از خشونت با افرادی که فقط شعار می‌دهند باید پرهیز شود / چرا در مقاطع مختلف با آشوب مواجه می‌شویم؟
تعدادی از اساتید مطرح کشور در "دانشگاه تهران" اظهار داشتند: اجازه دهیم فضای گفتگو و طرح دیدگاه‌های مختلف در دانشگاه فراهم شود. تحلیل درست از وقایع اجتماعی به حل مسائل اجتماعی کمک می‌کند. از خشونت با افرادی که فقط شعار می‌دهند باید پرهیز شود. باید بپرسیم چرا در مقاطع مختلف با آشوب و شورش مواجه می‌شویم؟!
به گزارش ایسنا، "خانه گفت‌وگوی دانشگاه تهران" به عنوان یک نهاد جدید که می‌خواهد مرکزی برای نقد و تحلیل مسائل حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در دانشگاه تهران با حضور اساتید رشته‌ها و تخصص‌های مختلف از رویکردهای فکری و سیاسی متفاوت باشد، رسماً با حضور 90 استاد دانشگاه تهران شکل گرفت و با برگزاری اولین جلسه آن که با ارائه دیدگاه‌های 20 نفر از دانشگاهیان دانشگاه تهران همراه بود، نهادی جدید در دانشگاه تهران برای گفتگو و نقد راه‌اندازی شد.
دکتر سید محمد مقیمی در اولین نشست "خانه گفتگوی دانشگاه تهران"، استفاده از اعضای هیئت علمی و کلیه منابع انسانی دانشگاه تهران را مهمترین امکان و بهترین سرمایه در اختیار مدیریت دانشگاه به منظور اداره بهتر دانشگاه دانست و گفت: در سال نخست دوره جاری مدیریتی، به طور جداگانه در هر دانشکده یا دانشکدگان حضور پیدا کرده و تلاشم این بود که از دیدگاه‌های اساتید و کارکنان به منظور حکمرانی بهتر و انتصاب مدیران دانشکده‌ها و دانشکدگان استفاده کنم که نتیجه خوبی هم در این زمینه به دست آوردیم. اعتقاد دارم که اساتید باید به عنوان قوه عاقله دانشگاه و کشور ایفای نقش کنند.
وی دستور کار این نشست را بررسی و پاسخ به این دو پرسش "آیا واقعاً دانشگاه تهران در جریان‌سازی و جهت‌دهی جامعه در راستای آنچه که مصلحت کشور، نظام و دانشگاه است، دارای مرجعیت است؟" و "اگر پاسخ به این سوال خیر است و یا مرجعیت دانشگاه در حد مطلوب ما نیست، چه کار باید انجام دهیم تا دانشگاه تهران این مرجعیت را پیدا کند؟"، گفت: هر چند "خانه گفت‌وگوی دانشگاه تهران" همزمان با ناآرامی‌های اخیر شکل گرفته است، اما نگاهم این است که یک نهاد موقت و کوتاه‌مدت نباشد؛ بلکه آن را مجمعی از خبرگان و عقلای منتخب دانشگاه تهران نامگذاری می‌کنم تا در موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با نگاهی علمی به بررسی و تحلیل موضوعات مبتلابه بپردازد و راهکار ارائه دهد. البته اگر این نهاد دائمی شود، می‌تواند به تناسب موضوعات مورد بحث تغییراتی در اعضا داشته باشد.
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه افزایش استقلال اداری، مالی و سازمانی دانشگاه تهران به عنوان یکی از اقداماتی است که می‌تواند مرجعیت دانشگاه تهران را ارتقا دهد، اظهار کرد: ماده 49 قانون برنامه پنجم توسعه یک ظرفیت نسبتاً خوبی در جهت استقلال دانشگاه‌ها بود اما متأسفانه در قانون برنامه ششم این اتفاق نیفتاده و یک عقب‌گرد در این زمینه داشتیم. تلاش‌هایی برای گنجاندن استقلال دانشگاه‌ها در قانون برنامه هفتم توسعه در جریان است.
وی گفت: عده‌ای وقتی صحبت از استقلال اداری مالی دانشگاه‌ها می‌شود، آن را استقلال از حاکمیت تلقی می‌کنند و به شدت موضع می‌گیرند که مگر می‌شود دانشگاه مستقل از حاکمیت باشد؛ در حالی که همه ما می‌دانیم که در قانون برنامه و در آنچه که طراحان این موضوع دنبال می‌کنند، استقلال از حاکمیت مطرح نیست، ولی خوب این دیدگاه بیرونی از نظر ذهنی یک نوع مانع ایجاد می‌کند.
دکتر مقیمی به یک مانع بیرونی و یک مانع درونی در مسیر تحقق استقلال دانشگاه‌ها اشاره و بیان کرد: مانع بیرونی این است که عده‌ای وقتی صحبت از استقلال اداری مالی دانشگاه‌ها می‌شود، آن را استقلال از حاکمیت تلقی می‌کنند و به شدت موضع می‌گیرند که مگر می‌شود دانشگاه مستقل از حاکمیت باشد. در حالی که همه ما می‌دانیم که در قانون برنامه و در آنچه که طراحان این موضوع دنبال می‌کنند، استقلال از حاکمیت مطرح نیست، ولی خوب این دیدگاه بیرونی از نظر ذهنی یک نوع مانع ایجاد می‌کند. مانع دوم که مانع درونی است و مفروضات گروه اول را تقویت کرده، این است که آیا دانشگاه تهران در چرخه حیات و سیر تحولات و تکامل خود توانسته خود را اثبات و ذی‌نفعان بیرونی را متقاعد کند که اگر استقلال پیدا کند، از بلوغ کافی برای ایفای نقش برخوردار است.
دانشگاه تهران، جای بحث و نقد و نظر است
رئیس دانشگاه تهران در بخش دوم سخنان خود با اشاره به ناآرامی‌های اخیر در دانشگاه تهران، بیان کرد: فرض اصلی و اساسی ما این است که دانشگاه تهران جای بحث و نقد و نظر است و رهبر عزیزمان نیز این افق روشن را برای ما ایجاد کرده است که دانشگاه اگر جای نقد نباشد، کارایی لازم را نخواهد داشت. شورای عالی انقلاب فرهنگی زیرساخت‌های قانونی خوبی را برای نقد در محیط علمی فراهم کرده است، هم کرسی‌های آزاداندیشی و هم مشوق‌هایی که برای این حوزه فراهم شده است. رئیس‌جمهوری هم در صحبت‌های اخیر خود به این امر اشاره داشته و تاکید می‌کنند که وزرا همواره پاسخگو باشند.
