پیشنهاد ایران برای تاسیس شرکت‌های چند ملیتی برای توسعه ترانزیت منطقه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، شهریار افندی زاده در نشست وزرای حمل‌ونقل کشورهای همسایه عراق و اعضای شورای همکاری خلیج فارس یادآور شد: کشورهای حاضر در این نشست، همچون ایران، برنامه ها و اقدامات مشخصی را در راستای راه اندازی و فعالیت کریدورهای ترانزیتی، در چارچوبی هدفمند و با مشارکت دیگر کشورها پیگیری می‌کنند که پیشنهادهای ابتکاری ایران را در خصوص انسجام و همسوسازی اقدامات در خصوص کریدورهای ترانزیتی اعلام می کنم.

وی ادامه داد: این ابتکار که انتظار می‌رود حتی در کوتاه مدت نیز، آثار ملموسی در رونق ترانزیت بین طرفهای حاضر در این نشست و کشورهای فراتر از این پهنه جغرافیایی داشته باشد، راهبردی و آینده نگر بوده و برای ایجاد هم افزایی کلیه کریدورها و مسیرهای ترانزیتی کشورهای حاضر در نشست، از جمله کریدورها و مسیرهایی که یک یا چند کشور حاضر در آنها واقع نشده اند، تحت هدایت دولت‌ها در چارچوبی منسجم و مشخص است.

وی با اشاره به ابتکار و اقدامات اساسی با مشارکت کشورهای عضو، تصریح کرد: تشکیل کمیته ای مشترک در سطح معاونین وزرای حمل و نقل برای راهبری و نظارت راهبردی ابتکار هم افزایی کریدورهای ترانزیتی کشورهای عضو به عنوان نخستین پیشنهاد مطرح می شود.

وی با تأکید بر تبیین سیاستها و راهبردهای هم افزایی توسط کمیته مشترک ادامه داد: از جمله این سیاست ها و راهبردها، هدف گذاری مشخصی برای تحقق میزان ترانزیت سالانه فی‌مابین کشورها در کوتاه مدت و افق بلند مدت از طریق کلیه کریدورهای موجود و آتی، حمایت از پیوستن کشورها به کریدورهایی که در حال حاضر عضو آن نیستند ولی حداقل از یکی از کشورهای عضو عبور می‌کنند، ایجاد سازوکار مدیریت واحد و منسجم کریدورهای عبوری کشورهای عضو در راستای تحقق هدف گذاری مذکور و نیز اقدام برای رفع موانع جهت رونق سازی کریدورهای هم افزایی شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی: تأسیس صندوق مشترک تأمین مالی و سرمایه گذاری زیرساختهای ترانزیتی کشورهای عضو در کریدورهای هم افزاشده، به نحوی که تأمین مالی و سرمایه گذاری خارجی کشورها در دیگر کشورها بر پایه منافع مشترک کلیه طرف ها، فراهم و حمایت بشود؛ از دیگر ابتکار عمل ها است.

وی با ارائه ابتکار عمل تأسیس شرکت‌های مشترک حمل و نقلی و لجستیکی دو و چند ملیتی توسط کشورهای عضو تصریح کرد: تسهیل در انتقال تجربیات به روز و فناورانه در زمینه دانش لجستیکی به ویژه حمل و نقل چندوجهی فی مابین اعضا و حمایت از پیوستن سایر کشورهای منطقه و نیز کشورهای فرامنطقه ای به این ابتکار بر پایه تعریف، تبیین و ترویج منافع مشترک و با تأکید بر نقش آفرینی هرچه بیشتر کشورهای عضو ابتکار به عنوان حلقه های منسجم و کارآمد اتصال زنجیره‌های تأمین منطقه ای و جهانی از دیگر موارد است.

