چرا «شی» عربستان را برای سفر به منطقه انتخاب کرد؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ از شبکه خبری تهران‌نیوز، سفر شی جین پینگ به عربستان در راستای شرکت در شورای همکاری خلیج فارس خالی از حاشیه نبود، چرا که رئیس جمهور چین در این سفر بیانیه‌ای را امضا کرد که سرتاسر بندهای آن در تضاد با تمامیت ارضی ایران اسلامی بود.

البته این موضوع نیاز به تحلیل کارشناسانه دارد و برخی معتقدند که نگاه جمهوری اسلامی به شرق تماماً اشتباه است، به‌خصوص که قرارداد 25 ساله با چین موجب شده چینی‌ها از پشت به ایران خنجر بزنند و علیه تمامیت ارضی ایران بیانیه امضا کنند. برخی نیز واردات خودروهای فرانسوی را مورد بحث قرار داده و اینگونه عنوان می‌کنند که مقرر شده چین به ایران خودرو بدهد. قصد دفاع کوکورانه از چین را نداریم و حتی منتقد این موضوع هستیم که چینی‌ها نباید بیانیه ضدایرانی که تمامیت ارضی ایران را نشانه رفته، امضا می‌کردند. اما باید نیمه پر لیوان را هم دید، چرا که چینی‌ها در سازمان‌های بین‌المللی بارها به نفع ایران رأی داده و در مقابل فرانسوی‌ها و غربی‌ها با ضدانقلاب و تجزیه‌طلبان نشست و برخاست می‌کنند و در راستای تجزیه ایران دست به هر کاری می‌زنند. خطر تغییر نگاه چین به سمت حاشیه خلیج فارس با سفر پینگ، رئیس جمهور چین به عربستان این سوال در اذهان به وجود می‌آید که اهداف راهبردی چینی‌ها برای روابط بین‌الملل به کدام سو گرایش دارد و اصولاً انعقاد تفاهم‌نامه‌های اقتصادی و سیاسی با عربستان می‌تواند در تغییر نگاه چین به ایران موثر باشد؟ در پاسخ باید گفت که ایران ظرفیت بسیار مهم و راهبردی برای چین محسوب می‌شود و پینگ به خوبی می‌داند که اگر هم بخواهد نخواهد توانست از این ظرفیت‌ها چشم‌پوشی کند، ظرفیت‌هایی که با انعقاد تفاهم‌نامه با ایران میسر می‌شود و واردات از ایران برای چینی‌ها همچون طلا می‌ماند. اما مسئله‌ای که وجود دارد اینکه نگاه دولت دوازدهم بیشتر به سمت غرب بود تا شرق، چراکه حسن روحانی رئیس جمهور سابق کشورمان هر لحظه منتظر به سرانجام رسیدن برجام و در نتیجه تجارت با کشورهای اروپایی بود و ظرفیت تجارت خارجی را محدود به غرب کرده بود. حتی در سفر رئیس جمهور چین به کشورمان روحانی به استقبال پینگ نرفت و ظریف را برای این مهم فراخواند، موضوعی که قطعاً با دلخوری رئیس جمهور چین مواجه شده و پینگ به این نتیجه رسیده که ایران عزم جدی برای تعامل دوجانبه با چین ندارد، به همین خاطر عربستان را برای این مهم انتخاب کرده است. عواقب نگاه به غرب بیرون آمدن ترامپ از برجام بود و روحانی حتی بعد از آن نیز نگاه خود به غرب و اروپا را تغییر نداد، از طرفی اروپایی‌ها که از هر فرصتی برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی استفاده می‌کنند و در نهایت روحانی در اواخر عمر دولتش به مذاکره برای به سرانجام رساندن وین 6 اکتفا که در نهایت راه به جایی نبرد. دولت مردمی و انقلاب سیزدهم با آغاز به کار خود نگاه به شرق و کشورهای منطقه را در دستور کار قرار داده و به همین دلیل هم در تماس چند دقیقه‌ای به چین و مراودات با