وی تصریح کرد: برخی اصلاً حاضر نیستند در فضاهای قانونی و با مدارا به اعلام نقد و بیان اعتراض خود بپردازند و گاهی فضا را تند و هیجانی می‌کنند. البته تلاش‌مان این است که با ابزارهای انضباطی داخل دانشگاه به برخورد با این دانشجویان بپردازیم و از دخالت‌های بیرونی جلوگیری کنیم، اما خوب در جریان ناآرامی‌ها تعدادی از دانشجویان در خیابان‌های اطراف دانشگاه و یا در اغتشاشات خیابانی دستگیر شده‌اند.
ماجرای آزادی 14 دانشجو چند ساعت پس از دستگیری
رئیس دانشگاه تهران درباره اقدامات دانشگاه برای آزادی دانشجویان نیز گفت: اولین دانشجویان دانشگاه تهران در روز چهارشنبه 30 شهریور ماه یعنی پس از آنکه چند روز از برگزاری تجمعات در دانشگاه می‌گذشت، از سوی یک مرجع مسئول دستگیر شدند. بر اساس پیگیری که از بالاترین مقام مسئول آن مرجع داشتم، درخواست آزادی دانشجویان را مطرح کردم، ولی پاسخ روشنی دریافت نشد. تا اینکه درخواست کردم زمینه حضور بنده در محل نگهداری دانشجویان را فراهم آورند. در پی این درخواست و به حرمت دانشگاه، گفتند دانشجویان را به دفتر بنده منتقل می‌کنند. ساعت یک بامداد پنج‌شنبه 31 شهریور ماه، 14 دانشجو را به دفتر آوردند. تا ساعت 4 صبح با آنها گفتگو می‌کردم. در نهایت نظر مرجع مسئول این شد که این دانشجویان به خانواده‌هایشان سپرده شوند. مراجع دستگیرکننده در پی پیگیری‌ها می‌گویند از برخی دانشجویان دستگیرشده اطلاعاتی دارند که فعلاً قابل طرح نیست.
کشور در حوزه‌های مختلف مدیریتی و نظام‌سازی از سرمایه‌های دانشگاه تهران استفاده کند
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدحسن ابوترابی‌فرد، امام جمعه موقت تهران در این نشست با تقدیر از رئیس دانشگاه تهران برای تشکیل این جلسه و گرد هم آوردن سرمایه‌های دانشگاه تهران، گفت: بدون تردید این اقدام و تداوم این راه، نقش سازنده‌ای را برای دانشگاه و کشور خواهد داشت. بدون تردید با این سرمایه گرانبها و ارزشمند، انسان‌های عالم و با دغدغه و دلسوز، دانشگاه تهران باید در جایگاهی بسیار فراتر از جایگاه امروزش قرار گیرد و کشور در حوزه‌های مختلف مدیریتی و نظام‌سازی باید از این ظرفیت به خوبی استفاده کند. استفاده درست از سرمایه‌ها نیازمند برنامه و فکر و تداوم آن راه است. استفاده از سرمایه‌ها برای رسیدن به نظریه‌های قابل دفاع کار دشواری است و انتقال آن نظریه‌ها و تبدیل این نظریه به برنامه کاری دشوارتر است. نظریه به سرعت به برنامه تبدیل نمی‌شود و اگر تبدیل به برنامه شد، اجرای آن به مراتب سخت‌تر هم است.
وی افزود: مسیر تعالی و تکامل همیشه سخت است و در مدیریت کشور هم به مراتب دشوارتر است. لذا خواهش می‌کنم که با نگاه درست به موانع و چالش‌های پیش روی، به صورت جدی این جلسات ادامه پیدا کند. اراده ریاست دانشگاه تهران در استفاده از این ظرفیت برای اداره بهتر دانشگاه است؛ در ابتدا برای اداره بهتر دانشگاه از این ظرفیت استفاده شود که الگوی مناسبی را برای ارتقای نظام آموزش عالی کشور ارائه کند. همچنین از این سرمایه برای فهم درست مشکلات کشور هم استفاده شود. واقعاً مسائل کشور مسائلی بین رشته‌ای و مرتبط با متغیرهای فراوانی هستند. کمتر استادانی هستند که مسائل را از زوایای مختلف ببینند و راهکار درست ارائه دهند، اما قطعاً این جلسات این راه را نزدیک خواهند کرد. فهم درست مسائل کشور و ارائه راهکارهای قابل اجرا برای برون‌رفت از تنگنا و سپس پیگیری دانشگاه برای تبدیل آن برنامه به نقشه راه عملیاتی در متن مدیریت، از وظایف دانشگاه است که امیدوارم از این سرمایه به درستی استفاده شود.
امام جمعه موقت تهران خاطرنشان کرد: اعتقاد دارم سرمایه‌هایی که نظام در این چهار دهه به دست آورده است، در همه حوزه‌ها سرمایه‌هایی بسیار ارزشمند و نایاب هستند. همین میز که اساتید برجسته دانشگاه تهران دور آن نشسته‌اند، یکی از نمونه‌هایش است. این همدلی، عقلانیت و نگاه درست به مسائل، محصول کار نظام جمهوری اسلامی و سرمایه نظام است. البته چالش‌های جدی هم در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوترابی‌فرد درباره حجاب نیز گفت: از مسلمات قطعی است که ایمان را نمی‌توان تحمیل کرد. ایمان باور و اعتقاد قلبی است. بحث این است که آیا اگر ما به مسأله‌ای ایمان نداشتیم و انجام آن کار در مرئی و منظر عمومی برای جامعه آسیب جدی داشت، برای انجام آن آزاد هستیم یا خیر. این را باید مطالعه کرد. بدنه جامعه با یک اکثریت قاطعی به حجاب اعتقاد دارد. به تازگی در تلویزیون دیدم یک خانمی خیلی شدید از حجاب دفاع می‌کند اما به لحاظ پوشش ظاهری در سر و صورت، حجاب خوبی نداشت. با یک خانم هوشمندی از نزدیکان، تعجب خود را مطرح کردم. از من سوال کرد که پوشش لباسش چطور بود؟ گفتم لباسش خوب بود. گفت اینها بی‌حجابی را در بدن‌نمایی می‌دانند. ولی او خود را محجبه می‌داند. اینها مسائلی است که باید به آن توجه کرد و اساساً یک جمع علمی می‌تواند به آن بپردازد. این جمع می‌تواند در این مورد بررسی کند که اگر در یک حدی مسائل اجتماعی، فرهنگی و دینی اقتضائاتی دارد، چگونه عمل کنیم تا با آسیب روبرو نشویم.