وی ابراز امیدواری کرد: در فضای تعاملی و سازنده این نشست، بتوانیم بر پایه تبادل سازنده و هدفمند نقطه نظرات طرفهای حاضر، گامی مؤثر و پیش برنده را در راستای تقویت و تحکیم مناسبات حمل ونقلی و ترانزیتی با محوریت توسعه همکاریهای منطقه ای تبیین و اتخاذ کنیم، تا در چارچوب دستیابی به زبانی مشترک و آینده نگر، اجرای ابتکارات و اقدامات اولویت دار را، هوشمندانه، پیگیری کنیم.

زنجیره تأمین جهانی در کریدورها و مسیرهای ترانزیتی

وی افزود: نقش دولت‌ها و حاکمیت‌ها در تسهیل و پیشبرد تجارت منطقه ای و فرامنطقه ای از طریق حصول توافقات کلیدی و هم راستا کردن سیاست‌ها، راهبردها، برنامه ها و اقدامات در چارچوبی مشارکت جویانه و بر پایه اصل همگرایی منطقه ای، به ویژه با تأکید بر نگاه ژئوپلیتیکی و بهره گیری حداکثری از مزیتهای نسبی جغرافیایی و نیز استفاده مؤثر از زیرساخت ها، تأسیسات، تجهیزات و امکانات تسهیل کننده تجارت، غیرقابل انکار و بسیار برجسته می باشد.

افندی زاده یادآور شد: در این میان، رابطه متقابل و مکمل بین تجارت با مقوله زنجیره تأمین، به ویژه مفهوم امروزی زنجیره تأمین جهانی، معادلاتی را در عرصه لجستیک و حمل ونقل بین المللی و مشخصاً ترانزیت رقم می زند که تبلور این معادلات، کریدورها و مسیرهای ترانزیتی هستند. به نحوی که، کشورهای عضو کریدورهای ترانزیتی و سایر کشورهای ذینفع غیر عضو، و در یک نگاه کلیه بازیگران عرصه تجارت، لجستیک و حمل و نقل، تولیدکنندگان کالاها در مبادی و نیز مصرف کننده‌ها در مقاصد نهایی و کسب و کارهایی که در مسیر این تبادلات قرار دارند، از مزایای متعدد در حوزه های سرمایه گذاری مشترک در زیرساختها، توسعه و بهبود خدمات بازرگانی و حمل کالا، که اثر نهایی و ملموس خود را در رشد و شکوفایی توسعه همه جانبه کشورها نمایان می‌سازند، بهره مند خواهند شد.

وی اضافه کرد: این نوع جایگاه کریدورها ترانزیتی، در پهنه‌ای که کشورهای حاضر در این نشست واقع شده اند، اهمیتی دو چندان دارد. چرا که، این پهنه جغرافیایی در مسیر بازارهای بزرگی از تولید و مصرف و ایجاد ارزش افزوده کالا، در شمال و جنوب و شرق و غرب قرار دارد، که شاهد رشد روزافزون و شتابان مبادالت مالی، تجاری و بازرگانی کالا این بازارها نیز هستیم.

ایران در میسر کریدورهای بین المللی

معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: موقعیت منحصر به فرد این پهنه، امکان تعریف و فعالیت کریدورهای ترانزیتی متعددی را در مسیرهای شرقی - غربی و شمالی - جنوبی فراهم ساخته، به نحوی که این کریدورهای مهم در این مسیرها، از یک یا چند کشور از کشورهای واقع در این پهنه جغرافیایی عبور می کنند.

وی در توضیح کریدورهای ترانزیتی در این پهنه و کریدورهای ترانزیتی عبوری از قلمروی ایران یادآور شد: کریدور حمل و نقل بین المللی شمال - جنوب، اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و آسیای میانه و قفقاز و روسیه و ترکیه تا شمال اروپا و تا سوریه و مدیترانه متصل می‌سازد و کریدور شرقی - غربی از چین - آسیای مرکزی - غرب آسیا تا اروپا که در چارچوب ابتکار کمربند و راه چین تعریف شده، از طریق ایران، چین را به کشورهای خلیج فارس، قفقاز، ترکیه، اروپا و مدیترانه متصل می سازد.

