کتابشناسی آیت‌الله بطحایی؛ از اخلاق تحلیلی اسلام تا طریق العباد
آیت‌الله بطحایی بجز فلسفه در رشته حقوق نیز دکترای تخصصی داشت و عمده تالیفات مهم و مشهور او در این زمینه است.
آیت‌الله بطحایی بجز فلسفه در رشته حقوق نیز دکترای تخصصی داشت و عمده تالیفات مهم و مشهور او در این زمینه است.
به گزارش خبرنگار مهر، صبح امروز دوشنبه 26 اسفند 1398 آیت الله سید هاشم بطحایی گلپایگانی، نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری و استاد حوزه و دانشگاه بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت.
این استاد دروس خارج حوزه علمیه قم در سال 1320 در گوگد گلپایگان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در گلپایگان گذراند و در سال 1335 به حوزه مقدسه قم وارد شد. در کنار تحصیلات حوزوی، مدارس عمومی را نیز گذراند و در سال 1340 از دارالفنون تهران دیپلم گرفت. در ادامه به دانشگاه تهران وارد شد و سال 1347 مدرک کارشناسی خود در رشته فلسفه را با رتبه ممتاز دریافت کرد.
پس از اتمام خدمت سربازی مجدد وارد دانشگاه شد و در سال 1352 مدرک کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه تهران گرفت. پس از آن برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری به مصر رفت و در الازهر به تحصیل فلسفه مشغول شد و در سال 1358 آن را به اتمام رساند.
مرحوم آیت‌الله بطحایی پس از بازگشت به ایران از دانشگاه تهران نیز مدرک دکتری حقوق گرفت. وی در حوزه نیز سال‌ها از محضر برجسته‌ترین اساتید وقت از جمله مرحوم امام خمینی (ره)، مرحوم علامه طباطبایی، مرحوم آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله آملی، آیت‌الله فشارکی و آیت‌الله ستوده بهره برد.
زنده‌یاد آیت‌الله بطحایی بجز کارهایی اجرایی سال‌ها به شغل شریف معلمی در مدرسه و دانشگاه اشتغال داشت و عضو هیات علمی دانشگاه تهران بود. در سال 1382 به عنوان پژوهشگر نمونه دانشگاه تهران انتخاب شد. او در کنار تدریس در دانشگاه، در حوزه علمیه قم به تدریس درس خارج در بحث‌های قضاء، شهادت، حدود، دیات و عقود تملیکی اشتغال داشت.
آثار و پژوهش‌های مشهور
مرحوم آیت الله بطحایی در حین اشتغالات اجرایی و تدریس از نوشتن نیز غافل نبود و کتب پژوهشی و مقالات متعدد علمی به قلم او منتشر شده‌اند. بنا به تخصص این عضو فقید مجلس خبرگان رهبری در زمینه فقه و حقوق عمده تالیفات مهم و مشهورش نیز در این همین حوزه‌هاست.
«ترجمه تلفیقی تکمله المنهاج» از مهم‌ترین و مشهورترین آثار زنده‌یاد آیت الله بطحایی است که برای نخستین بار در سال 1393 با شمارگان هزار نسخه، 304 صفحه و بهای 12 هزار تومان توسط نشر میزان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«تکمل المنهاج» در اصل نظریات و فتاوای مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی است که در ضمن تحشیه و تکمیل «منهاج الصالحین» آیت الله سید محسن حکیم بیان شده است. در منهاج الصالحین مرحوم آیت الله حکیم به برخی از ابواب فقهی که کمتر مرود مراجعه و پرسش مقلدان بوده، نپرداخته بودند که این ابواب توسط آیت الله خویی تکمیل شد.
«فمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل» از دیگر تالیفات مشهور آیت‌الله بطحایی است که برای نخستین بار در سال 1383 با شمارگان دو هزار نسخه، 320 صفحه و بهای 1,500 تومان توسط نشر نوید اسلام روانه بازار اندیشه شد.
نویسنده در این کتاب سیمای حقوق زن و مرد از دیدگاه را تحلیل کرده و با استناد به آیات قرآن و نظرات مفسران عامه و خاصه، احادیث نبوی و اهل بیت شیعه به بحث درباره حقوق زن می‌پردازد. عناوین سرفصل‌های کتاب از این قرار است: «حقوق متقابل زن و شوهر»، «حق زن بر مرد»، «حق مرد در خانه و خانواده»، «فعالیت‌های زن در عرصه‌های زندگی»، «ولایت و امامت و نقش زن در آن»، «تفاوت‌های حقوق زن و مرد» و «موقعیت زن در ملل غیر اسلامی».
«مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌های حقوقی» نیز از جمله آثار مهم و مشهور آیت الله بطحایی است. نخستین چاپ این کتاب در سال 1390 با شمارگان هزار نسخه، 200 صفحه و بهای چهار هزار تومان توسط نشر طلیعه سبز در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
این کتاب همانطور که از نامش مشخص است، پاسخ پرسش‌هایی در زمینه «مسایل فقهی و حقوقی» است و در آن به سوالاتی درباره احکام ازدواج، حقوق زن، احکام عقود بانکی، احکام جنین، احکام شطرنج، روابط دختران و پسران، احکام نماز، ولایت فقیه، حکم دعانویسی، احکام عزاداری و احکام متفرقه پاسخ داده شده است.
همچنین در این کتاب سوالاتی در زمینه طلاق، ازدواج موقت، اذن ولی در عقد ازدواج، احکام مقاربت جنسی زن و مرد، حکم تمکین، شرایط ضمن عقد، احکام مهریه، حقوق خانواده، احکام وام بانکی، معاملات بانکی، احکام خمس، حکم ربا، احکام شرکت‌های تجاری، احکام سقط جنین و لقاح مصنوعی، حجاب زنان، خودارضایی، احکام روزه و حج، حکم علوم غریبه و افراد دعانویس، احکام مربوط به قمه‌زنی و مرثیه‌خوانی و برخی دیگر از احکام متفرقه نیز مطرح و پاسخ فقهی و حقوقی آن‌ها داده شده است.
«طریق العباد» شامل رساله عملیه آیت الله بطحایی نیز برای نخستین بار در سال 1394 با شمارگان هزار نسخه، 432 صفحه و بهای 17 هزار تومان توسط نشر میزان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«حقوق بشر از دیدگاه اسلام و غرب» نیز از دیگر تالیفات آیت الله بطحایی است که برای نخستین بار در سال 1371 در 118 صفحه و بهای 150 تومان توسط نشر دهخدا منتشر شد.
«اخلاق تحلیلی اسلام» نیز از جمله مهم‌ترین تالیفات اوست که برای نخستین بار در سال 1378 با شمارگان دو هزار نسخه، 216 صفحه و بهای 600 تومان توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شد. آخرین چاپ این کتاب برای سال 1395 است که با شمارگان 500 نسخه و بهای 12 هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
دیگر تالیفات منتشر شده
«فاطمه (ع) کوثر رسالت»: در سال 1379 با شمارگان پنج هزار نسخه، 160 صفحه و بهای 500 تومان توسط انتشارات روحانی منتشر شد.
«مهدی (عج) گل ولایت»: در سال 1391 با شمارگان هزار نسخه، 136 صفحه و بهای دو هزار و 700 تومان توسط بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)، حوزه علمیه قم، مرکز تخصصی امامت و مهدویت منتشر شد.
«ندای فطرت»: توسط انتشارات مدرسه آیت الله العظمی گلپایگانی در قم در دسترس مخاطبان قرار گرفت.