تحلیل درست از وقایع اجتماعی به حل مسائل اجتماعی کمک می‌کند
دکتر سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: تحلیل درست از وقایع اجتماعی به حل مسائل اجتماعی کمک می‌کند. اگر تحلیل درست و عمیق نباشد و ابعاد مختلف مسئله در آن دیده نشود، راه حل مناسبی هم نمی‌تواند از آن بیرون بیاید.
وی با بیان اینکه «به دلیل توسعه ارتباطات در سطح جهانی و به تعبیر ارتباطی‌ها فرامحلی شدن جهان، توسعه ارتباطات همزمان و حضور فناوری‌های نوین، با یک جامعه متفاوتی مواجه هستیم»، افزود: شاید بتوان یکی از خصیصه‌های بزرگ این جامعه جدید را زیاد شدن متغیرهای اثرگذار بر جامعه دانست، به طوری که با یک جامعه چندمتغیره مواجه هستیم. طبیعتاً مسائل یک جامعه چند متغیره نمی‌تواند با یک متغیر و یک رشته و یک دانش خاص فهم شود. به همین دلیل است که امروز حوزه بین‌رشته‌ای‌ها اهمیت زیادی پیدا کرده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در واقع رشته‌ها یک نقاط کور و نادیده دارند، لذا اگر مسائل اجتماعی را فقط از بعد سیاسی، حقوقی، امنیتی، جامعه‌شناختی و... نگاه کنیم، دچار کج‌فهمی‌هایی در فهم مسئله می‌شویم که نمی‌گذارد ابعاد مسئله خوب باز شود. لذا سال‌هاست که نگاه چندرشته‌ای، بین‌رشته‌ای و فرا رشته‌ای و سنتز کردن مجموعه دانشگاه به عنوان دانش یکپارچه مطرح شده است. از این منظر، این جلسه یکی از مهمترین جلساتی است که از حوزه‌ها، رشته‌ها و دیدگاه‌های مختلف به یک مسئله جمع شده و اگر واقعاً نگاه تخصصی به موضوع صورت گیرد، شاید بتواند راهکارهای مناسبی فراهم کند.
دکتر عاملی با یادآوری اینکه فضای انفجار اطلاعات و در معرض داده‌های بزرگ قرار گرفتن، با پدیده‌ای به نام پساتجدد همراه شده است، گفت: یکی از مهمترین خصیصه‌های پساتجدد در هنر، معماری، ادبیات، سبک زندگی، بازی‌ها و...، بی‌قاعدگی است. پساتجدد اصولاً با نگاه بی‌اعتمادی به اصول تجدد و به اصول گذشته، به پدیده‌ها نگاه می‌کند و می‌گوید همه چیز را باید از آغاز شروع کرد. محصول این نگاه، بهم‌ریختگی فکری و اجتماعی است. این بهم‌ریختگی را امروز در سطح جهانی می‌بینیم. لذا در دوره تغییرات اجتماعی بزرگ قرار گرفته‌ایم که یکی از شاخصه‌های آن، اعتراضات اجتماعی است.
به گفته استاد دانشگاه تهران، گزارش مؤسسه اجتماعی و صلح در مورد اعتراضات اجتماعی می‌گوید که بین سال‌های 2011 تا 2018 تعداد اعتراضات اجتماعی 102 درصد افزایش پیدا کرده و جنس 69 درصد اعتراضات مدنی و به صورت آرام بوده است. 6 درصد پویش‌های جهانی در قالب اعتصاب بوده و 30 درصد پویش‌ها تبدیل به آشوب و اغتشاش شده است. بیشترین تعداد اعتراضات اجتماعی در اروپا بوده است، به طوری که 1600 اعتراض اجتماعی در اروپا ثبت شده است.
وی با اشاره به ناآرامی‌های اخیر در کشور، اظهار کرد: راجع به ایران یک بزرگنمایی هم وجود دارد. هر مسئله‌ای که به وجود می‌آید، در کنارش ایران‌هراسی، اسلام‌هراسی، شیعه‌هراسی، دولت‌هراسی و انقلابی‌هراسی به وجود می‌آید و این دیگرسازی که از داخل هراس بوجود می‌آید یک دفعه شکل می‌گیرد. در یک فضاهایی آنقدر نقاط کور راجع به ایران وجود دارد که وقتی چند متغیر واقعی راجع به ایران اعم از میزان مشارکت زنان، تعداد دانشجویان و میزان رشد علمی را برمی‌شماری، تعجب می‌کنند.
وی افزود: بازنمایی که از مسئله حجاب در عرصه رسانه‌ای غرب صورت گرفت، «حجاب اجباری» بود. «حجاب اجباری» بیان یک مغالطه غلط است. حجاب از تکالیف الهی و یک وظیفه شرعی است که یک مسلمان مقید به انجام آن است. نماز هم یک واجب الهی است که هر مسلمانی که به تکلیف اسلامی و الهی تن می‌دهد، باید آن را بجا آورد. حجاب یک ضرورت اجتماعی است. 90 درصد آنچه شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب کرده مربوط به تقویت حوزه شناخت نسل جوان و تقویت مهارت‌های فکری نسل جوان است. تکالیفی در این مصوبات برای صدا و سیما، آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگران مشخص شده است. 12 هزار قانون در کشور داریم، اما به خیلی از قوانین عمل نمی‌شود. دستگاه‌ها مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم به طور درست عملیاتی نکردند، چراکه اگر عمل می‌کردند، با نسلی مواجه نبودیم که این همه ناشناختگی یا کم‌انگیزگی در او وجود داشته باشد.