معاون حمل ونقل وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: کریدور اروپا - قفقاز - آسیا موسوم به تراسیکا در مسیر غربی - شرقی، اروپا و قفقاز و ترکیه را به کشورهای آسیای مرکزی متصل می کند و کریدورهای مربوط به سازمان همکاری اقتصادی یا همان اکو، مشتمل بر اسلام آباد - تهران - استانبول یا ITI؛ قزاقستان - تاجیکستان - افغانستان - ایران یا KTAI؛ قزاقستان - ترکمنستان - ایران یا KTI؛ آلماتی - ازبکستان - ترکمنستان - ایران - استانبول و همچنین آلماتی - بندرعباس است.

به گفته وی، کریدور عشق آباد از آسیای مرکزی تا ایران و جنوب خلیج فارس و دریای عمان تا هند، کریدور چابهار از هند تا افغانستان از طریق ایران و بندر راهبردی چابهار و کریدور خلیج فارس - دریای سیاه از دیگر مواردی است که از طریق ایران عبور انجام می شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی بیان کرد: در حال حاضر تمرکز جمهوری اسلامی ایران در راستای فعالسازی کریدورهای ترانزیتی، در دو حوزه شتاب بخشی به توسعه حمل و نقل ریلی و نیز توسعه حمل و نقل چندوجهی فناورانه، با رویکردی راهبردی، هوشمندانه و آینده نگر است.

2700 کیلومتر خط آهن در دست اجرا

وی تصریح کرد: ایران با دارا بودن 14500 کیلومتر خط آهن در دست بهره برداری، 2700 کیلومتر خط آهن در دست اجرا و 5800 کیلومتر راه آهن در دست مطالعه، و نیز موقعیت ممتاز جغرافیایی درخصوص ایجاد پیوندهای امن، ایمن، روان و مقرون به صرفه شرقی - غربی و شمالی - جنوبی و بهره مندی از زیرساختها و امکانات لجستیکی در کلیه شقوق حمل و نقل که امکان فعالیت مسیرهای تمام ریلی و ترکیبی ریل و جاده و بندر را فراهم می سازد، ظرفیتهای آشکار و نهان عظیمی دراین زمینه داراست.

خط‌آهن رشت - آستارا؛ فصل نوینی در کریدور بین المللی شمال - جنوب

معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنرانی خود با اشاره به تکمیل ظرفیت های حمل ونقلی ایران اعلام کرد: در چند روز اخیر، توافق احداث قطعه ریلی رشت تا آستارا در مرز کشور با جمهوری آذربایجان به طول 162 کیلومتر و با هدف ظرفیت سازی تردد سالانه 15 میلیون تن بار در این مسیر تا سال 2026 میلادی، با مشارکت دولت فدراسیون روسیه در تأمین مالی، احداث و تأمین تجهیزات و تدارکات منعقد می‌شود و عملیات اجرایی در آینده نزدیک آغاز خواهد شد.

وی افزود: احداث و بهره برداری این قطعه ریلی، فصل نوینی در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال - جنوب خواهد گشود. به نحوی که کلیه بازیگران عرصه حمل و نقل، لجستیک و زنجیره تأمین منطقه ای و جهانی تابعه کشورهای عضو این کریدور و سایر کشورها از شرق و جنوب شرق آسیا تا کشورهای جنوبی دریای عمان و خلیج فارس، همچنین منطقه قفقاز، روسیه و اروپا، از مزیتهای پر شمار این مسیر از حیث امنیت، ایمنی، زمان و هزینه حمل و نقل بهره مند خواهند شد.

حمل‌ونقل از خلیج فارس تا بنادر روسیه از طریق ریل و دریا

افندی زاده تأکید کرد: در چند ماه آتی و پس از اتمام مراحل پایانی عملیات اجرایی، خط راه آهن رشت به کاسپین در شمال ایران و کرانه دریای خزر به طول 37 کیلومتر تکمیل و بهره برداری خواهد شد. بدین ترتیب، با اتصال بندر اقتصادی و راهبردی کاسپین به شبکه ریلی کشور در شهر رشت، امکان حمل و نقل ترکیبی از بنادر واقع در خلیج فارس تا بنادر روسیه از طریق ریل و دریا، فراهم خواهد شد و مسیری با مزیتهای منحصر به فرد و با صرفه در کریدور شمال - جنوب ایجاد می شود.

