چرا اینترنت بدون فیلتر برای اتباع خارجی جنجالی شد؟/ عقبگرد سریع دولت از طرح جنجالی وزیر ارتباطات

در حالی که فیلتر شدن پلتفرم‌ها مشکلات بسیاری را برای کسب‌وکارها و کاربران ایرانی به وجود آورده، صحبت‌های وزیر ارتباطات درباره «سیم‌کارت‌های خاص» برای گردشگران خارجی بسیار حاشیه‌ساز شده است. ماجرا البته ساده است ایجاد یک عامل جدید برای ایجاد حس تبعیض در مردم. تصمیمی که وزارت ارتباطات طبق روال گذشته بعد از چند ساعت ناچار به توضیحات درباره اش شد و آن را تنها یک پیشنهاد نامید.

آقای وزیر ارتباطات! «چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است»

فرهاد عشوندی، در کمتر از 24 ساعت، وزارت ارتباط مجبور شد یک بار دیگر وزیرش را تصحیح کند. مثل اکثر گفته های قبلی او در ماه های اخیر. زارع پور که به سفر استانی کرمانشاه رفته بود احتمالا برای حمایت از صنعت گردشگری از این گفت که برای رفع مشکل گردشگران به آنها سیمکارت های آزاد می دهد، فارغ از اینکه دقت کند این گفته اش، چه حس تحقیری را به افکار عمومی وارد می کند.

محدودیت‌های اینترنت و چشم‌انداز آینده آن هر روز وضعیت پیچیده‌تری نسبت به گذشته پیدا می‌کند. تازه‌ترین حاشیه اینترنت در کشور ماجرای سیم کارت‌های خاص گردشگردان خارجی است. این طرح به طور مشخص اجرای فاز جدیدی از اینترنت طبقاتی است. طرح مورد علاقه طرفداران اینترنت صیانت شده که وزیر مدام می گوید دنبال اجرایش نیست اما بدون تصویب طرح یادشده در مجلس عملا هر روز گامی به سوی نهایی کردن زنجیره هایش بر می دارد یک روز اینترنت برای خبرنگاران، یک روز برای اساتید، یک روز استارتاپی ها و حالا برای اتباع خارجی!

طرحی که نوعی پخش رانت در کشور است. مثل عرضه قیر که مجلس انقلابی دنبالش است. مثل فروش های لاتاری وار خودرو و عرضه ارز چند نرخی. اینجا اما این رانت یک حس تحقیر ملی را در خود جای دارد که ترجیع بند تمام منتقدان هم هست. از محمد فاضلی، استاد اخراجی دانشگاه شهید بهشتی تا فعال اقتصادی سرشناس محمد سلاح ورزی تا خیل عظیم خبرنگاران. این همان حس گسی است که همین چند هفته قبل انتشار تصاویر دختران و خانواده های روس در ورزشگاه نقش جهان اصفهان ایجاد کرد در حالی که دختران سپاهانی پشت در ورزشگاه ماندند و دختران مشهدی که می خواستند بازی تیم ملی کشورمان با عراق را در مشهد به تماشا بنشینند، سهم شان گاز اشک آور شد.

عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات احتمالا هنوز هم نمی داند این حجم از انتقادات به او برای چیست و چرا بچه های تیم روابط عمومی اش ناچار به ادای توضیحات شده اند. او در محاسبه منطقی دو دوتا، چهارتایش با خود می گوید:«صنعت گردشگری مان خوابیده و زندگی خوابیده و هموطنان بسیاری به در امرار معاش به مشکل افتاده اند. گردشگر خارجی می گوید بیاید ایران با خانواده اش ارتباط ندارد، این باعث اضطراب می شود. مثل مشکلی که باعث فرار شبانه لوکادیای هلندی از باشگاه پرسپولیس شد. این طرح که یک راه حل رو به جلوست. وقتی اینترنت از سوی نهادهای دیگری بسته شده، با این طرح رونق به صنعت گردشگری بر می گردد، پس این همه انتقاد برای چیست؟ گردشگران خارجی به دلیل فیلتر بودن اینستاگرام و واتساپ به ایران نمی آیند اما این گونه که مکل حل خواهد شد. پس دیگر اعتراض به چیست؟»

آقای وزیر اما تنها یک روی سکه را دیده و در لحظه بیان این گفته در میان مخاطبانی که کاسبان صنف گردشگری بودند با خود فکر نمی کرده این همه بازتاب منفی بگیرد.