دکتر عاملی در پایان گفت: این موضوع نیازمند همفکری و نگاه چندرشته‌ای است و از چهره‌ها اعم از چهره‌های دینی، دانشگاهی، هنری، ورزشی و... انتظار می‌رود وقتی یک مسئله اجتماعی بوجود می‌آید، کمک کنند تا مسئله حل شود و نه اینکه گره ایجاد کنند. آنچه که به بهانه فوت خانم امینی در ایران صورت گرفت، یک جنگ رسانه‌ای بود و یک مهندسی بعد از ماجرای خانم مهسا امینی صورت گرفته که صدایش از درون بی بی سی و ایران اینترنشنال و منافقین و کومله و چپ‌های تند دنیا بیرون آمد. البته در کنار این ماجرا، احساسات و ادراکات جوان ما درگیر شده و این را نباید به هیچ وجه نادیده بگیریم. اما تنها جایی که می‌تواند موضوع را حل کند و راه حل ارائه دهد، دانشگاه است.
اتفاق این روزها از هر جهت اسباب تأسف است
غلامعلی حداد عادل، استاد پیشکسوت دانشگاه تهران نیز در این نشست اظهار کرد: اتفاقی که این روزها در کشور افتاده از هر جهت اسباب تأسف است. بنده حتی برای آن جوان‌هایی که می‌آیند و شعارهای هنجارشکن می‌دهند و تخریب می‌کنند و دستگیر و زندانی می‌شوند هم غصه می‌خورم؛ نه فقط غصه آن پلیسی را می‌خورم که آن آقا رفته گلویش را ببرد، نه فقط غصه آن پلیسی را می‌خورم که رویش بنزین ریخته و آتش زدند و آن جوانی دیگر که در موکب مشهد ایستاده بود و خنجر در قلبش فرو کردند و کشتند. هم غصه آنها را می‌خورم و هم غصه اینهایی که شعار علیه اینها می‌دهند، چون اینها هم بچه‌های همین کشور هستند.
وی ادامه داد: این انقلاب به برکت مردم به پیروزی رسیده و پیروزی‌اش را به برکت مردم حفظ کرده است. آمریکا و انگلیس می‌خواهند به هر ترتیبی مردم را از این انقلاب جدا کنند. جرم بزرگی که مردم ایران مرتکب شده، استقلال‌طلبی است. در دنیایی که رئیس‌جمهور آمریکا کشوری مثل عربستان را گاوشیرده معرفی می‌کند و به هیچ کسی در آن کشور هم برنمی‌خورد، حالا یک کشور اسلامی بزرگ با چند هزار سال سابقه فرهنگی و تمدنی و با این موقعیت جغرافیایی سیاسی حساس در منطقه با داشتن نفت و با اعتقاد دینی مردم و تشیعی که همواره مبارز بوده است، آمده انقلاب کرده و استقلال به دست آورده است. این جرم بزرگی است که از نظر آنان تاوان سنگینی دارد و از همان هفته اول بعد از انقلاب اسلامی شروع به تاوان دادن کردیم. متاسفانه جامعه ما به سرعت به سمت دوقطبی شدن پیش می‌رود، این درحالیست که در جامعه با طیفی از سلیقه‌ها روبرو هستیم که در عین حال که باید این طیف را به سمت معنویت و اسلامیت سوق دهیم، ولی نباید واقعیتش را انکار کنیم.
وی با تاکید بر رواج گفتمانی عقلانی توسط متدین و موافقان نظام، گفت: «اگر عقلانیت را از گفتمان انقلابی و اسلامی کنار بگذاریم یا آن را تضعیف کنیم، یعنی به دست خودمان داریم به دوگانگی و دوقطبی شدن جامعه کمک می‌کنیم. عظمت شهید مطهری در عقلانی بودن است و بزرگترین میراثی که آیت‌الله مطهری از خود به جای گذاشته است، معرفی عقلانی اسلام است. ما در دانشگاه باید فضایی ایجاد کنیم که اسلام را با گفتمان عقلانی بیان کنیم. پیشنهاد می‌کنم در یکی از جلسات آینده، همین بحث حجاب را به بحث بگذاریم. بگذاریم در دانشگاه‌ها درباره حجاب بحث عقلانی شود و ببینیم مدافع و مخالف چه می‌گویند.»
حدادعادل تصریح کرد: در نظر داشته باشیم که نمی‌شود در حکومت اسلامی در مورد حجاب صحبت کرد، ولی بحث فقهی و دینی نکرد؛ چون این حکومت دینی را مردم برای این ایجاد کردند که احکام دینی را اجرا کند. یکی از شعله‌های خشم مردم در سال 57 همان منظره افتضاح برهنه‌ای بود که در جشن هنر شیراز نشان داده شد که باعث خشم مردم شد. این حکومت را مردم ایجاد کردند که مدافع ارزش‌های دینی باشد، البته عاقلانه؛ من نمی‌گویم با هر روشی. حکم خدا را باید عقلانی تبیین کنیم و برای اجرای آن راه پیدا کنیم.»
دکتر حداد عادل در پایان هشدار داد: مسئله‌ای که غرب برای کشور ما طراحی کرده است، از بین بردن خانواده است چون خانواده بستر دینداری است و اگر خانواده متزلزل شود، قطعاً دینداری از ریشه سوخته می‌شود.
دانشگاه برای بررسی ریشه‌ای اعتراضات اجتماعی، محور شود
دکتر غلامعلی افروز، استاد دانشکده روانشناسی و رئیس اسبق دانشگاه تهران نیز در این نشست با تاکید بر اینکه دانشگاه برای بررسی ریشه‌ای و ارائه راه‌حل‌های اساسی درباره مواجهه با اعتراضات اجتماعی، محور شود؛ اظهار کرد: مباحث باید به دو قسمت تقسیم شود؛ یکی بررسی ریشه‌ای پدیداری خیزش‌های اعتراضی، هنجارشکنی و آشوبگری و ارائه راه‌حل‌های اساسی برای حل آن. بنابراین باید ریشه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و روانشناختی موضوع خیزش‌های اعتراضی را بررسی کنیم و ببینیم هنجارشکنان و آشوبگران چه کسانی هستند و بگوییم که حالا چه باید کرد و راه‌حل‌های اساسی ارائه کنیم.
