعی و آگاهی عمومی در گذشته, مهم‌ترین مشکلات و موانع مدیریت پسماند در کشور هستند.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست گفت: با توجه به چالش‌های عدیده زیست‌محیطی کشور ناشی از پسماندها در دهه‌های پیش، موضوع تدوین قوانین مناسب و فراگیر به لحاظ رو به توسعه بودن در اولویت بیشتری قرارگرفته است. با تصویب قانون شهرداری‌ها در سال 1348 برای اولین بار در کشور، شهرداری‌ها موظف شدند تا مکان‌های مجاز برای دفع فاضلاب و پسماندها و لجن را به اطلاع عموم برسانند. این تنها ماده قانونی بود که درباره پسماندها وجود داشت اما بعداً قوانین دیگری هم تصویب شدند که از جمله این قوانین می‌توان به قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست اشاره کرد که سازمان محیط زیست مسئولیت نظارت بر آلاینده‌ها و منابع پذیرنده آن‌ها را به عهده دارد.

وی افزود: به‌طور مشخص اولین قانون که به‌طور خاص به موضوع پسماندها می‌پردازد "قانون مدیریت پسماندها" مصوب سال 1383 مجلس شورای اسلامی است که به‌موجب این قانون، چارچوب قانونی برای پسماندها تعیین شده است و اکنون بیش از 17 سال از آن گذشته است.

پسندیده ادامه داد: به موجب ماده یک قانون مدیریت پسماندها جهت تحقق اصل پنجاه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به منظور حفظ محیط زیست از آثار زیانبار پسماندها و مدیریت بهینه آن‌ها، کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مؤسسات و نهادهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است و کلیه شرکت‌ها و مؤسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند مقررات و سیاست‌های مقرر در این قانون را رعایت کنند.

وی یکی از مهم‌ترین مشکلات محیط زیستی حال حاضر کشور را موضوع مدیریت نادرست پسماندها و زباله‌های شهری و روستایی به‌ویژه در استان‌های شمالی عنوان و تصریح کرد: مکان‌یابی نامناسب محل‌های دفن زباله، فقدان زیر ساخت‌های مهندسی و بهداشتی و انتشار آلودگی‌های مختلف در منابع آب و خاک و شیرابه زباله‌ها، محیط زیست را با مخاطرات جدی مواجه کرده و در بعضی از مناطق منجر به بروز بحران های محیط زیستی شده است.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست متذکر شد: متأسفانه بی‌توجهی به موضوع کاهش تولید پسماند و عدم تفکیک از مبدأ و پایین بودن سطوح آموزش و مشارکت مردمی و عدم ایجاد زیر ساخت‌های فنی و مهندسی لازم در این زمینه بر شدت آلودگی‌های مختلف در استان‌های شمالی به‌ویژه گیلان و مازندران افزوده است و سلامت جامعه و زیست بوم‌ها و مناطق حساس محیط زیستی، رودخانه‌ها و تالاب‌ها و مناطق جنگلی را دچار خسارت‌های فراوانی کرده است.

پسندیده افزود: متأسفانه عمده مراکز و محل‌های دفن زباله در استان های گیلان و مازندران در مناطق جنگلی و یا نزدیک به ساحل دریا و حاشیه رودخانه‌ها واقع شده است.

وی میزان تولید پسماند در استان‌های مازندران و گیلان را به ترتیب حدود 3500 و 300 تن در روز برآورد کرد و گفت: در چند سال اخیر سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور و مشارکت سازمان برنامه و بودجه برنامه راهبردی و نقشه راه مدیریت پسماندهای شمالی را تهیه و تدوین و در کارگروه ملی مدیریت پسماندها تصویب کرده که هم اکنون در حال اجراست.

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در این برنامه با توجه به ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های موجود از یک سو و نیازمندی‌های مدیریت اجرایی پسماندها، منطقه‌بندی مناسبی صورت گرفته است و به کلیه عناصر تاثیرگذار برای ساماندهی هرچه سریع‌تر پسماندها از مرحله تولید زباله، تفکیک از مبدأ، پردازش، بازیافت، کمپوست، زباله‌سوزی، دفن در محل‌های مناسب با اجرا زیرساخت‌های فنی و مهندسی و کنترل و تصفیه شیرابه و آموزش و مشارکت مردمی توجه ویژه‌ای شده است.

پسندیده توضیح داد: هم اکنون زباله‌سوز نوشهر با ظرفیت 200 تن در روز معادل 50 درصد ظرفیت، در حال فعالیت است. نیروگاه زباله‌سوز 450 تنی ساری نیز دارای پیشرفت فیزیکی حدود 75 درصد است و مطابق برنامه‌ریزی انجام شده تا پایان سال 1401 مشروط به تأمین اعتبار به میزان 2 هزار میلیارد ریال افتتاح خواهد شد.

وی ادامه داد: زباله‌سوز رشت با ظرفیت 600 تن در روز حدود 15 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و مقرر است تا پایان سال 1402 مشروط به تأمین اعتبار به میزان 7 هزار میلیارد ریال افتتاح شود.

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست تبدیل تهدیدهای محیط زیستی ناشی از مدیریت غلط پسماندها به فرصت‌های پایدار و مشاغل سبز را یکی از ظرفیت‌های مهم کشور دانست و بیان کرد: اجرا درست برنامه‌های مدیریت پسماند در این دو استان و ترویج آموزش و توجه آحاد جامعه به مسئولیت اجتماعی آن‌ها در قبال محیط زیست، ایجاد بستر مناسب برای مشارکت بخش غیردولتی و تشویق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، ورود فناوری‌های مناسب و بهره‌گیری از مراکز دانش بنیان در این بخش منجر به توسعه مراکز مدیریت کننده و بازیافت پسماندها خواهد شد.

پسندیده خاطرنشان کرد: این امر فرصت‌های شغلی پایدار برای جوامع محلی را به دنبال خواهد داشت و از منافع اقتصادی آن نیز همه بخش‌ها حتی شهروندان بهره خواهند برد و مهم‌ترین دستاورد آن محیط زیستی سالم و به دور از آلودگی همچنین زیبایی برای همگان خواهد بود.