سیل واکنش ها

آنچه در ادامه می خوانید تنها بخشی از اعتراضات به تصمیم وزیر ارتباطات برای اعطای سیم کارت بدون فیلتر به اتباع خارجی است:

محمد فاضلی:

ما مردم ایران را هم توریست فرض کنید، فقط اقامت ما متوسط هفتاد و اندی سال است. اگر توریست‌های خارجی برای چند روز اقامت به سیم کارت ویژه نیاز دارند تا از فضای مجازی استفاده کنند، ما توریست‌های بلندمدت هم نیاز داریم.

اول فکر می‌کنید بعد می‌گویید؟ یا می‌گویید بعد فکر می‌کنید؟ یا...

محمد سلاح ورزی:

وزیر محترم ارتباطات! متوجهیم که تصور می‌کنید "سیم‌کارت ویژه توریستها"، ایده‌ای هوشمندانه برای کمک به صنعت گردشگری است. در عالم واقع اما این رویکرد، آمیخته به وهن و تحقیر نسبت به جامعه فهیم ایران، بویژه جوانان شایسته کشور است.

محراد کریم زاده:

مکالمه دو توریست:

+ بیا امسال بریم ایران، میگن کشور تاریخی و قشنگیه!

- نه، اونجا نمی‌تونیم با دنیا ارتباط داشته باشیم، تمام شبکه‌های اجتماعی فیلتره!

+ نه نه! اون برای مردم خودشونه، به ما اجازه میدن که از اینترنت استفاده کنیم.

- یعنی تفریح ما مهم‌تر از کسب‌وکار مردم خودشونه؟

#####

سلام. سیم کارت گردشگری چی دارید؟

- این مال یه توریست اردنی بوده، یک هفته مصرف کرده و برگشته کشورش. سه هفته می‌تونی استفاده کنی برای اینستاگرام و تلگرام.

چه خوبه، چند؟

- چون شمایی 790 تومن.

(میدان شوش خرداد 1402)

سمیرا عالم پناه:

به خارجی ها و توریست ها می خواهند سیم کارت خاص بدهند که بتوانند در اینستاگرام استوری بگذارند و با واتساپ پیام بفرستند. چندین ماه است هزاران کسب و کار اینستاگرامی از بین رفته است و صاحبانش به چه کنم افتاده اند و دوستان عین خیال شان نیست و فقط یک جمله می گویند «دست ما نیست!»

این آمار را دیدید آقای وزیر؟

کاربران حدودا 60 میلیون نفری که همین 18 ماه قبل به آنها وعده داده شد از دسترسی به اینترنت با کیفیت برخوردار خواهند بود که سرعتش افزایش پیدا کند و قرار نیست بر خلاف شایعات فیلترینگ های وسیع رخ دهد اما در ماه های اخیر بعد از حوادثی که رخ داد حتی بدون تصویب طرح صیانت، محدودیت هایی بی سابقه برای اینترنت در کشور ایجاد شده است. دسترسی به بسیاری از اپلیکیشن های پر کاربرد همچنان بدون فیلترشکن مقدور نیست. بازی های زیادی حتی با رده بندی سنی کودک و نوجوان به شکل عجیبی فیلتر هستند. مثلا بازی ماین کرافت برای اپراتورهای موبایلی فیلتر است ولی برای اینترنت مخابرات محدودیتی وجود ندارد و بازی باز است. مثل خیلی از اپلی کیشن های دیگر که مشخص نیست بر چه اساسی فیلتر هستند؟ اینکه یک هفته است اختلال ایجاد شده بر کلود فلر باعث اختلال در بله و اپلیکیشن های بانکی شده اما حتی یک بیانیه دو خطی از سوی وزارت ارتباطات درباره این اختلال ها مطرح نشده و در نهایت وزیر تنها گفته است:«من اینجا هستم تا شما احتلال نداشته باشید!»

