آثار انتقام سخت بر اقتصاد ایران / مقاومت یا سازش؛ مسئله این است

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ حمله گسترده نیرو‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در عراق یعنی پایگاه عین الاسد به عنوان بخشی از پروژه انتقام سخت از جهات اقتصادی حائز اهمیت می‌باشد. شاید یکی از مهمترین سوالات مطروحه این باشد که انتقام سخت چه تاثیری بر اقتصاد کشور خواهد داشت؟ آیا پروژه انتقام سخت ضربه جدی بر اقتصاد ایران خواهد زد؟ آیا ندای خویشتن داری به بهانه حفظ ثبات اقتصادی قابل قبول می‌باشد؟ برای بررسی آثار اقتصادی انتقام سخت به بررسی وقایع مشابه و آثار آن بر شاخص‌های اقتصادی نظیرشاخص بهای مصرف کننده (cpi)، قیمت ارزو شاخص بهای بورس تهران می‌پردازیم. همچنین اعلام خروج آمریکایی‌ها از برجام در اردیبهشت 97، اجرای خروج آمریکایی‌ها از برجام در آبان 97، ساقط شدن پهباد آمریکایی در خرداد 98، توقیف کشتی انگلیسی در تیر 98 وقایعی هستند که می‌توانند به عنوان نمونه مشابه در نظر گرفته شوند. لازم به ذکر است اگر چه حوادث احصا شده در فوق شاید از جهات مختلف نظیر میزان اهمیت یا آثار سیاسی با موضوع انتقام سخت تفاوت داشته باشد، اما می‌تواند به عنوان نمونه جهت و شدت آثار آن بر اقتصاد بررسی گردد و قاعدتا با اعمال ضرایبی از میزان اثر گذاری و شدت اهمیت به تخمینی از آثار انتقام سخت نائل گردیم. اعلام خبر خروج آمریکا از برجام اثری بر شاخص بورس نگذاشته و در کوتاه مدت نرخ ارز را با افزایش کوچکی مواجه کرده که بلافاصله در روند بلند مدت قرار گرفته است، همچنین اثر جدی بر شاخص بهای مصرف کننده نداشته است. خروج آمریکایی‌ها ازبرجام همزمان آثار مثبت کوچکی بر نرخ ارز، شاخص بورس داشته و آثار جدی بر شاخص بهای مصرف کننده نداشته است. ساقط شدن پهباد آمریکایی در شیب کاهشی نرخ دلار رخ داده اگرچه علت آن نمی‌تواند باشد و باعث بالارفتن شاخص بورس شده و در شیب افزایشی شاخص بهای مصرف کننده واقع شده که ناشی از افزایش قیمت ارز در چند ماه قبل بوده که با lag بر روی شاخص بهای مصرف کننده اثر گذاشته و نمی‌تواند علت افزایش شاخص بها باشد. دلیل دیگر این مدعا عدم جهش (jump) در آن برهه می‌باشد. توقیف کشتی انگلیسی نیز در برهه ثبات نرخ دلار رخ داده و تغییری در نرخ آن ایجاد ننموده است. از طرفی در برهه افزایش شاخص بورس رخ داده که می‌تواند تا حدی به بهبود شاخص کمک نموده باشد، اما اثر جدی بر شاخص بهای مصرف کننده نداشته است. شاخص بهای مصرف کننده از فروردین 97 تا تیر 98 به نظر می‌رسد اقتصاد ایران به درجه‌ای از مقاومت رسیده است که تاثیر پذیری چندانی از تهدیدات نظامی نمی‌پذیرد یا به عبارت دیگر رابطه معنا داری بین شاخص‌های کلان اقتصادی با تهدیدات نظامی قابل روئیت نیست. اگر چه هیجانات از طریق انتظارات بر اقتصاد تاثیرات آنی می‌گذارند، اما مشاهده می‌شود این تاثیرات پایدار نبوده و تعادل کلان پابرجاست. دکتر سجاد کلانتر مهرجردی - مدرس دانشگاه