رئیس جمهور چین موفق شد میلیون‌ها واکسن کرونا را وارد کشور کند، موضوعی که روحانی در انجام آن ناتوان بود. سفر رئیس جمهور چین به عربستان و آینده با ایران خبرنگار «تهران‌نیوز» در راستای بررسی سفر رئیس جمهور چین به عربستان و تأثیر آن در مراودات با جمهوری اسلامی ایران گفت‌وگویی را با حسین کنعانی‌مقدم، کارشناس مسائل سیاسی و مصیب نعیمی، کارشناس روابط بین‌الملل ترتیب داده است. کنعانی‌مقدم با بیان اینکه سفر رئیس جمهور چین به عربستان به هیچ عنوان نمی‌تواند بر تعامل دوجانبه بین جمهوری اسلامی و جمهوری خلق چین تأثیر منفی بگذارد، گفت: گاهی عدم آگاهی از معادلات بین‌المللی توسط برخی نخبگان و رسانه‌ها موجب می‌شود که این اقشار درک صحیحی از تحولات نداشته باشند. وی اضافه کرد: نزدیک شدن عربستان به چین بزرگ‌ترین شکست برای آمریکا در منطقه خاورمیانه بوده، چرا که عربستان هم‌پیمان استراتژیک آمریکا در منطقه در حوزه‌های اقتصادی، نظامی، انرژی و... است که اکنون سعودی‌ها وارد همکاری‌های بلندمدت با چینی‌ها شده‌اند و این همان شکست آمریکایی‌هاست و پیروزی برای جمهوری اسلامی ایران. این کارشناس مسائل سیاسی تأکید کرد: در عین حال که چین به تعهدات خود در قابل ایران پایبند بوده و قرارداد بلندمدت 25 ساله با ایران دارد، موضوع امنیت انرژی را بسیار مهم می‌شمرد و قصد ندارد خود را وابسته به یک کشور از جمله ایران برای خرید نفت و فرآورده‌های نفتی کند. کنعانی‌مقدم تشریح کرد: چینی‌ها دنبال آن هستند که بازارهای عربستان را نیز در دست بگیرند، همچنین چینی‌ها معتقدند که منطقه خاورمیانه باید عاری از نظامیان آمریکا برای صلح و دوستی باشد و در این راستا با عربستان رایزنی می‌کنند تا اختلافات با ایران را به پایین‌ترین سطح ممکن برسانند. وی متذکر شد: همکاری‌های مشترک ایران و عربستان موجب پیشروی چین به موقعیت‌های استراتژیک مدنظر آمریکا در خاورمیانه است تا بازار خاورمیانه را در دست بگیرد، موضوع بعدی اینکه ایران در پروژه «یک کمربند یک راه» منحصر به فرد است و چین هرگز حاضر نیست چنین موقعیت را تغییر داده و از طریق عربستان این مسیر را طی کند. این کارشناس مسائل سیاسی یادآور شد: رقابت انرژی در منطقه خاورمیانه به سمت می‌رود که عربستان از حوزه رقابت در موضوع انرژی کنار زده می‌شود، چراکه در این راستا تعهداتی به آمریکا و اروپا دارد و این بازار کاملاً! در اختیار کشورمان است، به طوری که ایران می‌تواند تبادلات تجاری خود را با چین افزایش دهد، بدون اینکه از تحریم‌ها آسیب ببیند. کنعانی‌مقدم در بخش دیگری از گفت‌وگو با خبرنگار «تهران‌نیوز» درباره امضای بیانیه شورای همکاری خلیج فارس از سوی پینگ، رئیس جمهور چین که تمامیت ارضی جمهوری اسلامی را زیرسوال می‌برد، بیان کرد: بنده این بیانیه را مطالعه کردم، متنی که دیدم با آنچه در رسانه‌ها عنوان می‌شود تفاوت دارد، احترام به تمامیت ارضی کشورها اصلی است که در حوزه دیپلماتیک تمامی کشورها باید متعهد باشند. وی ادامه داد: کشورهای حاشیه خلیج فارس برای بهره‌گیری از فرصت در راستای دادن امتیاز به چین متن موضوع «پایان دادن