وزیر ارتباطات در حالی به دنبال حل مشکل گردشگران خارجی برای استفاده از اینستاگرام و واتساپ در کشور است که بسیاری از کاربران داخلی این پلتفرم‌ها از آسیب‌دیدن کسب‌وکارشان به دلیل فیلترینگ گفته‌اند و پاسخی درخوری از این وزارت‌خانه دریافت نکرده‌اند. درحالی که رییس جمهور وعده داده اینترنت با عادی شدن شرایط کشور به شرایط عادی بر می گردد، وزیر ارتباطات از نماینده افشا کننده این نامه انتقاد می کند و انگار از شرایط ایجاد شده برای اینترنت رضایت دارد و هر بار تنها یک پاسخ می دهد:«دست ما نیست»

رفتاری که انتقاد جدی روزنامه های اصولگرا چون فرهیختگان و خراسان را هم برانگیخته است. بر اساس گزارش روزنامه فرهیختگان، طبق اطلاعات یکی از آخرین پیمایش‌های انجام شده، 70 درصد مصاحبه شونده‌ها با مسدود شدن واتساپ مخالف یا بسیار مخالف بوده‌اند. حدود 45 درصد از کاربران اینستاگرام و 40 درصد کاربران واتساپ و 63 درصد از کاربران تلگرام اظهار داشته‌اند درصورت مسدود ماندن موقت با استفاده از فیلترشکن همچنان به استفاده ادامه می‌دهند. 60 درصد مدعی هستند که دولت نباید به خاطر اغتشاشات و ناآرامی‌ها اینترنت را قطع کند چرا که قطعی اینترنت و ایجاد محدودیت بیش از آنکه آورده‌ای برایش داشته باشد، به ضرر دولت است.

استفاده کاربران از پلتفرم‌های فیلتر شده معنایی به جز افزایش استفاده از فیلترشکن‌ها ندارد که علاوه بر صدماتی مانند گسترش بدافزارها و افزایش ترافیک مصرفی کاربران، باعث ایجاد بازار بزرگ فروش فیلترشکن‌ها شده که به گفته محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر پیشین ارتباطات، اندازه‌اش به 16 هزار میلیارد تومان در سال! رسیده که 2 تا 3 برابر بزرگتر از درآمد عملیاتی شرکت مخابرات ایران است.

وزیر با تک ساحتی نگاه کردن به مسئولیتش، جمله ای را که از سوی پایگاه اطلاع رسانی دولت هم توییت شده بود به یک نارضایتی عمومی بدل ساخت. اتفاقی که سبب شد دولت توییتش را پاک کند و وزارتخانه توضیح دهد:«همه چیز فعلا در حد یک پیشنهاد است. اگر سیم کارتی به خارجی ها داده شود، با خروج شان از کشور این سیمکارت ها می سوزد.» وزارتخانه ای که امروز باید می ایستاد و پیش از همه خواستار بازگشت اینترنت به شرایط عادی می شد. تا شاید بخشی از نارضایتی های مردم بر سر اینترنت حل شود و آنگاه اینترنتی با کیفیت تر هم در اختیارشان قرار بگیرد.

همه این موارد در حالی است که حتی در صورت بازگشت شرایط اینترنت به حالت عادی هنوز مشکلات بزرگی چون جایگاه ایران در سرعت اینترنت خانگی در جهان پا بر جاست. به گزارش گجت‌نیوز، با چک کردن لیست سرعت اینترنت خانگی در وبسایت اسپید تست، به نتایج ناامیدکننده‌ای می‌رسیم. ایران در این رده‌بندی در جایگاه صد و چهل و ششم جای گرفته است. درست یک رده بالاتر از کشور ما، کشور آفریقایی گینه حضور دارد. تانزانیا، فیجی، نیجریه و کیپ ورد هم از نظر سرعت اینترنت خانگی عملکردی بهتر از ما داشته‌اند.

• تاکید رئیس‌جمهور بر ضرورت دسترسی مردم به اینترنت
• اگر تحریک می‌شوید نگاه نکنید
• اینترنت مانند هوا می‌ماند نمی‌شود آن را قطع کرد
• استقبال مشروط وزیر ارتباطات از فعالیت استارلینک در ایران
• قطع اینترنت؛ از شایعه تا واقعیت

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.