دکتر افروز چند پیشنهاد ارائه کرد و گفت: اول اینکه ما دانشگاهیان دیداری از جوانان آسیب‌دیده در موقعیت‌های آسیب‌زا و خانواده‌هایشان داشته باشیم و با آنها گفتگو کنیم. دوم اینکه تلاش برای آزادی سریع معترضان بازداشت شده را در دستور کار قرار دهیم، البته معترضانی که تخریب نکرده‌اند، آدم نکشتند و بانک به آتش نکشیده‌اند، هر چند که با برانگیختگی هیجانی شعارهای هنجارشکنانه و توهین‌آمیز هم سر داده باشند.
وی با بیان اینکه استادان در هر دانشکده اگر دلشان به حال دانشجوی بازداشتی می‌سوزد، به جای بیانیه دادن بروند ضمانت تعدادی از دانشجویان را به عهده بگیرند، افزود: برگزاری جلسات "گفتمان بصیرت و خدمت بی‌منت" یا "گفتمان همدلی و همراهی" در همه دانشکده‌ها با حضور رؤسای دانشکده‌ها، معاونین و برخی استادان منتخب برگزار شود و این جلسات به طور مرتب و همیشگی برگزار شود.
دانشگاه باید محل گفتگو باشد
دکتر رضا فرجی دانا، استاد دانشکدگان فنی و رئیس اسبق دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: هر اقدامی در این مقطع زمانی انجام دهیم تا بتوانیم دانشگاه را در موقعیتی که باید در جامعه نقش‌آفرین باشد، قرار دهیم، اقدام کاملاً درستی است. دانشگاه میراث گذشتگان برای ما نیست، بلکه امانت آیندگان نزد ما است و باید سال‌های سال نقش‌آفرین در عرصه اجتماع باشد.
وی افزود: برنامه‌ای که دکتر مقیمی گفتند برای استقلال دانشگاه در دستور کار قرار داده‌اند، بسیار مهم است. اگر دانشگاه به خودش وا گذاشته شود و کار دانشگاهی‌ها به دانشگاهیان سپرده شود، اگر اجازه دهیم مکانیزم‌های درون دانشگاه عمل بکند و اگر از مشارکت همه دانشگاهیان استفاده کنیم، مطمئناً دانشگاه آنقدر قوی خواهد بود که نقش‌آفرین در جامعه خواهد شد.
دکتر فرجی دانا با بیان اینکه دانشگاه باید محل گفتگو باشد، تاکید کرد: تنوع فکری را به رسمیت بشناسیم و گفتگو بین دانشجویان و گفتگو بین استادان و گفتگوی بین نسلی (بین دانشجو و استاد) رایج شود تا ضمن اینکه این شکاف بین‌نسلی پر می‌شود، دامن آموزش و پژوهش نیز از سیاست جدا شود تا دیگر با این پدیده مواجه نشویم که برخی در اعتراض به یک موضوع اجتماعی بیایند و تعطیلی کلاس‌ها را مطالبه کنند.
استاد دانشکدگان فنی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: ما در دانشگاه تهران، معاند نداریم اما افرادی با ایده‌های مختلف داریم که باید ایده‌هایشان شنیده شود و به آنها امکان صحبت داده شود. در این صورت است که دانشگاه می‌تواند به رسالت و مرجعیت خود نائل شود.
کاری کنیم که همه گروه‌های دانشجویی به راحتی میتینگ برگزار کنند
دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس سابق دانشگاه تهران که با حدود 7 سال ریاست به عنوان رکورددار طول عمر مدیریتی در دانشگاه تهران شناخته می‌شود، نیز با تاکید بر به رسمیت شناختن تنوع و تکثر در جریان دانشجویی، بیان کرد: کاری کنیم تا علاوه بر گروه‌های فرهنگی، هنری و سیاسی موجود، گروه‌های دیگر هم نمایندگی داشته باشند و به راحتی اتاق بگیرند و میتینگ برگزار کنند.
نیلی از تبعیض و رانت و دیده نشدن به عنوان چالش‌های اصلی جامعه نام برد و گفت: جامعه بخصوص جامعه جوان برخوردار نیست و دیده نمی‌شود. دانشگاه تهران بیاید قوانینی که رانت و تبعیض ایجاد کرده و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌هایی که مبنای رانت و تبعیض شده است را ملغی کند.
استاد دانشکدگان فنی دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه هر بحرانی را در سه برش قبل، حین و بعد بحران بررسی کنیم، بیان کرد: متأسفانه همیشه در حین بحران وارد می‌شویم، بدون اینکه قبل از بحران تمهیداتش را فکر کرده باشیم؛ البته همه چیز هم بعد از بحران از یادمان می‌رود.
دکتر صادق واعظ زاده، استاد دانشکدگان فنی دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه دیدگاه‌هایم در خصوص استقلال دانشگاه را از موضع روشنفکری، دانشگاهی، اسلامی و انقلابی مطرح می‌کنم، اظهار کرد: زمان آقای خاتمی که رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی بودند، دیدم موقعیت مناسبی است که استقلال دانشگاه را مطرح کنم. تحت همین عنوان استقلال دانشگاه را در یک جلسه در خارج از دستور مطرح کردم. ایشان گفتند طرحش را تهیه کنید. دکتر فرجی دانا رئیس دانشگاه بودند. مدارکی در ارتباط با استقلال دانشگاه جمع کردم و به دکتر فرجی دانا گفتم که بیایید در شورای دانشگاه که رؤسای دانشکده‌ها و اساتید بزرگی در آن حضور دارند، مطرح کنید و نظرات را بگیریم و بعد به شورای عالی انقلاب فرهنگی ببریم. اساتید بزرگی نظیر دکتر شهیدی عضو شورای دانشگاه تهران بودند. نظرات خوبی در این شورا مطرح شد و طرح استقلال دانشگاه را کامل کردم. هنوز آن پرونده را دارم؛ پرونده قطوری است که منابع داخلی و خارجی در آن وجود دارد. سپس با دکتر فرجی دانا تماس گرفتم، اما دیدم که دیگر جواب نمی‌دهد و استقبال نمی‌کند. کنکاش کردم و دیدم که وزارت علوم مخالفت کرده است و ایشان هم خوب رئیس دانشگاه بود. حقیقتاً ناامید شدم. گفتم در دولت آقای خاتمی، در ریاست آقای دکتر فرجی دانا و حالا من نام وزیر علوم را نمی‌گویم که اگر بگویم شما تعجب می‌کنید، البته پیدا کنید. اساتید محترم ببینید آقای دکتر مقیمی الآن رئیس دانشگاه هستند و می‌گویند استقلال دانشگاه.