مناقشه جزایر خلیج فارس» به صورت صلح‌آمیز را مطرح کرده و چینی‌ها عنوان نکردند که این جزایر (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) متعلق به امارات است و خواستار مذاکره مسالمت‌آمیز در این باره شده، اما در عین حال باید چینی‌ها بدانند که این جزایر متعلق به ایران است و تذکرات لازم از سوی وزارت امور خارجه کشورمان به طرف چینی داده شد و چین نیز از موضع قبلی عقب‌نشینی کرد. آمریکایی‌ها با دخالت در امور تایوان چینی‌ها را حساس کرده‌اند کارشناس روابط بین‌الملل هم با تأکید بر اینکه چینی‌ها اکنون منافع خود را در خاورمیانه و کشورهای حوزه خلیج فارس جستجو می‌کنند، تبیین کرد: این سیاست اقتصادی چینی‌ها قطعاً عصبانیت آمریکایی‌ها را در پی داشته، چراکه رژیم آل‌سعود جزو هم‌پیمانان آمریکا محسوب می‌شود و معمولاً شرقی‌ها از جمله چین به این امر واقف شده‌اند که آمریکا روی خاورمیانه حساس است. نعیمی تبیین کرد: همچنین آمریکایی‌ها در راستای دخالت در امور تایوان چینی‌ها را حساس کرده‌اند و چین نیز در مقابل تلاش دارد بازار خود را در حوزه خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس جستجو کند، بنابراین حوزه خاورمیانه که پیش از این آمریکایی‌ها طمع زیادی برای حضور در آن داشتند، اکنون از سوی چین شکسته شده است. وی ادامه داد: چین بر اساس منافعی که دارد عمل می‌کند، اما ایران را یک شریک راهبردی برای خود می‌داند و به راحتی تعامل راهبردی با جمهوری اسلامی را از دست نمی‌دهد، چراکه چین با توجه به ظرفیت عظیم اقتصادی قصد دارد غول اقتصادی آینده بوده و جایگزین آمریکا شود. کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان کرد: اگرچه عربستان سعودی تلاش داشته از سفر رئیس جمهور چین به ریاض نهایت بهره‌برداری را در راستای تبلیغات علیه جمهوری اسلامی ببرد، به همین دلیل بود که بندهای مربوط به بیانیه دشورای همکاری خلیج فارس را تنظیم کرد. نعیمی ادامه داد: البته چینی‌ها معتقدند که به تمامیت ارضی جمهوری اسلامی احترام می‌گذارند و قصدی برای بی‌احترامی به ایران را ندارند، اما مهم‌ترین هدف چین کم کردن نفوذ منطقه‌ای آمریکا و در این راستا دنبال ارتباط با عمان، کویت، امارات، عراق و... است و با توجه به هم‌پیمانی با روسیه و ظرفیت این کشور در حبوبات، گندم، گاز و... آمریکایی‌ها از این موضوع مستأصل شده‌اند. وی افزود: بازار ایران و مصر هم برای چینی‌ها بسیار مهم است و شاهد یک صحنه پیچیده از سوی چین در منطقه هستیم که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت و چالش میان آمریکا و چین در آینده شدت خواهد گرفت، چراکه جمهوری اسلامی ایران و چین کشورهایی هستند که منافع آمریکا را به شدت تهدید می‌کنند. کارشناس روابط بین‌الملل تشریح کرد: چین به‌خوبی می‌داند که ایران شریک راهبردی است و نسبت به وجود و حضور آمریکا در خاورمیانه حساسیت بالایی دارد و از این منظر چینی‌ها این اطمینان را دارند که ایران در همان مسیری گام گذاشته که چین می‌خواهد، بنابراین تعامل ایران و چین شدت بیشتری هم خواهد یافت. گزارش از حسین بوذری انتهای پیام /*