وی ادامه داد: بندر امیرآباد در شمال ایران و در ساحل دریای خزر، با دارا بودن اراضی وسیع لجستیکی و امکانات بندری و مجهز به خدمات ترابری غله، کالای عمومی، نفتی، رو - رو، کانتینری، نگهداری و پردازش کالا، به شبکه ریلی کشور و از این طریق به بنادر شهید رجایی و امام خمینی در جنوب کشور و در سواحل خلیج فارس متصل می باشد. این بندر متصل به ریل، قابلیت ایفای نقشی ممتاز در کریدورهای ترانزیتی شمالی - جنوبی و شرقی - غربی دارد که بر همین اساس، بهره گیری از این ظرفیتهای بالقوه، در اولویت قرار دارد.

پیشرفت فیزیکی 65 درصدی چابهار - زاهدان

معاون حمل ونقل وزیر راه و شهرسازی گفت: پروژه عظیم اتصال بندر راهبردی و اقیانوسی چابهار در جنوب شرقی ایران و در ساحل دریای عمان به شبکه راه آهن کشور در شهر زاهدان به طول حدود 630 کیلومتر و با پیشرفت فیزیکی بیش از 65 درصد و در ادامه آن، اتصال ریلی تا شهر مشهد در شمال شرق کشور به طول حدود 910 کیلومتر برای دسترسی به مرز ریلی سرخس با کشور ترکمنستان و فراتر از آن، در اولویت است.

وی تصریح کرد: اتصال بندر بوشهر در خلیج فارس به شبکه ریلی کشور، به عنوان پروژه ای راهبردی دیگر با طول 450 کیلومتر که نقش مهمی در کریدور شمال - جنوب دارد، تأمین اعتبار شده و اجرای آن در دست اقدام می‌باشد. در صورت تکمیل این پروژه، گزینه جدید و مطلوبی در حمل و نقل ریلی کریدور شمال - جنوب، از بندر بوشهر تا دریای خزر و شمال غرب کشور فراهم خواهد شد.

اتصال جدید به شبکه ریلی ترکیه از "چشمه ثریا"

افندی زاده گفت: در حال حاضر شبکه ریلی جمهوری اسلامی ایران در شرق، به کشورهای همسایه پاکستان و افغانستان متصل است. همچنین، از طریق اتصالات ریلی با کشور ترکمنستان، امکان تردد ریلی با کشورهای آسیای میانه و فراتر از آن، کشورهای روسیه و چین برقرار است. در شمال غرب و غرب کشور، شبکه ریلی به کشور ترکیه برقرار است و پروژه اتصال جدید به شبکه ریلی ترکیه از نقطه ای به اسم چشمه ثریا در شمالی ترین نقطه ایران و شرقی ترین قسمت کشور ترکیه در دست مطالعه و بررسی است.

وی افزود: همچنین برقراری دو نقطه اتصالی ریلی با کشور عراق با همکاری طرفین در دست اقدام می باشد. این اتصالات عبارتند از خسروی در ایران تا خانقین و پس از آن تا بغداد در عراق و نیز، پروژه ریلی شلمچه در ایران تا بصره در عراق، به طول 35 کیلومتر، که طبق هماهنگی طرفین، عملیات اجرایی آن به زودی آغاز خواهد شد.

وی بیان کرد: همگام با این اقدامات، اقداماتی دیگر نظیر نوسازی و دوخطه نمودن، هوشمندسازی و مدرنیزه کردن فرآیندها و مدیریت حمل ریلی، برنامه نوسازی و توسعه ناوگان ریلی و ارتقای بهره وری در شبکه راه آهن کشور، مدیریت و صرفه جویی در سوخت راه آهن، اولویتهای اساسی دیگر و مد نظر دولت جمهوری اسلامی ایران است.