دکتر واعظ زاده تاکید کرد: «از ما است که متغیری که کنترل آن در دست خود ماست را بررسی کنیم. ما خودمان نکردیم. آن دوستی که رئیس دانشگاه بود و بهتر از من بلد بود از استقلال دانشگاه صحبت کند، وقتی می‌رفت وزارت علوم و می‌دید که ممکن است حیطه اختیاراتش کم شود، دیگر استقلال دانشگاه را پیگیری نمی‌کرد. امام راحل (ره) همه چیز جامعه اعم از صنعت، حکومت، ادارات، فرهنگ و همه چیز را از دانشگاه می‌دانستند. از دانشگاهیان می‌خواهم که به اعتماد به نفس و جسارت در تراز انتظار امام از دانشگاه بازگردیم.»
مردم بزرگترین عامل امنیت و استقرار و ثبات نظام جمهوری اسلامی ایران بوده و هستند
دکتر محمدجواد ظریف، عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه «در طول 42 سال گذشته، مردم بزرگترین عامل امنیت و استقرار و ثبات نظام جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند»، گفت: گفتمان عزت که گفتمان مقام معظم رهبری است، در کنار حضور مردم، بزرگترین عامل بازدارنده برای جمهوری اسلامی بوده و در آینده هم خواهد بود. اینکه ما از یک طرف زیر بار زور نمی‌رویم و اینکه مردمی داریم که در برابر حرف نادرست مقاومت می‌کنند، بزرگترین عامل بازدارنده بوده است.
وی با سپاسگزاری از رئیس دانشگاه تهران بخاطر پیگیری و تلاش برای آزاد شدن دانشجویانی که در ناآرامی‌های اخیر بازداشت شده بودند، خاطرنشان کرد: در دنیایی که ارتباطات جهانی شده، روایت‌های جهانی هستند که ذهن‌ها را می‌سازند و سیاست‌ها را شکل می‌دهند. تصویری که از دانشجوی زندانی در دنیا ایجاد می‌شود، این است که در قشر روشنفکر دانشگاهی ایران یک تعارض اساسی وجود دارد، اما اینکه دانشجو بتواند حرفش را بزند نقطه قوت ما محسوب می‌شود.
نگاه متفاوت طیب‌نیا به ریشه اعتراضات اخیر؛ اقتصادی است، انتظارش را داشتیم
دکتر علی طیب‌نیا، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران نیز در این جلسه گفت: انتظاری که از این جلسه و از دانشگاه تهران می‌رود این است که دنبال ریشه‌یابی حوادث اخیر باشد. باید بپرسیم چرا در مقاطع مختلف با آشوب و شورش مواجه می‌شویم. ما با انباشتی از مشکلات در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی مواجه هستیم که هر زمان به شکلی خود را نشان می‌دهد؛ یک روز با افزایش بنزین قیمت، یک روز با حذف یارانه‌ها و یک روز به بهانه فوت خانم مهسا امینی خود را نشان می‌دهد. این یک بهانه است و ما از قبل انتظار داشتیم در تداوم تحرکات قبلی، چنین حادثه‌ای اتفاق بیفتد.
وی افزود: چیزی حدود 40 سال است که درآمد سرانه در ایران نه تنها افزایش نداشته بلکه کاهش پیدا کرده است. بیکاری نسل جوان یک مشکل جدی است، با تورم‌های 50 تا 60 درصدی مواجه هستیم، جوانان آینده روشنی برای خود نمی‌بینند و از کسی که آینده روشنی ندارد و چیزی ندارد که از دست بدهد، انتظاری بیشتر از این نمی‌توانید داشته باشید. علت بروز مشکلات را باید در نظام تدبیر خود جستجو کنیم. ما یک نظام تدبیر شایسته در حوزه سیاست داخلی و خارجی و مسائل اقتصادی نداریم و این معلول فقدان یک نظام تدبیر شایسته در کشور است. وقتی که مردم با مشکلات جدی در تأمین معاش خود مواجه باشند به همین روش‌ها خود را نشان می‌دهد. به هر حال باید برای شیوه اداره کشور فکری بکنیم. اگر این روش ادامه پیدا کند مرتب باید شاهد اتفاقات و حوادث مشابهی هر بار با شدت بیشتر باشیم. امیدوارم حوادث اخیر جرقه‌ای باشد برای اینکه در حوزه مسائل مختلف فکر کنیم.
دکتر لعیا جنیدی، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز از رئیس دانشگاه تهران درخواست کرد: از هر اختیاری که دارید استفاده کنید تا دانشجویان حتی یک شب هم در بازداشت نمانند و بعداً هم بتوانند برائت بگیرند. درج بازداشت در سابقه آنها جز اینکه منجر به جامعه‌ستیزی شود دستاورد دیگری نخواهد داشت. بدتر از ناامیدی، بی‌تعلقی است؛ یک شهروند باید یک تعلقی به جامعه داشته باشد تا در ستیز با جامعه قرار نگیرد.
وی در بخش دیگر سخنانش اظهار کرد: آمار مهاجرت ایران حتی در حد و گاهی بیش از کشورهای جنگ‌زده است و بیشتر آنها دارند از همین دانشگاه‌های خودمان می‌روند. علت این مهاجرتی که اینجا دارد اتفاق می‌افتد و بسیار بسیار غیرعادی هم است، ناشی از همان حس بی‌تعلقی است.
بایدها و نبایدهای علی مطهری درباره بخشش و برخورد با عوامل ناآرامی‌ها
دکتر علی مطهری، استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران با اشاره به ناآرامی‌های اخیر، گفت: به نظر می‌رسد از خشونت با افرادی که فقط شعار می‌دهند باید پرهیز شود و اصرار نداشته باشیم که این داستان زودتر تمام شود. اما آن کسی که می‌خواهد تخریب کند و آتش بزند باید مورد برخورد قرار گیرد. دعوت به گفتگو داشته باشیم. به همین خانمی که روسری‌اش را برداشته است، فرصت دهیم که بیاید حرفش را بزند. ما هم منطق داریم و نمی‌ترسیم.
