کشف گونههای جدید بیرون کشیدن گنج از دل خاک است / به احترام کار خیر «علی دایی» نامگذاری انجام شد

دکتر سید حامد موسوی ثابت در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به شناسایی گونههای گیاهی و جانوری و حتی فسیلها براساس علم تاکسونومی، اظهار کرد: زیستشناسان برای شناخت دقیق مخلوقات، اقدام به ردهبندی و دستهبندی گونهها مینمایند و برای داشتن یک نام واحد آنها را با نامهای علمی نامگذاری میکنند تا اسامی محلی مختلف اشتباهی در شناسایی آنها ایجاد ننمایند.

وی با بیان اینکه در دنیا نام گونههای شناسایی شده از دو بخش شامل جنس و گونه تشکیل میشود، تصریح کرد: اخیرا نتایج هشت سال تحقیقات مستمر یک گروه تحقیقاتی بینالمللی متشکل از محققین ایرانی و آلمانی بر روی ماهیان خانواده سیسوریده در حوضه آبریز رودخانههای دجله و فرات در کشورهای ایران، ترکیه، سوریه و عراق در قالب یک مقاله با کشف گونههای ناشناخته از این خانواده منتشر شد و یک گونه از جنس گلیپتوتوراکس را «علی دایی» نامگذاری کردیم.

سرپرست این تیم تحقیقاتی بینالمللی گونه جدید کشف شده، با اشاره به روش نامگذاری گونههای ناشناخته، گفت: معمولا نامگذاریها یا براساس مکان کشف و زیست گونه است و یا براساس نام مشاهیر کشور یا منطقه، اما گاهی این نامگذاری برای ابراز محبت به نزدیکان خود کاشف یا سایر محققین برجسته در آن حوزه انجام میشود و الزاما اسم مکانها یا افراد معروف نیست.

موسوی ثابت، کشف گونههای جدید را همچون بیرون کشیدن گنج از دل خاک دانست؛ نه یافتن یک اسکناس روی زمین و یادآور شد: پروسه کشف گونههای ناشناخته بسیار طولانی و هزینهبر بوده و خروجی آن مقالات علمی است. خروجی پروژه اخیر که هشت سال طول کشیده نیز یک مقاله 35 صفحهای به زبان انگلیسی است که در یکی از معتبرترین مجلات جانورشناسی جهان منتشر شده است. در واقع این مقاله به جهان نشان میدهد که چنین گونه ناشناختهای در ایران وجود داشته است.

وی با بیان اینکه نامگذاری گونههای جدید در راستای احترام به مفاخر و بزرگان امری مرسوم در علوم زیستی می باشد، اضافه کرد: دو سال قبل یکی از گونههای کشف شده را به نام دخترم ثبت کردم. در سال 2015 نیز یک گونه ماهی از گیلان با همکاری محققین روسی به نام ایران «Ponticola iranicus» نامگذاری شد. همچنین براساس منطقه نیز نامهایی از قبیل «persa» به معنای از سرزمین پارس، «atrakensis» به معنای ساکن رودخانه اترک و «ilamensis» به معنای اهل ایلام نیز از دیگر نامگذاریهاست.

عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، با اشاره به استفاده تاکسونومیستهای ایرانی و حتی خارجی از اسامی مشاهیر ایرانی برای نامگذاری گونههای ناشناخته همچون سعدی، حافظ، استاد شجریان و شیخ بهایی و... در سالهای گذشته، خاطرنشان کرد: طی 10 سال گذشته که به عنوان عضو هیئت علمی گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان فعالیت میکنم، به همراه تیم تحقیقاتی ایرانی و محققینی از آلمان، روسیه، ترکیه و اسپانیا موفق به توصیف حدود 25 گونه جدید از ماهیان ناشناخته در اکوسیستمهای آب شیرین کشور شدیم و نامگذاریهای مختلف معمولا به نام مشاهیر محلی و ملی صورت گرفته است.

وی اظهارنظر افراد فاقد صلاحیت درباره نامگذاریهای علمی را نادرست دانست و عنوان کرد: به دنبال نامگذاری گونه «علی دایی» شاهد اظهارنظرهای غیر کارشناسی در فضای مجازی و حتی رسانه ملی بودیم، اما افراد دارای صلاحیت علمی و اجتماعی به ویژه طرفدران و عالمان حوزه محیط زیست داخلی و خارجی واکنشهای مثبتی نسبت به این نامگذاری داشتند.

موسوی، استفاده از نام مشاهیر و مفاخر برای ثبت گونههای جدید را یک مدال افتخار دانست و گفت: سالیان سال است که آقای دایی را به عنوان افتخار کشور در حوزه فوتبال میشناسیم، اما تاکنون چنین نامگذاری انجام نداده بودیم؛ این بار با توجه به رفتار ارزشمند خیرخواهانه و وطنپرستانه ایشان در کمکرسانی به هموطنان زلزلهزده کرمانشاه این نامگذاری صورت گرفت تا به نوعی قدردانی از این چهره خیر و انساندوست باشد، زیرا گونه کشف شده مربوط به این منطقه است. پس ما این نامگذاری را برای «علی دایی» فوتبالیست انجام ندادیم، بلکه به احترام «علی دایی» خیر انجام دادیم.

سرپرست این تیم تحقیقاتی بینالمللی، درخصوص هماهنگی قبلی با علی دایی اضافه کرد: اولا دسترسی به آقای دایی برای یک شهروند معمولی میسر نیست و البته با عنایت به قوانین بینالمللی نامگذاری گونهها (ICZN) به لحاظ قانونی اقدام خلافی صورت نگرفته و برترین محققین ماهیشناس داخلی و خارجی بعد از هشت سال تلاش و تحقیق و پژوهش کاملا به صورت حرفهای تصمیم به این نامگذاری گرفتند و این اقدام نوعی هدیه دادن یک گنجینه ارزشمند از این سرزمین محسوب میشود و برای هدیه دادن از روی محبت اجازه گرفتن مرسوم نیست.

انتهای پیام