مطهری با بیان اینکه «عده‌ای از افرادی که شعار آزادی می‌دهند دنبال برداشتن حجاب هستند»، تاکید کرد: ما باید به پوشش اسلامی در دانشگاه‌ها و ادارات تاکید داشته باشیم و نباید کوتاه بیاییم.
وی افزود: عده‌ای دنبال تغییر رژیم هستند. تا آنجایی که شعار می‌دهند نباید خیلی به آنها کاری داشته باشیم ولی آنجا که به اقدام عملی دست بزنند باید مورد برخورد قرار گیرند.
دفاع امین‌زاده از رعایت حجاب در دانشگاه
دکتر الهام امین‌زاده، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز با تاکید بر حفظ کرامت و احترام همیشگی مردم، یادآور شد: با عدم آرامش و عدم امنیت، نه اقتصاد و نه حقوق اجتماعی و نه حقوق بشر محلی از اعراب نخواهد داشت.
وی با اشاره به ضرورت ایجاد بستر مناسب برای آزادی عقیده و بیان، تصریح کرد: البته از بعد حقوقی عرض می‌کنم که در حوزه قانون که نفع جمعی است، سیطره با قانون است چون نفع عمومی است.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ضمن انتقاد از سهل‌انگاری برخی دانشجویان در رعایت پوشش متناسب با شأن آکادمی، گفت: احترام محیط مقدس دانشگاه باید حفظ شود. یک دانشجو از دانشکده دندانپزشکی یکی از دانشگاه‌های آفریقای جنوبی می‌گفت که اجازه نداریم شلوار جین بپوشیم و در این دانشگاه الزام به پوشیدن شلوار پارچه‌ای وجود دارد و در واقع چارچوب‌هایی برای پوشش در محیط‌های دانشگاهی آنجا وجود دارد.
امین‌زاده از رئیس دانشگاه تهران درخواست کرد جلسه بعدی رئیس دانشگاه با اساتید با دستور «ارائه الگوی حکمرانی مطلوب در نظام آموزشی» برگزار شود.
"همین جا تحصن کردیم"
دکتر صادق زیباکلام نیز با اشاره به سابقه هم‌اندیشی رؤسای پیشین دانشگاه تهران از جمله دکتر فرهاد رهبر و دکتر محمود نیلی احمدآبادی با اساتید دانشگاه به منظور دستیابی به مدل حکمرانی و مدیریت مطلوب در دانشگاه و جامعه، به طرح دیدگاه خود درباره لوازم تحقق استقلال دانشگاه پرداخت و در بیان خاطره‌ای اظهار داشت که سال 57 بود که در همین سالن که امروز جمعی از اساتید با دعوت رئیس دانشگاه گرد هم آمده‌ایم، همراه با جمعی از اساتید متحصن شدیم و یکی از خواسته‌هایمان استقلال دانشگاه‌ها بود.
دکتر ابراهیم متقی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در تحلیل نقش شبکه‌های اجتماعی و مخالفان جمهوری اسلامی در شکل‌گیری ناآرامی‌های اخیر، گفت: برخی در فضای بین‌المللی می‌خواهند از جمهوری اسلامی ایران انتقام بگیرند. 5 سال پیش محمد بن سلمان این بحث را داشت که ما بحران را به داخل ایران می‌کشیم. امروز موج پول‌های محمد بن سلمان، ناآرامی را داخل ایران کشانده است. این بحران از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به داخل کشیده شده است. معادله قدرت در روایت جدیدی که تلاش می‌کنند بسازند، می‌خواهد جمهوری اسلامی را در یک فضای تغییرات ژئوپلتیکی جدید قرار دهد و می‌خواهد گسترش قدرت را به موج‌های معکوس به مبدا برگرداند.
دکتر متقی با طرح انتظار از اساتید دانشگاه به منظور بکارگیری دغدغه‌های درونی خود برای ثبات و آرامش و تعادل سیاسی، گفت: در نگاه حوزه تخصصی ما هر موقع موازنه به هم بخورد، زمینه برای یک سری بحران‌ها اجتناب‌ناپذیر است.
وی موازنه امروز را تحت تأثیر چند مؤلفه از جمله سیاست‌های شوک‌درمانی اقتصادی ارزیابی کرد و گفت: از سال 1371 تا کنون هرگاه سیاست شوک‌درمانی اجرا شده است، به دنبال آن شاهد یک بحران اجتماعی اجتناب‌ناپذیر بوده‌ایم.
استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: بر اساس گفت‌وگوهایی که در دو سال گذشته با مراجع مسئول داشته‌ام، بحث اصلی این بوده که خشونت بین افردی در خانواده، جامعه، قبیله، استادیوم و... در حال افزایش است. وقتی این خشونت شکل می‌گیرد، پیامدهای خاص خود را به وجود می‌آورد.
دکتر متقی از نادیده‌انگاری جوانان و تغییر نسلی به عنوان عامل دیگر ناآرامی‌های اخیر نام برد و با انتقاد از امنیتی و انتظامی کردن موج‌های اجتماعی، اظهار کرد: یک نوع شیفت ارزشی در فضای کنش دانشجویی وجود دارد. در سال‌های گذشته فقط یک اتاق دانشجویی داشتیم، اجازه دهیم انرژی‌ها آزاد شود و اتاق‌های دانشجویی متنوعی داشته باشیم. بیشترین اعتراضات ثبت‌شده در اروپا است و بیشترین امنیت اجتماعی هم در اروپا وجود دارد. بپذیریم که باید یک فضای نهادسازی شکل دهیم.
مشکلات حل و فصل نمی‌شود؛ انباشته می‌شوند!
مهدی سنایی، عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه به بهبود اوضاع و حل‌وفصل مشکلات امید داریم، بیان کرد: یکی از ویژگی‌های کشورمان این است که در نظام اداری و سیاسی ما مشکلات حل‌وفصل نمی‌شود بلکه انباشت می‌شوند. این موضوع افزایش بی‌اعتمادی و ناامیدی از کارآمدی سیستم را در پی دارد.
وی افزود: تبعیض سرآمد مشکلات بنیادین جامعه ما است. تبعیض و نادیده گرفته شدن در عرصه‌های مختلف اداری، آموزشی و... در روایت و شناخت مردم بسیار تقویت شده است. سیستم ما نباید از اصلاح پرهیز کند. اصلاح، توان و قدرت یک سیستم را نشان می‌دهد. بنابراین لازم است اشکالات در زمان خودش به شکل بنیادی و عمیق برطرف شوند.
دکتر پیروز حناچی، استاد دانشکدگان هنرهای زیبا نیز با تاکید بر امیدآفرینی در نسل جوان، بیان کرد: متأسفانه نگاهی در کشور وجود دارد که همه مسائل را امنیتی می‌کند. به اعتقاد من این بزرگترین سم برای کشور است. اتفاقاً باید برعکس باشد؛ یعنی ما حتی مسائل امنیتی‌مان را باید با نگاه فرهنگی حل کنیم. تبدیل شدن مسائل کوچک و عادی کشور به مسائل امنیتی، اداره کشور را بسیار پرهزینه می‌کند که باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
وی از رفتار اخلاقی، رعایت کرامت انسانی و اقناع افکار عمومی به عنوان یک اصل نام برد و گفت: ما نسبت به افکار عمومی بی‌توجه هستیم. بی‌توجهی به اقناع افکار عمومی، فشار انباشته‌ای را به وجود می‌آورد که هر چند وقت یکبار دهان باز می‌کند. تلاش برای اقناع افکار عمومی برای مسائلی که بوجود می‌آید یک اصل است.
جامعه ایرانی تضاد نسلی ندارد؛ اشتباه نگیرید
دکتر تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس نیز در واکنش به اساتیدی که یکی از ریشه‌های ناآرامی‌ها را تضاد نسلی می‌دانند، تاکید کرد: بنده متخصص مطالعات نسلی هستم. بحث کشور اصلاً تضاد نسلی نیست. بحث کشور، تولد یک جامعه جدید با یک مختصاتی است که انتظار یک سری تغییراتی دارد، اما چون ما خواسته‌های او برای تغییر را نمی‌پذیریم، فکر می‌کنیم دارد علیه حاکمیت عمل می‌کند. همه ما باید توجه کنیم که با جامعه جدیدی روبرو شده‌ایم که در این جامعه جدید، زنان به اصلی‌ترین تبدیل شده‌اند.
آزاد ارمکی افزود: نیروی تحول‌آفرین آینده کشور زنان هستند البته با کشاندن خانواده به دنبال خود. آخرین پژوهشی که در این زمینه انجام داده‌ام و چهار رساله دکتری خروجی آن بوده است، نشان می‌دهد که اتفاقاً جامعه ایرانی تضادنسلی ندارد، بلکه حاکی از پیوستگی نسلی در خانواده به همراه کنشگری نسل جوان و زنان است.
زمینه اعتراضات به روایت عباسی‌نژاد
حسین عباسی‌نژاد، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در بخشی از سخنان خود با اشاره به تاکید رئیس جمهوری برای تقویت کرسی‌های آزاداندیشی، اظهار کرد: کرسی‌های آزاداندیشی مربوط به دانشگاه‌ها و روشنفکرها است. سایر اقشار کجا حرف خود را بزنند؟ وقتی بستر مناسبی برای بیان اعتراض اقشار مختلف وجود ندارد، شکل نامناسبی از اعتراض شکل می‌گیرد که قبول داریم حتماً برخی هم از این اتفاقات سوءاستفاده می‌کنند.
فضای گفتگو در دانشگاه فراهم شود
دکتر الهه کولایی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با طرح مطالبه آزادی دانشجویان بازداشت‌شده، تاکید کرد: فضای گفتگو و طرح دیدگاه‌های متفاوت و متعارض در نهادهای دانشجویی دانشگاه فراهم شود. در دانشگاه تهران نهادهای دانشجویی که مجال را برای گفتگو فراهم کنند، فعال شوند تا دیدگاه‌های متفاوت و انتقادها و همه مباحثی که باید در فرآیند گفت و شنود در جامعه طرح شود، در عرصه عمومی قرار گیرد و برای آنها چاره‌اندیشی شود. اجازه دهیم فضای گفتگو و طرح دیدگاه‌های مختلف در دانشگاه فراهم شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از عوارض و مشکلاتی که امروز با آن مواجه هستیم، ریشه در درون دارد، خاطرنشان کرد: هرچند همه می‌دانیم که در سطح منطقه و پیرامون ما چه مسائلی می‌گذرد و در محیط بین‌المللی با چه مسائلی در تقابل نظم جهانی مواجه هستیم. ولی با این همه، باید به درون نگاه کنیم و بسترهایی که باعث شد این وضعیت امروز در کشورمان شکل بگیرد را شناسایی کنیم. دانشگاه تهران همچنان می‌تواند در سطح دانشگاه‌ها و جامعه ایران نقش تأثیرگذار خود را به لحاظ روش‌هایی که می‌تواند ثبات و آرامش را به جامعه منتقل کند، ایفا کند.
دکتر فهیمه فرهمندپور، عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز به عنوان آخرین سخنران این نشست، «قانون‌مداری» را راهکار حل مشکلات دانست و گفت: 12 سال پیش این مساله مطرح شد که برای حجاب دانشجویان چه باید کرد. گفتم دانشگاه قانون دارد و کار قانون این است که افراد را ملزم کند کارشان را درست انجام دهند و کمک کند حق‌شان را نیز دریافت کنند. در دانشگاه چند دسته قانون وجود دارد؛ قانون آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی و انضباطی که به همه آن باید پرداخته شود.
وی افزود: پیشنهادی که 12 سال پیش ارائه دادم را الآن تکرار می‌کنم. اگر قرار است دانشگاه، دانشجویان را به رعایت قانون ملزم کند، باید بگوییم سال تحصیلی جدید در دانشگاه تهران سال رعایت قانون است و همه اعم از استاد، کارمند و دانشجو ملزم به رعایت این قانون هستند و اگر حقی ضایع می‌شود، همه باید بتوانند آن را مطالبه کنند.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر فرهمندپور در پایان اظهار کرد: اگر هر کدام از ما (دانشجو، کارمند و استاد) احساس کنیم به حق خود دست پیدا کرده‌ایم، حتماً از قانون تمکین بهتری می‌کنیم. اما در صورتی که دانشجویی حتی به نادرستی احساس کند حقوقش تضییع شده است، شکایت خود را به کجا ببرد؟ برای برطرف کردن این احساس باید فکری کرد.